Þjóðviljinn - 05.08.1960, Blaðsíða 2

2) — ÞJÖÐVILJINN — Föstudagur 5. ágúst 1960
Tuttugu
ar eru
liðin
Á þessu ári vorum við á
það minnt, að tuttugu ár eru
liðin frá því að land okkar
var hernumið. Ósjálfrátt rifj-
uðust upp atburðir vordag-
anna 1940, fyrir okkur sem
iþá vorum komin til vits og
ára og getum minnzt þess
tvíþætta spennings sem greip
um sig í vitundinni: Þetta var
öldunsris nýtt í lífi okkar —
sem einstaklinga og þjóðar —
og þótt við værum þarmeð
dregin inn. á vettvang styrj-
aldarinnar, fannst okkur bót
í máli, að það voru ekki
nazist.arnir sem urðu fyrri til
að hernema landið, heldur ein
af lýðræðisþjóðunum. Eitt er
líka nokkurnveginn víst: Eng-
an grunaði það. maidagana
1940, að 'her yrði staðsettur
í landinu næstu tvo áratugina
samfellt. Str'iðið gat ekki
staðið svo lengi, hvernig svo
sem því kynni að Ivkta.
Menn vissu, að ekki þýddi
annað en taka með mátulegri
rósemi því sem að höndum
bæri, úr því sem komið var;
eftir hildarleikinn hlvtum við
að verða frjáls þjóð á ný,
herlaus hlutlaus, einráð i eig-
in lanái.
En þetta hefur enn ekki
orðið.
Upp hefur vaxið kynslóð,
sem ekki hafði litið dagsins
Ijós á árdögum brezka her-
náms,ins. Og sú kynslóð hef-
ur alizt upn í hersetnu landi
og meðal þjóðar sem ekki
'hefur borið gæfu til að end-
urhe'mta hlutleysi sitt, full
umrf' vfír landi sinu -— og
þá sjálfsvirðingu sem frjáls-
ugi ef eiginleg, en prýðir
sjaidnast keýptan þræl. —
Þeirri ungu kynslóð ef á
vísppu hátt vorkunn, en sízt
af öllu verður hún sökuð um
gaoa málanna. Vorkunnar-
efr'ð er svo aftur það, ef
stríðsfrróðakynslóðin ætlar
sér að eftirláta henni — og
að ég e'kki segi: afkomendum
hennar líka — þá baráttu að
losno við óþrif hersetunnar.
Mikið hefur verið rætt og
rita.ð um amerikaníséringu
Islerdirga á undanförnum
árum. einkum neikvæðari
hliðar hennar. Flest af því
hefur verið orð í tíma talað
og af ærnu tilefni. Æska
lands'-’s hefur ekki með öllu
farið vnrhluta "f þeirri snill-
ingu. pem blekkingar-aó^æri
jjpyri^^sPTÓða og siðferðis-
gli^v^ndi kanadvrkunar hef-
flan ól'ifsreyndrar æsku, —
heldur forherðing valda- og
peningagráðugra manna; á-
byrgðarlausra, tækifærissinn-
aðra. skammsýnna, blekktra,
fáfróðra og andlega volaðra
spekúlanta.
Enn hefur hernámskynslóð-
in unga ekki haft tækifær
til að ganga að kjörborði. En
cðum líður að því. Hún gerir
það að líkindum við næstu
kosningar. — Og þá er ég
kominn að því, sem þrátt
fyrir alla ameríkaníséringu
bregður upp nokkru vonar-
ljósi: Eg hef orðið þess hvað
eftir annað var, að fjöldi
þessa æskufólks úr öllum
þjóðfélagsstéttum — og þ.á.
m. frá hernámsflokkaheimil-
um — hefur aukna andúð
á hersetunni. Hernámsæskan
er í rauninni alls ekki ánægð
með hernámið. Hversu mikið
sem hún kann að hafa gaman
af amerískum kvikmyndum
og fatatízku; liversu margt
miður gott sem hún kann að
hafa tileinkrð sér af því sem
eldri kynslóðin hefur fyrir
her>ni haft — og hversu lítið
hrifin sem húu kann að vera
af ,,kcmmúnisma“, — þá er
hún síður en svo heilluð af
fyrirbæri því sem kallast
„varnarlið" á Islandi. Henni
leiðist yfirleitt að vita af
því. Hún sér engan tilgang
í þvi, að það hangi hér öllu
lengur (Það er ekki einu-
sinni y.fir þvx neinn glæsi-
bragur sem því nafni geti
nefnzt). Henni skilst — að
vísu mismunandi ljóst enn-
þá —, að það er viss aum-
ingjaskapur af okkur að
sitja enn upp með kanana.
Það er ékkert stríð lengur, —
hvers vegna eru þeir þá hér
ern ? Og ef strið brytist út,
yrði dvcl þeirra hér aðeins
til að bjóða hættunni heira,
— hvers vegna eru þeir þá
ekki látnir fara?
Þannig spyr jafnvel sjálf
hin „sDillta" hernámsæska í
vaxandi mæli. Það er góðs
viti. Það bendir til þess, að
enn sé e'kki allur dugur úr
þessari þjóð. Það gæti leitt
til þess, að hún beinlínis
nennti því ekki að sitja uppi
með þann leiðinlega hala-
klenp sem herseta er, enda-
þótt við sem eldri erum höf-
um látið okkur það lynda
svo furðu sætir.
Elías Mar.
ErrEZ
U/Alt tj/íne/.
Siður í Baudaiúkjunum að líkja '♦>
fráfarandi forseta á síðara kjör-
tímabili við vængbrotna önd
sem góðir veiðimenn eyði ekki
skotum á. Bidstrup þykir hann
þó líkari annarri önd og munu
flestir sjá svipinn. Það var
ræða Ike andar á þin.gi repú-
blikana sem var tilefni mynr-
arinnar.
Indvsrsk heim-
speki og heki-
dansar í kvöld
Gestirnir fjórir frá Indlandi,
sem hingað koma á vegum
Guðspekifélags íslands: Srimati
Rukmini Devi, Sri K. Sankara
Menon, Srimati A. Sarada
Devi og Mr. Peter Hoffman,
komu með flugvál Loftleiða frá
New York.
Kynning á indverskri heim-
speki og suður-indverskum
helgidönsum verðum þá um
kvöldið kl. 8.30 í Iðnó. Sri
K. Sankara Menon flytur fyrir-
lestur og Srimati A. Sarada
Devi dansar. Á laugardaginn
fara gestirnir til Þingvalla, en
á laug-ardaeskvöld flvtur Sri-
mati Rukmini Devi fyrirlestur
um indverska list, einnig í
Iðnó kl. 8.30
Á sunnudagsmorgun halda
þau för sinni áfram iheð Loft-
leiðaflngvél til Hollands.
Dr. C. P. Mg Meekan, forstjóri
Rua Kura tilraunastöðvarinnar á Nýja Sjálandi, sem
hér dvelst í boði Búnaðardeildar Atvinnudeildar Há-
skólans mun flytja fyrirlestur um rannsóknir og til-
raunir í búfjárrækt á Nýja Sjálandi í 1. kennslustofu
Háskólans, kl. 14 á morgun.
Allir velkomnir.
20% afsláttur af
effirtöidum vörum:
S0KKAR
UNDIRFATNAÐUR
BLÚSSUR
PEYSUR
Leðurvömr, regnhlífar, snyrtivörur, hanzkar, hálsklútar, tilbú-
inn fatnaður ásamt öðrum vörum verzlunarinnar.
Hafnarstræti 5.
ur Ip'H af sér. Samt er það
sk'-'önn mín, að eldri ‘kyn-
— þær sem fram
tji dags hafa borið
pPn rbvrgð''‘w’ — séu að
flpc*iT kvfi sodbpri en jafn-
vel .iXNrca-aleiddustu með-
p i -'-1-ufólksin= Því að sú
spilling er ekki hrifningar-
Skrifstofa Þingvallafund-
arins er í Mjóstræti 3 II.
hæð. Sími 2-36-47.
Opið alla virka daga frá
Sd. 10 til 19. Allir hernáms-
andstæðingar cru hvattir
til að hafa samband við
skrifstofuna og leggja fram
lið sitt við undirbúning.
Framkvæmdaráð.
Það var ekki annað að sjá en Lupardi væri eig- mikil ánægja af að fá að kynnast yður.“ Lupardi
andi veitingastaðarins. Hann bauð þeim að skoða sig hneigði sig. „Mætti bjóða ýkkur að sjá eldhúsið, eða
um eins og þau lysti og Pála var mjög hrifin af „Undragarðinn", sem ég hef skipulagt?1' Pála lét
gestrisni þessa manns. „Eg hef heyrt svo mikið látið ánægju sína í 1 jósi, en Þórður hugsaði um hvað
af yður, herra prófessor", sagði hún, „og mér er Lupardi hefði nú 'í hyggju.