Þjóðviljinn - 01.10.1958, Blaðsíða 6

'ÍS) — ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 1. október 1958
DlÓÐVIUINN
Utfrefanai. ðameininMArfloUnr alÞÝSn — Bósfallstaflokkurlnn. — Rltstjóran
Magnús BJartansson 6b.), Blgurður Ouðmundsson. — Fréttarltstjórl: Jón
?!Jarnason. — Riaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Ouðmundur Vigfússon,
var H. Jónsson. Magnús Torfi Ólaísson, SlgurJón Jóhannsson. Sigurfiur V.
**r*ðbjófsson. — Auglýslngastjóri: Quðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla. augl*singar, prentsmiðJa: Skóla.örðustíg 19. — Sími: 17-500 (ð
Unur). — Áskriltarverð kr. 30 á mán. i Reykjavík og nágrennl; kr. 27 ann»
arsstaðat. - Lausasöluverð kr. 2.00. — PrentsmiðJa ÞJóðvllJana.
Festa, rökvísi og vit
Ólafs Thors
Barccttcm unt Aiþýðusambaxtdið
FurSulegt sundrungarsfarf
Ræða Ólafs Thors á stúdenta-
fundinum s.I. sunnudag er
eitthvert skoplegasta plagg sem
íslenzkur stjórnmálamaður hef-
nr látið frá sér fara. Formaður
Sjálfstæðisflokksins hefur að
sjálfsögðu fundið þungt til þess
hversu almennt Islendingai- á-
fellast forastu Sjálfstæðis-
flokksins fyrir framkomu henn-
ar í landhelgismálinu, og í nið-
urlægingunni grípur Ólafur til
þess ráðs að syngja sjálfum
sér lof og dýrð (ef enginn
annar vill hrósa mér verð ég að
gera það sjálfur). Hann sagði
orðrétt um framkvæmdir sínar
1952: „En ekki liygg ég ofmælt
það, sem sagt hefur veiift, aft
hæpið sé aft frá því stjórnin
fluttist iun. í landift, hafi stjóm-
arvöld íslands haldift jafnfast,
rökvíst og viturlega á máis'Jað
íslands gagnvart öðrum sem
þá.“ Minna má ekki gagn gera.
t’n því miður getur enginn
^ annar, og sízt af öllu ís-
landssagan, tekift undir þcssa
lýsingu Ólafs Thors á festu
sinni, rökvísi og viti 1952. ís-
Jendingar liöfðu þá ekki for-
ustu í baráttu strandríkjanna
fyrir landlielgi sinni, heldur
voru það Norðmenn. Rökvísi
©g vit Ólafs Thors var í því
einu fólgið að bíða með hendur
í skauti meðan Norímenn biirð-
nst vift Breí'a um stækkun
landhelginnar vift Noreg og
breytingar á grunnlínum þar.
Iííkisstjórn Ólafs Thors beíft
nieft allar framkvæmdir þar til
alþjóftadómstóllinn í Haag liafði
kveftið upp þann úrskurð aft
aftgerðir Norftmanna væru í
fyllsta samræmi vift alþjóftalög.
Einu verðleikar stjórnarinnar
voru þeir aft hún skyldi ekki
láta hjá líða að hirða ávextina
af baráttu annarra. Og þó var
festan ekki meiri en svo aft
Ólafur treystisti ekki til að láta
draga grunnlínur í samræmi
við norsku reglurnar, lieldur
setti á þær hlykki til að þókn-
astj Bretum. Hrós Ólafs Thors
um sjálfan sig verður því
flokkað meft mestu öfugmælum
sem sögð liafa verið á íslenzku.
TJaráttan í landhelgismáljnu
** nú er háð á allt öðrum
forsendum. Nú eru það íslend-
ingar sem hafa alla forustu
í sókninni fyrir stækkun fisk-
veiðitakmarkanna og hafa með
því vakið heimsathygli á rétt-
indabaráttu sinni. Nágranna-
þjóðir okkar — eins og Norð-
menn, Danir, Kanadamenn, ír-
lendingar og Skotar eru nú á-
horfendur og bíða þess áð hag-
nýta ávextina af sigri okkar.
Þessi djarfa sókn okkar er í
samræmi við þá sérstöðu ís-
lendinga, að eiga líf sitt og
framtíð undir sjávarafla;
hverjir ættu að hafa forustu í
baráttunni fyrjr auknum rétti
strandríkja aðrjr en einmitt
við? Með þessari markvissu
baráttu erum við einnig að
vekja athygli alls heimsins á
sérstöðu okkar og búum þann-
ig í haginn fyrir frekari sókn,
þegar aðstæður bjóðast. Við
höfum tekið örlög okkar í eigin
hendur en látum okkur ekki
nægja að bíða eftir því að aðr-
ir brjóti fyrri okkur ísjnn.
f^n hvernig hefur framkoma
Ólafs Thors verið í þessari
nýju sókn, sem er gersamlega
frábrugðin því sem gerðist
1952? Þegar ákvörðunin var
tekin um stækkun fiskveiði-
landhelginnar í rnaí í vor lýsti
Ólafur Thors yfir því fyrir
hönd Sjálfstæðisflokksins að
hann væri andvígur þeirri á-
kvörðun, hann vildi að fallizt
yrði á kröfur Atlanzhafsbanda-
lagsins um samningamakk við
hatrömustu andstæðinga okk-
ar. Eftir að þessi aumlega
stefna Sjálfstæðisflokksins
hafði góðu heilli beðið skipbrot
— annars værum við annað-
hvort enn að makka eða vær-
um búnii- ,að binda okkur við
einhverja smánarlausn — hafði
aðalmálgagn Sjálfstæðisflokks-
ins allt á hornum sér, birti
enga grein til stuðnings mál-
stað íslendinga en endalaust
níð úr erlendum blöðum. Og
fjórum dögum áður en stækk-
unin kom til framkvæmda
lagði Ólafur Thors enn til að
ráðherrafundur Atlanzhafs-
bandalagsins yrði kallaður
saman til þess að fjalla um
landhelgi íslendinga., Afstaða
Sjálfstæðisflokksins þá var ná-
kvæmlega hin sama og afstaða
dönsku stjórnarinnar til land-
helgi Færeyja, og síðan hefur
stefna Ólafs Thors í landhelgis-
málinu verið nefnd dapska
stefnan. Það er aðeins einróma
afstaða íslenzku þjóðarinnar
sem hefur knúið forustumenn
Sjálfstæðisflokksins til að láta
nú af undanhalds- og aftaní-
ossastefnu sinni í orði — slík
er forusta þeirra í mesta lífs-
hagsmunamáli íslenzku þjóð-
arinnar.
að var lán íslenzku þjóðar-
innar að þegar þessu ör-
lagamáli var ráðið til lykta hét
sjávarútvegsmálaráðherra ís-
lands ekki Ólafiír Thors heldur
Lúðvík Jósepsson.
Hver myndi hafa trúað því
innan Alþýðuflokksins meðan
sá flokkur var skjól og
skjöldur virkrar en vaxandi
verkalýðshreyfingar, að ein-
mitt hann stæði í samvinnu
við íhaldið um að ná Alþýðu-
sambandi íslands undir yfir-
ráð atvinnurekenda og aftur-
haldsafla landsins árið 1958?
Eg hygg að grunur um slíkt
hefði í þá daga þótt ærið
fjarstæðukenndur og sá sem
því hefði spáð talinn illspár
í garð Alþýðuflokksins og
naumast notið mikilla vin-
sælda fyrir í röðum hans. En
þó er einmitt þetta ólíkleg-
asta af flestu ólíklegu orðin
staðreynd í dag.
Hér í Reykjavík ganga
nokkrir Alþýðuflokksmenn
(mér rennur til rif ja misnotk-
un þessa fornhelga flokks-
nafns) svo innilega til sam-
starfs við íhaldið innanverka-
lýðshreyfingarinnar, að þeir
verða ekki greindir frá þeim
mönnum, er sendir eru frá
hinu forna óðali afturhalds-
ins s"mu erinda og ætið áð-
ur að sundra verkalýðnum
og vinna samtökum hans allt
það mein, sem þeir mega.
Margir þekkja þá sögu hvern-
ig þjónar afturhaldsins hafa
allt frá stofnun aiþýðusam-
takanna reynt að hnekkja
valdi og álirifum þeirra. Áður
var það gert með opinskáum
fjandskap, látlausu níði og
rógi um forustumenn verka-
lýðsfélaganna, auk háskalegra
ofbeldisverka, mannrána, at-
vinnukúgunar og allskyns
valdníðslu í því skyni að
brjóta niður verkalýðssamtök-
in svo að nokkrir stórir at-
vinnurekendur gætu að nýju
drottnað yfir sundruðum
verkalýð. Þannig er ættstofn
þess lýðræðis, sem eam-
starfsmenn íhaldsins flíka nú
hvað mest í verkalýðsfélögun-
um um þessar mundir.
En þessi bardagaaðferð
mistókst gegn verkalýðssam-
tökunum. Samtökin uxu og
urðu vald í málefnum verka-
fólks og náðu furðu fljótt
mikilvægum áhrifum á etefnu
löggjafans og gætir nú þeirra
áhrifa í nær hverju því máli
sem hag almennings varðar.
En nú birtist andstaða í-
haldsins gegn verkalýðsfélög-
unum með öðrum og nýstár-
legri hætti. Nú leitast hinir
fornu fjendur við að koma
trjóuhesti sínum fyrir innan
alþýðusamtakanna og beita í
því skyni vinmælum og hros-
legu lýðskrumi. Þetta er
sögufræg aðferð til þess að
ginna sterkan aðila undir
vald óvinar síns. Þetta vita
þeir verkamenn, sem virkir
hafa verið í st"rfum verka-
lýðsfélaganna og skilja eðli
þeirra og tilgang og hafa ver-
ið með í því að sækja hvern
sigur verkafólks í greipar at-
vinnurekenda og afturhalds
með harðvítugri baráttu -og
fórnfreku starfi. Og nú þegar
það vald afturhaldsins, sem
mestan fjandskap hefur sýnt
verkalýðshreyfingunni frá
fyrstu tíð, sendir trúnaðar-
menn sína inn í verkalýðsfé-
lögin og lætur þá bjóða sig
þar til forustu til þess að
örfa til verkfalla og djafrar
baráttu, þá brosa verkamenn
að tilburðum sendlanna, því
að þeir þekkja húsbændur
þeirra og vita af reynslunni
að þeim er annað meira í
hug en það að örfa baráttu
verkalýðsins.
Fyrsta boðorðið í hinu
furðulega samstarfi nokkurra
reykvískra fyrirmanna í Ai-
þýðuflokknum og íhaldsins er
það að sundra verkamönnum
með því m.a. að draga þá í
tvo aða'dilka, f öðrum segja
þeir að séu einræðissinnaðir
verkamenn. en í hinum for-
kláraðir ’vðræðisunnendur. En
sem hetur fer er þetta sundr-
ungarboðorð óraunhæft og
brosleg fjarstæða. f’sienzkir
verkamenn hafa alltaf verið
trúir lýðræði og frelsi, enda
hafa öll félagsleg viðbrögð
þeirra og barátta verið háð
til þess að efla þessa mikil-
vægu þætti mannlegs samfé-
lags. Og átökin í fressu efni
voru jáfnan hörðust við aft-
urhaldið, húsbændur þeirra,
sem nú eru látnir skreyta sig
með fj'ðrum lýðræðisins til
þess að vinna Alþýðueamband
íslands undir yfirráð þeirra
afla, er aldrei spöruðu ofbeldi
og fjandskap í garð verka-
lýðsfélaganna. Aldrei hefur
óþokkalegra fláræði verið
beitt til þess að hnekkja
verkalýðssamtökunum og búa
þeim óvinafagnað. Þetta ó-
raunhæfa og fjarstæðukennda
sundrungarboðorð, sem felst í
því að skipta verkamönnum
Áður en Ermoshin, ambassa-
dor Sovétríkjanna, hélt af
landi hrott hafði hann boð
inni fyrir stjórn og ýmsa
félagsmenn MÍR, og flutti við
það tækifæri ræðu þá sem hér
fer á eftir:
„Kaeru vinir!
Með því að ég er nú á för-
um frá íslandi vildi ég mega
nota þetta tækifæri til að
votta „Menningartengslum Is-
lands og Ráðstjórnarríkjanna“
kærar þakkir mínar fyrir hið
mikla og ómetanlega starf í
því skyni að efla samskipti
þjóða vorra, bæði í menning-
armálum og á öðrum eviðum.
Félagsskapurinn „MÍR“
hefur unnið merkilegt starf,
allt frá því er hann varð
til. Á hverju ári höfum við
skipzt á sendinefndum mennta-
manna og vísindamanna. ís-
lenzkum bókum hefur verið
snúið á rússnesku, samin hef-
ur verið íslenzk-rússnesk
orðabók, og sovézkar bækur
hafa verið gefnar út á is-
lenzku. „Tímarit MÍR“ og
fleiri framfarasinnuð málg'gn
vinna. ceigingjamt starf í því
skyni að koma á framfæri
réttri vitneskju um líf og
starf ráðstjómarþjóðanna og
kveða niður ýmsan rógburð
um land vort, sem birtur er
í blöðum og tímaritum aftur-
haldsins.
upp milli einræðis og lýðræð-
is, sem er undirstaða sam-
starfsmanna íhaldsins í
verkalýðsfélögunum, gerir all-
an málfiutning þeirra óraun-
hæfan og framandi í augum
verkamanna.
Alidrei hefur það komið
betur í ljós en í sumar hve
leiðtogar þessa óhuggnanlega
samstarfs em málefnasnauðir
í málfærslu, óhyggnir og ó-
raunsæir í mati sínu á félags-
legum þroska verkamanna.
Eftir að samningum Dags-
brúnar var sagt upp á s. 1.
vori hefur svartliðafylking at-
vinnurekenda sent ófélags-
vana og fávísa sendla sína á
hvern fund félagsins á fætur
öðrum til þess að eggja Dags-
brúnarmenn til að semja um
6% kauphækkun án allra
annarra umbóta á samningum
eins og sum önnur félög
höfðu illu heilli gert. Á þess-
um grundvelli hófu þeir há-
vaðasama árás á Dagsbrún
fyrir að draga samninga á
langinn, enda þótt allir vissu
að sífelldar tilraunir til þéss
að ná samningum við át-
vinnurekendur í sumar, sem
væm Dagsbrún samboðnir,
höfðu ekki tekizt. Þessi árás
á Dagsbrún var studd meff
fljótfærnislegum samningum
nokkurra félaga, sem hespað-
ir voru af áður en mestu verð-
hækkanirnar komu fyllilega í
Ijós. Þessi árás brotnaði auð-
vitað á reynslu og félags-
þroska Dagsbrúnarmanna,
sem völdu réttan tíma til úr-
slitaatlögunnar með þeim far-
sæla árangri, sem nú er öll-
um Ijós.
Framhald á 10. síðu.
Ráðstjórnarríkin urðu fyrst
landa til að hefja framkvæmd
sósíalismans. Áratugum sam-
an urðu þau að heyja baráttu
fyrir stofnun algerlega nýrra.
þjóðfélagshátta. Sú barátta
var bundin sífelldum erfiðleik-
um og fórnum. Það er þvíh
örðugt, en jafnframt virðing-
arvert hlutskipti að gerast
vinur Ráðstjórnarríkjanna.
Það þarf mikið hugrekki til
að vera félagi í „Menningar-
tengslum Islands og Ráð-
stjórnarríkjanna". Áf því er
einskis persónulegs hagnaðar
að vænta og ekki annars en
erfiðleika í starfinu.
Þegar saga Islands á 20.
öld verður rituð síðar meir,
skyldi „Menningartengsla Is-
lands og Ráðstjórnarríkjanna“
minnzt með sæmd í þeirri bók,
sögu þeirra og starfsemi, því
að í þeim félagsskap eru sam-
an komnir ýmsir beztu menn
þjóðarinnar, sem framtíðin
mun virða að verðleikum.
Leyfið mér að endurtaka
þakkir mínar til félaggins
MlR og stjórnar þess, einkan-
lega slíkra manna sem Hall-
dórs Kiljans Laxness, Þór-
bergs Þórðarsonar og Krist-
ins E. Andréssonar, fyrir
þeirra göfugu og framfara-'1
sinnaða starf að eflingu menn-
ingartengsla þjóða vorra“.

Félagsskapurinn MÍR hefur
unnifi merkilegt sfarf