Þjóðviljinn - 01.12.1957, Blaðsíða 6

g)B) — ÞJÖÐVILJINN — Suimudagur 1. desember 1957
ÞIÓÐVILIINN
ÚtBefandi: Sameiningarflokkur alþýðu - Sósialistaílokkurinn. - Ritstiórar
Maenús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. - Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfl Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. - Auglýs-
lngastjóri: Guðgeir Magnússon. - Ritstjórn, afgreiðsla, augiýsingar, prent-
smiðia: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5 linur). — Askriítarverð kr. 25 á
mán. í Reykjavik og nágrenni; kr. 22 annarsst. - Lausasöluverð kr. 1.50.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
íslenzk hugsun
dag eru Iiðjn 39 ár síðan
ísland endurheimti fullveldi
sitt og náð var e'inum mikil-
Vægasta áfanga í íslenzkri
sjál|staeðisbaráttu. Sú langa
barátta sem leiddi til sigurs-
ins, verður ekki rifjuð upp hér,
en rík ástæða er til að minna
á að vopn íslend’inga í þeirri
baráttu voru ævinlega rök, sem
sótt voru í hagsmuni og óháð
viðhorf íslendinga sjálfra. For-
ustumenn þjóðarinnar voru
alltaf' íslenzkir í hugsun sinni
og sóttu röksemdir sínar í ís-
lenzkan veruleika.
jkví er þetta rifjað upp, að
þeir menn, sem kallað hafa
nýtt hernám yfir íslendinga og
vilja . halda því, eru fyrir
löngu hættir að beita rökum í
málflutningi sínum, þaðan af
síður örlar nokkurn tínia á því
að þeir hugsi eins og fslending-
ar. Segja má að í upphafi haíi
þespir menn reynt að styðja
verk sín röksemdum; þeir
bjuggu til þá kenningu að
hætta væri á styrjöld og því
þyrfti að tryggja íslendingum
vernd, og þótt forsendurnar
væru upplognar og fjarri öllu
skynsamlegu viti, var reynt
að réttlæta afleiðingarnar á
rökrænan hátt. En reynslan
sjálf hefur fyrir löngu hrakið
þennan málflutning gersam-
le*a; sá maður fyrirfinnst ekki
leigur í landinu sem dirfist
af nefna „vernd“ og „öryggi"
í ;ambandi vjð hemám íslands;
al.ir vita að ef til stýrjaldar
kemur er engum hættara en
þeim sem heimilað hafa víg-
hileiður í landi sínu.
!
!,
Cliðan hafa hemámssinnar ver-
M ið þess ómegnugir sð
stýðja óþokkaverk sín nokkr-
urh rökum. í stað.inn hafa þeir
rejynt að magna með sem flesf-
urji áhangendum sínum móður-
sjúkt ofstæki, þeir hafa reynt
«ð gera íslendinga að þátttak-
endum í „krossferðinni gegn
kommúnismanum“, þeir hafa
skorað á íslendinga að fórna
hagsmunum sínum og lands-
rélúindum til þess eins að
þjjina hrynjand.i heimsauð-
vajdi. Einkanlega hefur verið
kl fað á þessu ofstæki i Morg-
unblaðinu og ekki sízt eftir að
5j aiTii Benediktsson tók þar
,vii! ritstjóm og hóf til æðstu
snetorða í kringum sig í flokkn-
,um þá menn sem áður voru á-
íjiðastir aðdáendur Hitlers á
fslandi. f þessari ofstækisklíku
örlar ekki á íslenzkri hugsun;
hún_ talar aðeins um ísland
sem „hlekk í keðju“. á her-
iræðilegan hátt út frá stríðs-
sjónarmiðum einhverra band-
óðrja ; hershöfðingja í Atlanz-
hafsbandalaginu. Framtíð ís-
lenzku þjóðarinnar skiptir
þessa menn engu máli; þeir
hugsa aðeihs um ættjörð sína
eins og peð á taflborði stór-
veldanna og sízt víla þeir fyrir
sér að fórna peði í skák ef það
tryggir betri stöðu.
Obrúanlegt djúp er staðfest
milli þessa sjónarmiðs og
hugarfars þe.irra míklu leiðtoga
sem leiddu sjálfstæðisbarátt-
una við Dani til sigurs. Þeir
forustumenn í sjálfstæðisbar-
áttunni, sem þjóðin dá;r og
þakkar, settu Ísíand ævinlega
öllu ofar og mátu aðstæðurnar
einvörðungu af þeim sjónar-
hóli. Hverja erlenda atburða-
rás reyndu þeir að hagnýta til
að tryggja þjóð sinni frelsi og
sjálfstæði; þeir hugsuðu alltaf
fyrst um ísland, hvaða skoðan-
ir sem þeir höfðu á erlendum
atburðum. Að vísu voru einn-
ig þá til menn sem ekkí höfðu
fest rætur í ættjörð sinni —
dansklundaðir íslendingar,
andlegir forfeður Bjarna Bene-
diktssonar og félaga hans — en
almenningur hefur kosið að
láta gröf gleymskunnar geyma
þá, og allur þorri þjóðarinnar
hafði íslenzka hugsun að leið-
arljósþ
kað er fullvist -að enn lifir
íslenzk hugsun með megin-
þorra þjóðarinnar, og sjálf-
stæðið verður ekki endurheimt
með öðru móti en því að sú
hugsun drottni. Menn greinir
á um margt, jafnt innanlands
sem erlendis, en þá er illa
komið; ef íslendingar geta ekki
þrátt fyrir það sameinazt um
augljósustu hagsmuni sína,
sjálfstæði sitt og frelsi. Vand-
inn er sá einn að Íslendingar
úr öllum flokkum sameinist um
grundvallarátriði í sjálfstæðis-
baráttu sínni og hafi hags-
muni fslands eina að mæli-
síiku. Þessi sameining er meg-
inatriði, sem úrslitum ræður,
og engir eru óþarfari íslenzk-
um málstað en þeir sem reyna
að torvelda slíka einingu með
því að sundra hernámsand-
stæðingum og telja sig eina
réttlátá, eins og hinir fáráðu
menn sem stjórna Frjálsri þjóð.
TTýrir hálfu öðru ári sam-
þykkti meirihluti Alþingis-
manna að aflétta hernáminu;
sú samþykkt var síðan staðfest
af þjóðinni og áréttuð í stjóm-
málayfirlýsingu núverandi
stjórnar. Illu heilli og af ann-
arlegum ástæðum hafa fram-
kvæmd’r dregizt, en það skipt-
ir ekki meginmáli ef sigur
verður tryggður skjótlega,
Þann 'sigur er hægt að tryggja
á næstu mánuðum ef hemáms-
andstaíðingar hefja nýja sókn
og hafa að vopnum íslenzka
hagsmuní gegn þeim annariegu
öflum sem t fiafa fyrir löngu
týnt síðuslú föksemdum sínum
og slitið síðustu tengsl sín við
íslenzka sögu og íslenzkan
verulcika. ■ ,
„Ef einn einasti
Islendirtgur er til..
u
í kvöld hefur Sigurður
Bjarnason, ritstjóri Morgun-
blaðsins, verið valinn til þess
að tala í ríkisútvarpið á
fullveldisdegi íslendinga. Síð-
ast liélt Sigurður ræðu í út-
varpið þennan dag fyrir
réttum 12 árum, skömmu
eftir að Bandaríkin höfðu
krafizt þess að fá þrjár her-
stöðvar í landinu til 99 ára.
Hér fer á eftir í heild nið-
urlag þeirrar ræðu, og geta
hlustendur borið það saman
við það sem Sigurður kann
að hafa að segja um sömu
efni í kvökl:
„En þegar framtíðina ber
á góma vaknar strax spum-
ingin: hvernig verður sjálf-
stæði íslands örugglegast
trjggt.
Eigum vér að selja eða
leigja hinum glæsilegu lýð-
veldum Vesturheims land
vort eða hluta þess undir
hernaðarbækistöðvar til þess
að þau taki eiliflega að sér
vernd Islands, eins og nokk-
nr erlend og innlend blöð
hafa rætt um undanfarnar
vikur? Eða eigum vér að
leita verndar úr annarri átt
með svipuðum skilyrðum?
Það er hvorki hægt að
hugsa né tala nú, 1. desem-
ber, án þess að minnast á
þessar spurningar og svara
þeim.
Og mitt svar er á reiðum
höndum: íslendingar eiga
ekki að leigja neinu erlendu
ríki hemaðarbækistöðvar í
landi sínu. Það er óþarfi að
spyrja vegna hvers. í fyrsta
lagi er sú leið hæpin til
aukins öryggis.
Fomstumenn stórþjóðanna
lýsa því nú stöðugt yfir, að
ef til nýrrar styrjaldar komi
með þeim vopnum, sem nú
em til sé ekkert öryggi til,
hvar sem sé á hnettinum.
íslenzka þjóðin er því jafn
öryggislaus í landi sínu, ef
til styrjaldar kemur, þótt
hún hafi leigt hluta af því
undir hernaðarbækistöðvar
erlends stórveldis.
í cðru lagi vilja íslend-
ingar hvorki leigja land sitt
né selja. Slíkt getur engin
þjóð gert sem ann sóma
sínum og frelsi. Til þess að
slíkur gerningur teljist
hyggiiegur og annað en
hreint pólitískt gjaldþrot,
þarf áreiðanlega. að leggja
annan mælikvarða á stjórn-
aratliafnir á íslandi, en
hingað til hefur tíðkazt hér.
Vér vitum að gærdagurinn
er liðinn. Vér vitum, að
sjálfstæði Islands er ekki
lengur skjól í einangrim
landsins eða hlutleysisbók-
staf stjórnarskrár þess. En
þrátt fyrir það getur engmn
trúað því, að vér tryggjum
öryggi sjálfstæðis vors með
afsali eða leigu sjálfra
landsréttinda vorra.
Ef einn einasti Islending-
ur er til, sem vill til fram-
búðar leigja Bandaríkjum
Norður-Ameríku eða nokkru
öðm ríki hernaðarstöðvar á
íslandi hefur það verið
dregið of lengi að ræða þessi
mál fyrir opnum’tjöldum.
En hvar er öryggið handa
sjálfstæði vom, lífi og lim-
um þessara 120 þúsund
manna, sem byggja þetta
land. Að því er ekki aðeins
verið að leita handa íslend-
ingum. — Milljónaþjóðirnar,
stórveldin, em einnig að
leita að því handa sér. Og
lausnarorðið er alþjóðasam-
vinna. Það er ekkert ör-
yggi til, ef sii samvinna
tekst ekki. Um það virðast
stói-veldin vera sammála,
enda þótt brydda sjáist á
viðleitni þeirra til þess að
skapa sér öryggi hvert gagn-
vart öðm með því að hefja
kapphlaup um hernaðar-
bækistöðvar víða um heim.
En stórveldin vita að í raun
réttri finna þau ekkert ör-
yggi í þessum ráðstöfunum,
enda þótt þau reyni að
telja einstökum þjóðum trú
um, að þær séu þeim til
verndar. Þess vegna er
stöðugt unnið að því að
treysta gmndvöll hins sam-
eiginlega öryggis.
Framtíðaröryggi Islend-
inga og lýðvelöis þeirra
veltur á því, eins og allra
annarra þjóða að þessi
grundvcllur finnist og verði
traustur og varanlegur. Þar
og hvergi annarsstaðar er
skjóls að leita, ef afdrep
verður á annað borð nokk-
ursstaðar að finna. Þess
vegna getum vér í enga átt
liorft til öryggis fyrir ís-
lenzkt sjálfstæði.
Það er fjarstæða, sem
furðulegt er að heyra rædda
af Islendingum, að þátttaka
vor í alþjóðasaimrinnu þurfi
óhjákvæmilega að þýða
framtíðardvöl setuliðs frá
mörgum stcrveldum hér á
landi. Ekkert slíkt liggur
fyrir í þeim samþykktam,
sem hinar sameinuðu þjóðir
hafa sett öi-yggisstofnun
sinni og vér höfum óskað
að gerast aðili að.
Það er ósk og von alira
íslendinga, að þátttaka
þeirra í alþjöðasamvinnu
þurfi yfirleitt ekki að þýða
dvöl herliðs frá nokkurri
þjóð í landinu. Vírðist og
torskilið, hvaða. ásræða ætti
að vera til slíks eftir að
refjalaus samviona hefur
tekizt meðal þjóðanna, en á
slíkri samvinnu einni er
hægt að byggja varaniegt
cryggi.
Islendingar þurfa að hug-
leiða þessi mál. Vér veróum
að varast að láta getgátur
eða æsifregnir innlendra eða
erlendra blaða gera öryggis-
mál vor út á við að deílu-
efni milli flokka í landinu.
Öryggis- og fullveldismál
vor verða að vera hafin jcfir
hið pólitiska dægiirþras. Til
þess ber brýnni nauðsyn en
vér e. t. v. gemm oss Ijóst
nú.
Megi íslenzka þjóðin bera
giftu til þess að standa sam-
einuð á verðinum um það,
sem henni er dýrmætast af
öllu dýrmætu, sjáift sjálf-
stæði sitt, eilíft frelsi og
fullveldi þess lýðveldis, er
hún vígði sjálfri sér með
einstæðum glæsibrag".
LeiSréfting
Eítirfarandi kafli úr Erlendum
tíðindum í blaðinu í gær ruglað-
ist svo í umbroti, að hann varð
ólæsilegur. Lesendur eru beðn-
ir afsökunar á mistökunum.
T umræðunum um þetta mál
er víða vitnað í bók sem
út kom siðastliðið sumar. Höf-
undur hennar er bandarískur
herfræðingur, Henry A. Kiss-
inger, sem falið var að gera
grein fyrir níðurstöðum ráð-
stefnu forustumanna í banda-
riskum hermálum, en þeir
höfðu verið kallaðír saman- til'
að ræða núverandi hemaðar-
aðstæður í heiminum. Kissing-
er setur fram í bókinni „Nu-
clear Weapons and Foreign
FoIicy“ (Kjarnorkuvopn og
utanrikisstefna) þá skoðun, að
telja verði allsherjar kjarn-
orkustyrjöld útilokaða. Af því
leiði að Bandaríkin verði að
búa sig undir að heyja smærri
styrjaldir, þar sem kjarnorku-
vopnum verði beitt á vígvöll-
um, til þess að ná skýrt af-
mörkuðum markmlðum. Hætt-
an á vetniseyðingu heimsbyggð-
arinnar þurfi ekki að verða til
þess að Bandaríkin og Sovét-
ríkin neiti sér um að berjast,
ef þau gæti þess nógu vand-
lega að beita öðrum fyrir sig
og stilli sig um að ráðast be’nt
hvort á annað. Tónninn í síð-
ustu prédikunum Dullesar þyk-
ir benda til þess* að kenningar
Kissingers séu á góðri leið að
verða hemaðarleg biblia Banda-
ríkjastjómar.
M.s. Drmining
Alexamdrine
fer frá Kaapmaniiahöfn 6.
desember til Færeyja og
Reykjavikur. Flutningur ósk-
ast tilkynntur sem fyrst til
skrifstofu Sanaeinaða í Kaup-
mannahöfn.
Frá Reykja.vik fer skipið
14. des. til Thorshavn og
Kaupmannaliafnar. Tilkynn-
ingar um flutning óskast
sem fyrst,
Skipaaígreiðsla
Jes Zimsen
Erlendur .FeMnrsson.