Þjóðviljinn - 20.12.1957, Síða 9

Föstudagur 20. desember 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (9
Gunnlaugs saga ormstunsu
O G O
Áramótafagnaður verður í Tjarnarcafé á gamlára*
kvöld, 31. desember.
Hin heimsfræga hljómsveit Gunnars Ormslev leikur
fyrir dansi og söng frá kl. 10 til 4 e.m.
Matur verður afgreiddur frá kl. 7 til kl. 10 e.h.
Hver miði gildir sem happdrættismiði.
Skemmtanastjóri verður hinn vinsæli söngvari
Haukur Morthens..
Þeir sem valið hafa Tjarnarcafé ættu að tryggja séff
miða í tíma og eigi síðar en 29. desember n.k. Miðair
eru afgreiddir frá kl. 2 til 4 dagana 27., 28. og 29.
desember í skrifstofu hússins.
að segja frá Hannesi Haf-
stein, og er hann höfuðsmað-
ur bókarinnar eftir það. Frá-
sögnin af brösum latínuskóla-
pilta er lífleg og fróðleg; þar
er varpað talsvert óvæntu
Ijósi á nokkra unglinga, sem
síðar urðu kunnir menn og
virðulegir borgarar. En þeg-
ar Hannes Hafstein er kom-
inn út fyrir landsteinana,
heyrir saga hans ekki lengur
til reykvískum nóttum —
enda lækkar þá allmjög ris
liennar. Sú bókmenntasaga,
sem þar er túlkuð, telst ekki
sérlega athyglisverð — ég
nefni til dæmis lýsingu Storms
á 159. blaðsíðu.
Eg varð fyrir vonbrigðum
af þessari bók, enda bjóst ég
að vísu við æðimiklu. En það
eru aðeins liðnar 67 nætur,
þannig að höfundur kynni að
eiga óritaðar einar 14 bækur
í viðbót. Þess er því ekki að
vænta að öll kurl séu komin
til grafar um það verk, sem
hér er hafið. Þnð kann að
verða vaxandi hagnaður af
útgerðinni. B.B.
; Guunnar M. Magnús.s
söguhetjuna persónulega, ör-
lög hennar höfðu lengi verið
honum hugstæð — og hann
gerði um hana eftirminnilega
har-msögu, sem lengi stendur.
Nú er komið annað ár, og
höfundur Skáldsins á Þröm
, hefur siglt á annan sjó: hann
er kominn til Reykjavíkur á
ofanverðri fyrri öld og gerir
fra?ðaskip sitt út þaðan. Þessi
nýja útgerð á enn sem kom-
ið er ekki sömu ítök í hjarta.
Ihans og ævi Magnúsar Hj.
Magnússonar, enda gengur
reksturinn miður að því
skapi.
Eg segi ekki að þessi út-
gerðarmaður reykvískra fræða
komi tómhentur úr legunni.
En svo öllu líkingamáli sé
sleppt, þá þykir mér bókin
í heild ekki nógu söguleg.
Eyfirzku hjónin á Rauðará
hafa eflaust verið mestu
imerkishjón, ágætt jarðræktar-
fólk og hyggnir búhöldar; en
það kemur í sama stað: frá-
sögnin af þeim lætur mann
nokkurnveginn ósnortinn.
Svipað er að segja um frá-
sögu Vigfúsar Vigfússonar af
IngT'ars-slj'sinu; Það vantar
tijartað í þá sögu, aðrir hafa
sagt hana áður og betur. Það
kemur enn til, að kaflarnir
eru of samhengislausir; þeir
eru sem tíndir saman af
handahófi.
' Þótt bókinni sé skipt í næt-
ur og Saga af helgri konu
hefjist umsvifalaust nóttína
eftir krufningu Þórðar Mala-
koffs, þá opnar það einung-
is a.ugu lesandans fyrir því
að þetta ,,nætur“stand er ekk-
ert nerna formið; það hefur
enga sannarlega íhlutun um
innri byggingu verksins.
Ekki kann ég heldur að meta
Ská'dlegt geimflug höfundar
— til dæmis eintal stúlkunnar
Straubretti
Bankastræti 10 — Sími 12852
Trygg\a.götu 23 — Sími 18279
I Keflavík á Hafnargötu 28
Gqnnlaugs saga ormstungu,
dr. Guðni Jónsson og Tóm-
as Guðmundsson bjuggu í
hendur íslenzkri æsku,
Kjartan Guðjónsson teikn-
aði myndir, bókaútgáfan
Forni, Rvík.
Gunnlaugs saga er einna
víðfrægust allra íslendinga-
sagna; hún hefur verið þýdd
á fjölda tungumála og notuð
sem textabók í fornri íslenzku
í skólum víða um lönd, og
hér á landi hefur hún verið
gefin út oftar en nokkur önn-
ur íslendingasaga. Vinsældir
sögunnar stafa af því, að efni
hennar er hugþekkt, harm-
sögulegt ástarævintýr. Ungir
elskendur fá ekki að njótast,
jþví valda meinleg örlög. Þótt
sagan nálgist að vera ævintýr,
fjallar um karlson, sem fer úr
föðurgarði með nesti og nýja
skó, gistir konunga og sættir
jarla, þiggur gersemar og
vinnur ástir fegurðardísar,
Helgu hinnar fögru, þá heldur
höfundur efninu í skorðum
raunveruleikans. í sögunni eru
allir atburðir raunsannir; þar
er hvergi fjallað um neitt,
sem hefði ekki getað gerzt.
Höfundur fellur ekki einu
sinni fyrir þeirri freistingu að
láta keppinaut Gunnlaugs imi
ástir Helgu vepa óþokka eða
ríkan karlskrögg, sem kaupir
hana fyrir fé. Faðir hennar
er voldugur höfðingi, en hann
vill, að hún ráði gjaforði sínu.
Hún ann Gunnlaugi, en hann
bregzt. Hrafn meðbiðill Gunn-
laugs, er mjög geðþekkur
maður eftir lýsingu höfundar,
og hann virðist jafnvel heilli
í ást sinni til Helgu en ofsa-
mennið með ormstunguna.
Höfundur virðist henda leynt
gaman að því að leiða sam-
an framhleypinn ofstopa-
mann, sem er ágætur af sjálf-
um sér, en haldinn vanmátt-
arkenndum, og tiginbormn
velsiðaðan höfðingjason. Á
baksviði sögunnar stendur
hæglát þokkagyðja og á að
velja milli þeirra, og auðvit-
að velur hún spjátrunginn, en
hennar hlutskipti er hvorki að
ráða forlögum sinum né ann-
arra. Tveir menn og ein kona,
sem má hækka og lækka, er mjög gagnleg
og kærkomin jólagjöf
Véla- og raítækjaverzlunin hi.
1001 nótt Reykjavíkur
Gunnar M.. Magnúss: 1001
nótt Reykjavíkur. I. — 200
blaðsíður. — Iðunn Keykja-
vík 1957.
Bók Gunnars M. Magnúss:
Gkáldið á Þröm, sem kom út
í fyrra, var í senn gott verk
og rnikið sölurit. Efni bókar-
innar var fjölmörgum hug-
leikið, vegna Ljósvíkingsins;
og Gunnar fór um það nær-
fæmum höndum. Hann þekkti
ofarlega á 105. blaðsiðu, eða
tilraun hans til að skýra ör-
lög Sæfinns með sextán skó,
ofarlega á 42. síðu. Þannig
mætti lengur telja.
Þættirnir um Sæfinn og
aðra vatnsbera í Reykjavík
eru þó einhver vildasti hluti
bókarinnar, ritaðir af samúð
og hjartaprýði.. Kaflinn Um
franzós og hreinleika er liðleg
blaðamennska; sagan af lífs-
elexírunum er dæmi þess,
hvernig alvörumál eins tíma
hljóta að verða gamanmál
annars; og Söngurinn um
Þórð Malakoff hefur flest til
síns ágætis: aðalpersóna eins
prýðilegasta kvæðis á íslenzku
gengur bráðlifandi fram í
sviðljósin. Á 112. síðu hefur
annar verður að bíða ósigur,
en höfundur er ekki að semja
eldhúsreyfara.
Ástmaðurinn hefur brugðizt
henni, en hinn fengið hennar
með svikum; þeir hafa báðir
fyrirgert rétti sínum og
hljóta að falla hvor fyrir öðr-
um. Gunnlaugssaga er talin
rituð seint á 13. öld, en boð-
skapur hennar er sá, að
hjónaband sé ekkert heilagt
samband, sem ekki má rjúfa,
_ ef það hvílir ekki á gagn-
kvæmri ást. Maðurinn eignast
ekki konuna með giftingu,
heldur verður hann að vinna
ástir hennar, og takist það
ekki, á hún engum skyldum
við hann að gegna, þótt hún
teljist eiginkona hans.
Það hefur verið sagt um
Islendingasögur, að þær væru
undarlega „moderne", mann-
legar og raunsæjar. Þessi
staðhæfing er býsna sönn um
ástarævintýrið í Gunnlaugs-
Framhald á 11. síðu.
Ný uppskera
Sætari — safameiri
MATVÖRUBÚÐÍR