Þjóðviljinn - 29.10.1959, Blaðsíða 4

4) — ÞJÖÐVILJINN — Fimmtudagur 29. október 1959

ÆSKULÝÐSS'ÍÐAN
Stórbæfa verður iðnfræðsluna
og launakför iðnnema
Rœft viS Sigurjón Pétursson,
formann ISnnemasambands íslands
Þing Iðnnemasambands ís-
lands var haldið í Reykjavik
dagana 17. og 18. október.
Þingið sátu um 50 fulltrúar,
12 iðnnemafélaga víðast hvar
af landinu.
Fráfarandi formaður Iðn-
nemasambandsins, Þórður
Gíslason húsasmíðanemi setti
þingið og bauð fulltrúa vel-
komna.
Ávarp fluttu við þingsetn-
ingu: Gylfi Þ. Gíslason
menntamálaráðherra og Ósk-
ar Hallgrímsson fulltrúi Al-
þýðucambands íslands.
Forseti þingsins var kosinn
Sigurjón Þ. Erlingsson frá
Félagi iðnnema Selfossi og
varaforseti Jón D. Jónsson
frá Málaranemafélagi Reykja
víkur. Ritarar þingsins voru
kjörnir þeir Sigmar Sævalds-
son og Eyjólfur Sigurðsson.
Helztu mál, sem þingið fjall-
aði um voru kjaramál iðn-
nema, iðnfræðsla og veiting
meistararéttinda án náms og
auk þess ýmis önnur hags-
munamál iðnnema.
Nokkrar umræður urðu á
þinginu og ríkti einhugur um
hagsmunamál iðnnema.
Formaður Sambandsins var
kosinn Sigurjón Pétursson
húsasmíðanemi Reykjavík og
hefur Æskulýðcsíðan hitt.
hann að máli um störf þings-
; ins.
Hverjir eru með þér í
stjórn Sigurjón?
Varaformaður: Eyjólfur
Sigurðsson prentnemi. Ritari:
Jóhannes Bjarni Jónsson raf-
virkjan. Gjaldkeri: Trausti
Finnbogason prentnemi og
meðstjórnandi Guðbergur
Guðbergíss. járniðnaðarnemi.
Eru þetta allt nýliðar?
Nei, Trausti var fyrsti
' varamaður í síðustu Sam-
bandsstjórn og starfaði þá
mikið í henni og Jóhannes
hefur starfað með og í Sam-
bandsstjórn um þriggja ára
skeið.
Yfirleitt er reynt að kom-
' ast hjá því að þurfa að end-
urnýja Sambandsstjórn alger-
lega á einu þingi og eru til
ákvæði um það í lögum Sam-
band ins að þess skuli gæta
við uppstillingu til Sambands-
stjómar að ekki falli allir
stjórnarmeðlimir út í einu.
Þetta er mjög eðlilegt þegar
ltið er á það að enginn get-
ur verið í samtökunum nema
4 ár.; og er það eitt nógu
* bagalegt fyrir störf Sam-
bandsins þótt ekki bættist
það við að stjómin væri ein-
vörðungu skipuð nýliðum.
1 Hvað geturðu sagt mér um
mál, sem fyrir þinginu lágu,
t.d. iðnfræðslu?
Eins og allir sjá, sem eitt-
hvað hafa kynnt sér iðn-
fræðslu er hún, eins og hún
er rekin hér nú á mjög lágu
stigi og allsendis ófullnægj-
andi.
Meðan einstakir meistarar
annast kennslu nema liggur í
augum uppi að þorri þeirra
reynir að fá eins mikil vinnu-
afköst út úr nemunum og
hægt er. Það gera meistar-
arnir með sérhæfingu á
kastnað námsins. Að sönnu
eiga eftirlitsmenn og iðnfull-
trúar að fylgjast með því að
nemum sé kennt það sem á-
Sigurjón Pétursson
skilið er með reglugerð, en þá
mektarmenn sjá fæstir með-
an á námi stendur.
Það er krafa okkar iðn-
nema, og hlýtur að teljast
réttlát, að við eigum að fá
fullkomna kennslu og út-
skrifast sem menntaðir iðn-
aðarmenn.
Því leggur Iðnnemasam-
bandið áherzlu á að kennsl-
an sé tekin sem mest úr
höndum meistara og færð inn
í skólana og telur að tak-
markið sé fullkomnir verk-
námsskólar. En þar til því
takmarki er náð krefjumst
við þess að eftirlit með iðn-
fræðslu sé stóraukið og end-
urbætt.
En kjaramálin?
Launakjör iðnnema eru í
einu orði sagt til háborinnar
skammar fyrir þá aðila er
þeim ráða.
Iðnnemum er greitt í kaup
ákveðinn hundraðshluti af
kaupi sveina, sem skiptist
þannig:
30% á 1. ári.
35% á 2. ári
45% á 3. ári.
50% á 4. ári.
Þegar þess er gætt að
meistarar mega selja vinnu
nema á 1. og 2. ári á verka-
mannakaupi og vinnu nema
á 3. og 4. ári á sveinakaupi
þá gefur augaleið að lítils á-
huga gætir hjá meisturum
um breytingar og ekki er
hætta á að iðnfræðsluráð taki
það upp hjá ejálfu sér að
hækka kaup okkar.
Þess vegna verðum við að
sýna á ótvíræðan hátt að
meistaragróðinn er óeðlilega
mikill. I því skyni höfum við
gert útreikninga á því hvað
rneistari hagnast af nema og
þeir reikningar sanna að
kaupkröfur okkar eru rétt
metnar.
Hvernig eru þeir reikning-
ar?
I þessum reikningum er tek-
inn saman allur sá kostnað-
ur, sem meistari verður fyrir
vegna iðnnema eins og kaup,
tryggingargjöld, veikindi
skóli o. fl. Síðan er reiknað
út, hvað kemur inn fyrir
vinnu nemans, sem er nú
eins og áður er getið
seld á verkamannakaupi á
fyrstu árunum en sveinskaupi
tvö þau seinni að viðbættri
meistaraálagningu í báðum
tilfellum. Við teljum ekki
tímabært að birta þessa út-
reikninga strax en munum ef
til vill falast eftir plássi fyr-
ir þá síðar.
Hvað viltu segja um önnur
mál sem fyrir þinginu lágu?
Af öðrum málum, sem fyr-
ir þinginu lágu vil ég fyret
nefna lagabreytingar, einnig
ræddum við félagsleg vanda-
mál iðnnema og síðast en
ekki síst ber að telja mál
sem Vestmannaeyingar lögðu
fyrir þingið „Veiting meist-
araréttinda án náms“
Það er mál sem ég tel að
þurfi að taka fastari tökum.
Við sem lærum í 4 ár til að
fá sveinsréttindi getum illa
þolað það að sumum mönnum
nægir að senda bréf til ráð-
herra til að fá’ meistararétt-
indi.
Vestmannaeyingar sögðu
okkur smá dæmisögu af slíkri
úthlutun á þinginu.
Kennari nokkur, sem eitt-
hvað hafðj dútlað við tré-
smíði í frístundum sótti um
meistararéttindi í húsasmiði.
Umsókninni var synjað.
Þá tók kennarinn að vinna
við múrverk í aukavinnu, þar
sem hann hafði meira upp
úr því en trésmíðinni og svo
sendi hann umsókn um meist-
araréttindi í múrverki til ráð-
herra og fékk þingmann, sem
hann þekkti til að fylgja
henni eftir. Og viti menn,
stuttu síðar fékk kennarinn
meistararéttindi í húsasmíði.
Þetta hlálega dæmi sýnir
ef til vill betur en nokkuð
annað hve mikil nauðsyn er
á breytingum, enda gerði
þingið sérstaka ályktun um
slíkar veitingar meistararétt-
inda ,sem væntanlega verður
birt innan skamms
Eg þakka Sigurjóni fyrir
rabbið og býð góða nótt enda
klukkan orðin hálf þrjú.
Týr.
Ályktun um kjaramál
17. þing Iðnnemasambands Is-
lands ítrekar enn sem fyrr
kröfur sínar um að iðnnemum
séu greidd mannsæmandi laun.
Þingið telur það óhæfu, að enn
í dag skuli iðnnemar notaðir
sem ódýrt vinnuafl, og telur,
að kominn sé tími til að meist-
arar svo og allur almenning-
ur fari að gera sér grein fyrir
því að meistarar eiga sjálfs sín
vegna að sjá um eðlilega end-
urnýjun vel menntaðara iðn-
aðarmanna.
Kröfur þær um laun iðn-
nema, sem þingið gerir og tel-
ur algjört lágmark, eru:
40% af. kaupi sveina á 1. ári
50% — — — — 2. —
60% — — — — 3. —
70% — — — — 4. —
Þingið felur sambandsstjórn
að neyta allra bragða til að
fá Iðnfræðsluráð til að fallast
á þessar kröfur okkar og telur,
að ef enginn jákvæður árangur
verði af fyrir áramót, beri að
birta opinberlega öll þau gögn
er styðja kröfur iðnnema fyrir
hærra kaupi.
Ályktun 18. þings Æ.F.
um iðnnemamál
18. þing ÆF lýsir andstyggð
sinni á þeim frumbýlishætti að
enn í dag skuli iðnkennsla rek-
in sem arðvænlegt gróðabrask.
Reynslan hefir sýnt, að með-
an iðnkennsla er í höndum
meistara, er höfuð áherzlan
lögð á gróðann á kostnað nem-
ans og námsárangurs. Vel
menntuð iðnaðarmannastétt er
þjóðinni nauðsyn.
Þingið álítur að iðnnám eigi
tvímælalaust að fara fram í
fullkomnum verknámsskólum,
en þar til því marki er náð,
lýsir þingið yfir fullum stuðn-
ingi við framkomnar kröfur
iðnnema.
1. að komið verði á rauhæfu
eftirliti með iðnfræðslunni,
2. að iðnskólar verði undan-
tekningarlaust dagskólar.
3. að stóraukin verði verkleg
kennsla í skólum og
4. að kaup nema sé reiknað
af sveinskaupi og verði:
40% á 1. ári
50% — 2. —
60% — 3. —
70% — 4. —
18. þing ÆF bendir á, að þó
að hafin sé lítilsháttar verkleg
kennsla við Iðnskólann í
Reykjavík, eru aðrir iðnskólar
gjörsamlega afskiptir í þeim
efnum.
18. þing ÆF telur, að iðn-
nemar eigi skýlausan rétt á því,
að eftirlit með iðnfræðslu verði
bætt. Bætt eftirlit með iðn-
fræðslu er þó ekki aðeins mál
iðnnema, heldur einnig allra
landsmanna.
Fólk hlýtur að krefjast fyrsta
flokks vinnu frá iðnaðarmönn-
um, en forsenda þess er að
þeim hafi verið kennt að vinná
verkið. Því vítir þingið harð-
lega þann slóðaskap og sofanda-
hátt, sem einkennir störf þeirra
manna, sem eiga að hafa eftir-
lit með iðnkennslunni, jafn-
framt sem það þakkar iðnnem-
um að halda' þessum málum
vakandi.
Þingið hvetur öll réttsýn öfl
landsins til að st.vðja 'jafn
sjálfsagðar kröfur og hér að
framan greinir.
Þineið vill enn vekia athyglí
á því að kennsla iðnnema er
ekki aðeins þeirra hagsmuna-
mál, heldur allra landsmanna'.
Leggia verður áherzlu á að
iðnaðarmenn skili vandaðrí
vinnu, að þeim hafi verið kennt
að vinna verkið.
Ritstjóri: Franz A. Gíslason
ÞJÓÐVILJANN
vantar uncrlinga til blaðburðar í eftir-
talin hverfi: •
Kársnes — Blönduhlíð. I
Talið við afgreiðsluna sími 17-500 'j