Þjóðviljinn - 20.03.1958, Blaðsíða 6

6) — 1>JÓÐVILJINN — Fimmtudagur 20. marz 1958
Þióðviuinn
Útæefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar
Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.J. — Fréttaritstjóri: Jón
B.iarnason. — Blaöamenn: Ásmundur Sigurjónsson. Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
ingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla. auglýsingar, prent-
smiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5 línur). — Áskriftarverð kr. 25 á
mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. 22 annarsst. - Lausasöluverð kr. 1.50.
Prentsmiðja ÞJóðviljans.
Almennt lífeyrissjóðskerfi
Halldór Halldór'sson arkitekt,
framkvæmdastjóri Ilús-
næðismálastofnunar ríkisins
birti fyrir skömmu hér í blað-
inu ýtarlega og rökstudda
grein um möguleikana á að
lækka húsnæðiskostnað al-
mennings. Er enginn vafi á
því að ábendingar og tillög-
ur Halldórs hafa vakið um-
tal og athygli enda hér um
þann kostnaðarlið að ræða
sem mestu veldur um afkomu
og lífskjor alls þorra manna.
Ein þeirra ábendinga, sem
Halldór setti fram í grein
sinni, var um stofnun almenns
lífeyrissjóðs er annað gæti
tvíþætt.u hlutverki. 1 fyrsta
lagi að trvggja öllum lands-
mönnum það öryggi í ellinni
og vegna fráfalls fyrirvinnu
sem þeir einir njóta nú að
nokkru marki sem sjóðfélagar
eru í þeim sérstöku lífeyris-
sióðum er myndaðir hafa verið
af ýmsum starfshópum og þá
einkum opinberum starfs-
mönnum. I öðru lagi að vera
form og undirstaða varanlegr-
ar fjármagnsmyndunar er létt
gæti undir mönnum við íbúða-
bvggingar. Þessara hlunninda
varanlearar fiármagnsmynd-
unar í lifeyrissióðum nýtur nú
tiltölulega fámennur hópur
landsmanna í lánveitingum til
íhúðabvgginga, en auðsætt er
að hann situr við allt annan
og betri kost í þessum efnum
en þeir sem ekki hafa til
neinna slíkra sjóða að leita í
lánsfjárvandræðum sínum.
Kostirnir við tillögu Halldórs
Halldórssonar eru augljós-
ir þótt auðvelt sé að benda
á að vart verði almennum líf-
evriss.ióði á komið án nokk-
urra framlaga frá sjóðfélög-
unum, öllum almenningi í
landinu. Enginn mun draga í
efa það aukna öryggi sem
framkvæmd hugmyndarinnar
myndi skapa fólki á efri árum
og við fráfall fyrirvinnu. En
hin hliðin er heldur ekki
veigalítil. Þvert á móti hefði
bnð stórkostlega þýðingu fvrir
hagkvæma lausn á husnæðis-
vandamálum almennings ef
slík fjármagnsmyndun af inn-
lendum toga ætti sér stað.
Með þeim hætti myndi fást
árlegt og varanlegt fjármagn
t;I íbúðabyggingalána og það
sem ekki er síður mikils um
vert: slík lán til íbúðabvgg-
inga gætu verið til langs tíma
ög með lágum vöxtum og
þannig átt sinn mikla þátt í
að lækka bvggingarkostnaðinn
og þar með húsnæðiskostnað-
inn.
horfi nú eftir stofnun Bygg-
ingarsjóðs ríkisins og lögfest-
ingu sparnaðarkerfisins en
var á valdatímum íhaldsins
þegar algjör glundroði og ó-
vissa ríkti í öllum lánamál-
um íbúðabygginga, verður því
ekki neitað að við margvís-
lega erfiðleika er að etja.
Þörfin fyrir mikið árlegt
framlag til lánveitinga er ó-
umdeilanleg eigi þjóðin að ná
því marki að búa öll í mann-
Skylda að vátryggja fiski-
skip gegrs tjóni af bráðafúa
Fyrir Alþingi liggur stjóm- ið ábyrgð á lánum, sem skipa- skilyrðunum fyrir því, að
arfmmvarp um viðauka við lög eigendur hafa tekið til aðgerða skip fái eða haldi haffærisskír-
frá 1921 um vátryggingafélag vegna fúaskemmda. Samtals teini, að það sé ekki haldið
fyrir fiskisldp. Samkvæmt því hefur ríkissjóður veitt ábyrgð- þessum galla.
verða allir eigendur tréskipa, ir að fjárhæð kr. 9.498.928.03. Bráðafúi stafar af lífverum í
sem ætluð era til fiskveiða við Auk þess liggja fyrir fyrirheit jurtaríkinu, sem vegna fjölg-
fsland og hafa þilfar, skyldir og beiðnir um ábyrgðir er nema unarhæfileika vinna með ótrú-
til að vátryg.gja þau hjá Sam- ca. 4.8 millj. legum hraða, ef lífsskilyrði eru
ábyrgð íslands á fiskiskipum, Fjártjón þetta er að sönnu þeim hagstæð. Ástæðurnar til
gegn skemmdum af bráðafúa gífurlegt. Eigi að síður er var- þess, að tjón af völdum fúa-
af völdum sveppategundar sem úðar vert, að öryggi skipanna sveppa blossuðu svo snögglega
slíkan fúa geta orsakað. °g Þar með áhafna, stafar upp í bátaflota íslendinga, eru
Var frumvarpið til 2. umr. stórfelldur háski af þessum ekki fullsannaðar. Sterkar lík-
í neðri deild í gær og voru skemmdum, því bráðafúi hagar ur eru til, ag höfuðástæður séu
greinar þess samþykktar með sér þannig, að jafnvel þótt þessar:
nokkrum breytingum frá sjáv- engin missmíði sjáist á skipi, -j Skipin séu byggð úr hrá-
geta innviðir þess, og byrðing- um viði; meir en áður var, þ.e.
arútvegsnefnd.
í greinargerð frumvarpsins ur innan frá, verið svo étinn
er málið skýrt á þennan hátt: að við liggi að skipið hrynji
Frumvarp þetta hefur sjáv- saman. Verður því auk trygg-
sæmandi íbúðum og að gera arútvegsmálaráðuneytið látið ingar gegn kostnaði af
verð þeirra viðráðanlegt fólki ÞeS8Um "*
í lægri launaflokkum og með
miðlungstekjur. Og þessi þörf
verður viðvarandi að meira
eða minna leyti þótt núverandi
húsnæðisskorti yrði útrýmt á
næstu árum. Fjölgun þjóðar-
innar og stofnun nýrra heim-
ila sér fyrir því.
að efnið hafi ekkr fengið hæfi-
legan geymslutima og rétta
„verkun“ áður en úr því var
byggt.
2. Loftstreymi (ventilation);
sé ófullnægjandi í skipunum.
3. Hrái farmsins. Salt er svo
E
inn mesti erfiðleikinn í veg-
inum fyrir varanlegri
Vitanlega er rétt og skylt að
gera allt sem unnt er til
að leysa úr vandamálum láns-
fjárskortsins til íbúðabygg-
inga með öflun fjármagns í
lánastofnunum innanlands og
utan eftir því sem kostur er.
Fyrri Jeiðin hefur verið farin
á undanf^rnum árum með all-
verulegum árangri en hefur
þó á engan hátt Ieyst vand-
ann, en erlent fiármagn hefur
ekki fengizt tekið til þessarar
nauðsvnlegu starfsemi og eru
uppi skiptar skoðanir um rétt-
mæti þess þótt undarlegt megi
virðast þar sem um er að
ræða lausn á aðkallandi og
fjölþættu vandamáli. Um það
ættu híns vegar ekki að vera
deilur að bað sé ein af skyld-
um þjóðfélagsins að trygg.ia
öllum þea-num sínum rétt til
a.ð búa í húsnæði sem uppfvll-
ir nútímakröfur um bægindi^-
og hollustuhætti. Þjóðfélagið
verður því að hafa forgöngu
um að gera þetta mögulegt
og leiðin til 'þess er að tryggja
með einhverium hætti fjár-
magn til íbúðabygginga af
þeirri upphæð og á því verði
sem ekki er um megn gjald-
þoli þeirra sem njóta eiga.
Það er mikill og auðsær kost-
ur við almennt lífeyris-
sjóðskerfi í þessu skyni, að á
tiltölulega skömmum tíma
skapast fjármagn sem annað
getur þessu hlutverki og að
þetta fjármagn á að geta ver-
ið í útlánum til langs tíma og
með v"xtum sem ekki íþyngja
lántakendum. Lánsfé í slikum
lífeyrissjóði heldur áfram að
gegna sama hlutverki áfram
en er ekki kallað til óskildrar
starfsemi eða notkunar. Á
skömmum tíma ætti slík sjóðs-
stöfnun að verða svo fjár-
hagsJega öflug að hún gæti
leyst þann vanda, ásamt öðr-
um ráðstöfunum sem gerðar
brýnni þörf og reyna að bægja örugga könnun skinanna. Ætl
alvarlegri hættu frá fisldbáta- unin er, að með ákveðnu tíma
útgerð Islendínga. Satnábyrgð >«« »• látin fara fram islenzta
Islands á flskisklpnm hefur .braða; ,e„ , sta6inn tomlM
annazt nndirbúning málsins, og fua. Auk þess verða eigendur hrSi og ýlduefm.
kallað til aðstoðar og ráðu- alvarlega livattir til þess að 1 .
neytis innlenda menn, sem bafa vakandi auga með skipum Allt Þftta °S ef t]I vl11 fleira
reynslu og sérþekkingu hafa í sínllm ve£na bráðafúa, og að veitir fuasveppum aukin hfs-
þessum efnum. Einnig hefur sjálfsögðu verður það eitt af skilyrði.______________________
hún leitað vitneskju og ráða
erlendis, allt eftir því, sem tóm
var til.
Fúi sá, sem með frumvarp-
inu er gert ráð fyrir að tryggja
bátaeigendur gegn, hefur hér á
landi verið kallaður ,,þurrafúi“.
I frumvarpinu !er hann íkallað-
ur bráðafúi, því það nafn er
rökréttara, og greinir hann
betur frá venjulegum fúa.
Skemmdir af þessum fúa,
eru nokkuð þekktar í fiskibát-
um hjá nágrannaþjóðum okk-
ar. Hér á landi varð þeirra Xít-
ið vart, fyrr en eftir síðari
heimsstyrjöld. Skall þá þessi
ófögnuður svo snögglega yfir
og svo stórkostlega, að ekki
þótti annað fært, en ríkissjóður
kæmi til hjálpar þeim, er harð-
ast urðu úti. Á undanförnum
árum hefur rí'kissjóður sam-
kvæmt heimild í fjárlögum tek-
íiiislcicek stjórnar
Tékkneski hljómsveitarstjór-
ihn Vaclav Smetacek er hing-
að komihn öðru sinni til að
stjórna SinfóníUhljómsveitinni.
Hann kom hingað í fyrsta sinn
fyrir rúmlðga ári, ejns og
menn minnast, og stjórnaði þá
tvennum tónleikum sveitarinn-
frambúðarlausn húsnæðismál- hafa verið, sem nú hvílir
anna. er skorturinn á nægilegu þvngst á fjölmörgu fólki, og
og ódvra lánsfé. Og bótt mik- til frambúðar en ekki aðeins
ið hafi áunnizt og ólíkt betur til bráðabirgða. Á þessu er
mikil og aðkallandi þörf í
landi eins og okkar þar sem
ein kynslóðin varð að taka við
því verkefni óleystu að koma
upp öllum varanlegum íbúðar-
húsum.
Lífeyrissjóðsmálið, og þeir
möguleikar sem við það
eru tengdir, er þess eðlis að
því á að gefa fullan gaum.
Ekkert væri eðlilegra en að
samtök almennings og þá ekki
sízt hagsmunasamtök vinnu-
stéttanna tækju málið á dag-
skrá og til rækilegrar yfir-
vegunar. Og um málið á að
fara höndum af stórhug, raun-1
sæi og framsýni. Ekki aðeins
núlifandí kynslóð í landinu
heldur einnig ókomnar kyn-
slóðir munu njóta þess eða
gjalda hvort tekst að levsa
íbúðabyggingavandamál þjóð-
arinnar á hagkvæman og við-
ráðanXegan hátt eða hvort
sama baslið og erfiðleikarnir
eiga að halda áfram, sem orð-
ið hafa allt of mörgum fjötur
um fót og hindrað aðra í að
eignast nokkru sinni mann-
sæmandi húsnæði.
Vaclav Smctacek
ar hér í Þjóðleikhúsinu. Fyrri
tónleikarnir voru þá algerlega
helgaðir tékkneskri tónlist. Að
þessu sinni var einnig flutt
tékknesk tónlist, að vísu ekki
eingöngu, en þó að miklum
meiri hiuta, þrjú verk af fjór-
um.
Fyrst flutti hljómsveitin „Sin-
fóníu í C-dúr“ eftir ungt tékkn-
eskt tónskáld, Je;ns Klusák,
tónverk í nýtízkulegum stíl, þó
ekki öfgafullum, þar sem fyr-
ir koma ýmis skemmtileg atriði
og jafnvel falleg, eins og til
dæmis í menúett-þættinum.
„Lítil svíta“ fyrir hljómsveit
er hins vegar eftir pólskt nú-
tímatónskáld, Lutoslavskí að
nafni, áheyrileet verk, samið
að mestu um þjóðlagastef. Síð-
asta verkið, „Sinfónía í D-dúr“,
sýnir að Tékkinn Jan H. Voris-
ek, sem uppji var um og eftir
aldamótin 1800, hefur verið.
merkilegt tónskáld, þó að hans
sé yfirleitt ekki getið í vest-
rænum fræðiritum um tónlist.
Auk þeirra verka sem nú
voru nefnd, var svo fluttur
„Fiðlukonsert í a-moll“ eftir
Dvorak. Þar gafst mönnum
loksins aftur kostur á að hlýða
á hinn vel metna konsertmeist-
ara hljómsveitarinnar, Björn
Ólafsson, í einleikshlutverki.
Björn er jafnan vanur að leggja
skap í leik sinn, og svo var hér.
Má segja um flutning hans, að
hann hafi verið bæði snjall og
þróttmikill.
Og er þá eftir að minnast á
hlut hljómsveitarstjórans.
Hann er auðsýnilega snillmg-
ur á sínu sviði. Öryggi hans
er undravert, og öllum þráð-
um hljóðfæraskipunar og
raddlínumótunar heldur hann
traustlega í hendi sér, svo að
hvergi virðist skeika. Smeta-
cek er aðalstjórn.andi annarrar
heJztu hljómsveitar hinnar
miklu tónlistarborgar Prag.
Sjálfsagt vantar mikið á, sem.
vonlegt er, að Sinfóníuhljóm-
sveit fslands jafnist á við þá
hljómsveit. En miklu og góðu
hefur samt ágæt samvinna
hans og hljómsveitarmanna
vorra komið til leiðar. Það
mátti glögglega heyra á tón-
lejkunum á þriðjudagskvöklið
í öllum þeim tónverkum, sem
flutt voru.
Einleikari og hljómsveitar-
stjóri voru hylltir með blóm-
um og dynjandi lófataki, og
sjálf átti hljómsveitin óneitan-
lega sinn hlut í þeirri viður-
kenningu.
B. F.
S-
ÚtbreiSiS
k • i * • í •
Piooviliann