Þjóðviljinn - 25.03.1961, Blaðsíða 6

■ 6 'v.Tr .^W^LJINNim Lgug^rdagu^ J>5. r1961
ÞlÓÐV
■{ Útsefandl: Samelnlngarflokkur alþýSu — Sósíalistaflokkurlnn. -=
í Hitstjórar: Maenús KJartansson (áb.). Magnús Torfi Ólafsson, Siíc-
' urður Guðmundsson. — Fréttaritstjórar: ívar H. Jónssón, Jón
\ BJarnason. — Auglýsingastjóri: G.uðeelr Magnússon. — RitstJórn.
í efgreiðsla. auglýsir.gar. prentsmiðjá: Skólavörðustíg 19. — Sími
» 17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
í Prentsmiðja Þjóðviljans.
Rökþrot Morgunblaðsins
■Tl/torgunblaðið fer nú hamförum dag eftir dag og skor-
" * ar á menn að undirrita ekki kröfur Samtaka her-
mámsandstæðinga um brottför hersins. Aðferð blaðsins
er sú að það hrópar eins og löngum fyrr „Moskva,
Moskva“ og virðist þannig ætla að reyna að sefja les-
endur sína til ósjálfráðra viðbragða. í skrifum sínum
Jeggur blaðið kröfuna um brottför hersins og komm-
-únismann að jöfnu og segir að allir þeir sem ekki eru
ikommúnistar hljóti að neita að berjast fyrir fullu
sjálfstæði Íslands! Hins vegar forðast blaðið að færa
snokkur rök fyrir því að erlendur her skuli vistast hér
á landi nú og um alla framtíð; það veit að rökin öll
mæla með brottför hersins, þess vegna reynir það að
balda því fram að undirskriftasöfnunin snúist um
k ommúnismann en ekki herinn! *
Tjetta er aðferð sem Morgunblaðið hefur oft beitt gegn
* sjálfstæðiskröfum landsmanna, alla tíð síðan Einar
Ölafur Sveinsson prófessor kallaði það málgagn for-
heimskunarinnar einmitt af þessu tilefni. En þeir eru
crðnir ákaflega fáir sem taka þessi grýluhróp alvarlega
cg það hefur einmitt sannazt í því mikla starfi sem
Samtök hernámsandstæðinga hafa unnið. í öllum
£ tQfnunum Samtaka hemámsandstæðinga eru menn úr
cillum flokkum, fólk sem er sammála um það að ís-
iendingum sé það lífsnauðsyn að búa einir og óháðir 1
landi sínu, þótt það greini á um almenn landsmál og
skiptist 'í stjórnmálaflokka af þeim ástæðum. Undir
kröfuna um brottför hersins skrifa menn úr öllum
'flokkum, einnig ákveðnir Sjálfstæðisflokksmenn sem
blygðast sín fyrir óróður málgagna sinna. í fjölmörg-
mm hreppum um land allt 'hefur meirihiuti kjósenda
jjegar undirritað kröfuna um brottför hersins, og á
;'insum þeim stöðum fyrirfinnast vart kommúnistar —
ckki einu sinni í þeirri merkingu sem Morgunblaðið
ieggur í það orð. Það er mikil rausn hjá Morgunblaðinu
í;ð gefa kommúnisrnanum allt þetta fól'k, og þar gef-
ur raunar sá sem ekki á.
Oáðamenn Morgunblaðsins virðast ekki hafa mikið álit
JL®' á dómgreind lesenda sinna. En þeim skjátlast í
'því mati. Fjölmargir kjósendur Sjálfstæðisflokksins
eru andvígir hernáminu — og sumir þeirra einmitt af
umhyggju fyrir sínum eigin flokki. Það hefur ekki
:arið fram hjá þeim frekar en öðrum hversu mjög her-
námið hefur spillt ýmsum valdamönnum Sjálfstæðis-
Tlokksins, sýkt siðgæði þeirra og ruglað dómgreind
þeirra, þar til hagsmunir erlendra aðila skipa fyrir-
: úm í hugum þeirra, jafnvel þótt málstaður íslendinga
bíði hnekki. Margir Sjálfstæðismenn höfðu ætlað flokki
: ínum annað og betra 'hlutskipti, og þeir skrifa undir
kröfuna um brottför hersins einnig til þess að hafa
'ahrif á flokksforustu sína og freista þess að gera hana
heilbrigðari. \
TT’f stuðningur Morgunblaðsins við herinn væri sprott-
inn af heiðarlegri sannfæringu myndi blaðið ein-
mitt nú færa fram rök sín til stuðnings hernáminu,
:;kírskota til dómgreindar og vitsmuna lesenda sinna.
Kostur sá sem blaðið velur sannar bezt að stuðning-
urinn við hernámið er sprottinn af annarlegum á-
stæðum og verður ekki varinn með skynsamlegu viti.
Öll von Morgunblaðsins er við það bundin að enn megi
takast að æra fólk með fráleitum upphrópunum og
ofsa. Málstaður sem bindur gengi sitt þvílíkum bar-
áttuaðferðum fær aðeins staðizt skamma stund. — m.
í Mbl. 22 marz, bls. 15, ber
Helgi Tryggvason fram
„kirkjulega“ ráðgátu lesénd-
um til úrlausnar:
Hversvegna sækja
bandarískra unglinga kirkju
að. stáðaldfi eftir- fermingar-
aldur, þegar 80% evrópskra
urglinga afrækja sömu stofn-
un með öllu eftir fermingu?
Ekki verður annað séð en
greinarhöfundurinn telji svar
við ,,ráðgátu“ þessari miklu
máli skipta og furðar hann
sig á tómlæti alls þorra
manna um svarið.
Ekki er því að leyna, að
mér finnst þetta engin ráðgáta
vera; svarið liggur svo í aug-
um uppi: Trúhræsni, mennt-
unarskortur og yfirborðs-
■mennska eru svo alþekkt
þjóðareinkenni bandaríkja-
ananna að þeir meira að segja
viðurkenna það sjálfir.
En það er önnur ráðgáta,
sem er öllu girnilegri til fróð-
leiks, ef einhver (t.d. Helgi)
gæti leyst hana réttilega:
Hversvegna er bandarískur
æskulýður ekki jákvæðara
fólk en raun ber vitni, þrátt
fyrir þessa miklu kirkjusóku?
Það er staðreynd að banda-
rískur æskulýður hefur ekki
betri dómgreind, er ekki dúg-
legri, haiðarlegri, hreinlyndari
né reglusamari en evrópskur
æskulýður, — þvert á mcti.
Bandaríkin eiga heimsmet
í fjölda afbrotaunglinga;
iivergi eru hlutfa.llslega fleiri
eiturlyfjaneytendur meðal
barna og unglinga, hvergi í
heimi eru andleg verðmæti
jafn ókunn unglingum, né al-
mennt, siðgæði á lægra stigi —
ekki einu sinni í hinum „van-
þróuðu )öndum“ (Með andleg-
um verðmætum meina ég bók-
menntir. listir c g vísindi én
ekki trúarbragðapésa; með
siðgæði meina ég siðgæði
to1) heirn 11 im annsi n s en ekld
isiðgæði faríseans).
Yfirborðsmennskan er svo
veigamikill þáttur í lífi banda-
ríkiamanna að bar virðist allt
snúasf. um að sýnast en vera
ekki. Andlit eru málaðar
grímur (sbr. snvrting for-
petaefnanna. í sjónvarpinu),
jafnvel nefin eru úr plasti,
farartæki og húsgögn msl,
ofhlaðið skrauti os: pírumpári,
fatnaður smekklaus hégórhi
gerfiefnadót og ska.rtgripír
litað pla.st og Joganvlt priál.
Mvnd’istin .íOTn prýðir heim-
iiin að frátöldum a7'dstvggi-
legum smpttum kvikmvnrta,-
geddanna. afskræmdnm hnefá-
leikarafésum og svkursætnm
íbróttag'írólóum er vægaist
sagt mjög ósmelvkleg.
Bókmonntir bær sem bjóð
Iþe'isi hefnr almennast sér til
andlegs fóðurs.þegar hún ekki
situr í kirkju „vith a hvmn
on ths lips and the bible in
■hands“ (úr bandarískum
isálmi). hafa öðlazt samheitið
sorprit á íslenzku. Einkum eru
bókmenntir þessar vinsælt
Jestrarefni æskufóiks. Ekki
batnar, þegar maður athugar
móralinn í almennum við-
■skiptum, ástamálum og upp-
eldismálum svo eitthvað sé
nefnt. Um stjórnmáJabarátt-
una er bezt að hafa sem fæst.
orð. Skinhelgin er sá gullkálf-
ur sem allir dansa kringuní.
Algengt er til dæmis að ganga
í hjónaband liálfan mánuð
kringum fæðingu frumburðar-
ins til þess að kcma nafninu
„hjónabandsbarn“ á sakleys-
ingjann. Að fæðingu afstað-
inni er svo hjónaljaivdinu s!it-
ið og vesálings ,;erfingjaiunn“
ef ekki er hægt að selja hann
eða gefa til ófrörra hjóna
Afar og ömmur hafa sjaldn-
a.st nægan siðferðisstyrk t.il
að ganga „skömm“ barna
sinna í foreldrastað. Munað-
arleysingjahæli, uppeldisheim-
ili og betrunarhæli Bandaríkj-
anna eru af stjórnarvöldum
landsins talin varhugaverð,
og sakafræðingar í ungbnga-
afbrotum telja þau gróðrar-
stíur allskonar spillingar.
Mikill fjöldi bandarískra
glæpamanna hefur siitið þar
barnsskónum.
Það eru ófáir æsktimenn
frá ,,kristnum“ bandarískum
heimilum sem hafa mvrt
barnshafandi unnuustur sin-
ar. Það er álitin svo hrylli-
leg synd að eignast barn utan
hjónabands, að þeir sjá sig
tilneyc’la til að bæta gráu
ofan á svart og ráða stú'k-
unni og ófæddu barni sínu
bana.
Sýndarmennskan og helgi-
slepjan eru allsráðandi. Mann-
gildishugsjón bandariskrar
æsku ber því skýrast vitni:
„The lucky .guy who has made
fortune“ = maður sem á lúx-
usvillu, ekur dollaragríni, er
kristilega kvæntur sncppu-
fríðri stássbrúðu og miður
kristilega tengdur nokkrum
glamurgálum, á eitt eða í
mesta lagi tvö börn, sem
helzt verða að líkjast hinum
■heimsfrægu amerísku plast-
brúðum. hund (vitanlega með
ættartölu), kött (ættartala
grátlega vafasöm). The lucky
guy“ vinnur helzt ekkert,
lætur í mesta lagi sjá sig hjá
fyrirtækinu endrum og eins
(„forstjórinn er aldrei við“).
Minna er sagt um hve'rnig
hann hafi öðlazl. „auðæfi“
þessi. Þannig eru margir al-
þekklir stórglæpamenn meðal
auðugustu borgara Banclaríkj-
anna vel metnir áhrifamenn
í viðskiptalífinu og virtir
Ásta Sigurðardóttir
i þjóðMfinu vegna auðæfa
sinna. Þetta þykir kannski I
ekki kurteisleg. mynd af í
bandarísku þjóðfélagi, en hún |
er því miður sönn. Fjölda |
margt er óupptalið, til dæmis j
kynþáttahatrið. *., • I
Ég hef undanfarin ár lesið i
mér til um Bandaríkin allt !
sem ég hef komizt yfir; lesið *
um sögu þsirra, þjóðfélags- (
háttu og menningu. Áður |
hafði ég lesið margar beztu !
skáldsögur þeirra, sem venju-
legur bandaríkjamaður kann-
ast ekki einu sinni við, sé
liann spurður. (Þeir kannast
yfirleitt ekkert við Heming-
way.). Svo fór ég að hleypa
forv'tninni í það Jakasta í
bandarískri menningu ef
menningu skv’di kalla, — það
sem bandarísk a.lþýða og
revndar svonefndir be.tri borg-
arar einnig hafa sér helzt :
til and.’egs viðurværis. Ekki
fór hjá iþví meðan. ég sótti :
kvikmyndaliús að ég slvsaðist
inn á ameríska mvrú. Tónlrst
sú sem bandaríkiamenn
lilýða mest á er þekktari en
svo að um hana þurfi að
ræða. Uppeldis- og memiing-
argildi bandaríska sjónvarps-
ins er svo a’.þekkt, að bezt
er að ræða þ<að ekki frekar.
Ég lagðist jafnvel svo lágt að
lesa „bókmenntir" þær sem
eru helzta lestrarefni bánda-
rískrar æsku, — sórpritin
eða „ritin". Helmingur þeirra
fjallar um „the ameriean way
of making love“, allt frá
,,petting“ og niður í „the ugli-
est sin“ og þaðan upp í „the
happy end“.. Þetta eru eigin-
lega Kinsey-skýrslur sem
færðar hafa verið í stílinn
eftir bandarískum smekk.
Hinn he’mingur ,,bók~
mennta“ þessara fjalla.r um
„the american way of dying“
og það af þeim sem ekki er
„skáldskapur" (Mike Hamm-
er o.þ.h.), t.d. True detective
stories, Inside detective og
Master detective, -— svo eitt-
livað sé nefnt, hafa óneitan-
lega eitt sér til ágætis. Þær
eru heimi’d frá fyrstu hendi
um þetta hádramatíska f.vrir-
brigði mannl.'fsins í „Gods
own country'*. Þetta eru líka
skýrslur —• lögregluskýrslur; -
líka færðar í stílinn •— af rit-
höfuudum sem þjálfað hafa
hæfileika sína í hinum fjöl-
sótlu skólum sem keiina ,,how
to make money on writing“.
Til frekari áréttingar eru
þær rikulaga skrcyttar mjög
raunsæjurn ljósmyndum.
Hver einasti óamerískur
lesa.ndi myndi tapa vitgVórr
unn; ef hann ætti að lesa alh
an heunan ófögnuð, svo ég
takmarkaði lesturinn við ungr
lingaafbrot, og var það þó
engum lestrarhesti ætlandi að
'koma.st yfir einn hund'raðasta
hlíuta af öi’.um þeim cþverra.
75% dembt á munaðarieysingjahæli