Þjóðviljinn - 12.07.1960, Blaðsíða 4

4) _ ÞJÓÐVILJINNT — Þriðjudagiir 12. júní 1960 ------
> y *
Elísabet Eiríksdóttir sjötug
Elísabeti Eiríksdóttir.
Miðstjórn SameiniiiRarflokJís
áiþýðu — Sósíalistaflckksins
þákkar þér fórnfúst og lieilla-
drjú'ít ævistarf í þjónustn
verkalýðslireyfingarinnar og
fibkksins.
Hamingján fylgi þér og
megi ilokkurinn og verka-
Týðshreyfingin njóta kraf'a
þinna og lioilráða sem lengst.
Miðstjórn Sésíalistaflokksins.
★
• Það hefur verið á orði haft,
að ýmsar félagslegar hræring-
ar. sem borizt hafa til lands
vors utan að, hafi .fvrst. num-
ið land á Akurevri. Þannig
hefur hlutdeild Akureyrar í
hingaðkomu templarareglunn-
ar og ungmennafélagshreyf-
ingarinnar að maklegleikum
verið á lofti haldið. Aftur á
móti er eins og meiri huluhafi
ferugðið á hitt, að á öndverðum
þriðja tug þessarar aldar varð
Akurevri enn aðnjótandi nýrr-
ár félkgslegrar vakningar,
þegar Einar Olgeirsson kom
þa.ngað heim úr námsdvöl
sinni erlendis, funandi af eld-
móði sósíalismans. fræðilega
þjálfaður, þaulku.nnugur bar-
áttuháttum vinnandi stétta
víða um lönd. og síðast, en
ekki sízt, snillingur í því að
miðla öðrum af reynslu sinni
og þekkingu.
Þessir atburðir koma mér
fyrst af öllu í hug á sjötugs-
afmælinu þínu, Elísabet Ei-
ríksdóttir: Fyrir okkur báðum
var þá ævin tænlega að helm-
ingi gengin. Um alllangt ára-
bil höfðum við verið málkunn-
ug og leiðir okkar legið sam-
an stund og stund, eins- og
gengur. En nú kom það í
ljós, að við ólum í brjósti
sameiginlega hugs.jón, Á okk-
ur var kallað til félagsskapar,
til samtaka um þjóðmála-
stefnu. Þess var þá skammt
að bíða, að vinnandi konur
á Akureyri kveddu þig til for-
ustu í félagssamtökum sínum,
og slepptu þér ekki úr þeirri
forustu, fyrr en forustustörf-
in voru orðin heilsu þinni of-
raun. Sem fulltrúi verkalýðs-
ins varst þú kosin inn í bæjar-
stjórn Akureyrar 1927. „Ein-
hverjir hafa nú svikið“, varð
íhaldsverksAjóranum að orði,
þegar kosningaúrslitin urðu
kunn. Kosnir voru 4 fulltrúar
af 3 listum. Það varð í það
sinn verkamannalistinn, sem
sem flest fékk atkvæðin.
Itaka þinna f’ór nú fyrir
alvör’u að gæta á fleiri og’ •
fleiri sviðum: 1 bæjarmálum
Akureyrar, í verkalýðssamtök-
unum, í flokkstörfum, bæði
heima, fyrir og á landsmæli-
kvarða, svo og í félagssamtök-
um kvenna. Frá þinni hálfu
var hvergi neinum vettlinga-
tökum tekið viðfangsefnun-
Elisabet Eiríksdóttir
um, og jafnan fylgdi hugur
máli, að hverju sem þú
gekkst.
Eigi skal ég orðlengja þessa
afmæliskveðjú með upprifjun
einstakrá atvika frá sam-
vinnuárum okkar á Akureyri.
Ekki mátt þú heldur leggja
mér það út til vanþakklætis
þótt ég fari ekki mörgum orð-
um um það, hvers virði mér
persónulega reyndist vinátta
þín á stundum. Akurej'ri ann
ég þess, að hafa notið krafta
þinna langan starfstíma.
Vafalaust átt þú einna ríkast-
an þátt í því, hvað þar lifir
ennþá eftir í glóðum áratugs-
ins þriðia. Sjálfrar þín vegna,
og þá ekki síður vegna Akur-
eyrar, óska ég þess af heil-
um hug, að þér megi endast
starfsþrek enn um sinn. Margt
er enn eftir ógert, langt enn
að lokasigri. Nýtt þrek, nýja
krafta. þarf til þess að lyfta
Grett.istökunum. En. þú og
þínir líkar halda áfram, ung-
ir í anda, að laða fram kraft-
ana nýju og leggja á ráðin
um beitingu þeirra. Það má
dunda við það hlutverk nokk-
uð lengi enn. Þess vegna segi
ég í fullri alvöru: -Til ham-
ingju með dagirin. Þökk fyrir
á ratugina liðnu;
Steindór Guðmundsson.
★
Áður en ég hafði persónu-
leg kynni af Elisabetn Ei-
ríksdóttur hafði ég heyrt
margt frá lienni sagt. Eg
vissi að hún hafði haft for-
ustu í verkalýðsbaráttu norð-
lenzkrar alþýðu um árabil.
Eg vissi að hún hafði staðið
í kjaradeilu með félag sitt,
Verkakvennafélagið Einingu
við atvinnurekanda, sem- vissi
það svar helzt við kröfum
kvennanna að sprauta á þær
ísköldu vathi eða sjó úr stór-
um slöngum. Eg vissi að hún
hafði staðið við hlið félaga
sinna úr Verkamannafélaginu
í vinnudeilum, þar sem hend-
ur urðu að skipta við verk-
fallsbrjóta. Eg vissi að hún
hafði verið í fremstu víglínu
í hópi verkalýðsins þegar
afturhaldið sendi hvað eftir
annað á vettvang hvítliðaskríl
til að beria -á verkalýðnum.
Eg vissi að hún hafði vakað
yfir rétti umbjóðenda sinna
— verkakvennanna — gætti
af alúð þeirra réttinda, sem
þegar voru fengin, og sótti
stöðugt af festu, harðfengi
og hyggindum aukin réttindi,
félagsöryggi og bætt lífskjör
til handa verkakonum og allri
alþýðu á Akureyri. Hún
vann að þeim málum með
vökulu umbótastarfi í bæjar-
stjórn, með þjarki og þráset-
um við samningaborðið með
atvinnurekendum og með per-
sónulegum áhrifum í stöðugu
daglegu striti við lausn á
vandamálum hinna fjölmörgu
einstaklinga, sem til hennar
leituðu. Eg vissi að hún var
mikill áhugamaður og virkur
þátttakandi í kvenréttindabar.
áttunni, sömuleiðis um að-
búð og menntun barna og
unglinga og yfirleitt flesta
félagsstarfsemi, sem til þjóð-
þrifa horfði.
Eg vissi einnig að hún var
í forustuliði Sósíalistaflokks-
ins og heyrði oft um haná
rætt, sem skæðan áróðurs-
mann, harðsnúinn flokksmann,
sem jafnan liti fyrst á hag
flokksins og þörf, en skeytti
minna um eigin hag og af-
komuöryggi.
. Eg gekk þess . ekki dulin.
að slíkur baiáttumaður, og
alveg sérstaklega þar sem um
konu var áð ræða,’ hafði hlotið
að verða fyrir hörðum árás-
um afturhaldsins, hrópyrðum,
og persónulegu aðkasti hleypi-
dómafullra smáborgara. Því
er ekki að leyna að mér var
talsverð forvitni á að kynn-
ast þeirri konu, sem ég hafði
haft slíka sourn af, og í huga
mér hafði hún fengið nokkuð
fastmótaða mynd. Eg bjóst
við að hún væri mikill per-
sónuleiki, heil og hreinskipt-
in, en hörð og köld bjóst ég
við að hún væri.
En strax við fyrstu sam--
fundi breyttist þessi mynd að
miklu leyti. Mikill persónu-
leiki var hún og heil og hrein-
skiptin virtist mér hún, og
■hefur hún jafnan reynzt mér
síðan, en köld og hörð var
hún ekki — það varð mér
strax ljóst.
Það er einmitt áberandi í
fari Elísabetar Eiríksdóttur
hve hlý, fordómalaus og um-
burðarlynd hún er gagnvart
náunganum. Persónulegs hat-
urs til andstæðinga verður
aldrei vart, og ég hygg að
þeir séu fáir, sennilega eng-
ir, sem hún ber kala til. Slíku
lífsviðhorfi er vissulega á-
nægjulegt að kynnast, og þá
sérstaklega þegar það fer
saman með þeirri safaríku
kýmni og björtu lí.fsgleði, sem
Elísabet á í svo ríkum mæli.
Mér er ékki fyllilega ljóst
hvort réttara er að segja að
þessir jákvæðu eiginleikar
hafi skapað henni lífsgæfu
eða hvort þeir eru afleiðing
þess að hún er mikil gæfu-
kona. Hins gengur maður ekki
dulinn að hamingja lífs hennar
er sú, að hún, sem fékk
í vöggugjöf svo mikla forustu-
hæfileika, fékk notið þeirra
í strangri, oft óvæginni en
jafnframt jákvæðri og árang-
ursríkri baráttu.
Foringjahæfileikar Elísabet-
ar eru miklir. Gáfur hennar
eru. ágætar, menntun 6,«*inar
staðgóð, baráttu- og «fcarfs-
þrek hennar var mifeið og
áræðið óbrigðult. Þó urðu
henni e.t.v. drýgst hyggindi
hennar, nærfærni og góðvild
í skiptum hennar við fjölda
fólks. Alúð hennar og for-
dómaleysi færðu henni auð-
veldlega persónuleg kynni og
traust manna. Starfsemi henn-
ar í faglegri og pólitískri bar-
áttu alþýðunnar gerði hana
að foringja, sem hélfc ótal
þráðum í hendi sér. Skyggni
hennar á kröfur og fcvaðir
samtímans gerði hana fram-
sýna og réttsýna og kenn-
ingar óg úrræði sósíalismans
urðu henni það leiðarhnoða
sem aldrei brást.
Þegar fundum okkar Elísa-
betar bar fyrst saman fyrir
12 árum, var hún enn hlað-
in önnum síns starfsama lífs.
Hún var bæjarfulltrúi og'
starfaði í ýmsum nefndum,
svo sem í framfærslunefnd,
mæðrastyrksne.fnd, skóla-
nefnd, ,Jrún var formaður
Verkakvennafélagsins Eining-
ar, og á herðum hennar
hvíldi stöðug pólitísk starf-
semi, auk þess sem hún star.f-
rækti skóla fyrir börn á for-
skóla aldri. Nú hin síðustu
ár, hafa veikitidi meinað henni
að starfa, svo sem vilji henn-
ar stendur til og vinir henn-
ar og samherjar myndu kjósa.
Það gladdi mig því mjög að
síðustu fréttir, sem ég hef af
henni haft hermdu að heilsa
hennar færi mjög batnandi
og sta rfsbrek hennar leystist
sem úr dvala. Það er ósk
mín til handa afmælisbarn-
inu Elíssbetu Eiríksdóttur,
sem er sjötug í dag, að henni
megi enn um mörg ár end-
ast líf og starfsorka og hún
megi sjá þjóð sína ganga
brautina fram, frjálsa af
traðki hermannahæla, frjálsa
úr viðium hernaðarbandalaga,
að hún megi sjá alþýðuna
sækia fram til betri kjara,
bjartara lífs, fram til sósía.1-
isma.
Það er mikið þakkarefni að
Framhald á 10. síðu
★
Afmælisgrein frá Akureyri
um Elísabetu Eiríksdóttur
barst ekki nógu snemma tíl
að koma í blaðinu í dag.
Hún verður birt á morgun.
Misnotkun
stefnuljósa
Sféfnuljos feYíreiða érii'' nú
lögboðnir hlutir. Engum dylst
hlutverk þeirra til aukins ör-
yggis umferðamála. En því
miður er misnotkun þeirra
svo algeng að ekki getur óþarft
talist að minnast á hana
fáum orðum.
Það er daglegur viðburður
að sjá bifreiðir breyta stefnu
sinni í þveröfuga átt við það
sem stefnuljós þeirra gefa til
kynna. Þessi vangá skapar
hættu í umferðinni gagnvart
vegfarendum gangandi sem
akandi.
Vegfarendur taka meira og
meira tillit til stefnuljósa og
er það vel farið, en þessi
misnotkun þeirra getur hæg-
lega gert það að verkum að
þeir hætti því og.treysti þeim
aldrei.
Vafalaust gerir lögreglan
sitt bezta til að bæta úr þess-
ari misnotkun sem stafar af
vangá öðru fremur, eða þekk-
ingarleysi (sem ér ósennilegt).
En tvívegis hefi ég orðið vitni
að því, að sjálf lögreglan mis-
notaði stefnuljós, og er þar
illa farið, þar sem hún ætti
að teljast fy.rirmynd annarra
í umferðinni. '
En í þessum málum sem
öðrum er varða umferðina,
verður almenningur að taka
höndum saman við lögregluna
og hlýða settum reglum. Með
því móti einu fæst fækkað
þeim tíðu umferðarslysum
sem hrjá svo mjög okkar litlu
þjóð.
* Ný skilti
Bifreiðarstjóri kom að máli
við póstinn, og bað hann koma
því á framfæii fyrir sig að
gefinn yrði út bæklingur til
skýringar hinum mörgu
merkjum sem nú er verið að
setja úpp víðs vegar um bæ-
inn. Hann kvaðst hafa talað
við marga um þetta og vissi
enginn þeirra til, að slíkur
bæklingur hefði verið gefinn
út.
Pósturinn hringdi því í lög-
regluna og spurðist fyrir um
þetta og fékk það svar að
bæklingur um þetta hafi þeg-
ar verið gefinn út, væri hann
fáanlegur þar á stöðinni og
í bifreiðaeftirlitinu, svo og hjá bera hana á sig' eins og krem.
sýslumönnum úti á landi. Og svo fer þetta iila með húð-
Það má furðulegt teljast að ina í þokkabót". Ósköp er nú
svo nauðsynlegur hlutur sem að vita þetta, gerfihár, gerfi-
þessi bæklingur er, skuli ekki neglur, gerfibrjóst, gerfibrúnka
vera auglýstur og fólk hvatt — hvað er næst?
til að kynna sér hann, ein-
mitt nú á þessum tímum öng-
þveitis í umferðarmálum.
* Gerfibrúnka
Óspart hafa Reykvíkingar
baðað sig í og sleikt sólskinið
undanfarna daga. Þess má
glögglega sjá merki á mörgum,
þeir eru orðnii; brúnir og úti-
teknir. Einkum er það kven-
fólkið sem getur státað af
brúnkunni. Maður gæti talið
sig kominn til Hawai! — Svo
sagði einhver að sumt af þess-
ari brúnku ,,væri bara plat“.
— Ja, hvað er að heyra, „já
þær kaupa brúnkuna í búð og