Þjóðviljinn - 22.05.1958, Blaðsíða 5

F
eíííji;
Fimmtudagur 22. maí 1958 — ÞJÖÐVILJINN — (5
Víðtæk leit að úratuuni verður
gerð á Grænlandi í sumar
Líkur behda til þess að allmikið
magn finnisi
Fyrirhuguð er víðtæk leit a'ö úraníum á Grærxlandi
og hefst hún eftir um það bil viku. Vísindamenn ,og
sérfræðingar í jarðborunum fara nú þessa dagana með
skipum og flugvélum til Narssak-svæöisins.
Danir; binda mikl'ar vonir við I fram í ríkara mæli; 1
þessar. .rannsóknir, enda varð- rannsóknunum, sem
ar það þá miklu ef þeir finna
:þarna þessa verðmætu orku-
lind. ' ..
Jarðfræðileiðangrar hafa ver-
ið farriir til Grænlands vegna
úraníumrannsókna allt frá þvi
danska kjarnorkunefndin var
stofnuð 1955. En þessir leið-
angrar hafa aðallega verið til
[þess að undirbúa úraníumleitina
í. sumar.
Rannsóknir þær, sem þegar
hafa verið gerðar, gefa tilefni
til þess að þeim yerði haidið á-
sumum
gerðar
hafa verið í Narsak hefur úr-
anmagnið verið allt uppí 700
grömm í hverju tonni, sem" er
meira úranmagn en t.d. í þeim
jarðlögum þar sem; úran er
unnið í Svíþjóð.
Ennþá. mikilvægara er þó
það, að i tUraunum á Græn-
landi hefur fundizt annað
kjarna-brenniefni, þóríum, og
virðist vera þar talsvert meira
magn heldur en af úraníum.
Kryolitf élagið Öresund og
danska kjarnorkunefndin vinna
samari að rannsóknunum á
Grænlandi. Undirbúningsvinna'n
undir rannsóknirnar'héf ur' farið
fram í eðlisfræðirannsókna-
stofnuninni á Risö.
Glæpir ,verndara4
V-Þýzkalands
Samkvæmt skýrsium hernað-
aryfirvaldanna í Vé3tur-í>ýzka-
landi frömdu bandarískir her-
menn úr hernámsliðinu þár 14
morð, 105 nauðganir og 1218
þjófnaði á árinu sem leið. Þetta
er þó mun minna en árið 1956.
Miðað við það ár; eru mprðin
hann í ómegin fyrir framánj22 prósent færri og nauðgán-
gjaldkerann. Það kom í ljós! irnár 44 prósent færri.
Hungraður þjófur
féll í yfirlið
Bankaræningi" kom fyrir
nokkrum dögum inn í af-
greiðslusal banka nokkurs í
Oroville í Kaliforniu. Hann
gekk tiL gjaldkerans sem var
'kona og krafðist þess, að hún
teldi peoinga fram á borðið,
ella myndi hann skjóta hana,
iþví hann ...væri með skamm-
byssu í,, vasanum. En þegar
ræninginn nafði borið fram
feröfur síriar og ógrianir, hné
að maðurinn var óvopnaður.
Hann var ritvinnulaus og að-
framkominn af hungri. Geðs-
hræringin, sem fylgdi rántil-
rauninni ,reið honum að. fullu,
enda hafði hann ekkert borð-
að í þrjá daga.
Bandaríská herstjórnin í
Vestur-Þýzkalandi 'segist' stöð-
ugt herðá hegnirigu hermann-
a nna vegna . áðurnefndra ,. af-
brota, énda. finnst Þjóðverjum
meira en 'rióg um 'glæpi „varn-
arliösins"'' þar i landi.
Teikningin sýnir hvar nokkrum hinna niörgu vísindatækja er komið fyrir í liinuni nýja spútn-
ik: 1) Tæki til að masla styrkleika segulsviðsins. 2) Tæki til að mæla hina svonefndu corp-
usculi, öragnir sem losna stöðugt úr læðingi í iðrum sólar og verka á útvarpsby'<;,jur og valda
segulstonnum í háloftunum. 3) Sólarrafhlöður sem breyta orku sólargeislanna í raforku.
4) Tæki tii mælingá? á „ljósögnum", eða fótónum og geimgeislum. 5) Áhöld til mælinga á
styrkleika segulsviðs jarðar og á jónuninni, þ.e. mýndun fareinda, atóma með viðlægri hleðslu,
sem myridast J lófÍtégundúm þegar á pær'skina*"utfjóiubláir geislar. 6) Tæki til mælinga á
fjölda fareindanna. 7) Áhöld itil að mæla rafhleðslusvið ií gufuhvolfinu og rafhleðslu-
spennu í spútnikntfpi, sem myndast við núning hans við loftið, árekstra á loftryk
o.s.frv. 8) Rör sem tekur >ið geisluuum frá sólinni, einnig geimgeislum. 9) Tæki til mælinga á
þungum atómkjörmun og geimgeislum. 10) Tæki til mælinga á styrkleika hinna svonefndu
fnungeimgeisla. 11) -Sjálfstýrð tæki til mælinga á smásæjum rykögnum.
Eldf laup* til tunglsins
Framhald af í. síðu.
maður geimsiglingafélags Sov-
étríkjanria, segir að vel sé hægt
að senda 1000 kílóa eldflaug til
•tunglsins'. Hins vegar myndi
farmur hennar af áhöldum og
mælitækjum verða miklu' minni.
Eldf laugin myndi f ara 'með 40.000
km hraða á klukkustund, en
vegklengdm til tunglsins í beina
Hnu er um 400.000 km. Eldflaug-
in myridi hiris vegar: fara all-
miklu lerigri Ieið vegna breyti-
legrar afstöðu tungls eé.jarðar.
Aðeins eitt þrep?
Það var í gærkvöld
HSft -eftir'
anna vilja taka
u geímférðinni
Þúsun
þátt i f
Umsóknir streymá til sovézku geimsiglinganeíndarinnar, en
mannlausar eldíiaugar munu íara íyrstu Mattíerðirnar
Bæði'aöur og eftir að Spútnik 3. var sendur á loft,
hefur íjöldi ungs fólks í So.vétríkjunum boðizt til ög
sötzt. eftir að fá að ta'ka þatt í íyrstu geimfer'ðíhni, Er-
lendia- frá;. hafa einrrig komið margar- unisóknír um
þátttöku. .
Moskvuútvarpinu að eldflaug-
in sem bar Spútnik þriðja á loft
hefði ekki verið í mörgum þrep-
um, heldur heilu lagi. Fréttin
er næsta ósennileg, en reynist
hún rétt, hafa sovézkir vísinda-
menn skotið starfsfélögum sín-
um í öðrum löndum enn lengra
¦aftur fyrir sig en áður var vit-
að, því að þá hljóta þeir m a.
að hafa fundið eldsneytisblöndu
til að knýja eldflaugina sem
varla er einu- sinni til á papp-
írnum annars staðar.
^l , .
Sendir d loft
nieð aðstoð radarstöðva
Sovézkur eldflaugafræðingur
Boris Skotnikoff segir að í Sov-
étrikjunum séu notaðar ýmsar
aðferðir til að skjóta eldflaug-
um á loft. Sumum eldflaugum
er stjórnað með útvarpsbylgj-
um, en segulsvið jarðar hefur
einnig verið notað til að koma
þeim á rétta braut.
Spútnikunum var skotið á loft
stöðvar hafa tekið þátt í upp-
sendingu þeirra og stjórnar hver
þeirra för spútniksins é vissum-
kafla. Skotnikoff segir að þessi
aðferð hafi aldrei brugðizt.
Sovézkir "vísindamenn segjá
að vísindin séu i þann veginn
að leysa - þau mörgu vanda-
mál, sem eru í eamtoahdi við
ferðalög til tunglsins og ann-
arra plánetá. En vísindajvieun-
irnir reyna að draga. úr á-
kafa hins unga fólks. í>að er
nefnilega ákveðiði að fyrstu
geimferðirnar verða farnar af
sjálfstýrðri eldflaug án far-
þega.
Eldflaug tíltunglsins
Spútnik 3. hefur mjög ýtt
undir þær skoðanir, að sov-
ézkir Vísindamenn geti nú þeg-
ar sent eldflaug til tunglsins.
BandarisHr vísindamenn benda
á það að þungi spútniks 3. sé
svo mikill, . að hann sanni að
'ftússar geti sent a.m.k. litla
eldflaug til tunglsins.
Prófessor, Tjebotarjoff í
Leningrad segir að sovézkir
geimsiglingafræðingar hafi feng
ið það verkefni að auka hraða
spútniks. „Stigvaxandi aukn-
ing hraðans frá 8 uppí 11 km.
á sékuhdu myndi gera það
kleif t að nálgast tunglið, fljúga
í krjnguin það og aftur til
jaðaiintiai'. Vísindamenn. og
veTkfr.róingar yáiíiá áf krafti
að þvi að iéýsa. þc-.tta verkefni.
Ferðin :il bakÆ tii jar-Járinnar
verður fi'amlc.'æmd á:þámi hátt
að notfcera Ioftmótst.öðuna í
andrúmsloftinu",. ; .
Um.'wekjendur eru á .aJdrinuui
6 tíl 66 ára
Prófessor Tjebotarjoff segist
hafa. fengiö mörg bréf frá fólki
í Sovétríkjunum, sem óskar að
fá að verameð í fyrstu geim-
ferðinni. En eins og áður er
sagt, verða það Mannlausar
ekiflaugar sem fara , fjTst til
tunglsins. .
Formaður sovézku geimsigl-
inganefndarinnar prófessor,
Leonid Sedoff, fullyrðir í þessu
sambandi, að landganga manna
á tunglinu verði alls ekki með
þeim hætti, sem lesa má um í
mörgum fantasíu-skáldsögum.
„í fyrsta lagi er yfirborð
tunglsins ókannað,' og í öðru
lagi verður að reikna með þvi
að hitinn á tunglinu getur orð-
ið 100 til 120 gráður á daginn
og komizt niður í 160 gráðu
frost á nóttunni". ,
í>úsundir sovézkra borgara
og útlendinga hafa sent geim-
¦iglinganefndinni bréf'með um-
kn um að fá að táka þátt
í fyrstu geimferðinni. Sedoff
¦ ssor segir að timsóknir
nafi hafi komið frá fólki í öll-
um r.iiursflokkum. Yngsti um-
iiækjandinn væri 6 ára og sá
éizti 66 ára.
Sá yngsti er.sex árá gamáll
snáði í Skotlandi og heitir
hann Nale Mitchison. Hann
skrifar: „Kæru Rússar. Ég hef
heyrt að þið hafið búið til eld-
fiaug, sem á að fljúga til
tunglsins. Mig langar mikið til
að koma með. Ég er 6 ára
og bezta námsgreinin mín er
reikningur".
Tveir ungir Norðmenn frá
Osló, Ingvar Knutsen og Helge
Karlsen, vilja einnig fara með.
Knutsen skrifaði í bréfi til
Sédoff prófessor á þessa ieið:
„Kæri prófessor. Gætuð þér
ekki sent mig á loft með spútn-
ik? Ég er 17 ára, 170 cm á
hæð og 57 kg. að þyngd.
Vænti svars".
Fundur í Moskvu
Framhald af 12. síðu.
flokkurinn gegni forystuhlut-
verki í þeirri viðleitni komm-
únista að byggja upp þjóðfélag
sósíalismans. Enda þótt flokk-
arnir, ungverski og júgóslav-
neski, séu ekki á einu máli um
margt verði úngverski flokkur-
inn að gæta þess vel að ekki
gerist aftur sömu mistökin og
á tímum samþykktar Komin-
form árið 1948.
Ekki væri hægt að neyða
Júgóslava til að breyta skoð-
unum sínum, en hins vegar
skorar blaðið á Júgóslava að
hætta óhróðri sínum jim komm-
úmsta í öðrum iöndum og um
leið segir það", að ungverski
flokkurinn geti rætt deilumál
við júgóslavneska kommúmsta
með aðstoð radarstöðva. Margar j á grundvelli bræðraþels.
Sjónarvottur skýrir frá
ástandinu í Algeirsborg
Loítið þrungið tilíinningum en ringulreið
og glundroði í röðum valdaræningjanna.
Pranska stjórnin hefur heimilað nokkrum erlendum
fréttamönnum að fara til Alsír. Fréttaritari brezka út-
vai-psins sendi í gær frá Algeirsborg svohljóðandi frá-
sögn:
Allt frá því að uppreisnin; stjórnarráðið í Algeirsborg til
hófst 13 maí hafa störir hópar; að hlýða á ávörp hinna ýmsu
mamia safnazt saman á hinu ] fulltrúa í „velferðarnefndinni"
mikla auða torgi fyrir framan
Frakkland
Framhald af 12. siðu.
um ástandið í Alsír hefur verið
aflétt, en hún er enn í gildi í
Frakklandi sjálfu.
í París er sagt að hinn nýi
formaður frain^ka . herforingjai-
ráðsins, Lorillot hersröfðingi,
sem tók við af Ely hershöfð-
ingja, muni fara til Algeirsborg-
ar einhvern næstu daga.
sem nú ræður lögum og lofum í
landinu'.
Hershöfðingjar og óbreyttir
borgarar þafa staðið hl'iC við
hlið . a ...syölum . bbrgarinnar, og
haldið hrókaræður yfir Evrópu-
mönnum og Serkjt;m sem bera
kröfuspjöld með áletrununum:
Frakkland og Alsir tengd órofa-
böndum! og Lifi de Gaulle!
Franski fáninn blaktir yfir
hverri byggingu og herlúðrasveit
leikur marseillasinn. Múgurinn
Framhald á 12. síðu.