Þjóðviljinn - 31.12.1957, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 31. desember 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Hannibal Taldimarssoii:
Björt framtíð bíður einhuga
þjóðar í auðugu landi
Vér lifum á landnámstíð mikilla möguleika. — Samstarfsþrá og félagsandi alþýðufólks
til sjávar og sveita mun efla oss að þrótti til að fullnýta auðlindir Islands og leggja traustan
grunn að blómlegu menningarlífi byggðu á auði hafs og moldar, orku jarðhitans og
hrynjandi fossa. — Haldist friður í heimi, þurfa Islendingar engu að kvíða.
Friðarhorfur og
friðarþiá
Á síðari hluta ársins 1957
hafa margir ieiðtogar heims-
stjórnmálanna látið í 1 jós bjart-
sýni í friðarmálunum. Talið
friðarhorfur í heiminum góðar.
•— Og um þessi jól er þá lika
friður að kalla um alia heims-
byggðína.
Allar þjóðir þrá vissulega
frið. Almenningsálit þjóðanna
um gjörvallan heiminn leggst
nú æ þyngra gegn tilhugsun-
inni um atómstríð, sem allir
vita að yrði gereyðingarstríð.
Það er aðeins hugsanlegt,
finnst manni — að vitfirrtir
valdhafar leggðu út í slíkan
dauðadans. En hlytu þá ekki
þjóðir heimsins að rísa gegn
slíkum valdhöfum og velta
þeim af stóli? — Það er að
minnsta kosti von mannkyns-
ins ef allt um þrýtur.
Hlutlaust
ísland
Islendingar hafa lengi gert
sér það Ijóst, að þeir valda
ekki vopnuiu nútimans. Og í
xökréttu samræmi við þá stað-
reynd, hafa þeir valið sér þá
sérstöðu meðai þjóða að vera
vopniaus þjóð, Og lengi vel
var það eimúg yfirlýst stjórn-
arstefna íslendinga gagnvart
uimheiminum, að íslenzka þjóð-
in væri hlutlaus í öllum hern-
aðarátökum milli þjóða. — Það
var góð og viturleg stefna frið-
samrar, smáþjóðar.
Hvað á líka vopnlaus smá-
þjóð annað að gera? Hún verð-
ur þó alarei þátttakandi
í vopna þingi. Og hví
skyldi hún þá blanda sér í
þann leik með því að lýsa yfir
samúð sinni með vopnum eins
vopnaaðilans fremur en ann-
ars. Slíkt virðist- augljós fá-
sinna, sem aðeins geti leitt
háska og jafnvel tortímingu
yfir hana, en aldrei orðið henni
til gagns eða b'.essunar. — Slíkt
væri háttur óvita, sem bland-
aði sér í iilindi og átök full-
•orðinna, er hann þó gæti eng-
in áhrif haft á.
I samræmi við þetta er það
yfirlýst stefna Alþýðubanda-
lagsins, að stefna beri að því
að gera ísland aftur hlutlaust
land, án herstöðva og utan
liernaðarbaudalaga er ástundi
vináttu við alíar þjóðir nær og
f.iær, og leggi ávallt fram sinn.
litla skerf, lil þess að varð-
veita frið og boða sættir, hve-
mær sem tækifæri gefst og full-
trúar íslands komít fram á al-
þjtiðavettvaiigi,
Og mundi þessi stefna í raun-
inni ekki standa hjarta næst
meginþorna alira íslendinga?
Breytt viðhorf á
kjarnorkuöld
Síðan kjamorkuvísindin urðu
burðarásinn í vígbúnaði stór-
veldanna, hafa viðhorf ein-
stakra þjóða til vígbúnaðar
gerbreytzt. Miklu stærri og
fjölmennari þjóðir en íslend-
ingar, vita nú vel, að þær eru
nú hvorki vopnfærar né víg-
færar í kjarnorkustyrjöld. Og
þær vita meira. — Þær vita
fulIveJ að taki þær við kjarn-
orkuvopmun stórveldis að gjöf
— eða leggi aðeins til geymslu-
stöðvar fyrir slík ógnarvopn í
löndum sínum — þá skapar
slíkt ekki aukið öryggi, lieldur
þvert á móti beinir eyðingar-
ógnum yfir slík lönd og þjóðir,
ef til kjarr.orkustyrjaldar kæmi.
— Gerir viðkomandi land að
skotmarki og annað ekki.
Friðarsókn undir
forustu smáþjóð-
anna
Hvað gerðist í París á dög-
unum? Var það ekki eimitt
þetta, að smáþjóðir Vestur-Evr-
ópu risu upp undir forustu Ein-
ars Gerhardsens og H. C. Han-
sens, forsætisráðherra Noregs
og Danmerkur og afþökkuðu
með öllu gott boð um flug-
skeytastöðvar í löndum þeirra.
— Jú, það var hreinlega það,
sem gerðist. — Þeir Gerhard-
sen og Hansen snerust líka ein-
arðlega gegn þeirri kenningu
Dullesar, að viðræður æðstu
manna stórveldanna væru ekki
tímabærar, fyrr en Bandaríkin
hefðu rétt hlut sinn gagnvart
Rússum, hert á hervæðingar-
kapphlaupinu í kjarnorku-
vopna- og flugskeytatækni og
væru komnir fram úr þeim á
þessum sviðum. Þeir vitru
menn sáu auðvitað, að svo
fremi Bandaríkjamönnum tæk-
ist þetta, þá yrðu Rússar
sennilega ekki fúsir til við-
•ræðna, er þeir stæðu höllum
fæti gagnvart Bandaríkjamönn-
um á sviði hernaðarlegra
kjarnorkuvísinda. Þessi stefna
hlyti því að leiða til æðis-
gengnara vígbúnaðarkapp-
hlaups en nokkru sinni fyrr,
og vandséð að það tæki nokk-
urn tíma enda, nema þá e.t.v.
í beitingu þess vopnavalds, sem
vígbúnaðarkapphlaupið hefði
skapað.
Leiðtogar Vestur-Evrópu-
þjóða á Parísarfundinum, neit-
uðu sem sé flugskeytastöðvum
í löndum sínum, lögðust ein-
dregið gegn vigbúnaðarkapp-
hlaupi stórveldanna og lögðu
þunga áherzlu á, >að bréfum
Búlganins forsætisráðherra
Sovétríkjanna yrði svarað með
tilboði um viðræðufund æðstu
manna stórveldanna um af-
vopnunar- og friðarmálin. Á
þann hátt einan væri hægt
að sannprófa friðarvilja Rússa
í verki, er þeir nú standa sterk-
ast allra þjóða heims á sviði
kjarnorkuvísinda og fiugskeyta-
tækni.
Þetta firinst mér vera tíma-
mótaatburður í sögu heims-
stjórnmálanna. — Atburður,
sem veki bjartar vonir um þessi
áramót. Auðvitað eru það smá-
þjóðirnar, sem verða að taka
forustuna í friðarmálunum.
Geri þær það ekki, og
þjódarinnar byggir, verði gerð-
ur að skotmarki langdrægra
flugskeyta, ef til styrjaldar
drægi. — Mundu ekki Banda-
ríkjamenn taka þau rök gild,
ef þau væru borin fram í nafni
alþjóðar, án alls flokkadráttar?
Slíkt er vissuiega ekkert fjand-
skaparmál við Bandaríki Norð-
ur-Ameríku. — Það er aðeins
þetta, að líf litillar og frið-
samrar menningarþjóðar, sem
engum stafar ófriðarhætta af,
liggur við, meðan þmmuský
kjamorkustyrjaldar vofa yfir
mannheimi. — Eru það ekki
ætli það hlutverk stórveldunum
einum, verður varla stefnt í
friðarátt að sinni í veröldinni.
Hvað þá um her-
stöð í voru landi
En leiða þessara hugleiðing-
ar ekki hugann að erlendri
herstöð í landi voru? Frændur
vorir Norðmenn og Danir, hafa
sem sé afdráttarlaust neitað um
herstöðvar og flugskeytastöðv-
ar í sínum löndum. Telja þær
sér ekki til varnar, heldur
hættulegar. Vilja ekki gera
sín lönd að skotmarki í hugs-
anlegri kjarnorkustyrjöld. Og
lái þeim það hver sem vill.
Hljótum við þá ekki að
spyrja: Er Keflavíkurherstöðin
nú, á tímum kjarnorku, vetn-
isvopna og flugskeyta orðin
nokkurs virði sem hlekkur í
varnarkerfi Bandaríkjanna? —
Hefur þessi herstöð, eins og nú
standa sakir, nokkurt varnar-
gildi fyrir íslendinga? Og ef
báðum þessum spurningum, sv70
sem augljóst virðist, ber að
svara neitandi: Óví sitjum við
þá með erlent herlið í landi
voru? Hefur oss ekki verið
heitið því, að hér skuli ekki
vera her á friðartimum. Vill
ekki öll íslenzka þjóðin sýna
þá djörfung að ganga hæversk-
lega en einarðlega eftir fullum
efndum þeirra loforða? — Vér
viljuni einfaldlega ekki bjóða
þeirri liættu heim að sá hluti
lands voi'S, sem helmingur
fullgild rök fyrir því, að öll
íslenzka þjóðin sameinist um
það á árinu 1958, að lierinn
liverfi úr landi, og þjóð vor
fái að losna við tekjur og þjóð-
lífstruflun alla af erlendri lier-
stöð, en megi eiga þess kost að
lifa Iifi sínu einvörðungn af
auði liafs og moldar og al-
íslenzkra atvinnuvega.
Eru til menn
sem efast?
Ef til vill eru þeir menn til,
sem vantreysta því, að vér get-
um lifað góðu lífi í landi voru,
án tekna af erlendri herstöð
og einvörðungu af verðmætum
íslenzkra auðlinda. — Sérstak-
lega skýtur þessari spurningu
oft upp meðal útlendinga, sem
soyrjast fyrir um íslenzk mál:
Eruð þið vissir um að þið getið
verið án þeirra tekna, sem her-
stöðin Keflavík gefur ykkur í
aðra hönd?
Eg hef aldrei. verið í vafa
'um svarið, og ég voriá fastlega,
að þeir íslendingar séu fáir,
—- helzt engir,— sem eru þar
í nokkrum vafa. —• . Þetta land
á ærinn auð“. — os það er full-
víst að nú skortir íslendinga
hvorki vilja, þrótt né þekkingu
til að nota hann.
Vér eigum ógrynni vinnuafls,
sem á ýmsum tímum árs hef-
ur vérið ónotað á Norðurlandi,
Austurlandi og á Vestfjörðum.
Það er réttur allra islonzkra
þegna að fá að vinna. Og það
er skylda þjóðfélagsins að sjá
öllum virnufúsum höndum fyr-
ir verkefnum.
Vér byggjum
fyrir framtíðina
'Að þessu er nú líka mark-
visst unnið. Vér höfum tekið
í notkun í lok þessa árs mörg
afkastamikil fiskiðjuver. Þau
verða starfandi í þjónustu
framleiðslunnar al’.t næsta ár
og síðan framvegis. Vér höf-
um þegar aukið vélskipaflota
íslendinga allverulega. Og á
næsta ári eykst hann enn, svo
um munar. Og á síðari hiuta
næsta árs bætast í f’oíann a.
m.k. 12 ný togskip, 250—270
rúmlestir, og auk þess nokkrir
stórir togarar. Með dreifingu
þessara framleiðslutækia út um
landið, þangað sem iðjulausar
hendur bíða fullra verkefna,
munu framleiðslutekjur þjóðar-
innar strax aukast til rriuna.
Enn munum vér treysta og
efla efnahagsgrundvöll vorn
með tilkomu þeirra 15 stóru
togara, sem nú er verið að
semja um smíði á í Vestur-Evr-
ópu. Og þannig mun verða
fram haldið, unz allar vinnu-
fúsar hendur íslenzkra þegna
hafa verkefni að vinna árið um
kring.
Á árinu 1958 munum vér
færa út friðunarlínuna við
strendur íslands, og er það ein
liinna þýðingarmestu ráðstaf-
ana, sem gera verður til að
treysta þann grunn, sem is-
lenzkt efnahagslíf hvílir á.
Jarðhiti og fossa-
afl bjóða stór-
iðju heim
Á árinu 1958 mun líka ís«
lenzk sementsverksmiðja taka
til starfa, en með henni stíg-
um vér fyrstu skrefin til stór-
iðju hér á landi. Raforkuverin
á Austfjörðum og Vestfjörð-
um verða fullgerð á næsta
ári og munu treysta grundvöll
iðju og iðnaðar í þeim lands-
hlutum. Sogsvirkjunin nýja
verður að vísu ekki fullgerð
fyrr en í árslok 1959, en vist
mun það orkuver reynast lvfti-
stöng til atvinnuframfara í höf-
uðborginni og nágrenni hennar
Og þegar svo að því kemur. að
ráðast i virkjun jarðhitans og
fossaaflsins í stórum stíl, nmn
ekki verða liikað við að leiía
erlends lánsfjár, því að þá
er verið að hyggja fyriv langa
framtíð, og í stærra ráðizt, ejsj
íslenzkt fjármagn ræður við í
einu.
Þannig er það hafið yfir all-
an efa, að íslendingar geta lif-
að í iandi sínu góðu menningar-
lífi án nokkurra annarlegra
aukatskna frá erlendri her-
stöð.
Kynslóðirnar sem bvggja ís-
land á 20'. öld, lifa á landnáms-
tíð mikilla möguleika, sem þær
aðeins þurfa að fá að notfæra
sér í fullum friði.
Bölsýni
ástæðulaus
Einn af bölsýnisklerkum
Morgunblaðsins skrifaði í fyrra-
dag áramótahugleiðingu um
atvinnulíf í rústuni og öng-
Framhald á 11. síðu.