Þjóðviljinn - 21.03.1958, Blaðsíða 7

-. .^p .^'östudaguiv 23,.I mai^.1958 r-„ (7
Bygging íbúðarhúsa hefur
óneitanleg tekið . miklum
fraínförum hin síðustu ár.
Þó skortir enn mjög á það
að einangrun, eða skjólgerð
húsanna fullnægi þeim kröf-
um, sem hér á okkar kalda
landi ætti að gera. Veggi
ætti að gera tvöfalt skjól-
betri en nú tíðkazt. Á Norð-
urlandi hafa tvöfaldir gluggar
tíðkazt almennt í tvo áratugi.
Hér í Reykjavík er þessi þró-
un á byrjunarstigi. Mestur
hluti gamla bæjarins mun
vera með einföldum gluggum,
sá 'hlutinn sem hitaður er með
vatni hitaveitunnar. Menn
gera sér enn ekki fulla grein
fyrir þýðingu þess að glugg-
ar séu tvöfaldir, og þó sér
í lagi, þýðingu þess, þar sem
hús eru hituð með hitaveitu.
Talið er, að við tvöföldun
glugga minnki hitaþörf húsa
um 20-25%. Þar sem jarðhiti
er notaður kemur auk þess til
viðbótar stóraukin nýting
vatnshitans. Þegar hægt er að
komast af með lægra hitastig
ofna verður hiti afrennslis-
vatnsins þar af leiðandi lægri.
Þá nýtast fleiri hitaeiningar
úr hverri rúmeiningu vatnsins.
Árangurinn getur svo orðið
sá, að þrem húsum mundi
nægja það vatnsmagn, sem
tvö hús nota hegar gluggarn-
ir eru einfaldir. Með öðrum
orðum: Með tvöföldun glugga
mætti auka nýtingu heita
vatnsins um ca. 50%.
Vatnsmagn hað, sem hita-
veita Revkjavíkur hefur þeg-
ar virkiað mun vera milli
350-400 1/sek. Er þá með tal-
ið það vatn sem nú síðast
hefur fengizt með borunum í
bæjarlandinu. Þegar Höfða-
veitan og Hlíðarveitan hafa
verið teknar í notkun mun
allt að 40 þúsund manns
hafa fengið afnot hitaveitu
1 lok þessa árs mun íbúatala
Re.vkjavíkur nálgast 70 þús-
undir og verða þá um 30
þúsund manns, sem enn hafa
ekki afnot hitaveitunnar.
Þrjár leiðir koma til greina
þegar um er að ræða fram-
haldsvirkjun hitaveitunnar,
svo að hún geti fullnægt hit-
unarþ^rf Reykiavíkurbyggðar.
1. Áframhaldandi boranir í
bæjarlandinu. Má eflaust
vænta mikils árangurs af
þeim og um þessa leið verður
enginn, ágreiningur. Þó þvrfti
að bæta borakost hitaveitunn-
ar. hvi allir lvennar borar eru
orðuir gamlir og eru sein-
virkir.
2. Virkjun jarðhitans í
Krisuvík. Sú virkjun liefur
meðal annars þann kost að
þá skapast möguleikar tít
hita.veituiirk.junar fyrir Hafn-
art jörð og Kópavog um leið.
En aðeins virkjun á staðnuni,
(Krísu\*ík) svo og leiðslur og
cnnur mannvirki til ]>ess að
leiða vatnið að innanbæjar-
<1 reifingarkerfum, mun verða
mjög kostnaðarsöm, skiptír
sjálfsagt mörgum tugum
milljóna. Þar af verður veru-
legur hlntí g.ialdeyriskostimð-
nr. Miðað við þau miklu verð-
mæti sem sparast í eldsneytís-
kaupum, mundi þetta ]>ó ef-
laust >*erða allgott fjárhags-
fyrirtæki, bæði fyrir einstak-
linga og þjóðfélagið í heild.
3. Fnllkomnari nvting þess
vetnshita, sem þegar er
virkiaðnr. Kjörorð nútíma-
tækni «r, sem fullkomnust
Halldór Kaildórs^on, arkitekt:
Tvöíöldun glugga og
Hitaveita Reykjavíkur
nýtíng allra möguleáka, Hér
getur verið um fleiri atriði
að ræða. EStt þeirra er vara-
kynding til að mæta aukinni
hitaþörf köldustu dagana.
Þessi leið stuðlar að aukinni
nýtingu sumarvatnsins, sem
leiðir af því að fleiri geta
orðið aðnjótandi hitaveitu.
Þessi leið hefnr verið farin
hér að litlu leyti undaníar-
in ár og með Hlíðarveitunni
og stækkun gufukatlanna í
EUiðaárstiðinni, verður geng-
ið lengra inn á þessa braut
varakjTidingar. Annað er að
setja „termostat'* (hitastílli) á
útreimslisvatnið frá hitnnar-
kerfum húsanna. Það mundi
draga mjög úr reksturstrufl-
unum hitaveitunnar sem menn
þekkja tilfinnanlega af
reynslu, og spara vatn henn-
ar.
Þriðja atriðið, og það sem
er tilefni þessa greinarkoms,
er það að gluggar húsanna
yrðu tvöfaldir, auðvitað í þeim
hluta þeirra, þar sem hitun-
ar er þörf. Eftirtalin atriði
mætti telja þessari virkjunar-
leið til gildis:
a) Tvöföldun glugganna
samsvarar nýrri virkjun
hitaveitunnar nrn allt að
Hér eru verkainenn að grafa fyrir nýrri leiðslu á mörkum
Skúlagötu og Hátúns, en þar eru hai'nar tálsverðar fram-
kvæmdir, m.a. borun eftir heitu vatiii, — (Ljósm. Þjóðviljinn).
Halldór Halldórsson
175-200 l'/sek.
b) Aðferðin eykur gildi
varakyndingar, þar sem
meðalhitastíg ofna lækkar
þá. verulega, bilið breikk-
ar frá hitastigi ofnanna.
að efstu hitamörkum sem
vatnið getur borið.
c) Með þessari virkjunarleið
næst ca, 50% aukin nýt-
ing þess fjármagns sem
bundið er í kostnaði af
jarðborunum og öðruin
mannvirkjum, sem leiðn.
vatnið að dreifmgarkeríi
bæjarins.
d) Tvöiföldun glugganna.
sparar þriðjung hitaveitu-
vatnsins og lækkar þar
með sjálfan hitunarkostn-
aCmnn. Binnip* sparast á
viðhaídi s.iáifra glugg-
anna, Alger tvöföldnn
giugganna í Kevkjavik
oonar mögnleika til þess
að allt að 20 búsund
manna bvggð til viðbótar
fengí afnot ]>ess wtns-
að. Áætia má að við heð
magns, sem þegar er virkj-
sparist í eldsneytiskaup-
imi 12-15 milljónir króna
á ári, af því næmi gjald-
eyrissparnaður 6,6-8,2
milljónir króna. Mætti þó
á það minna að gjaldeyr-
issparnaður er meira virði
en samsvarandi gjaldeyr-
isöflun.
Hversu mikið fé mundi alls-
herjar tvöföldun glugga í
Reykjavik kosta?
Það er nú þegar fengin^
nokkur reynsla fyrir því að
með góðum árangri má gera
glugga tvöfalda með því að
setja hlífðargler utan yfir
það gler, sem fyrir er í glugg-
unum. Glerfalsið er yfirleitt
1“ djúpt. Á milli glerjanna er
settur ca. 6 mm trélisti og svo
utan á ytra glerið grannur fals-
listi. Að neðan og ofan eru
gerðar loftraufir undir fals-
listann, þannig að útiloftið nái
til að endurnýjast á milli
rúðanna. Þetta heldur rúðun-
um móðufríum. Þessi aðferð
kostar mikla vinnu og þó mis-
munandi eftir stærð rúðanna.
Smárúðuglugginn er alltaf
mun dýrari en sá sem er með
stærri rúðum. Sennilega mun
mega áætla að þessi aðferð
kosti að meðaltali ca. 300 kr.
á m’, þar af eru efniskaup,
gler, kítti og trélistar vart
meira en 25%, eða sem svar-
aði 75 kr/m!. Af efniskaupum
er svo gjaldeyriskostnaður
vart meiri en ca, 20 kr/ms.
Hin síðari árin hefur nokk-
uð verið að því pert að byggja
hús me.ð tv"földum gluggum.
Hefur þá oftast verið keypt
tvöfalt gler erlendis frá og
mun það með ísetninfrti várt
kosta minna að meðaltali en
800 kr/m2. Þar af mun hluti
gjaldevriskaupa nema marsr-
faldri þeirri upnhæð sem áð-
ur var nefnd. Nú mun fjö'di
íbúða í Revkíavík nokkuð \’fir
15 þúsund. Gerum ráð fyrir
að þar af séu 3000 íbúðir þeg-
ar með tvöföldum gluggum.
Meðalstærð glugga í íbúðum
mætti áætla ca. 10 m3. Sam-
kvæmt því mundi kosta ca.
3.000,— kr. á ibúð að tvö-
falda gluggana, eða alls
12.000 x 3.000 = 36 milljónir
króna að franakvæma þessa
virkjun. Gjaldeyriskostnaður-
inn væri hins vegar ekki
nema ca. 2,4 milljónir króna.
Hinn hlutinn er vinnukostnað-
ur, verzlunarálagning og toll-
ar af efniskaupum. Þessa
vinnu gætu margir húseigend-
ur framkvæmt sér að kostn-
aðarlitlu. Gjaldeyriskostnaður-
inn er þannig aðeins ca.
þriðjungur þess, sem spara
mætti á ári í eldneytiskaúpum
með betri nýtingu vatnsins.
Eins hefur mér verið bent
á, að unnt væri að ná líkum
árangri á mun ódýrari hátt,
en hér hefur verið rætt um,
með því að setja plastþynnur
innan á gluggana, þannig að
!’w.*vn væ~’- m!1li þynnunnar
og giurrgaglersins. Væri það
vissulega þess vert að þetta
væri athugað og gerðar með'
það tilraunir. Ef þessi aðferð
gæfi góða raun verður kostn-
aðurinn aðeins lítið brot af
því sem hér var nef.nt um
tvöföldun glugganna með
gleri. ‘ '
Það hefur lengi verið skoð-
un mín að með betri hagnýt-
ingu vatnshitans séu m"gu-
leikar á að fullnægja hitunar-
þörf Reykjavíkurbyggðar með
því vatni sem þegar er til-
tækt og að það sé hagkvæm-
asta og ódýrasta virkjunarað-
ferðin. Það má segja að tvÖ-
földun glugganna vinnist á ör-
fáum árum í lægri hitunar-
kostnaði og sé þá að vissu
leyti ekki stofnkostnaður
hitaveitunnar. Hinn hlutinn,
stækkun innanbæjarkerfisins,
eykur stórlega afnot þess
vatns, sem nú er ónotað að
sumrinu. Auk þess er hita-
veitan nú rekin með mjög góð-
um hagnaði, sem að sjálf-
sögðu á að notást til fram-
haldsvirkjunar, í þessu tilfelli
til stækkunar innanbæjarkerf-
isins.
Halldór Halldórsson
arkitekt.
Kveðjuorð
Guðrun Magnúsdóttir
Sverrir Sverrisson
Þann 18. marz voru til
grafar borin hjónin Guðrún
Magnúsdóttir og Sverrir
Sverrisson húsasmiðameistari
að Ránargötu 44 liér í bæ.
Sverrir andaðist eftir
stutta legu á Landakotsspít-
ala 7. marz, en hafði legið
rúmfastur heima um mánað-
ar skeið. Guðrún varð bráð-
kvödd á heimili sínn 12. sama
mánaðar. Degi áður er jarð-
arför eiginmánnsins átti að
fara fram.
Það mun hafa verið í des-
embermánuði árið 1931, sem
leið mín lá í fýrsta skipti að
Ránargötu 44 til hjónanna
þar. Sú hjartahlýja sem ó-
framfæmum námspiltinum
var sýnd, er ennþá greipt
mér fast í minni.
Síðan átti leið mín og fjöl-
skyldu minnar eftir að liggja
þangað á hverju ári, og nú
síðast í október s.l.
Vart datt mér þá í hug að
það væri í síðasta skiptið,
sem ég hitti hina góðu vini
mína að máli og nyti ánægju-
stunda með þeim sem svo oft
áður.
Þegar andlátsfrétt Sverris
barst á heimili mitt 7'. marz
og Guðrúnar fimm dögum síð-
ar, var söknuðurinn sár. Við
áttum bágt með að trúa þvi
að þau væru horfin svo
skyndilega. Sárastur er harm-
ur kveðinn börnunum þrem-
ur, sem missa ástríka foreldra
skyndilega. En örugg trúar-
vissa mun veita þeim styi’k
til að horfast í augu við hinn
dapra veruleika.
Sverrir Sverrisson var, fædd-
ur að Sólheimum í Mýrdal
7. nóv. 1884, sonur hjónanna
Elsu Einarsdóttur og ; Sverris
Magnússonar bónda þar.
Dvaldi hann heima í fööur-
garði fram yfir tvítugsaldur,
en fluttist þá til Vestmanna-
eyja. Stundaði þar sjó-
mennsku og trésmíðar og átti
einnig í útgerð, sem var hátt-
ur atgerfismanna í þann tíð
í Eyjum, þótt þeir stunduðu
önnur störf sem aðalatvinnu.
Framhald á 10. síðu.