Þjóðviljinn - 07.02.1959, Blaðsíða 6

C) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagnr 7. febrúar 1959 -
þlÓÐVILJINN
Útsrefandi: SamelnlnKarflokkur albýCu — Sóslallstaflokkurlnn. - Ritstiórar.
Magnús KJartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.). — Préttaritst.ióri: Jón
fíJarnason. - Elaðaraenn: Ásmundur SlgurJónsson, Guðmundur Vlgfússon.
var K Jónsson. Magnús Torfi Ólafsson. SigurJón Jóhannsson, Sigurður V
PrlðbJófsson. — AuglýsingastJórl: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
arelðsla, auglýsinKar. prentsmlðJa: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (ð
iínur. — Áskriftarverð kr. 30 á mánuði — Lausasöluverð kr. 2.00.
Prentsmiðja ÞjóðvilJans.
Valafell
að eru mikil tíðindi að nú
hefur fyrsti brezk) land-
helgisþjófurinn verið færður
til hafnar og bíður dóms fyrir
'orot á reglugcrðinni um 12
mílna fiskveiðilandhelgi við
Island. Um fimm mánaða
skeið hafa íslendingar háð
árangurslausa baráttu við
breziku veiðiþjófana, þeim
iafa verið birtar kærur svo
hundruðum skiptir, en brezk
/íerskip hafa með vopnavaldi
komið í veg fyrir að unnt
•’æri að fullnægja íslenzkum
.ögum. En nú er loksins kom-
:ð að þvi að brezkt skip verði
iæmt samkvæmt reglugerð-
inni nýju og styrkir það að-
gerðir íslendinga í landhelgis-
málinu að sjálfsögðu til mik-
illa muna.
Jafnframt ber Islendingum að
veita því aíihygli hvernig
oessa fyrstu handtöku ber að:
Eftir langt þóf samþykkir
brezka útgerðarfélagið, sem á
togarann, að hann skuli hlrta
Eyrirmælum íslenzku land-
iielgisgæzlunnar og halda til
liafnar og dóms. Og brezki
tundurspillirinn, sem ! nofckra
:Iaga kom í veg fyrir að Þór
iiirti togarann, beitti sér nú
fyrir því (að togarinn hlýddi
landhelgisgæzluiir.i og rak
hann að lokum beinlínis til
Seyðisfjarðar. Eru þessar að-
farir býsna ólikar því sem
tiðkaðisf allt fram til síðustu
áramóta og sýna að brezka
stjórnin hyggur nú á breytt-
ar baráttuaðferðir í átökum
fKnum við íslendinga. Hver
ítinn raunverulegi tilgangur
,er kemur glöggt i ljós í s'keyti
Æm Reutersfréttasto.fan sendi
írá sér í fyrradag, en þar
segir svo m. a.:
, Qir Farndale Phillips hers-
^ höfðingi forseti sambands
brezkra togaraeigenda sagði
i kvöld: ,,Eg fagna því að
i-igendur Valafells liafa tekið
Tnnnkvæðið ý því að reyrii
áS leysa á friðsamlegan liátt
}>að mál sem togari þeirra
hefúr lent í við íslenzk yfir-
völd“ .... Talsmaður brezka
utanrikisráðuneytisins lagði í
:lag áherzlu á það að ákvörð-
unin um að láta Valafell sigla
4il hafnar væri tákn góðvilja
):>rezk ra togaraeigerula og
sýmli að þeir væru reiðubún-
rr að leita vinsamlegrar iausn-
ar á núverandi vandamáliun.“
T Tndanhaklið í sambandi við
^ Valafell er þannig af
híálfu brezkra útgerðarmanna
jg stjórnarvalda tilraun til
'óess að koma á hinum lang-
bráðu samningum við ís’end-
:nga um landhelgina, samn-
ingum um að íslendingar sætti
ság við e-itthvað minna en 12
•dlur. Ýms fleiri atriði hafa
bent til þess aö undanförnu
íið Bretar telji möguleika á
Klikum samningum; þannig
hafa bæði togaraeigendur og
og stjórnarvöld í Bretlandi
beitt sér gegn kröfunum um
löndunarbann með þeim rök-
um að nú þurfi umfram allt
að fara vel að Islendingum-
Er augljóst að þetta nýja
mat Breta á rætur að ’rekja
til stjórnarskiptanna; þar-
lendir ráðamenn ímynda sér
að með brottför Alþýðubanda-
lagsins úr ríkisstjórn hafi
opnazt möguleikar á samn-
ingum um eftirgjafir af Is-
lendinga hálfu. Hér skal eng-
um getum að því leitt á
lrverju Bretar byggja slikt
mat en vafalaust er það runn-
ið undan rifjum brezka sendi-
ráðsins hér í Reykjavík og
annarra aðila sem þykjast
eitthvað vita um það sem
gerist að tjaldabaki í íslenzk-
um stjórnmálum.
TTinn sérstaki tilgangur með
J * undanhaldinu i sambandi
við Valafell virðist vera sá
að gefa til kynna að brezkir
togaraeigendur séu reiðubún-
ir til að viðurkenna „fjögurra
mílna landhelgi“ — þar sé
samningsgrundvöllurinn af
þeirra hálfn! Sú afstaða
þeirra markast m.a. af því
að hér á landi hafa sumir tal-
að um það sem eitthvað sér-
stakt brot að togarinn Vala ■
ifell skyldi staðinn að veiðum
innan fjögurra mílna marka,
en auðvitað eru öll brot innan
12 mílna markcnna jafn al-
varleg, og skipta línur sem
innar kunna að verða dregn-
ar engu máli í því sambandi.
Togarinn Valafell verður þá
að sjálfsögðu aðeins dæmdur
fyrir brot á reglugerðinni um
12 mílur en ekki fyrir að
forjóta einhverjar eldri reglu-
gerðir, sem fallnar eru úr
gildi.
að er nauðsynlegt fýrir ís-
ilendinga að gera sér Ijóst
hver er tilgangur Breta með
því að taka nú upp „mildari“
framkomu og svara öllum
brögðum þeirra á réttan hátt.
Einnig er nauðsynlegt að
Bretum verði sagt það skýrt
og skorinort að af Islendinga
ihálfu verði aldrei samið um
neina tilslökun frá 12 mílna
landhelginni, hvaða barátta-
aðferðum og brögðum sem
iBretar kunna að beita, hvort
sem þeir viðhafa skefjalaust
ofbeldi eða svokallaðan „góð-
vilja." Hvað svo sem Bretar
telja sig kunna að vita um
hugrenningar sumra íslenzlkra
stjórnmálamanna, ber þeim að
horfast t augu við þá stað-
reynd að Hslenzka þjóðin mun
aldrei láta nokkrum manni
haldast það uppi að skerða í
neinu 12 mílna landhelgina.
Þeim mun fyrr sem Bretar
átta sig á þeirri staðreynd,
þeim mun fyrr munu þeir
láta af hinni vonlausu og lög-
lausu og siðlausu styrjöld
sinni við Islendinga.
Brezknr forsætisráðherrci fer
í kosxaixtgczferialog til Moskva
T|egar hjnn framgjarni öld-
* ungadeildarmaður Hubert
Humphrey tryggði sér í vetur
dögum saman rúm á forsíðum
bandarískra blaða og í sjón-
varpsdagskrám með maraþon-
viðtalj vjð Nikjta Krústjoff,
varð einhverjum keppinaut
hans í Demókrataflokknum að
orði. að þetta værj í fyrsta
skipti sem bandarískt forseta-
efni byrjaði kosningabaráttu
sína á bæjarhellunni í Kreml.
Nú er komið á daginn að fieiri
vestrænir stjórnmálamenn en
Humphrey telja sigurvænlegt
að skreppa til Moskva þegar
kosningar fara í hönd, I tæp
þrjú ár eru forsætisráðherrar
brezku íhaldsstjórnarinnar bún-
ir að eiga heimboð í . Kreml.
Þingmenn Verkamannaflokks-
ins eru margbúnir að reka eftir
Harold Macmillan að nota sér
boðið, en hann hefur farið und-
an í flæmingi þangað til nú. í
fyiradag tilkynnti brezki for-
sætisráðherrann þingheimi, að
hann hefði fyrir nokkru látið
sovétstjórnina vita að sig fýsti
að endurgjalda komu Búlganíns
og Krústjoffs til Bretlands vor-
ið 1956. Kremlverjar töldu sér
ekkert að vanbúnaði að taka
á móti honum, og nú hefur
verið ákveðjð að forsætisráð-
herrann og Lloyd utanrikisráð-
herra leggi af stað í austurveg
21. febrúar.
XTiezkur forsætisráðherra hei-
” ur aldrei áður heimsótt
Sovétríkin á friðartímum, og
sú var tíðin að það hefði verið
póljtískt sjálfsmorð fyrir brezk-
an íhaldsíoringja að sækjast
eftir gistivináttu bolsévika. Nú
er svo komið að Harold Mac-
William Fulbriglit
millan hyggst hressa við sigur-
horfur flokks síns í þingkosn-
ingunum sem í hönd fara með
þvi að skreppa austur á Volgu-
bakka og skála við Krústjoff.
íhaldsstjórnjn stefnir að þing-
kosnjngum í Brétlandi í maí í
vor. Unanfarið hefur gætt frá-
hvarfs kjósenda frá íhalds-
flokknum vegna vaxandi at-
vinnuleysis, nýlenduerja og
annars mótgangs. Þegar þannig
stendur á telur Macmjllan
snjallasta ráðið tjl að vinna
traust brezkra kjósenda að
fara tjl Moskva og taka þar
V'j i.!
Harold Macmillan
upp viðræður við sovézka
stjórnmálamenn um heims-
vandamálin.
T7ramtíð Þýzkalands verður
* efst á þlaði í viðræðum
brezku og sovézku ráðherranna.
Allt frá því Anthony Eden bar
frarn tillögu um afvopnað belti
í miðju Þýzkalandi hefur
brezka íhaldsstjórnin haft
nokkra sérstöðu meðal Vestur-
veldanna í því málj. Innan í-
haldsflokksjns eru öfl, sem
telja að brezk utanríkisstefna
eigi að miða að því að hindra
að Þýzkaland verði öflugt her-
veldi á ný. Þessa skoðun að-
hyllist hópur íhaldsþingmanna
undir forustu Hinchingbrooke
lávarðar, og hún er túlkuð í
■ blöðum Beaverbrooks lávarð-
ar. Verkamannaflokkurinn hef-
ur lýst sigi andvígan kjamorku-
hervæðingu Vestur-Þýzkalands
og borjð fram tillögu um tak-
mörkun vopnabúnaðar í Mjð-
Evrópu, sem í mörgu svjpar tjl
Rapackiáætlunarjnnar, sem
kernd er vjð utanríkisráðherra
Póilands. í þessari viku bóru
44 Verkamannaflokksþingmenn
fram þingsályktunartillögu,
þai sem skorað er á brezku
stjórnina að viðurkenna Þýzka
alþýðuríkið og beita sér fyrir
því að myndað verði ríkja-
bandalag beggja þýzku ríkj-
anna. Times hefur í forustu-
greinum dejlt á ríkisstjórn
Adenauers í Véstur-Þýzkalandi
fyrir að hafa í frammi landa-
kröfur á hendur nágrannaríkj-
uni Þýzkalands og skorað á
Vesturveldin að athuga gaum-
gæfilega liugmyndjna um
þýzkt ríkjábandálag.
rr'illögúri ‘áóvátstjórnarinnar
-*• um Berlíh og friðarsamn-
ing vjð Þýzkaland hafa komið
íl h '
Vesturveldunum í- 1 vanda.
Stjórnir Bandaríkjántía og
Bretlands geta ekkj ságt þvert
nei vegna almenningsálitsjns
heima fyrir og erlendis, sem er
þreytt á kalda stríðinu og vill
að stórveldin gangi til samn-
inga Eigi samningar að bera
ejnhvern árangur verða vest-
urveldin að sýna lit á tilslök-
unum, koma í einliverju til
móts við sovézku tillögurnar,
en á slíkt má Adenáúer ekki
heyra minnzt. Lífakkeri yfir-
ráða hans í Véstur-Þyzkalandi
er valdstefnan, áð Vesfúrveldin
eigi að hervæðast þangað tjl
þau séu fær um að setja Sovét-
ríkjunum úrslitakosti .Nú við-
urkenna allir nema öídungur-
inn í Bonn og nánustu sam-
starfsmenn hans að vgjdstefn-
an heíur beðið skipbrot. Dulles
og Macmillan hafa báðir horf-
ið frá þeirri kröfii Vesturveld-
anna að almennar kosnjngar
verði að vera upphaf samein-
ingar Þýzkalands. Enginn veit
hve langt undanhaldið kann
að verða hjá Dulles, sem nú
verður að taka nokkurt tillit
til vilja skæðasta andstæðings
síns á þingi, Wjlliams Fulbr-
ights, sem er nýorðinn formað-
ur hinnar voldugu utanríkis-
málanefndar öldungadeildar-
innar. Fulbright hefur stungið
upp á þvi að Bandaríkin fallist
á að erlendir herir hverfi frá
markalínunni milli þýzku ríkj-
anna Hann hefur einnjg hvatt
Bdndaríkjastjórn tjj að athuga
austurþýzku tillöguna um
þýzkt ríkjabandalag, , Mans-
íjeld, annar áhrifamestj demó-
kratinn í utanríkismálanefnd
öldungadeildarinnar, siagði á
þingi fyrir nokkrurp dögum:
,,Það er ekkert á mólj því að
bandarískar hersveitir yfirgefi
Berlín og síðan alit Þýzka-
land“. Embættismenn í banda-
ríska utanríkisráðuneytinu
hafa látið hafa eftir sér, að
þeir telji sjálfsagt að Vestur-
veldjn bjóðist til að hætta við
að kjarnorkuhervæða Vestur-
Þýzkaland og kynni sér á þarm
Framhald á 10. síðu.