Þjóðviljinn - 07.04.1961, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJINN
*) —
— Föstudagur 7. apríl 1961
Toppkratar og íhald lögfestu að íslenzk-
V
ar konur bíði í sjö ár eftir launajöfnuði
Toppkratarnir 6amþykktu
það í þinglokin með Sjálf-
stæðisflokknum að íslenzkar
konur skuli enn biða í sjö
ár áður en þær fái launajafn-
rétti á við karla. Þeir hafa
fundið að sá verknaður
mæltist ekki sem bezt fyrir
og reyna með öllu móti að
afsaka sig og gylla þann
stórsigur, sem þar hafi unn-
izt.
Málflutningur Benedikts
Gröndals (fyrrum starfs-
manns Upplýsingaþjónustu
Barjdaríkjahers) er á þá leið
m.a. að hann feitletrar sam-
an nöfn atvinnurekendasam-
takanna sem mótmæltu því
að frumvarp toppkratanna
væri lögfest, af því að það
gengi of langt, íslenzkum
'konum væri veittur of mik-
ill réttur með því að lögfssta
takmarkaðan launajöfnuð
eftir sjö ár. og nafn Alhýðu-
sambands Islands sem mót-
mælti lögfestingu frumvarps-
ins vegna þess að það gengi
ekki nógu langt, gætj orðið
konum til trafala í sókn’nni
að sömu launum fyr'r sömu
vinnu og hefði auk þess inni
að halda ákvæði, sem væru
verkalýðshreyfingunni óhag-
stæð.
En Benedikt Gröndal lætur
sér nægja að prenta nafn Al-
þýðusambandsins í upptaln-
ingu samtaka atvinnurekenda
og segja svo: Þessi samtök
mótmíæltu. Alþýðusambandið
er komið í sama félagsskap.
Vegna þessa furðulega
málflutnings þykir rétt að
birta hér umsögn Alþýðu-
samtakanna um frumvarp
i Smurtbrauð
snittur
i
fyrir ferminguna.
Miðgarður
‘ Þórsgötu 1 — Sími 17514.
toppkratanna (sem nú er
orðið að lögum).
Umsögn Alþýðusambands
íslands um frv. Jóns Þ'nr-
steinssanar o.fl. um launa-
jöfnuð kvenna og karla.
15. desember 1960.
Miðstjórn Alþýðusam-
bandsins hefur rætt. um
frumvarpið um launajöfnuð
kvenna og karla, sem flutt
er af Jóni Þorsteinssyni og
fleirum.
Það er niðurstaða þessara
umræðna, að miðstjórnin
treystir sér ekki til að mæla
með samþykkt frumvarpsins.
Til þess gengur það allt, of
skammt.
Kvennasamtökin í landinu
hafa þegar sett fram kröfur
um, að kvennakaup verði
hvergi lægra en 90% af
kaupi karla. Nú er kvenna-
kaupið sem næst 78% af
kaupi karla. Af því sést, að
konumar hugsa sér að ná
launajafnréttinu í tveim á-
föngum og þó hinn stærri
hlut í samningum þeim, sem
nú starda fyrir dyrum.
Ef gert er ráð fyrir, að
kaup karla hækki i væntan-
legum samningum um 17%,
væri almennt verkamanna-
kaup kr. 24.18 í dagvinnu. Ef
kvennakaupið væri 90% af
þessu kaupi, hafði það hækk-
að um kr. 5.63 á klst.
En samkvæmt frumvarp-
inu er gert ráð fyrir, að
fyásta lagfæring til launa-
jafnaðar fáist 1. janúar 1962
og þá aðeins 76 aurar á klst.,
miðað við núverandi kaup-
gjald, — en ekki yrði launa-
jöfnuði náð samkvæmt því
fyrr en á árinu 1967.
Þá er upptalningin í 1.
grein: „verkakvennavinnu,
verksmiðjuvinnu og verzlun-
ar- og skrifstofuvinnu" allt of
takmörkuð. Fjöldi starfs-
greina kvenna innan A.S.Í.
fengi enga lagfæringu launa
samkvæmt þessu. Ákvæði 1.
greinar um launajöfnuð á ár-
inu 1962—1967 mundu að-
eins ná til þeirra kvenna, sem
vinna eftir samningum al-
mennu verkakvennafélaganna
— eftir samningum Iðju —
og eftir samningum verzlun-
arfólks. En hvað um konur,
er vinna i sjúkrahúsum, í
prentsmiðjum, við bókband
o.s. frv., o.s. frv. ?
Út af 3. grein frumvarps-
ins viljum við taka fram, að
verkalýðsfélögunum er á-
reiðanlega næsta óljúft að
láta ákvörðun uni kaup-
gjaldsmál sín í hendur
nefnd, sem verkalýðssamtök-
in ættu í aðeins einn fullfrúa
af þremur.
Samkvæmt 4. grein eiga
stéttarfélög, sem semja um
kaup og kjör, að sækja um
launahækkanir til þessarar
nefndar. Samkvæmt sömu
grein hafa samningar, sem
félögin gera við atvinnurek-
endur, ekki gildi, fyrr en þeir
hafa hlotið staðfestingu af
þessari margnefndu nefnd.
Með þessu er samningsað-
staða verkalýðsfélaganna öll
torvelduð og samningsréttur
beint skerfur.
Verður því ákvæði 5.
greinar einskis virði. Væri
frumvarpið orðið að lögum,
mundu atvinnurekendur auð-
vitað vitna til laganna og
alls ekki ljá máls á að semja
um launajafnrétti fyrr en á
árinu 1967.
Mjög er líka hætt við, að
kröfur kvenna nú um hinn
mikla áfanga til launajafn-
réttis, sem konurnar hyggj-
ast nú að ná, verði svarað
með því að segja sem svo:
Verkalýðsleiðtoginn Eggert
Þorsteinsson, fyrrverandi
lögfræðingur Alþýðusam-
bandsins Jón Þorsteinsson og
alþýðuflokksmaðurinn Frið-
jón Skarphéðinsson hafa lagt.
til, að byrjað sé á að minnka
bilið milli kvenna- og karla-
kaupsins í ársbyrjun 1962.
Hvað eruð þ’.ð þá að krefjast
stórkostlegra kauphækkana,
Sumcirliðl S^einssðn
Sumarliði Sveinsson, eða
Swanson eins og hann kallaði
sig vestan hafs, lézt í Long
Beech ‘i Kaliforníu 27. f.m.
Mér er bæði Ijúft og skylt að
minnast þessa góða vinar
míns.
Þegar Islendingar dvelja
langdvölúm utanlands, verða
þeir, vegna fæðar okkar, eins-
konar fulltrúar síns lands. Og
góður Islendingur lætur sér
þá staðreynd aldrei úr minni
líða. Sumarliði Sveinsson var
slíkur, góður íslendingur og
góður fulltrúi síns lands, enda
maður traustur og heiðarleg-
ur, hæfileikamaður mikill og
greindur vel, glæsilegur út-
lits og hafði mjög heflaða
framkomu. Hefði getað skipað
hvaða stöðu sem var.
Sumarliði fæddist í Reykja-
vík 12. janúar 1893. Hann
nam málaraiðn hjá Lárusi
Jörgensen í Reykjavík og lauk
þar námi. 1913 fór ham vest-
ur um haf og settist fyrst
að 'í Winniþeg og stundaði
þar iðn sína. Þar kvæntist
hann eftirlifandi konu sinni,
Ólöifu, dóttur Gunnars Good-
mundssonar og Ing!bjargar
konu hans, sem bæði voru
ættuð úr Iiúnaþingi. Ólöf og
Sumarliði eignuðust tvö
mannvænleg börn, Ingibjörgu
og Gunnar Raymond. 1 Winni-
peg vakti Sumarliði á sér
athygli fyrir áberandi le;kai'a-
hæfileika og fyrir ágæta tafl-
mennsku.
Skömmu eftir að ég kom
til Kaliforníu 1918, fluttu þau
hjcn • til San Franciseo og
dvöldu þar í mörg ár. Þar
setti Sumarliði á stofn bíla-
málningarstofu. Ég á honum
það m:kið að þakka hversu
tiltölulega auðveldlega mér
tókst að vinna fyrir mér með-
an ég gekk á myndlistarskóla
og tónlistarskóla þar í borg.
I Ameríku eru skólar aðeins
IIIIll!Ill!!imillHIIIIIimiIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIU((IlIiIIIIIIIIIIIUIIIlIllllIIIIIIIIIIlllllilIIillMilllllIllllli:iIlllllillIIIIII!llIIIIIIIlIIllIlliIIIII!iUIIIIIIIilHIIMlllllllllHI>(
• Bjarnmundur Helgi gagnrýnir þessa pistla —
ræktarleysi lesenda — Ölafur Jóhann Sigurðs-
son og baby dolls — Þórbergur og hið óvænta
og slóttuga í lííinu — endir í Kópavogi.
Bjarnmundur skrifar:
Innan mig löngum angrið
j sker þegar ég má horfa
upp á það, hve lesendur
sýna þér mikla vanrækslu.
! Mér hefur alltaf fundist, að
þessir dálkar þínir ættu
! daglega að vera að spreng-
ingu komnir fyrir sakir
! ríkulegs aðstreymis efnis.
Stundum laumast menn að
v’ísu til að senda þér línu,
en það er þá alltof oft enn
I ein strætisvagrjatillagan,
l fikrifuð í magaveikisstíl.
Hitt er svo annað mál, að
máske má einnig saka þig
um skort á hugkvæmni:
þú gerir alltof lítið af því,
að espa menh upp í að
skrifa. Þú ættir að efna til
skoðanakönnunar um allan
skrattann: hver erbezt högg
mynda í bænum, hvert er
sálarlíf Guðmundar Haga-
líns, hvert er gildi garðyrkju
fyrir ardlega spekt manns-
ins o.s.frv. og o.s.frv.
En snúum okkur aftur að
ræktarleysi lesenda Mér
finnst sjálfsagt að þeir skrifi
þér um daginn og veginn,
um allskonar smáævintýri á
gönguför lifsins. Til dæmis:
Maður nokkur gengur fram
hjá Gagnfræðaskóla Austur-
bæjar. Hann fer þá að hugsa
um s'ín e;gin skólaár. Sviðið
þrengist, -— hann hugsar um
félagana, stúlkurnar, þaðan
skoppar hugsunin yfir á
skólaböllin og hann minnist
þess með meinlausri lýrík i
lijartanu, hve mikið hann
þjáðist, þegar hann tók
fyrstu danssporin. Þaðan
he.fst hann á önnur svið og
rifjar það upp hvernig ýms-
ir höfundar hafa lýst þess-
um skelfilegu vandamálum
feimins unglings, sem þarf
í fyrsta sinn að tala við
stúlku, og þar með er ÓI-
afur Jóhann kominn til
skjalanna, maður sem hefur
skrifað heila bók um þessi
fyrstu klaufalegu spor ungra E
mama sem eru rétt að =
byrja að lifa bækur sínar ~
og drauma. Nú er um- =
ræddur göngumaður orðinn E
heldur vel með sig, sjálfs- E
álit hans komið upp úr öllu E
valdi sakir þess, hve mikið E
hann hefur hugsað á svo E
stuttum tíma, og nú byrjar E
liann djarfur á allsherjar- E
bókmenntakönnun: ungling- =
ar í íslenzkum bókmenntum. =
Röðin er strax komin a,ð =
Þórbergi, já auðvitað Þór- =
bergi, mikil ósköo, ÞAR er =
nú vandamálið komið langt =
út fyrir venjuleg takmörk, =
þar erum v:ð komnir út í =
hið óvænta, slóttuga, en- E
cyklopedíska. . . Nú færist E
roði 'i kinnar mannsins, E
hann greikkar sporið, og áð- E
ur en harn veit af er hann E
kominn langt inn í Kópa- E
vog .... =
er minnkaði bilið milli kvenna-
og karlakaups að meira en
hálfu nú þegar? — Nei, kon-
ur góðar, hættið við allar
slíkar kröfur nú. Við skulum
b.'ða, eins og fumvarpið gerir
ráð fyrir, til að byrja með til
ársins 1962 og sætta okkur
síðan við, að launajöfnuði
þass fólks, sem nefnt er i 1.
grein, verð náð á árinu 1967.
Mun nú brátt sýna sig,
hvort þessum rökum verður
ekki beitt af atvinnurekendum
gegn kröfum kvennasamtak-
anna í væntanlegum samn-
ingum.
Það er því skoðun mið-
stjórnar, að auk all.s þess,
sem nú hefur verið nefnt, sé
frumvarpið flutt á mjög ó-
heppilegum tíma. ,
Miðstjórn Alþýðusam-
bandsins er þá einnig 'kunn-
ugt um, að fvrir háitvirlu
Alþingi liggur einnig annað
frumvarp um sömu laun
kvenna og karla. Það gengur
lengra en þetta frumvarp í
ö'lum atriðum, og mælir mið-
stjórnin eindregið með því,
að það verði samþykkt.
Virðingarfyllst,
f.h. Alþýðusambands íslands,
Hannibal Vahlimarsson.
fimm daga vikunnar, og gat
ég því unnið hjá honum á
laugardögum og sunnudögum
og stundum frá klukkari sex
til tníu á morgnana og eftir
klukkan fjögur á daginn.
Þetta hefði varla verið mögu-
legt, ef ekki hefði verið við
landa að eiga og það góðan
landa. Um tíma bjó ég á
heimili þeirra hjóna og varð
mjög hændur að börnum
þeirra. og við hvert að öðru.
Skömmu eftir 1830 flutti
Sumarliði sig enn um set og
settist nú að 'í Long Beech
og hóf þar nýja starfsemi,
gerð:st fasteig'iasali. Fyrir-
t.ækið gekk prýðilega, svo að
hin síðari ár var hann orð-
inm mjög vel efnum búinn.
Sumarliði og Ólöf koná
hans hafa hin síðari ár kom-
ið nokkrum sinnum í heim-
sókn til íslands, og enn mun
það hafa verið ætlun þe’rra
að komp heim í vor Ölöf
er kvensköruntnir mikill eims
og hún á ætt. til Það er hún
sem tekur á móti fegurðar-
dísum okkar, sem fara til
Kaliforníu.
Sumarlið Svemsson á hér
fjölda frænda og vina. Hann
var föðurbrcðir Ásgeirs Júlí-
ussonar og móðurbróðir
Braga Ásge:rssonar.
Magnús Á. Árnason.