Þjóðviljinn - 26.07.1961, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 26. júlí 1961 — ÞJÖÐVIUINN — (5
Bourguiba: Þjóð sem
í landi sínu er alfs
Skömmu áður en átökin hófust um Bizerte átti Habib Bourguiba, íor-
seti Túnis, viðtal við franska blaðamanninn Jean Daniel, sem þekkir flest-
um betur allt sem gerist í löndum Norður-Afríku. í þessu viðtali sem þýtt er
úr L'Express kemst Bourguiba að þeirii niðurstöðu að engin þjóð sem hafi
erlenda hersiöð í landi sínu, sem láti erlent ríki fara með yfirráð yfir hluta
þess hversu lítill sem hann or geti talizt frjáls og fullvalda. Ummæli hans
sem kunnur er fyrir vinsemd sína 1 garð vesturveldanna gætu ef til vill
vakið suma íslenzka stjórnmálamenn til umhugsunar. Gefum honum orðið:
,,Ég veit ekki hvort de Gaulle
forseti œtlar Loks að fara að
láta sér skiljast að alvara er
að baki kröfum okkar Túnis-
búa og að þær skipta ekki ein-
nngis mig og þjóð mina megin-
máli, heldur einnig Frakkiand
og alla Norður-Afríku_ Þegar
við hittumst í Rambouillet,
virtist hann skilja þetta, það
eitt er víst. En harn skuldbatt
sig ekki á neinn hátt, þér vit-
ið hvernig hann er, þér vitið
leinnig livernig ég er. Ég tal-
aði mikið, ég talaði allan tím-
ann, en hann hlýddi á m:g
með athygli, en við og við
sagði hann eina og eina loðra
setningu, stundum torskiljan-
lega.
En ég várð þess var að liann
skildi vel hvemig málin stóðu.
Ég get að vísu ekki sagt að
lefcki hafi verið stað;ð við
skuldbindingar. þvi að de
Gaulle tókst ekki neinar slíkar á
herðar, en ég get sagt, að sú af-
staða sem lá að bafci boði hans
til mín að koma til viðræðna
við sig hefur verið svikin. Á ég
að nefna dæani ? Við höfðum
komið okkur saman um a'ð flýta
sem mest fyrir sendiherraskipt-
um. Til stóð skinun herra
'Masmoudi í embættið í Paris
og herm du Chayla í Túnis-
borg. í>að var ekki nema einn
tálmi, hlægilegur I sannleika
sagt, sem þurfti að rvðja úr
vegi. Það var þessí múrveggur
vi'ð fcvggingu franslia. ræðis-
mannsins í Ra Marsa sem bæi-
arstjómin taldi að kæmi ekki
lieim við skirmlag sitt.
Vegna þeirra miklu sameig-
inlegu vandamála sem v:ð okk-
ur blöstu, bauð ég að þetta
leiðirriamál yrði afgieitt sem
misskilningur, að Túnisstjóm
greiddi sendiráðinu sknðabæt-
ur og að við sæium siálfir «m
að endurreisa múivegginn. Ég
fór eig’nlega hiá mér að fcurfa
að vera að minnast á betta. En
á þetta sættumst við og við
héldum a'ð málið væri úr sög-
unni
En bað var síður en svo Þess
var tkrafizt. af okkur að við.
viðurkenndum skrifiega að við
ihefðum skert helgan rétt varð-
Járnsmiðir
Járasmiðir óskast nú
þegar.
Járaver sí.
í Sími: 3-47-74.
t---—--------------
andi ræðismamsbyggingar. Þvi
neituðum við af fullri kurteisi
og létum þess getið, að til of
mikils væri ætlazt af okkur,
það væri ekki hægt að kref jast
þess að við skrifu'ðum ákæm-
skjal í eigin máli. Á þessu
gefck vikum saman ... og á
meðan risu upp miklu alvar-
legri og hættulegri vandamál
milli Frakklands og Túnis.
Nægileg skýring
Einn góðan veðurdag var
mér nóg boðið og ég bað einn
af starfsmönnum utanrikis-
ráðuneytisins að fiwna mála-
miðlunarlausn sem diplómatar
era svo slyngir að búa til. En
það var þó ég sjálfur sem tók
framkvæðið til að b:nda endi á
þetta makk, því að ég sá fram
á að erfi'ðleikar vom fyrir dyr-
um þar sem sendiherrar myndu
siður en svo vera óþarfir.
Og hvaða samræmi var í þvi
að iþegar hafnir vom samning-
ar Frakka og Serkja sem við
höfðum barizt fyrir og borið
sáttarorð á milli aðila, að þá
hefðum við efcki einu sinni
sendiherra í París? Það er
þetta sem ég skil ekki í afstöðu
de Gaulle. Hann talar si og æ
um afnám i!ýlenduskipulagsins
og hamingjan má vita að ég
fagna því, en hann hlýtur að
gera sér í hugarlund að orð
hana séu sama og athafnir og
þegar hann segi að hanm ætli
að gefa nýlendum frelsi, þá
verði svo á samri stundu. Nei,
ég skil ekki þennan manr.i.
Sjáið t’l, siðan á sunnudag
hefur svolítið miðað í áttina.
Að sögn franska sendifulltrú-
ans, herra Raoul Duval, krefj-
ast Frakkar ekki lengur að
Túnisbúar hætti mótmælasam-
fcundum sínum. Þakka skyldi
'þeim! Af Serkjum í Alsír var
bess fyrst fcrafizt að þeir
siiðmðu sverðin, en s'íðan eru
haldnar samningaviðræður með-
ari allt logar í heirndaiverkum.
Það voru ekki sver'ð:n sem kraf-
izt var af okkur að við slíðr-
uðum. við áttum að kæfa radd-
ir okkar. Franska st.iórnin
þóttist eiga. heimtingu á að
hindm Túnisbúa að koma sam-
an í sinu eigin landi, heima
'hjá sér, og til að krefjast
hvers? Þess eins að sjálfstæði
þeiiTa sem viðurkennt var fyr-
ir fimm ái-um yrði endanlega
óskorað.
Herra Raoul Duval viður-
kenndi að þessar samkomur
hefðu fari'ð vel fram og að al-
veg fram að þessu hefðu þær
á engan hátt, hvorki beinari né
óbeinan, stofnað öryggi né eign-
um Fi-akka í voða,
Sjáið itil, allt þetta sýnir að
| franska stjómin hefur aldrei
álitið að alvara væri að baki
i kröfum okkar til Bizerte. Sönn-
| unin fyrir þvl er að þegar við
berum þær fram, þá er leitað
allra hugsanlegra skýringa.
Bour.guiba stendur einn upp’,
ráðizt er á Bourguiba í egypzku
blöðurium, hann á í erfiðleikum
við Marokkómenn, Serki eða
ég veit ekki hverja ... En setj-
um svo a'ð Bourguiba sé aðeins
umhugað um að þjóð hans
Verði fullvalda? Að hann sætti
sig ekki lengur við að hluti af
föðurlandi hans sé fcersetinn
af hinum gömlu kúgurum? Að
'gagnvart þjóð sinni, gagnvart
sjá.lfum sér, samvizku sinni
sem stjómmálamanri og þjóð-
arleiðtoga, finnist fconum það
auðmýkjandi að horfa á Frakka
fara buit með her sinn úr
Marofcfcó og Malí, en halda
jafnframt áfram slíkum fram-
kvæmdum í Bizerte, að aug-
ljóst er að þnr ætla þeir að
sitja sem fastast? Er þetta
ekki nægileg skýring? Er ekki
hægt að láta sér skiljast þetta ?
En hvað sem þvi líður, þá munu
menn reka sig á það í þetta
skipti, að alvara. er að baki
kröfum okfcar. Við munum ekki
láta staðar numið fyrr en sig-
ur er unnir.m. Við e:gum engan
annan kost.
Slæmt fordæmi
Það hefur verið sagt við
mig: „Blðið við, þér gefið slæmt
fordæmi einmitt þegar samn-
ingaviðræður standa sem hæst
milli Frakka og Serkja. Ef þér
neyðið de Gaulle til að rýma
(B:zerte, þá munu Serkir ekki
vilja láta undan varðandi Mers-
el-Kébir“, og þar fram eftir
götunum. Slík viðhorf eru mér
meira á móti skapi en nokkur
önnur, því að ef þau eru rétt,
þá skilst mér að engir samn-
ingar um Alsír geti nokkm
sinni fcorið érangur. Haldi menn
enn, að Serkir fallist nokkurn-
tíma á, hvað svo sem ég tek
mér fyrir hendur, að afsala sér
ráðum yfir hluta lands síns,
haldi menn enn að ég geti gefið
„gott fordæmi" með því að láta
falt fullveldi lands míns, þá er
það vegna þess að þeir botna
ekki upp né ríður í neinu, og
gera sér heldur ekki far um
að skilja neitt. Og mætti ég
hugsa einnig örl'itið um Túnis-
húa og um Túrrs?
Ég frestaði kt-öfum mínum
eftir 13. imaí 1958, eftir 24.
janúar 1960 og götuvígin í Al-
geirsborg, eftir uppreisn her-
foringjanna í apríl, en ég er
enginn hækju§miður fyrir de
Gaulle. Þetta er ósköp einfalt
mál, í hvert sinn sem ég á-
Kabib Bourguiba forseii.
kveð stundira, er sagt að
stundin sé illa valin. En ham-
ingjan góSa, hún mun ævin-
lega verða illa valin, þvi að de
Gaulle virðist alls ekki vilja
rýma Bizeite.
Með hægð og stillingu
Þvi er ekki að neita að hann
sagði mörg falleg orð um
hversu óþolandi það væri fyrir
sjálfstætt ríki áð annað ríki réði
ytfir hluta af landi þess, hversu
örsmár sem hann væri, og hve
vinsamlegt sem það ríki væri
sem í hlut ætti. En hafi ég
skilið hann rétt, vildi hann
semja með hægð og stillingu.
En á þann hátt hafa Túnisbú-
ar nldrei kom'ð neinu fram. Ef
ykkur finnst að ég hafi valið
óheppilegan tíma, þá var það
ykkar sjálfra að velja stund-
ina. En það var fjairi því. Þið
tölduð ykkur trú um að Bour-
'guiba væi’i með áróður og
sönnunin átti að vera fólgin i
þvi að þjóðinni hljóp skyndi-
lega kapp I kinn. Þið ættuð
heldur að vera þakklát'r fyrir
að þjóð min fylgir mér og
lilýðir á mig.
Og þessa síðustu daga hafið
þið fengið tækifæri til að sann-
prófa ákveðinn hlut. Við send-
um til Bizerte ungt fólk sem
aldrei liafði stigið fæti sínum
þar og sem hólt að það byggi
í sjálfstæðu í'íki þar sem viss-
ir hlutir gætu ekki gerzt leng-
ur. Þegar þetta unga fólk sá
franska fánara blakta yfir
hemaðannaniivirkjunum, fram-
'kvæmdirnar við stækkun flug-
brautanna, sifelldan straum
einkennisklædúrá heimanna,
sjóliða og flugmanna o, s. fi-v.,
þá fannst því eins og það hefði
verið leyrjt einliverju og gremja
þess og reiði fór langt fram úr
, orðræðum mínum.
Menn halda að þetta fólk
haldj að sér höndum, af þVi að
það hefur stjóm á sér. Menn
halda að hægt sé að bjóða því
allt, af því að það er friðsamt
! og ekki fcefnigjarnt. Það er
' sama sagan og undir nýlendu-
' okinu. Jafnvel ég get ekki far-
i ið fram á að þjóð mín geri
annað en það sem er í s;miræmi
j við þá þrá sem á sér djúpar
rætur í brjósti henr.ar, sem hún
! felur í hjarta sér og gerir sér
stundum jafnvel ekki fulla
grein fyrir, en sem ég finn, af
því að það er mitt hlutverk,
m'tt starf.
Hver er vandinn? Við segjum
að við getum fallizt á að eiga
mjög nána samvinnu við
Frakka um tæknimál varðandi
Bizerte, en að þegar í sta'ð
, ^kuli ákveðinn brottfarartími
franska lierliðsins, vegra þess
að bæði innanlandsástandið í
I Tún's og ástandið á alþjóða-
vettvangi krefst þess að Túnis
fái þegar í stað óskorað fúll-
veldi. Við getum aldrei verið
þeim þjóðum sem enn em í
nýlendufjötrum til fyrirmynd-
ar, ef við látum minnsta
bilbug á okkur finna i þessu
máli. De Gaulle veit ósköp
vel, að engir Rússar munu
taka v:ð af Frökkum í Biz-
erte, fcvorki Rússar né nein-
ir aðrir. Og hvað þá ? Af-
staða okkar m^n<jj i
breytast I^t stríðinu í Als'ii*
Værl lokið. Við viljum ráða ein-
ir okkar landi, það er allt Og
sumt.“ J