Þjóðviljinn - 27.10.1957, Síða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Suanudagur 27. október 1957
Lagt'orð í belg — Deilur lónasar Árnasonar og
Ritstjóri:
Sveinn Kmtinsson
Haustmót Taflfél ags Reykj avíkur
í þann mund, er Friðrik Ól-
afsson er að ýta úr vör til að
„höggva mann og annan“ í
útlandinu, leiða milli 60 og 70
íslenzkir skákmenn saman
hesta sína á innanfélagsmóti
Taflfélags Reykjavíkur, sem
nú er að hefjast. Teflt er í
fjórum fJokkum: meistara-
flokki, fyrsta flokki, öðrum
flokki og uuglingaflokki, og
er það vissulega ánægjuleg
' þiróun. að. skákáhugi unglinga
iirnan fermingaraldurs skuli
vera svo almennur að stofna
skuli þurfa sérstakan flokk
fyrir þessa uppvaxandi skák-
menn framtíðarinnar.
í unglingaflokknurn, sem
telur 11 keppendur, tefla með-
ai annars tveir bræður, harla
ungir, sonarsynir hins látna
skákjöfurs Péturs Zophonias-
■ sonar, sem var frumkvvðull
að stofnun Taflfélags Reykja-
víkur aldamótárið og fremsti
skákmaður félagsins lengi síð-
an. Hefur „skáksýkin" þannig
reynzt vera arfgeng, auk þess
sem hún ku vera bráðsmit-
andi.
Það var eldlegur áhugi í
áugum þessara litlu hnokka,
þegar þeir voru að draga
númerin sín á sunnudaginn
var. Og 'bótt þeir veiti að
sjálfsögðu ekki þungu hlassi
til að byrja með. ’þá gætu
þeir þó fyrr en varir farið
að velgja. sér eldri mönnum.
í þessu sambandi dettur
mér í hug haustið 1916, þeg-
ar Friörík Ólafssou kom fyrst
fram opinberlega í.skákkeppni
á Skákþingi Isiendinga. Hann
var þá 11 ára að aldri og eini
unglingurinn á mótinu.
1 byrjun urðu nokkrar um-
ræður um það, hvort hann
væri tækur í annan flokk fyr-
ir æsku sakir, enda mun hafa
skort iágafyrirmæli þar að
lútandi. Komst þá einhver
spakur maður svo að orði, að
réttast mundi að hleypa Frið-
rik í mótið, enda mundi hann
sjálfsagt ekki „gera neinum
mein“.
Friðrik náði nú að visu ekki
hátt í þessari fyrs.tu keppni,
en sú va.rð þó raunin, að
hann átti eftir að gera fieiri
mönnum og stærri, meira
,,mein“ við skákborðið en
nokkrum landa hans hefur
ennþá auðnazt. Eins gæti far-
ið með marga þá unglinga,
sern nú eru að hefja sína
fyrstu skákkeppni, að þeir
yrðu innan tíðar hættulegri
hinum eldri skákmönr.um en
hann gæti nú órað fyrir.
1 öllum hinum flokkunum á
Haustmótinu eru ungir og
upprénnandi skákmenn í
meirihluta. í meistaraflokki
t.d. er fátt liinna eldri, þékkt-
ari meistara en nýliðar, upp-
rennandi stjörnur, margir
hverjir setja sinn svip á hóp-
inn. Aðeins tveir keppenda
Gunnar Gunnarsson og Sveinn
Kristinsson hafa áður unnið
þann titil sem nú er teflt um,
þ.e. orðið ipnanféiagsmeistar-
ar Taflfélagsins. Af öðrum
keppendum sem líklegt má
telja að harðast berjist um
efstu sætin, má nefna þá
Gunnar Ólafsson, Hauk
Sveinsson og Kára Sólmurid-
arson, sern allt eru harð-
skeyttir skákmenn. með all-
mikla reynslu að baki sár.
Þá kemur Ólafur Magnús-
son til með að verða mörguin
erfiður þótt ungur sé að ár-
um, og *kki má gleyma undra-
manninum Guðmundi Arons-
syni, sem kom öllum á óvart
á Skákþingi Reykjavíkur í
fyrra með því að smeygja sér
upp í 3.-7. sæti og vinna
meðal annars sjálfsn Reykja-
víkurmeistarann lnga R.
Jóhannsson í harkalega
tefldri skák. Guðmundur er
innan við tvítugt, og má því
mikils af honum vænta.
Ég rnun svo ekki hafa uppi
frekari spádóma um úrslit
Haustmótsins, hvorki í meist-
araflokki né öðrum flokkum,
held-ur bíða og sjá hverju
fram vindur.
Við munum nú skreppa
átján ár aftur í tímann og
líta á skák, sem tefld var á
Olympíuskákmótinu í Buenos
Aires árið 1939. Er skákin
einkar gott dæmi þess, hve
fjarri fer því, að skák þurfi
að vera viðburðasnauð eða
þunglamaJeg þótt drottningum
sé skipt upp snemma tafls.
í þessari skák fer sem sé fyrst
að færast verulegt líf í tusk-
urnar eftir að dagar drottn-
inganna eru taldir:
Hvítt: Pleci (Argentína)
Svart: Endelius (Lettland)
1. el e6
2. d4 t!5
3. Kd2
(Þegar skákin var tefld, var
þessi leikur nýjasta tízka í
frönsku tafli. Nú til dags er
riddaranum leikið til d2 ög c3
jöfnum höndum).
3. ---- c5
4. HÍ3 tlxe4
(Þessi leikur er fágætur og
ekki vel rökréttur, þar sem
hann auðveldar útkomu hvítu
mannanna. Bezt er 4 Rf6).
5. Rxe4 Rd7
6. dxc5 Rxc5
(Eftir 6 — Bxc5 7. Rxc5,
Da5|- 8. c3, Dxc5 9. Be3 héldi
hvítur betra tafli. Svartur tel-
ur væntanlega að missir
hrókunarréttarins hafi ekki
aðsteðjandi hættu í för með
sér þar sem drottningarnar
fara um leið, en þar skjöplast
honum þó illa).
7. DxdSý Kxtl8
8. Bg'5ý f6
(Betra var að leika Ke8 og
síðan Bd7)
9. o—o—oý Ke8
(Eftir 9. — Kc7. 10. Rxc5,
Bxc5 11. Bf4(- o. s. frv. væri
svartur í vanda. 11. —
Rxe5).
10. Bb5ý
11. Hd8
Stöðumynd
Svart: Boleslavskí
e5 ? 12.1
Kf7
A B C O E F G H
llB'All K&H: s
m i m I # i á r* ;
1 ■' ■ á i; Uf - OJ |
ir {
§§! ■ ■£m m ---■ tÆæ ÍH *
HP i - ■N ' 1 "
á,BÍII
■ Mz -
A Ð C O E F G H

Hvítt: Pirc
(Kostuleg staða! Hvítur á tvo
menn í dauðanum, en svartur
má livorugan drepa. Drepi
hann biskupinn, mátar hvítur
í öðrum leik : Re5 og Ile8 mát.
Og eftir 11. — Rxe4 12. Re5f
Ke7. Ekki 12. fxe5 vegna 13.
Be8 mát). 13. He8f Kd6 14,
Framhald á 5. síðu
Jóhannes.ar Helga.
ÞÓTT ORÐASKIPTI þeirra
Jónasar Árnasonar og Jó-
hannesar Helga hér í blaðinu
séu orðin alllangt mál, þá
langar Póstinn til að ieggja
lítilsháttar orð í belg, ekki
sizt þar sem a.m k. ein af
greinum -þeirra rithöfundanna.
var stiluð á Bæjarpóstinn, en
var of löng til að birtast
þar. Jónas hóf mál sitt á
því að ræða þær bókmenntir,
sem skipsféiagar hans lásu
sér til afþreyingar, þegar
bræla var á miðunum; þar
voru hin margnefndu glæpa-
sagnatímarit nær eini bóka-
kosturinn um boið, og þótti
Jónasi illt að una slíku.
Reyndi hann að telja fclaga
sína á að kynna sér verk
ungra, íslenzkra rithöfunda,
en þeir voru ekki ginnkeyptir
fyrir þvi, og fannst lítið til
um skáldskap ungu rithöfund-
anna. Gekk á því um tíma að-
hvor hélt sínu fram, Jónas
verkum migra rithöfunda, fé-
lagar hans glæpatímaritunum,
unz þeir komust vfir sönnun-
argagn, sem Jónasi tókst ekki
að hrekja. En það var. sagan
um nausinn, . sem fór til
tunglsiris. Eftir það slógu fé-
lagar Jónasar því föstu, að
ungir rithöfundar hér væru
„andlegir krossfiskar“, og
Jónas gafst að því er virðist
upp við að verja málstað kol-
lega sinna, rithöfundanna. Af
þessu dregur Jónas þá álykt-
un, að alþýðan hafi orðið fyr-
ir vonbrigðum með ungu
skáldin, telji jafnvel, að þau
reyni að. gabba hana og
blekkja, og því taki hún
..glæparitin og reyfarana fram
yfir verk þeirra. (Ég tek það
fram, að þetta er aðeins minn
skilningur á orðum Jcnasar).
Síðan leitast Jónas við að
finna orsakirnar til þessa á-
stands, og kemst að þeirri
niðurstöðu, að „alltof rnikið
af veikum ungra skálda og
ritliöfunda séu skrifborðsbók-
menntir", ungu rithöfuridarnir
standi fjarri alþýðunni og
trassi að afla sér þekkingar
á vettvangi hins striðandi lífs,
en sitji þeim mun fastar- að
molakaffidrykkju á Laugavegi
11.
>ETTA FINIýST naér verða að
teljast allharður dómur um
eina skáldakynslóð, enda
finnst mér líklegt, að Jónas
mundi sjálfur vilja undan-
skilja æði marga af hinurn
ungu rithöfundum okkar
frá skrifborðsbókmenntafram-
leiðslunni og kaffidrykkjunni
við nánari athugun. Ég leyfi
mér að nefna af handahófi
ýmis verk ungra skáida og
rithöfunda, sem mér finnst að
alþýðunni værí sómi að eiga
og lesa. Ef Vögguvísa Elíasar
Mar kannski ekki fullboðlegt
skáldverk? Eru smásögur
Kristjáns Bender aðeins inn-
antómav skrifborðsbókmennt-
ir? Bera sögur á borð við
Ivaupverð gæfunnar eftir Jón
Dan því helzt vitni, að höf-
undurinn lmfi setið ion cg don
yfir morakaffi á sjoppu, utan-
garna við lífið í kringum sig
og gersneyddir skilningi á
sálarlif fólksins? Og hvað
um Dimilviku Hannesai' Sig-
urðssonar og Þorp Jóns úr
Vör?— Nei, ef alþýða manna
segir, að þetta séu skrifborðs-
bókmenntir, sem henni sé van-
sæmd að eiga og lesa, þá
held ég því hiklaust fram,
að sííkt stnfi eltki af því, að
h'ífundar nefndra verka sévr
„andlegir krossfiskar“, heldur
vantar þá eitthvað í alþýð-
una, eða að hún hefur glatað
einum dýrmætum eiginVeika
sínum. Ég segi ef, af því að
ég trúi því ekki, að alþýðan
neiti að viðurkenna nefnd
verk cg 'miklu fleiri sambæri-
leg veric ungra höfimda sem
góðar bókmennir. Hitt er svo
annað mál, að frá hendi
sumra ungra höfunda kemur
slíkt reginþivaður og Vtleysa,
að mann furðar á því að
nokkur sæmilegur maður skuli
ætla sér þá dul að telja fólki
trú mn, að samsetningur þessi
sé tíginn skáldskapur. Og' hér
standa ungir höfund.ar og
talsmenn beirra illa að vígi:
þeir hafa gengið of langt \
áróðrinum fyrir formtilraun-
urn og ýmsum sýningum í
framsctningu ritaðs máls.
Það er afsakanlegt, þótt ung
skáld og rithöfundar semji lé-
leg og einskisnýt verk í og
með, slíkt h.efur viljað, við
brenna fyrr en á okkar tím-
um, og eldri skáldakynslöðin
Framhald á 10. síðu.
Nýkomnir
Tékkneskir karlmaiinask““
með leður og svampsólum.
Þægilegir
Aðalstræti 8 — Laugavegi 20 — Laugavegi38
Snorrabraut 38 — Garðastræti6