Þjóðviljinn - 15.11.1959, Page 6

6) — ÞJÓÐVTLJINN — Sunnudagur 15 nóvember 1959
PrentsmlðJa Þjóðvlljaab
öameimiiKnrtioKKur alpýðu - öosiaiistaflofckurinn. - Kitstjorar
víairnVis KJartansson <áb ). Sleurður Ouðmundsson. - Préttarltstjórl: Jón
öJarnason. - Blaðamenn: Ásmundur Sigrurjónsson. Eystelnn Porvaidsson
‘uðniundur Vigíusson. Ivar H Jónsson. MaKnUs Torfi Ólafsson. SlguröUT
PrlðbJófsson Auglýsln^astjórl: Ouðgelr Magnússnn - BltstJórn aí-
“USrÍý‘'^r>t»« - nrootRmiðin • 8kóln vórðustív S1ml n-500
linur). — Áskrlftarverð kr. 30 á mónuðl. - Lausasftluverð kr 3
Úti á þekju
TT’ngin stórnmálaskrif á ís-
■“•'* landi eru jafn barnaleg og
fjarstæð veruleikanum og for-
ustuvreinar Albýðublaðsins. Oft
er svo að sjá sem höfundar
þeirra fylgist alls ekki með
því sem er að gerast í kring-
um þá. heldur séu staddir úti
á einhverri annarlegri þekju.
Þannig skrifar leiðarahöfundur
blaðsins i gær fiálglega grein
um það að Albýðuflokkurinn
]á*i rnáiefnin ráða: ..Alþýðu-
flr>kktii-inn lætur hins vegar
rnálefni ráða því með hverjum
hann vinnur hveriu sinni. Hann
hefur unnið með öllum hinum
stjórnmálaflokkum landsins og
þannig framkvæmt mörg bar-
áttumál sín gömul og ný. Al-
þýðuflokkurinn mun hafa sama
hátt á í framtíðinni . . . Al-
þýðuflokkurinn var til þess
stofnaður að gegna hlutverki
sínu í íslenzkum stjórnmálum
en ekki til þes að vera í hús-
mennsku hjá öðrum. Þess vegna
spyr hann um málefni, þegar
f amstarf og stjórnarmyndun
ber á góma hverju sinni. Þessa
hefur hann spurt Alþýðubanda-
iagið, Framsóknarflokkinn og
Sjálfstæðisflokkinn — og gerir
enn“.
Leiðarahöfundur Alþýðublaðs-
ins virðist þannig halda að
undanfarið hafi átt sér stað
allsherjarviðræður allra stjórn-
málaflokkanna, þar sem flokk-
arnir hafi lagt fram hugðarefni
sín og baráttumál, og séu leið-
togar Aiþýðuflokksins nú að
meta hverjir bjóði bezta fram-
kvæmd á hugsjónum Alþýðu-
flokksins. Hann virðist ekki
hafa hugmynd um að síðustu
vikurnar hafa forsprakkar Al-
þýðuflokksins setið á leynifund-
um með íhaldsleiðtogunum ein-
um saman. Það virðist hafa
farið aigerlega fram hjá hon-
um að Framsókn bauð Alþýðu-
flokknum og Alþýðubandalag-
inu til viðræðna um málefna-
samning og myndun ríkisstjórn-
ar, en leiðtogar Alþýðuflokks-
ins hafa ekki svo mikið sem
anzað því boði. En kannski
veit leiðarahöfundur blaðsins
þetta alit en er aðeins að
reyna að stuðla að því að fá-
fræði lesenda sinna verði sem
algerust. og er það raunar í
samræmi við annað efni blaðs-
ins.
i
TVTei. leiðtogar Alþýðuflokksins
-*• ’ eru sannarlega ekki að
hugsa um málefni eða kanna
viðhorf annarra flokka til
þeirra. Þeir eru ráðnir í hús-
mennsku til' Sjálfstfeðisflokks-
ins og hefja það ráðningar-
skeið af fyllstu undirgefni. Þeir
þvarga um það eitt hvernig
skipta skuli embættum og bitl-
ingum. Og stefnan? Þeir segj-
ast vera reiðubúnir til að fram-
kvæma aila stefnu Sjálfstæðis-
flokksins — að svo miklu leyti
sem íhaldið þorir það!
Fyrirmyndarríkið: Fjórar
milljónir atvinnuleysingja
¥>jartsýni er góð, en hún getur
" leitt til jafnóþægilegra at-
vika og þeirra, að mikilsvirtur
ráðherra verður að éta hattinn
sinn opinberlega. Þetta kom
íyrir James Mitchell verkalýðs-
rnálaráðherra Bandaríkjanna,
nú í vikunni. Hafði hann í
apríl í vor heitið að fram-
kvæma þessa óvenjulegu at-
höfn, ef tala atvinnuleysingja
i Bandaríkjunum yrði ekki
komin niður fyrir þrjár millj-
ónir í október. En tala atvinnu-
ieysingja í Bandaríkjunum um
síðustu mánaðamót varð yfir
íjórar milljónir manna, og
iey.sti ráðherrann þraut sína
möð þeim undanbragðshætti að
borða opinberlega hatt úr sæta-
brauði.
IT’rétt þessi er alvörufrétt, enda
þó hún hafi reyndar fyrst
og, fremst orðið að heimsfrétt
vegna þessa skoplega og mjög
bandaríska atviks með hatt
ráðherrans. En bak við skopið
er staðreyndin unt fjórar millj-
ónþ- atvinnuleysingja í Banda-
ríkjunum nú í haust, og viður-
kenningin á því að bandarísk
stjórnarvöld hafi staðið mátt-
laus eðai viljalaus gagnvart því
óhemjulega böli sem þessi tala
— fjórar milljónir — felur í
sér. Fréttin er mikið umhugs-
unarefni íslenzkri alþýðu.
Bandarísku fiokkarnir hér á
landi, flokkarnir sem kölluðu
hingað bandarískan her, láta
stanzlaust d^nja á íslendingum
áróður um hin afburða góðu
kjör verkamanna í Bandaríkj-
unum, og er þá jafnan miðað
við hæst launuðu verkamenn
og iðnaðarmenn. En hinu var-
anlega, stórkostiega atvinnu-
ieysi í Bandaríkjunum er
venjulega gleymt í þeim á-
róðri, og hefur það komið
harkalega niður á íslenzkum
fjölskyldum sem trúað hafa
bandaríska áróðrinum og lof-
söngvum íslenzkra Bandaríkja-
leppa og beiniínis flutzt úr
„eymdinni" á íslandi í „sæl-
una“ vestra. Einn þeirra, sem
þóttist að vísu hafa orðið ofan
á og komizt í gróðann, skýrði
frá því heimkomínn, að þar
væri gaman að vera verktaki.
Ef vantaði tvo ménn vaéri bara
áuglýst. Nógir kæmu ög tíu
rrianns værn, tekpjr í vinnu
einn-dág, og að ;hórium loknurn
væri hægt að velja úr þá dug-
legustu og þá sem atvinnurek-
andanum fellur bezt við. Hinir
látnir fara.
;.s..
i W
j£h
m viimingsskákin
Eftirfarandi skák er styzta
skákin sem tefld var á nýaf-
stöðnu kandídatamóti, að und-
anteknum hinum fáu „stór-
meistarajafnteflum“. Að ó-
reyndu myndi maður vart trúa
því, að fvrrverandi heimsmeist-
ari stýrði þar hvíta iiðinu.
Hvítt: Svart:
Smisloff Gligoric
Kóngs-indvers vörn
1. d4 Rf6
Friðrik
2. c4 gG
3. Rc3 Bg7
4. Bg5
(Fremur sjaldgæfur leikur,
en ekki slæmur. Algengara er
4. e4, 4. Rf3 eða 4. g3.)
4. ------- c5
5. dxc5
(Einnig þessi leikur er tefl-
andi fyrir hvítari, þótt eðli-
legra virðist 5. d5 eða 5. e3.)
5.------- RaG
¥¥vilik aðstaða á vinnumark-
aðinum, munu þeir íslenzk-
ir atvinnurekendur hugsa sem
á undanförnum árum hafa orð-
ið að búa við það ástand á ís-
landi að heita má næg atvinna
handa öllum vinnufærum mönn-
um. Er ekki von að þeir dá-
semi atvinnuástandið og verka-
mannakjörin í Bandaríkjunum
þar sem fjórar milljónir at-
vinnuleysingja á þessu hausti
munu tryggja bað að slegizt er
um vinnuna. En íslenzkir verka-
menn þurfa að vita að í öllum
auðvaldslöndum er atvinnu-
leysi og víða mikið, nema á ís-
landi. Sú einkennilega stað-
reynd byggist eingöngu á því,
að hér á landi hefur hin rót-
tæka verkaiýðshreyfing haft
miklu meiri áhrif á þróun þjóð-
málanna en í öðrum „vestræn-
um“ ríkjum, og hefur m. a.
stuðlað að því að íslendingar
hafa gert stórsamninga um af-
urðasölu við sósíalistísku lönd-
in, sem búa kreppulausum á-
ætlunarbúskap. Sú sérstaða
veldur því, að ísland hefur
ekki enn sogazt í hræsvelg
eftirstríðskreppu auðvalds-
heimsins, sem hingað til hefur
verið að nokkru falin í gífur-
legri hergagnaframleiðslu stór-
veldanna, en er að blossa upp
og veldur atvinnuleysi og neyð.
6. g3 Rxc5
7. Bg2 dG
8. Hcl’
(Fyrsti liður áætlunar, sem
reynist miður vel. En Smisloff
finnst svartur fá of þægilegt
tafl eftir 8. Rf3, Rf—e4 o. s.
frv.)
8.--------- 0—0
9. b4?
(Smisloff veikir stöðu sína
of mikið, áður en hann hefur
lokið liðsskipan sinni. Betra
var 9. Rf3, Rf—e4, 10. Bd2,
Rxd2, 11. Dxd2 o. s. frv., enda
þótt hvitur yrði þá af með
hlunnindi biskupaparsins.)
9. --------------ReG
10. Bd2 a5
11. a3
(11. b5 gæfi svörtum reitinn
c5 til frambúðar.)
11. -------------axb4
12. axb4 Rd4
13. Rh3?
(Eftir þennan leik á Smisl-
off sér varla viðreisnar von.
Betra var 13. e3, Rc6, -14. Db3,
Be6, 15. Rf3 og hvítur sýnist
halda velli, þótt svartur standi
betur.)
13. --------------Be6
14. Rd5 Rxd5
15. cxd5 Bd7
(Nú á hvítur ekkert nothæft
svar við hótuninni------Ba4.)
16. Hc3
(Við 16. Bc3 kæmi 16. —
— — Ba4, 17. Dd3, Bb5 o. s.
frv. Nú hyggst Smisloff svara
16.------Ba4 með 17. Dbl, en
Tal
Gligoric á sterkara framhald).
16. -------Ha2!
(Hótar — — — Ba4 af tví-
efldum krafti. Skársti úrkost-
ur Smisloffs væri nú 17. 0—0,
þótt það bjargi ekki skákinni.)
17. Dbl(?) Da8!
(Þegar einni hótun er and-
æft kemur önnur sterkari.
Gligoric teflir skák þessa mjög
markvisst.)
18. Hcl Bf5
og Smysloff gefst upp. 19. e4
strandar á 19. — — — Bxh3,
20. Bxh3, Rf3? o. s. frv.
l
Hér kemur svo loks skák
Tals og Friðriks úr 18. um-
ierð með skýringum Frey-
stelns Þorbergssonar.
Hvítt: Svart:
Tal Friðrik
S,pánskur leikur.
1. e4 e5
2. Rf3 Rc6
3. Bb5 a6
4. Ba4 Rf6
5. 0—0 Be7
6. Hel b5
7. Bb3 0—0
8. c3 d6
9. h3 Rd7
10. d4 Rb6
11. Rb—d2
(Fram áð' þessúm leik var
fylgt skákinni Gligoric—Frið-
rik frá 17. umferð.- Gligoric ?ék
11. Be3, eins -og- skákfræðip
mælir með og Tal hefur venju-
lega leikið áður).
11. -------------exd4
12. cxd4 d5
(Áður hefur verið talið. að
þessi leikur, sem kenndur er
við búlgarska meistara. gefi
svörtum jafnt tafl.)
13. Bc2!
(Mikilvæg endurbót hjá Tai.
Reynzla síðustu ára hefur sýnt,
að hvorki 13. e5, Bfö né 13.
exd5, Rxd5, gefur hvítum betra
tafl).
13. ------------ Be6
14. e5 Dd7
15. Rb3
(Til tilbreytingar velur Tai
nú einu sinni rólega stöðubar-
áttu. Næstu leikir hjá hvítum
stefna að því. að ná þrýstingi
á c-iínunni og staðsetja mann
á c5. Svartur virðist ekki eiga
vörn við því).
15. Ra4
16. Bg5 Rb4
17. Bxe7 Dxe7
18. Dbl! h6
19. Hcl! Ha-c8
20. Bh7f?
(Alvarleg skyssa, sem veld-
ur straumhvörfum í skákinni.
Rétt var 20. Rc5! og eftir 20.
------— Rxc5, 21. Bh7t, Kh8
22. Hxc5, ^6, 23. a3, Bf5, 24.
Dcl! ynni hvítury þar sem báð-
ir reitirnir h6 og b4 verða ekki
varðir.)
20. --------Kh8
21. Rc5 yfi!
(Nú verður hvítur að fórna
manni, þar sem hrókurinn
stendur í vegi fyrir drottning-
unni á cl og svartur hótar
Bf5.)
22. Bxg6 Rxc5
23. Hxc5 fxg6
24. Dxg6 Hf7
(Hér bjuggust ýmsir við
framhaldinu: 24. — — Bf5,
25. Dxhöf, Dh7, 26. Dxh7f,
Kxh7, en eins og Tal tjáir
okkur mun leikur Friðriks sízt
iakari.)
25. DxhGf Hh7
26. Df6f Dxf6
27. exf6 Rd3
28. Hc6 Bd7
29. Hxa6 Hg8
30. h4
Hvítt: Tal.
ABCOEFGH
30.----- — Rf4?
Framhald á 10. siðu.