Þjóðviljinn - 29.10.1959, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 29. október 1959 — ÞJÓÐVILJINN — (9
Samvinna líkama og sálarþjón-
ar iramiörnm og mamlegri göígi
Þar sem íþróttir eru orðnar
stór þáttur í menningarlífi flestra
tíóða heims, og einn þeirra
menningarþátta, sem faðmar víð-
ast og er þegar orðið áhrifamikið
afl á alþjóðavettvangi, og eins
og flest mannlegt, búið bjartri
og dökkri hlið jákvætt og nei-
kvætt — samþykkti ráðstefnan
að beina þeim tilmælum til
UNESCO, að samtökin stofnuðu
deild innan sinna vébanda
til þess að tengja þjóðirnar sam-
an til samvinnu um íþróttamál
og aðstoða þau alþjóðasamtök,
sem þegar starfa að íþróttamál-
um og fá þau til virkrar sam-
vinnu.
í umræðunum kom fram sú
uppástunga, að innan hverrar
þjóðar starfaði sérstök samvinnu-
nefnd eða UNESCO-nefnd að í-
þróttamálum. Sú nefnd væri
skipuð fulltrúum, sem félagssam-
tök um íþróttir, rannsóknarstofn-
anir og ménntamálaráðuneyti
kysu eða skipuðu. Fulltrúar frá
þessum UNESCO-nefndum þjóð-
anna mættu svo til þátttöku í
fundum og þingum hjá íþrótta-
deild UNESCO.
Þá gæti UNESCO einnig kallað
lulltrúa UNESCO-nefnda vissrar
heimsálfu til ráðstefnu um í-
þróttamál áifunnar.
Á lokafundi ráðstefnunnar var
samþykkt ávarp til UNESCO. Á-
varpið var í sjö liðum.
1. Ráðstefnan biður alla, konur
og karla, sem koma fram til
sýninga eða keppni á leikvöll-
um heimsins að vera sanna
fulltrúa fólksins, til að efla
vináttu og skilning þjóða á
meðal, og keppa í anda friðar
og bræðralags.
2. varðandi beiðni ráðstefnunnar
um að UNESCO tæki íþrótta-
mál á starfsgreinalista sinn.
3. ráðstefnan álítur að stranglega
þurfi að framfylgja áhuga-
mannareglum.
4. mælt var með því, að UNESCO
annaðist söfnun íþróttarita og
niðurstöðum rannsókna varð
andi íþróttamál.
5. ráðstefnan mælir með því til
íþróttamálum heimsins hin síð-
ari ár.
fþróttir voru í upphafi íslands-
þyggðar stundaðar sem lífsnauð-
synlegur þáttur uppeldis til þess
að einstaklingurínn öðlaðist færni
til þess að taka þátt í vörn
frændgarðs síns og standa vörð
um heimili sitt, eign og eiginn
heiður. Mætti því flokka íþrótta-
mál landnáms- og sögualdar til
starfsgreinaíþrótta. — en sam-
fara þessari íþróttanauðsyn var
til leikgleði. Við sjáum af mörg-
um atburðum í frásögum ís-
lendingasagnanna, að kynþáttur-
inn, sem hér nam land og af-
komendur hans voru leikfúsir. Á
þingum var gengið til leika og'
t. d. að hausti var efnt til knatt-
leika á ís og þjóðin átti ágætan
baðsið.
Síðaii hluti esindis
Þorsteins Einarssonar
íþróttafulltrúa
Þó erlend kúgun, eldgos og
harðindi breytti mjög iifnaðar-
háttum fslendinga frá 1300 tií
1800, þá lifa íþróttavenjur —
sund og glíma — og þjóðin er
leikfús — ýmsar leikraunir við-
haldast, t. d. pottleikur, pinna-
leikur og dansar, sem hefjast á
12. öld viðhaldast, að vísu með
breytingum, í nær 7 aldir.
Er endurreisn íslenzkra þjóð-
mála hefst á 19. öld fær íþrótta-
áhuginn byr undir vængi. Ekki
eru það erlendar íþróttir, sem
þjóðinni eru kynntar, sem end-
urvekja íþxóttaiðkanir; heldur
falinn íþróttaáhugi og leikgleði,
sem þjóðin var minnt á í sögum
og sögnum. Upp úr ísl. bænda
menningu rísa einstaklingar, sem
kenna sund og glímu. Þessar í-
þróttir, ásamt fornum leikjum,
hressa- og styrkja nemendur
Bessastaðaskóla og þeir færa
þroskaðri íþróttir og leiki' með
sér, er þeir síðan gegna emb-
ættum meðal alþýðunnar.
Þessar íþróttir og leikir eru
okkur happaeign, er erlendar í-
viðkomandi stjórnarvalda allra | þróttir fara að berast hingað.
Alþýðan er skilningsgóð á í-
þróttir og leiki. Nú í dag iðka
íslendingar 17 íþróttagreinar og
börnin margs konar leiki.
í barnaskólum njóta 73,4%
nemenda leikfimiiðkana. f fram-
haldsskólum 76,3%, en 66,3%
allra þessara. nemenda njóta
sundiðkana árlega. Hinar 17
íþróttagreinar, sem iðkaðar eru
nú sem áhugastarf eða tóm-
stundaiðkun í félögum áttu 1958
16 þús. iðkendur. Um .18 þús.
ísléndingar munu árlega iðka
sund til jafnaðar einu sinni í
viku sér til hressingar.
Samkvæmt þessum tölum
munu um 48 þús. íslendingar
innan skóla og félaga og svo
utan þeirra iðka íþróttir meira
eða minna árlega. Við þessa tölu
má kannske einhvérju bæta úr
hópi þeirra, sem fara á skíðum
og ferðast á sumrum gangandi
eða á hestum — eða taka þátt
aí þróunar, sem orðið hefur á í morgunleikfimi útvarpsins eða
æfa sig upp á eigin spýtur.
Þó að ætla megi að um 30%
þjóðarinnar stundi íþróttir meira
eða minna árlega og af þeim
hópi helmingurinn innan skóla,
þá er hér mikið óunnið verk og
ný starfsvið sem bíða.
Lítum á tölurnar. 23 þús. þeirra,
sem eru af skólaaldri, þ. e.
svona 20 ára eða eldri, iðka í-
þróttir hér á landi.
Lítum á aðrar hagfræðilegar
tölur varðandi þjóð okkar. Um
1850—1860 mátti búast við, að
hvert nýfætt sveinbarn yrði 32
ára; en meybarn 38 ára. Um 1940
voru ævilíkur sveinbarna komn-
ar í 60 ár en meybarna í 65 ár.
Meðalævi lengist á 80 ára
tímabili um 27 og 28 ár. Þetta
sést betur á dánartölum 1880
deyja 24 af 1000 en 1956 7 á
1000 íbúa landsins. Ekki er ég
að þakka það íþróttum — þar
koma margar framfarir til
greina — en íþróttir eiga án efa
sína hlutdeild.
Árið 1801 eru tæp 1% lands-
manna búandi í' bæjum, en nú
um 80%. Af þessari breytingu
hafa leitt breyttir atvinnuhættir,
rúmlega 30% stunda iðnað og
handverk, rúm 20% eru enn við
landbúnað og tæp 20% við fisk-
veiðar.
Af tölum þessum sjáum við
margvíslegar breytingar. íbúum
fjölgar — meðalævi einstaklinga
lengist — störfin, sem áður
hvíldu meir á vöðvaorku færast
yfir á vélar, sem aftur á móti
færa með sér meiri áhrif á tauga-
kerfi mannsins. Við sem látum í-
þróttir okkur skipta, verðum að
athuga breytingar í þjóðarbú-
skapnum.
Til þessa höfum við lagt á-
herzlu á að fá fólk til íþrótta-
iðkana í félögum, koma á í-
þróttaiðkunum í skólum og fá
reistar sundlaugar og þær rekn-
ar sem lengst árlega, svo al-
menningur geti iðkað sund. Til
skamms tima höfum við reist í■
þróttahús fyrst og fremst fyrir
skólana, sem svo félögin nota á
Þjóðinni þakkað
Aí alhug þökkum við öllum þeim, sem
iagt hafa fram gjafir til fjársöfnunarinnar
vegna sjósiysanna á síðastliðnum vetri. Hef-
ur þátttakan orðið svo mikil og aimenn að að-
dáun vekur.
Guð blessi gefendurna og þá, sem gjafirn-
ar þiggja.
Ásmundur Guðmundsson
Aðalsteinn Júlíusson, Adolf Björnsson
Garðar Þorsteinsson, Pétur Sigurðsson.
Sovézka flugfélagið „Aeroflot”
er stærsta flugfélag í heimi
Flugleiðanet þess er 400000 kílómetrar
Sovézka flugfélagið, Aeroflot, sem annast farþegaflutn-
inga og vöruflutninga er stærsta félag heims. Meira en 400
flugvélar eru í förum á vegum félagsins og flugleiðanet
þess er samanlagt um 40Q000 kílómetra langt.
Til samanburðar má geta
þess að flugleiðanet flugfélags-
ins „Air France“ nær yfir
300000 kílómetra, brezka flug-
félagsins BOAC rúmlega
120000 kílómetra og banda-
ríska flugfélagsins „Pan Ameri
can“ 110000 kílóm.
Aðalfram'kvæmdastjóri Aero-
flott er P.F. Shigaréff.
Kjarnann í þessu stóra flug-
félagi mynda farþegaþoturnar
af gerðinni Tupolev TU 104
(ýmis afbrigði), TU 110 og
TU 114. Stærstu þoturnar hafa
sæti fyrir 220 farþega og eru
stærstu farþegaflugvélar
heims.
Allt til loka heimsstyrjald-
arinnar flugu flugvélar Aero-
flot aðeins innan Sovétríkj-
anna og það var ekki fyrr en
árið 1954 að félagið hóf flug á
alþjóðlegum flugleiðum í stór-
um stíl. Gerði félagið þá samn-
inga við fjölmarga meðiimi Al-
þjóðasambands flugfélaga, sem
það er ekki aðili að.
Árið 1928 hófust flugferðir
að ráði innan Sovétríkjanna,
kvöldin. Nú er hafið að reisa í-' en ekki myndaðist þó strax
þjóða, sem eiga kaupskipa-
'flota, að styðja að eflingu í-
þróttaiðkana sjómanna á skips-
fjöl og í höfnum.
6. í framhaldi af lið 5 var skorað
á alla fulltrúa ráðstefnunnar
að vinna að því, að stjórnar-
völd þjóða þeirra fengju áhuga
á því að búa í haginn fyrir
íþróttaiðkanir farmanna í
hafnarborgum þjóða þeirra og
einnig vinna að því, að sér-
stök íþróttamannvirki hafnar-
borgsnna væru opin farmönn-
um til íþróttaiðkana.
7. að UNESCO skipuleggi alþjóð-
lega rannsókn á þýðingu örv-
unaræfinga á verkafólki í
vinnuhléum og áhrif á fatlaða
og lamaða til endurheimtu
starfsgetu.
Ég vildi að lokum ræða lítil-
lega um Isl. íþróttamál í Ijósi
þeirra breytinga, sem átt hafa
trr stað með þjóð okkar og þeirr-
þróttaskála — stærra leikrými en
í skólasölum — þar sem knatt-
leikir félaga fá meira rými. Áður
voru ruddir melar eða í mesta
lagi grjóthreinsaðir svo jafn-
felld flöt fengist til iðkunar
frjálsra íþrótta og knattleika. Nú
höfum við að undanförnu lagt
grasvelli og upphlaðnar hlaupa-
brautir fyrir félögin til íþrótta-
iðkana.
Við höfum sem sé búið í hag-
inn fyrir skóla og félög — og
að nokkru leyti fyrir almenning
utan skóla og félaga.
Reykjavík 'og tveir bæir aðrir,
veita nemendum í skólum að
nokkru leyti sjúkraleikfimi. Eitt
sjúkrahús veitir sjúklingum tak-
markaða sjúkraleikfimi eða örv-
unaræfingar. Samtök áhuga-
manna starfrækja æfingastöð fyr-
ir fatlaða og lamaða. — íþróttir
fyrir örkumla fólk eru ekki til
Örvunaræfingar á vinnustöð-
um er hvergi komið við. Ein-
staka starfshópar, t. d. leigubíl-
Framhald ó 11. síðu.
reglulegt flugleiðanet innan
lands. Árið 1931 hófust reglu-
legar flugferðir milli Moskvu
og Leningrad.
Árið 1935 voru flugleiðirn-
ar innan Sovétríkjanna orðn-
ar 37000 kílómetra langar' og
1936 54000 km. Fyrst í stað var
aðeins flogið á sumrin og að
degi til og ekki leið á löngu
þar til næturflug var tdkið
upp.
„Aeroflot" var stofnað árið
1932. Það tók við af Allsherj-
arsambandi sovézku flugfélag-
anna (WOGWF).
Samkvæmt ákvæðum 4. og 5.
fimmáraáætlunarinnar var flug
vélafloti og flugkerfi Sovét-
ríkjanna byggt upp og endur-
nýjað. Þetta var á árúnum
1946—1955.
Sökum þess að Sovétríkin
eru mjög vel löguð fyrir flug-
samgöngur, hefur þessi upp
bygging þýtt það, að Aeroflot
er orðið mjög mikilvægur að-
ili í efnahags- og þjóðlífi Sov
étríkjanna. Flugleiðirnar inn-
anlands voru lengdar um helm-
ing miðað við árin næst fyrir
heímsstyrjöldina og flugvellir
auknir að sama skapi. Á þessu
sama tímabili fimmfaldaðist
flugleiðanet Aeroflot á alþjóð-
legum flugleiðum.
Shigareff framkvæmdastjci'i
hefur nýlega skýrt frá þvl, að
á næstu sex árum áður en 7
ára áætluninnj lýkur verði
flugsamgöngur Sovétríkjamia
enn stórauknar.
Fram til ársins 1965 mmi
farþegaflug áttfaldast, vöru-
og póstflug sexfaldast og aðr-
ar tegundir flugs þrefaldast.
Síðan 1956 hefur Aeroflot
orðið þekkt víða um heim
vegna hins aukna flugs félags-
ins á alþjóðaleið. Hinar risa-
stóru farþegaþotur vekja hver-
vetna mikla athygli. Nú koma
þessi stóru farartæki reglulega
til margra borga, t.d. Parísar
Brússel, Kaupmannahafnrr,
Stokkhólms, Helsinki Berlínr r,
Kabul, Delhi og Kairo og auk
þess til allra sósíalísku lard-
anna. Innan skamms hefia
sovézku þoturnar einnig flug
til London. Bandaríök yfir-
völd hafa enn ekki kært sig
um að hefja beinar samgöngnr
milli Moskvu og New York,
en búizt er við að sú afstaða
breytist innan skamms.
Úrasmygl í Búda-
pest
Ungverska blaðið „Nep;za-
badsag“ í Búdapest hefur
skýrt frá því, að forstjóri
skartgripaverzlunar þar í borg
inni hafi verið handtekinn á-
samt þýzkri konu, og eru þau
sökuð um að hafa smyglað úr-
um í stórum stíl frá V-Þýzka-
landi til Ungverjalands.
I bifreið þeirra hjúanna fanrr
lögregian 860 armband-súr. —
Áuk þess höfðu þau meðferðis
tvö belti, greypt gimsteium, og
eru þau tilheyradi gömlum ein-
kennisbúningum, er tilheyrðu
Esterhazy greifa. j