Þjóðviljinn - 10.01.1958, Side 6

B) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 10. janúar 1958
10ÐVILIINN
Útgeíandi: Sameinínffarfiokkur alþýSu — Sásíailstaflokkurinn. — Ritstjórar
Magnús Kjartansson (áb.). Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. Blaðamenn: Ásmunttur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H Jónsson. Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
ingastjóri: Guðgeít Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prent-
smið.la: Skólavörðustíg 19 Sími: 17-500 (5 línur). — Áskriftarverð kr. 25 &
már í Reykjavík og nágrenni; kr. 22 annarsst. — Lausasöluverð kr- 1.50.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
J
Ýtt við tossabekknum
Verkamenn hafa orðið að
beita ýmsum ráður til að
sannfæra þá sem ráðið hafa at-
vinnutækjum um að fært væri
að láta launþega njóta sæmi-
legs kaups og mannréttinda.
Hinir svonefndu atvinnurekend-
ur og afturhaldssamir stjóm-
málamenn hafa verið býsna
tomæmir á þau fræði. Svo
nefnt sé sígilt dæmi eru ekki
nema nokkur ár síðan hinir
greindustu menn úr innsta
hring Sjálfstæðisflokksins, all-
vel kunnugir togaraútgerð,
sömdu álitsgerð til Alþingis þar
sem þeir lýstu þeirri sannfær-
ingu sinni og töldu sig leiða að
því rök að óhugsandi og ó-
framkvæmanlegt væri að
taka upp 12 stunda hvíldina á
togurunum. Það var hvorki
meira né minna en stjóm Fé-
lags íslenzkra botnvörpuskipa-
eigenda, sem hélt þessu blákalt
fram í opinberu þingskjali og
lagði við nafn sitt og heiður og
þekkingu á togaraútgerð, Kjart-
an Thors og öll hersingin.
Næstu árin kenndu íslenzkir
sjómenn þeim annað. En ár
eftir ár höfðu rök þessara „sér-
fróðu“ manna verið höfð til að
tefja og meira að segja fella
frumvörp þingmanna Sósíal-
istaflokksins á a^þingi um 12
stunda lágmarkshvíld togara-
háseta, og létu Sjálfstæðis-
flokkurinn og Framsóknar-
flokkurinn hafa sig til þeirr-
ar iðju. Loks urðu sjómenn að
knýja þessa réttarbót fram í
hörðum verkföllum, stig af
stigi. Þá ioks. og þó ekki strax,
fékkst meirihluti á Alþingi til
að skrá réttarbót þessa á lög-
bækur þjóðarinnar.
etta dæmi er ekki rifjað hér
upp vegna þess að það sé
einstakt, öðru nær. Langa og
harða baráttu þurfti til að
koma á atvinnuleysistrygging-
imum. Ár eftir ár fluttu þing-
menn Sósíalistaflokksins frum-
varp um þá gagnmerku réttar-
bót að komið yrði úpp atvinnu-
leysistryggingum, fyrsta frum-
varpið var meira að segja
samið og um það barizt —
utanþings — grið 1932. En þing-
menn annarra flokka lögðust
gegn málinu, og verkalýðs-
hreyfingin bar það loks til sig-
urs í verkfallinu mik’a 1955.
Þannig hefur hvert hagsmuna-
málið og réttindamálið náð fram
að ganga fyrir þrotlausa bar-
áttu og með því að verkalýðs-
hreyfingín hefur beitt öllu afli
sínu, bvar sem hún gat barizt,
með iafli verkalýðsfélaganna og
með afli trúnaðarmanna sinna
á Alþingi, í bæjarstjórnum og
öðrum stofnunum.
ú má telja víst að eitt slíkt
mál verði skráð á lögbækur
þjóðarinnar í vetur, mál sem
verkalýðshreyfingin tryggði
íramgang með samkomulagi
sínu við ríkisstjóroina síðast-
iiðið haust. Rétt fynr jólin var
flutt á Alþingi stjórnarfrum-
varp sem ætlað er að tryggja
verkafólki, sem vinnur tíma-
kaups- og vikukaupsvinnu að
staðaldri hjá sama atvinnurek-
anda, rétt til mánaðaruppsagn-
arfrests og sams konar rétt til
launa í veikinda- og slysafor-
föllum og föstum starfsmönn-
um ber nú. Þetta hefur lengi
verið baráttumál verkalýðsfé-
laganna, og auðskilið að þær
ráðstafanir sem frumvarpið
kveður á um, bæta verulega
aðstöðu þeirra verkamanna,
sem tímakaups- og vikukaups-
vinnu stunda. Þess eru allt of
mörg dæmi að verkamönnum,
sem jafnvel hafa unnið svo
árum skiptir hjá sama atvinnu-
rekanda, er sagt upp vinnu fyr-
irvaralaust. Það hefur einnig
verið óeðlilegt, að menn sem
vinna að staðaldri hjá sama
fyrirtæki, skuli ekki njóta
Iaunagreiðslna í slysa- og veik-
indaforföllum eins og um fast-
ráðna menn væri að ræða. En
hvorugt þetta hefur tekizt að
fá fram með beinum samning-
um við atvinnurekendur.
T samningum við verkalýðsfé-
lögin hafa atviimurekendur
aðeins viðurkennt í orði að
ekki sé réttlátt eða mannúð-
legt að segja að kvöldi við
verkamann, sem unnið hefur
árum saman hjá sama fyrir-
tæki, að hans sé ekki þörf til
vinnu næsta morgun — og þar
með sé því vinnusambandi lok-
ið. En þeir Kjartan Thórs og
öll hersingin hafa bara verið
ófáánlegir til að verða við
kröfu Verkamannafélagsins
Dagsbrúnar, að þetta réttlætis-
mál væri samningsbundið,
þannig að tímakaups- og viku-
kaupsmönnum yrði tryggður
nokkur uppsagnarfrestur. Við
þeirri kröfu hafa þeir þver-
skallazt með óllu, sjálfsagt
með álíka haldgóðum rökum
og þegar þeir töldu sig „sanna“
fyrir nokkrum árum að 12
stunda hvíldin væri öfram-
kvæmanleg á togaraflotanum.
Tkagsbrúnarmenn fögnuðu
þeirri réttarbót sem felst
í stjómarfrumyarpinu á fundi
sínum í fyrrakvöld. Þeir vita
sem er, að ýmsar aðferðir hefur
þurft til iað kenna Kjartani
Thórs og saluféiögum hans ein-
földustu staðréýndir varðandi
hagsmunamál og réttindi al-
þyðufólks a Islandi, Ein árang-
ursríkasta aðferðin er samspil
verkalýðshreyfingar og meiri-
hluta á Alþingi og í bæjar-
stjórn. Og frumskilyrðið. að
forusta sjálfra verkalýðsfélag-
anna sé einbeift og heilbrigð
og svo var að he.yra á Dags-
brúnarfundinum . að reykvísk-
um verkamönnum væri sú
nauðsyn ljós.
Þarf aldrei að endurnýja flug
vélar innanlandsflugsins?
Það hefur ekki farið fram
hjá neinum, sem fylgist með
flugmálum íslendmga, að flug-
félögin hér telja óhjákvæmilegt
að fylgjast með framþróuninni
og endurnýja flugvélakostinn
til þæginda og öryggis fyrir
farþega í millilanda-fluginu.
Flugfélag fslands keypti 2
millilandavélar nýlega og er á
þær lokið lofsorði, og Loftleiðir
eiga tvær nýjar og að því er
talið er mjög fullkomnar lang-
leiðavélar í pöntun.
Þetta mun flestum þykja
eðlilegt og óhjákvæmilegt og ís-
lenzká rikið gengur í miklar á-
byrgðir til þess að greiða fyrir
þessum flugvélakaupum.
en slíkt væri með öllu óþol-
andi.
Vera má, að Flugfélagið hafi
gert einhverjar ráðstafanir til
tryggingar eða eflingar flug-
þjónustunni við Eyjar, þótt
ekki hafi það heyrzt hér, og
væri þá vel. En hitt er vert að
minna á, að flugþjónustan á
innanlandsleiðunum er í engu
ómerkari en sá þáttur flugsins,)
sem flugfélögin virðast óneitan-
lega einbeita sér að, og það
verður auðvitað að gera þá
kröfu til forráðamanna í flug-
málunum, að þeir skilji að
farþeginn á innanlandsleiðun-
um á kröfu á hliðstæðum fram-
förum í öryggi og þægindum
og þeim, sem míllilandafar-
þegum er séð fyrir.
•h—-:-----------------I--:-----
Samvinmistofmm Afríku-
og Asíuþjóða komið upp
Tilboð sovézkra íulltrúa á Kaírófundinum
um efnahagsaðstoð vakti mikla athygli
Á ráöstefnu Asíu- og Afríkuþ’jóöanna í Kaíró um ára-
mótin va.r ákveöiö aö koma upp fastri stofnun sem vtrina
á aö aukínni samvinnu þessara þjóöa.
Hitt virðist mönnum með
miklum ólíkindum, ef allt önn-
ur lögmál geta gilt um innan-
landsflugið, þannig að flugvéla-
kostur þess þurfi einskis með
til endurnýjunar um áraraðir
og þoli jafnvel að missa skárstu
vélarnar, en það er einmitt
það, sem nú hefur verið að ske.
Vestmannaeyingar kannast
allir við, að til farþegaflugsins
hér á milli eru eingöngu notað-
ar svonefndar Douglas-vélar.
Til skamms tíma hefur Flugfé-
lagið átt 4 slíkar vélar og þær
hafa gefizt vel. Það er þó á
allra vitorði að framleiðsla
slíkra véla er hætt fyrir mörg-
um árum og vélarnar, sem í
notkun eru taka nú óðum að
eldast.
Furðulegast rná það þó telja.
að fyrir nokkru tók Flugfélag-
ið sig til og seldi burt nýjustu
Douglas-vél sína og á nú að-
eins 3 gamlar vélar eftir af
þeirri gerð, sem Vestmannaey-
ingar geta haft not af. Engar
fréttir hafa borizt um, að nein
endurnýjun sé á döfinni.
Öllum má ljóst vera að svo
gamlar vélar, sem hér er um
að ræða hljóta að þurfa að
hverfa lengur og skemur úr
umferð vegna eftiriits og við-
gerða, og vissulega er reynsla
okkar Vestmannaeyinga af
þjónustu Flugfélagsins engan-
veginn sú, að við höfum nein
forgangs-afnot af vélakosti fé-
lagsins, og hlýtur því að ó-
breyttu fljótt að koma að því
að til frekari tafa komi í Vest-
mannaeyjafluginu af vélaskorti,
Aðalframkvæmdastjóri þess-
arar stofnunar verður Egypti,
en auk.hans verða skipaðir tíu
aðrir framkvæmdastjórar, einn
þeirra frá Sovétríkjunum.
Aðalbækisböðvar stofnunar-
innar verða í Kaíró og er bú-
izt við að starf hennar muni
hefjast í marz.
Tilboð Sovétrikjanna
Um 500 fulltrúar frá 49 lönd-
um í Afríku og Asíu sátu ráð-
stefnuna. Ekkert vakti jafn-
mikla athj’gii á ráðstefnunni og
tilboð sovézku fulltrúanna um
efnahagsaðstoð. Ratsjidoff, for-
seti sovétiýðveldisins Úsbekist-
ans, sagði í ræðu á ráðstefn-
unni:
„Við getum byggt fyrir ykk-
ur verksmiðjur eða samgöngu-
kerfi, rannsóknastöðvar eða há-
skóla, sjúkrahús eða menning-
arstofnanir. Við getum sent
ykkur séi'fræðinga til að kynn-
ast vandamálum ykkar og þið
getið sent ykkar sérfræðinga
í verksmiðjur okkar og rann-
sóknastöðvar .... Gerið það
sem ykkur finnst hagkvæmast.
Segið okkur hvers þið þarfmst
og við munum reiðubúnir að
veita ykkur hvers konar aðstoð,
lán, tæknihjálp o. s. frv. Sov-
étríkin krefjast einskis í stað-
inn, sagði Ratsjidoff, „hvorki
ágóða, né forréttinda, né íhlut-
unar í stjórn, né vinnsluleyfa,
né hráefna, né þátttöku í hern-
aðarkerfi, né stjórnarskipta, né
breytinga á stefnu i innanlands-
eða utanríkismálum“.
„Við erum fúsir til að að-
stoða ykkur,“ sagði hann enn-
fremur, „eins og bróðir hjálpar
bróður af algerðri ósérplægni.
Ástæðan er sú ein að við vit-
um að ekki er hægt að sækja
fram án aðstoðar“.
Lisfi frjálstyndra
í Sandgerði
Listi frjálslyndra í Sand-
gerði er skipaður þessum
mönnum:
Hjörtur B. Helgason. kaup-
félagsstjóri
Maron Björnsson förmaður
verkalýðsfélagsins,
Ari Einarsson trésmiðameist-
ari,
Margeir Sigurðsson ritari
verkalýðsfélagsins,
Vilhjálmur Ásmunösson véla-
maður,
Kristinn Guðmundsson sjó-
maður,
Benedikt Magnússon bóndi,
Sigurður Bjamason véla-
maður,
Óskar Pálsson verkamaður,
Sveinn Pálsson sjómaður.
Alþýðubandalagið styður
lista frjálslyndra í Sandgerði.
Mikið aimríki
hjá Lioftleiðiim
Listar Álþýðubandalagsins og listar
sem Alþýðubandalagið styður í kosn-
ingunum 26. janáar 1958:
Eeykjavík: G listi
Kópavogur: II listi
Hafnarfjörður: G listi'
Keflavík: C listi
Akranes: A listi
ísafjörður: A listi
Sauðárkrókur: H listi
Siglufjörður: G listi
Ólafsfjörður: H listi
Akureyri: G listi
Húsavík: G listi
Sevðisfjörður: G listi
Neskaupstaður: G listí
Vestmannaeyjar: G listi
Njarðvík: C listi
Borgarnes: G listi
Hellissandur: A listi
Ólafsvík: II listi
Stykldshólmur: A listi
Bíldudahir: B listi
Bolungarvík: H listi
Hólmavík: C listi
Skagaströnd: G listi
Hofsós • A listi
Raufarhöfn: B listi
Egilsstaðir: B listi
Eskifjörður: G listi
ÐjúiJÍvogtir: B listi
Höfn í Hornafirði: G listi
Stokkseyri: G listi
Hveragerði: G listi
Blönduós: B listi
Sandgerði: C listi
Selfoss: A listi
Nóg he.fur verið að starfa
hjá Loftleiðum núna nm hátíð-
arnar því að á rúmum hálfum
mánuði, eða frá 15. desember
til 5. janúar hafa 846 farþeg-
ar ferðazt með flugvélum fé-
lagsins. Af þeim fóru 607 milli
Bandaríkjanna og flugstöðva
Loftleiða á meginlandi Evrópu
og Bretlandi, en 239 ferðuðust
til eða frá Reykjavik. Segja
má að á þessu timabili hafi
hvert sæti verið skipað í flug-
vélum og vörur fluttar að auki
eftir því sem unnt i’ar. Áætl-
anir stóðust mjög vel, þrátt
fyrir óhagstætt veðurfar.
Þegar samanburður er gerður
á farbeiðnum þeim, er liggja nú
fyrir og því, sem tiðkazt hefur
á sama árstíma að undanförnu
má telja að útlit sé fyrir, að
fyrri hluti þessa nýbyrjaða árs
numi verða Loftleiðum hinn
hagstæðasti.