Þjóðviljinn - 04.07.1958, Blaðsíða 6

6)
ÞJÓÐVILJINN — Föstudag-ur 4. júlí 1958
HJðÐVIUINN
ÚtKefandl: Sameinlngarflokkur alþýðu - Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Biarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfösson,
Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
Friðbjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. - Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
línur). — Askriftarverð kr. 30 á mán. 1 Reykjavík og nágrenni; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Það sera réð úrslitum
fslendingum. er Ijóst að út-
A gáfa reglugerðarinnar um
stækkun landhelginnar í 12
rnílur er atburður sem lengd
verður minnzt í íslenzkri sögu.
Hann er hliðstæður því er
þjóðin endurheimti fullveldi
sitt 1918 og er lýðveldið var
stofnað 1944, og liann er
raunar áframhald á sömu
braut: Islendingar eru að end-
urheimta hluta af landsrétt-
indum sínum, hafsvæði sem
áður laut yfirráðum þeirra og
er óaðskiljanlegur hluti ís-
lands. Þetta er ekki fullnað-
arsigur í málinu, en þetta er
eflaust stærsta skrefið að
markinu; með 12 mílna fisk-
veiðilandhelgi hlýtur að draga
mjög stórlega úr sókn er-
lendra skipa. á Islandsmið og
síðari aðgerðir munu því ekki
valda eins mikilli erlendri
andstöðu og stækkunin í 12
mílur.
T'n á sama tíma og þjóðin
fagnar öll þessum stórat-
burði og heitstrengir að
tryggja rétt Islands og hags-
muni með óbifanlegri sam-
stöðu, heyrist ein hjáróma
rödd. Það er hið lánlausa mál-
gagn Alþýðuflokksins. Þegar
fréttin um útgáfu reglugerð-
arinnar var birt hafði blaðið
ekkert um atburðinn að segja
frá eigin brjósti annað en ó-
ánægjunart og skæting. Og í
gær birtir blaðið feitletraðan
ramma á forsíðu þar sem ráð-
izt er með fúkyrðum á Lúðvík
Jósepsson, manninn sem liefur
haft alla forustu um fram-
kvæmd landhelgismálsins og
undirritaði reglugerðina um
stækkunina fyrir Islands
hönd. Ramminn er auðsjáan-
lega skrifaður af Guðmundi
I. Guðmundssyni utanríkisráð-
herra og hann lýsir hugarfari
sínu þegar 12 mílna landhelgi
hefur verið óafturkallanlega
ákveðin með þessum orðum:
„Lúðvík fær skömm fyrir . . .
hefur Lúðvík ekkert hugsað
. , . Eins og vænta má skilja
kommúnistar aldrei, að tilver-
an sé neitt annað en glamur
og stóryrði, en að undirbúa
slíkt mál sem þetta á sóma-
samlegan hátt, svo að þjóð-
inni sé sómi að afgreiðslu
þess, það kæra þeir sig sýni-
lega ekki um. í fmun vikur
virðist Lúðvík ekkert hafa um
landhelgismálið hugsað . . .
hann hefur einnig skömm af
frammistöðu sinni við und-
irbúnin.g þess*'. Svona líður
utanríkisráðherra og félögum
hans sömu dagana og þjóðin
fagnar mikilvægum sigri í
sjálfstæðisbaráttu sinni.
Allir vita af hverju þessi
reiði stafar. Öll þjóðin
veit að ytanríkisráðherra
vildi ekki gð landhelgismálið
yrði endanlega ákveðið í maí
s.l. Öll þjóðin veit að utan-
rí.kismálaráðherra lagði til
s.l. laugardag að útgáfu reglu-
gerðarinnar yrði frestað í a.
m.k. mánuð enn, þvert ofan í
fyrri eiginhandarundirskrift
sína. Allir vita einnig hvað-
an þessi frestunarfýsn ráð-
herrans er runnin. En hann
kann af eðlilegum ástæðum
ekki við að flíka hinum raun-
verulegu hvötum sínum. Þess
vegna hefur hann taiað um
áhuga sinn á grunnlínubreyt-
ingum, án þess að hafa feng-
izt til að bera fram eina ein-
ustu tillögu um það efni þótt
gengið væri á hann mánuð
eftir mánuð, vi'ku eftir viku
og dag eftir dag! Þess vegna
talaði hann einnig um óhjá-
kvæmilegar reglur um veiðar
togaranna innan hinnar nýju
línu, án þess að geta borið
fram um það efni nokkra
minnstu tillögu!
F»essi viðbrögð Alþýðublaðs-
*■ ins og ráðamanna þess
skipta að sjálfsögðu engu
] máli; ólund þeirra gefur að-
! eins ánægju þjóðarinnar fyll-
j ingu. Allar þjóðir eiga sína
ólánsmenn, sem skerast úr
| leik þegar alger samstaða
| skiptir öllu máli. En þessi
reynsla sýnir á áþreifanleg-
asta hátt að það réð einmitt
úrslitum í landhelgismálinu
að framkvæmd þess var ekki
í höndum slíkra manna.
Þjóðhœttulegt ofstœki
Spáir ekki góðu

[iklar vonir eru um allan
heim. bundnar við ráð-
stefnu kjamorkufræðinganna í
Genf um forsendur fyrir samn-
ingum um bann við kjarnorku-
sprengjutilraunum. Fátt er jafn
ömurlegt og andstætt heil-
bi'igðri skynsemi og tilraunir
þessar; með þeim er verið að
eitra fyrir okkur jörðina og
andrúmsloftið, kalla sjúkdóma
og dauða yfir þá sem nú lifa,
auk þess sem erfðafræðingar
segja að enginn geti spáð fyrir
um það hversu ógnarlegar af-
leiðingar tilraunir þessar kunni
að hafa á óbornar kynslóðir,
afkomendur okkar lið fram af
lið.
17'n því miður spáir það ekki
góðu um ráðstefnuna, að
bandarísk stjómarvöld skuli
nota einmitt þessa daga, er
hún hefur störf sín, til nýrra
tilrauna, sprengja eina hel-
sprengjuna annarri öflugri dag
eftir dag og halda áfram að
eitra fyrir okkur hnöttinn.
Auk þess eru tilraunirnar
furðu kaldrifjuð ögrun við
Sovétríkin, sem hafa fellt
niður tilraunir ' sínar með
öllu til þess að auðvelda s^m-
j • j ■, ■ . h . i-O j
komulag. Þegar þannig er áð
unnið, er ekki að furða þótt
tortryggnin sé mikil og erfitt
að festa trúnað á að bandarísk
stjórnarvöld vilji í rauninni
nokkurt samkomulag í kjam-
orkumálum og vígbúnaðarmál-
um yfirleitt.
Mikill ágreiningur var um
það í forustuliði Sjálfstæðis-
flokksins hvort flokkurinn ætti
ásamt öðrum flokkum að senda
þingmenn. til Sovétríkjanna í
boði Æðsta ráðsins, en ofstæk-
isklíka Bjama Benediktssonar
fékk því ráðið að boðinu var
hafnað á síðasta degi, enda
þótt flokkurinn hefði áður ver-
ið búinn að þiggja boðið og
annar fulhrúi hans væri búinn
að sækja áritun á vegabréf.
sitt. Neitunin er rökstudd með
því í Morgunblaðinu að með
henni sé verið að mótmæla af-
tökum í Ungverjalandi. Enginn
annar flokkur á Vesturlöndum
hefur þó brugðjð þannig við;
þannig tilkynnti aðalleiðtogi
bandaríska demokrataflokks-
ins, Stevenson, sama dag og
Sjálfstæðisflokkurnn neitaði, að
hann myndi að sjálfsögðu fara
til Sovétríkjanna; hins vegar
myndi hann segja þar skoðanir
sínar hreinskilnislega um aftök-
ur í Ungverjalandi og hvað
annað sem hann teldi ástæðu
til að gagnrýna og áiellast.
Ilefði verið ólíkt mannlegra af
Sjálfstæðisflokknum að snúast
þannig við, og illa þekkir Þjóð-
viljinn Pétur Ottesen ef hann
er ekki rnaður til að segja
meiningu sína hvort sem hann
er staddur í Sovétríkjunum eða
annarsstaðar.
Það sem veldur afstöðu Sjálf-
stæðisflokksins er eitt saman
ofstækið. Menn muna að þegar
Bjarni Benediktsson varð ut-
anríkisráðherra 1947 felldi
hann þegar niður öll viðskipti
íslendinga við Sovétríkin. Af-
leiðingin var markaðskreppa
hér á landi, framleiðslustöðv-
anir og verðfall annarsvegar,
og hins vegar betl, gjafakorn
Hækkar bærínn
Framhald af 12. síðu.
Eftir að hafa greitt 141 þús.
kr. útborgun þurfa kaupend-
urnir að innrétta íbúðirnar og
má ætla að það kosti 30—50
þús. kr., svo endanlegt útborg-
unarverð komizt í 180 þús. kr.
Þá átaldi Ingi að þeir sem
fá lán til íbúðakaupa hjá
Reykjavíkurbæ eru látnir af-
sala til bæjarins rétti sínum
til A og B-lána, en margir í-
búðakaupendur hafa einmitt
treyst því að fá slík lán til þess
að geta fullgert íbúðirnar og
flutt inní þær.
Fulltrúar íhaldsins með borg-
arstjórann í broddi fylkingar
risu upp hver á fætur öðrum,
forðuðust að ræða tillögu Inga
málefnalega en ruddu úr sér
glamuryrðum, illyrðum og á-
sökunum á hendur húsnæðis-
málastjórn .núverandi ríkis-
stjórn og fulltrúa minnihlutans
í bæjarstjórn. Hávaði þeirra
var óslitinn vitnisburðahkór um
slæma samvizku, enda vita all-
ir þessir menn að íhaldið lof-
aði ölluni öllu við setningu
veðlánakerfisins fræga, tæmdu
það fyrir kosningar og skiluðu
því ekki aðeins tæmdu heldur
og þrotnu að tekjum í hendur
núverandi stjórnar. Slikir menn
ættu að hafa vit á að þegja og
skammast sín.
Samþykkt var að fresta af-
greiðslu á tillögu Inga R.
Helgasonar, og fær bæjarstjórn
því mánaðar umhugsunarfrest
og hernám til þess að vega upp
hina glötuðu markaði. Mun
vart nokkur önnur þjóð hafa
orðið að leggja annað eins á
sig í kalda stríðinu og Islend-
ingar urðu að gera fyrir til-
stuðlan Bjarna Benediktssonar.
En Bjarni virðist alltaf vera
jafn reiðubúinn til Þess að
taka upp aftur þessa stríðs-
stefnu; hann mun vera herská-
asti stjórnmálamaður á Vest-
urlöndum þótt hann hafi sem
betur fer enga vetnissprengju
til að veifa; það er sannarlega
lán fyrir veröldina að hann
skyldi ekki fæðast hjá stór-
þjóð, þótt mikið sé á íslend-
inga lagt að verða að sitja
uppi með hann í staðinn.
Það er ekki nema eðlilegt að
íslendinga greini á um stjórn-
arf.ar Sovétríkjanna og raunar
allra annarra þjóða í veröld-
inni og að menn ófellist hvað
það sem þeir telja ámælisvert
í fari annarra. Hitt er ofstæki
að láta slík sjónarmið teyma
sig svo langt að hafna eðlileg-
urn samskiptum og vera reiðu-
búinn til að fórna hagsmúnum
þjóðar sinnar. En slíkt er of-
stæki Bjarna Benediktssonar,
eins og nú kemUr dagleg,a íram
í Morgunblaðinu, og þá stefnu
myndi hann kalla yfir íslend-
inga á nýjan leik ef hann fengi
aðstöðu til.
Einu tillögur Alþýðuflokks-
ins í landhelgismálinu voru
þær að fresta því!
Alþýðublaðið í gær hefur þau kynlegu tíðindi að
flytja í stóriun rarnma á forsíðu að stækkun landhelg-
innar í 12 nijhir og Iokun þeirra miða fyrir útlending-
um sé algert AUKAATRIÐI, aðalatriðið sé það hvernig
veiðum íslenzku togaranna verði háttað! Blaðið segir
orðrétt;
„Hann þarf nú að skipa nefnd til að athuga AÐAL-
ATRIÐI þeirrar reglugerðar, sem hann var að gefa út!
I stað þess að hafa málið vandlega undirbúið, gefur
hann út teglugerð um að síðar skuli gefin úfc reglugerð
uin ABALATRIÐI MÁLSINS".
Þetta er .glöggt dæmi um skilning Alþýðublaðsins á
Iandhelgismálinu, svo að ekkj sé minnzt á skapsmuni
Jiess eftir að endanleg ákvörðun hefur verið tekiu og
lögbundin. En hver hefur afstaða Alþýðuilokksins
sjálfs svo Aerið til þess „aðalatriðis" hvernig liátta
skuli veiðuin togaranna ?
Afstaða Alþýðubandalagsins hefur alla tíð verið skýr.
Lúðvík Jósepsson flúttj um það formlega tillögu 28.
aprjl s.I. að íslenzku togurumun skyldj heimilað að
veiða á nýja svæðinu eftir sérstökum reglum, sem þó
yrðu ekki settar fyrr en sex mánuðum eftir að hin nýja
regugerð yrði sett gagnvart útlendingum. Alþýðubanda-
Ia,gið hefur alltaf talið það hyggilegt að setja reglur
um þetta sérmál íslendinga, óháð því mikla átakamáli
sem að útlendingum snýr. Alþýðuflokkurinn kvaðst hins-
vegar vilja að reglur um íslenzku togarana yrðu settar
strax. En þegar hann hefur verið að því spurður í
meira en H'o mánuði Iivernig liann vildi Iiafa reglurnar,
hverjar væru tillögur hans, þá hcfur hann engu getað
svarað og ekkj flutt eina einxistu tillögu. Seinast á
laugardaginn var viðurkeimdi Guðmundur í. Guðmunds-
son að hann hefði engar tillögur fram að færa, en
Iagði til að útgáfu reglugerðarinnar yrði frestað í a.m.k.
mánuð enn! UMTALIÐ UM ISLENZKIJ TOGARANA
ÁTTI SEM SAGT AÐ NOTA TIL ÞESS EINS AÐ
REYNA AÐ FÁ FRESTAÐ ÍJRSLITUM I UANDHELG-
ISMÁLINU SJÁLFU, SAMKVÆMT KRÖFUM ER-
LENDRA ADILA.
Sama máli gegnir um giumnlínurnar. Lúðvík Jóseps-
son fhitti 28. apríl s.l. tillögu um breytingar á gnmn-
línum og Iagði fram kort af grunnlínubreytingunum.
Alþýðuflokkurinn iekkst ekki til þess að veita þeim
tillögum neinn stuðning, og Iiann hefur aldrei — þótt
sífellt væri leitað eftir því — flutt eina einustu til-
lögu um griinnlínubreyííngu og alltaf lýst yfir þvií að
Iiann væri ekki reiðubúinn til að taka afstöðu til íil-
Iagna um grunnlínubreytingar. Hann hefur aðeiiis liaft
uppi almennt umtal um grunnlínurnar og Iagfc til —
seinast á Iaugardaginn — að landhelgismálinu yrði frest-
að í a.m.k. einn mánúð enn, þrátt fyrir fyrri Ioforð,
skuldbindingar og persónulega undirskrift Guðmundar I.
Guðmundssonar. ALLIR VITA AÐ ÁSTÆDAN ER SÚ
AÐ GUÐMUNDÚR t GUDMUN D SSON VILL FÁ
AÐ HALDA ÁFRAM MAKKI VIÐ ÚTLENDINGA UM
ÞETTA MÁL, SEM VARÐAR LÍF EÐA DAUÐA ÍS-
LENZKU ÞJÓÐARINNAR, EINS OG FORSÆTISRÁD-
HERRA HEFUR KOMIZT AÐ ORÐI.