Þjóðviljinn - 07.03.1961, Síða 3

Þriðjudagur
marz 1961
ÞJÖÐVILJINN
Framhald af 1. síðu.
þurfa. Við vpruijj sammála um (
að það var lífsskilyrði fyrir ís-j
iendinga að ráða þessu, það var
'póiitísk og' efnahagslega nauðsyn
fyrir ísland að hafa lögsögu yf-
ir landgrunninu, a.m.k. hvað ^
fiskistofninn yfir því, landgrunni
snerti.
Svo var hvert skrefið eftir j
annað undirbúið til að fram-1
kvæmá þessa lögsöguyíirlýsingu,
framkvæma landgrunnslögin:
Uppsögn samningsins við Breta.
RegiUgerðin T952 um fjögurra
mílna landhelgina, og 1. septern-
ber 1953 var fiskveiðilögsagan
sett 12 mílur eihs og öllum er
minnisstætt,
-k Brezka auðvaidið — hiifuð-
óvinur íslands
Alþingi og þjóðinni allri er
Ijóst hverja fjandmenn við höf-
um átt við að stríða. Sjálfstæð-
isbarátta íslendinga hefur ekki
einvörðungu verið háð við Dani.
Allt frá 1916 höfum við orðið að
anna, reyna að halda niðri þeim
þjóðum, er berjast fyrir sjálf-
stæði sínu. Hverf af öðru hafa
ríki Atlanzhafsbandalagsins ■ háð
kúgunarstríð sín, Bretland,
Frakkland. Ilolland, Belgía. Einn
voldugasti auðhringur heimsins.
hinn langsterkasti után Banda-
ríkjanna, Unileverhringurinn
ræður svo að segja allri lisksölu
: Bretlandi og meirihluta af tög-
arafjota Breta. og cr einnig sá
er mestar eignir á í Afríku. Sá
auðhringur og aðrir beita brezku
ríkisstjórninni íyrir sig til að
ná í og halda í auðiindir ann-
arra þjóða. Það er sama sjálf-
stæoisbaráttan sem við heyjum
við þetta brezka auðvald um
fiskimiðin og Afríkuþjóðirnar
heyja nú um auðiindir landa
sinna. Og nýlendukúgararnir,
sem finna að þeir eru að missa
arðránstökin. beita fyrir sig Atl-
anzhafsbandalaginu. Ekkert ríki
þess bandalágs hefur stutt ís-
j Iendinga í landhelgisbaráttunni.
1 en öll lagzt á eitt að reyna að
berjast við Bretland. við brezka
auðvaldið, um frelsi og yfirráð
yfir landi og fiskimiðum. Árið
1940 hernámu Bretar ísland. Og í
baráttunni um stækkun landhelg-
innar heíur Bretland reynzt
versti óvinur okkar. Bretar
reyndu að kúga íslendinga með
viðskiptastríði til að hætta við
■fjögra mílna landhelgina 1952. ís-
lendingar sigruðu í því stríði
með því að gera hina miklu við-
skiptasamninga við Sovétríkin.
Ríkisstjómin sem þá sat hafði
manndáð í sér til að gera þetta.
■þegar allir vinir hennar í Atl-
anzhafsbandalaginu snerust gegn
okkur.
★ Atlanzhafsbandalagið .
gegn íslandi
■ 1958 kom tólf mílna landhelg-
in í gildi. Bretar beittu'1 okkur
hernaðarofbeldi, eins og 1940.
Barátta íslendinga gegn Bretum
ér ekki einstætt fyrirbæri í
hefminum: Smáþjóð, sem íyrrum
var kúguð riýlenduþjóð, er að
rísa upp og heirrita fornan rétt
sinn. Slík frelsisbarátta og sjálf-
stæðisbarátta stendur nú um
állan heim og magnast með
hverjú árinu sem líður.
En það sem gerir baráttu okk-
ar erfiða, er Atlanzhafsbandalag-
ið. Árið 1949 sverjast gömlu ný-
lenduveldin í bandalag til að
standa á móti frelsisbaráttu þjóð-
Langflestir
undirrituðu
mótmœla
skgalið
Kjósendur í Breiðdal í
Suður-Múlasýslu hafa sent
AlJjingi skeyti, J:ar sem mót-
mælt er samningum við
Breta um landhelgina og
skorað á Júngmenn Austur-
laJULsklördæmi s að greiða
atkvæði gegn saxmiingsfrum-
varpinu.
Umlir l>es.sa áskforun rit-
uðu 105 kjósendur í Breið-
dal nöín sín, J’.e. J orri kjós-
enda J>ar í hreppnum því að
við síðustu aljiingiskosningar
greiddi 141 kjósandi atkv.
knýja íslenzka valdamenn til
undanhalds.
★ Brezkar kúgunartilraunir
Bretar urðu þó elnir til að
senda flota gegn íslandi, óvopn-
uðu og varnarlausu, en þeir hala
ekki einungis beðið ósigur fyrir
okkur í því strí.ði, heldur einn-
ig fyrir almenningsáiitinu í
heiminum, og sjaldan mun ís-
iand hafa notið meiri samúðar.
Málstaður íslands var og' er
sterkur en veikleiki þess er að
landið var vélað í Atlanzhafs-
bandalagið 1949, sem þó stóð
saman á móti okkur hvenær sem
á reyndi.
Bretland er að reyna að halda
í úrelt, pólitísk yíirráð sín yfir
landgrunni íslands. En itök Atl-
anzhafsbandalagsjns i vaidhöfum
þjóðarinnar, valda því að þeir
láta nú undan i þessari írels-
isbaráltu hennar. En l'relsisbar-
áttan er um l?ið efnahagsleg
hagsmunabarátta þjóðarinnar.
Ekkert getur komið í stað fisk-
veiðanna fyrir íslenzkt atvinnu-
lif. Fiskimiðin við ísland eru og
verða um alla framtíð langmesta
auðlindin, sem ísland getur hag-
nýtt sér. Við erum ekki farnir
að hagnýta nema hverfandi lít-
ið af þessum fiskimiðum enn, og
ekki byrjaðir að hjálpa náttúr-
unni með því að stórauka íisk-
stofninn með fiskirækt. Við eng-
in störf nær islenzkur maður
jafn stórkostlegum afköstum og'
í fiskveiðum, hver sjómaður fær-
ir að landi tífalt magn á við
sjómenn þeirra þjóða er næst
komast. Eigi að láta eyðileggja
þessi fiskimið, hrynur ekki ein-
ungis efnahagsgrundvöllur þjóð-
arinnar, heldur líka afkasta-
möguleiki íslenzkra verkamanna.
Og ætli íslenzka auðstéttin að
taka á sig ábyrgð af ráðstöf-
unum sem þýða eyðingu fiskimið-
anna, þýðir henni ekki að koma
á eftir og segja við verkamenn:
Það er hætt að aflast. Þið get-
ið ekki fengið hærra kaup. Eigi
nú að gera þennan samning, gegn
mótmælum a]ls verkalýðs lands-
ins, verður auðstéttin að taka af-
leiðingunum, enda þótt hún sé
ekki íær um að bæta það tjón
sem hún vinnur.
íslendingar fögnuðu einróma
landgrunnslögimum 1948 og land-
(3,
Þriðja Cloudinasterílugvélin
sem Loftleiðir kaupa, Þorfinn-
ur karl.sefni, kom hingað til
Reykjavíkiir á sunnudaginn.
Er liar ineð Iokið Jieim áfanga
að Loftleiðir hafi einungis
Cloudmastervélar í inillilanda-
fluginu.
LoftleiðiT geta nú flutt sam-
timis 240 manm. Sumaráætl-
unin gengur í gildi 1. apríi og
verða flugvélar félagsins hér
; þá 16 s:nnum í viku á aust-
ur- og vesturleið. Fyrir 9 ár-
um áttu Loftleiðir aðeins eina
millilandavél, Heklu, sem tók
60 manns, en með henni hófu
Loftleiðir millilandaflug sitt
17. júní 1947, Hekla hefur nú
ver'ð seld til International
Ai uvays í Bretlandi fyrir 145
þús. sterlingspund. Verður hún
Veðurútlitið
Vaxandi austan og' suðaust-
an átt, allhvasst í dag, rign-
ing öðru hverju.
afhent kaupendum 11. þ.m. *
Cloudmastervélarnar eru
töluvert hraðfleygari en flug-
vélarnar sem Loftleiðir áitu
með jafnþrýstikerfi ög ;■ því
miklu háfleygari. Flugvélin
sem kom 'i gær var 9 klst.
45 mín frá New York til
Reykjavíkur. Þetta er ein nýj-
asta vél'n af gerðinni Dougl-
as DC6 sem var í eigu Pan
American-félagsins. Flugstjóri
var Einar Árnason. Loftleiðir
hafa undanfarið þjálfað 5 á-
hafnir til viðbótar og hefur nú
15 áhsfnir i þjóiiustu sinni,
eða 105 manns. Verða flug-
menn félagsins í sumar allir
íslend'ngar. Starfslið Loftleiða
mun í sumar verða um 330—
340 mams. Starfsemi Loftleiða
hefur aukizt öruggt og hagur
félagsins gc'ður. Næsti áfang-
inn verður að flytja viðgerðir
flitavélanna inn i landið, en
ekki ráðið hvenær það verður.
Ekki vilja forráðamenn Loft-
leiða segja ne’tt um hvort né
hvenær Loftleiðir taka við
rekstri Keflav'íkurflugvallar.
Ahöfn „Þorfinns ltarlsefnis“
fagnað við komuna til R-
% íkur í fyrradag. Það er Ein-
ar Árnaron ílugstjóri sem
tekur \úð blómvendinum úr
hendi Kristjönu Thorsteins-
son, Itonu Alfreðs Elíasson-
ar framkv.stj. Loftleiða.
s 11 m 1111111111111111111111:1111111:111111111111111111 m 111111111111111111111111 f 11 e 111 ii 111111111 n ii i m 111111111111111111111111111111 m t l ft e
helgisstækkuninni 1958. En
kosningar í'óru fram 1959. Við,
frambjóðendur Alþýðubandalags-
ins, vöruðum þjóðina við því að
tveir flokkar, Sjáifstæðisi'lokkur-
inn og Alþýðuílokkurinn, sætu'á
svikráðum við þjóðina í land-
helgismálinu. En þeir sóru og
jsárt við lögðu: Við stöndum þó
sannarlega allir saman um að
hvika ekki frá tólf mílunum.
En við vissum að þar var
hættan ekki einungis al' veik-
geðja stjórnmálamönnum ís-
lands, heldur vann miðstöð Ati-
anzhaísbandaiagsins stöðugt gegn
ísienzka málstaðnum og í-eyndi
að beygja þá íslenzka stjórnmála-
menn sem hún náði til. Og hún
hafði oft áhrif á íslenzka stjórn-
málamenn sem hún stefndi utari.
Við óttuðumst að þrýstingurinn
frá Atlanzhaí'sbandaiaginu yrði
svo sterkur að landar okkar í
Sjálístæðisflokknum og Alþýðu-
flokknum létu undan. Og að því
er nú komið. Nú er árangurinn
af íortölum Atianzhaí'sbandalags-
ins kominn fram, árangurinn af
kúgunartilraunum brezka auð-
valdsins. Sá árangur er það sam-
komulag, sem hér á að logfesta.
★ Ilættulegur samuingur
Einar tók þv: næst samninginn
fyrir, Ilð fyrir lið og sýndi iram
á hætturnar sem í honum iei-
ast. Hann benti á mismunandi
túikun Guðmundar í. Guðmunds-
sonar og Bjarna Benediktsson-
ar á því hvort í samningnum
i fælist „óai'turkallanleg' viður-
kenning'* á tóif mílunum, en
Bjarni skildi ákvæðin sýnilega
.betur og sagði að Alþingi hefði
aldrei falið ríkisstjórninni að
aila viðurkenningar Breta á tólf
míina fiskveiðilögsögunni.
Varaði Einar stranglega við
því að hai'a í samningnum svo
óskýrt orðalag að Bretar gætu
lagt í hanri állt aðra meiningu
en íslendingar. Minnti hann á
hina ósvífriú rangtúlkun Banda-
ríkjastjórnar á hemámssamn-
ingnum frá 1941. er þeir notuðu
til að þrengja upp á íslendinga
Keflavíkursamningnum. Benti
Einar á hvernig orðalag samn-
ingsins sem nú ætti að gera
sýndi að sjálfir legðu Bretar allt
aðra merkingu í að faila frá
mótmælum en að viðurkenna
tólf mílna fiskveiðiiögsögu.
Grunnlínubreytingarnar þyrftum
við aldrei að kaupa af Bretum,
þær gætum við gert sjálíir án
þess. Stórtjón yrði af því að
hleypa nú togurum Breta og
annarra fiskveiðiþjóða inn i
landhelgina, og í rauninni lof-
uðu Bretar einungis að virða
hana þau þrjú ár sem samning-
urinn væri miðaður við.
Hættulegasta ákvæðið væri þó
rét.tindaafsalið er gerði frekari
stækkun landhelginnar að samn-
ingsatriði við Breta og lagt und-
ir dóm Alþjóðadómstólsins, en
siíkt væri rangt vegna þess- að
landgrunnsmálin væru íslenzkt
innanríkismál.
Einar benti á, að við yrðum,
að hugsa vel íram i tímann, eí
við gerðum óuppsegjanlegan
samning nú á timum hinna hiöð-
ustu og stói'st'gustu tæknibreyt-
inga. Breytingar á veiðitækni og
veiðiaðferðuni gætú haft það x
för méð sér, að 12 milna
helgi yrði á örskömmum tima
■tiltöluléga minna virði en ;
mílná laridhelgi var áð'ur. AOi
þessu atriði yrði vel að gæta. '
Vr Þjóðaratkvæðis krafizt
í iok ræðu sinnar gerði Éin-
ar stuttlega grein fyrir breyt-
ingartiilögunum, er hann flytur
ásamt Þórarni Þórarinssyni o:'
Hermanni Jónassyni við samn-
inginn. Sagði hann þær tjiögur
fluttar til þess að reyna að íá
fram lagfæringar og breytingar
á samningnum, en þótt þær yrðu
samþykktar væri það höí'uðtii-
laga sín að samningsuppkasíið
heild yrði fellt. Það væru hins
vegar ákvæði um það í stjóm-
arskránni að stórmál slík sem
þetta, skuii lagt undir þjóðar-
atkvæði. Þv: væri höfuð breyt-
ingartillagan sú, að leggja samr.-
inginn undir dóm þjóðarinnai.
Allir íslendingar eiga jafnmik-
ið undir íiskimiðunum, sagði
Einar. Þetta er mál þjóðarinnar
allrar. Aðeins þjóðaratkvæðí
getur gert þennan samning bind-
andi ella er íslenzka þjóðin ó-
bundin af þessum samningi nauð-
ungar og svika.
Hér er einungis stiklað á fá-
einum atriðum í hinni ítariegu
og gagnmerku ræðu Einars Ol-
geirssonar og mun málflutningi
hans gerð betri skil næstu daga.