Þjóðviljinn - 19.09.1961, Blaðsíða 10

GafnagerScirnðéáiifð
Framh af 1. síðu
ildarríkjanna velja úr sínum
hópi íulltrúana eftir þeim regl-
um, sem hvert aðildarríkjanna
viðhefur. Fjöldi þingfulltrú-
anna frá hverju landi verður
þessi, (að segir í 138. grein):
Belgíu 14
(V-fÞýzkalandi 36
Frakklandi 36
Ítalíu 36
Luxemborg 6
Hoþandi 14
Þingið mun semja tilögur um
kosningar á grundvelii almenns
kosningaréttar í öllum aðildar-
r'kjunum. Þingið kemur saman
árlega, á þriðja þriðjudegi í
október. Aukaþing verða hald-
in að beiðni meirihluta þing-
fuHtrúanna eða að beiðni ráðs-
ins eða framkvæmdanefndar-
innar. Þingið velur forseta sinn
og varaforseta. Meðlimir fram-
kvæmdanefndarinnar skulu
sitja alla fundi með málfrelsi.
Framkvæmdanefndin mun
svara munnlega eða skriflega
fyrirspurnum þingsins eða ein-
stakra fulltrúa. Þingið veitir
ráðinu áheyrn. eins og þing-
sköp þess segja fyrir um. Til
samþykktar þarf algeran meiri-
hiuta atkvæða. nema annað
segi í samningi þessum. Ef til-
iaga um vantraust á fram-
kvæmdanefndina er borið upp
á þinginu, skulu ekki greidd
atkvæði um hana. fyrr en að
liðnum 3 dögum frá framkomu
hennar; og skal atkvæða-
greiðslan fara fram við nafna-
kall. Ef vantrauststillagan hlýt-
Ur tvo þriðiu hluta greiddra
atkvæða, skal framkvæmda-
nefndin segja af sér, (að segir
í 144. grein).
II. Ráðið. — Ráðið annast
samræmingu stefnu aðildar-
ríkianna í efnahagsmálum og
það fer með ákvörðunarvald.
Ríkisstjóm sérhvers aðildar-
ríkjanna skipar 1 meðlim sinn í
ráðið. Ráðsmenn skiptast á íað
vera forsetar þess. Forseti kall-
ar ráðið saman að eigin frum-
kvæði eða að beiðni fram-
kvæmdanefndar.
Til samþykktar þarf meiri-
hluta greiddra atkvæða, nema
í samningi þessum segi fyrir
um annað. Þegar ákvæði samn-
ingsins krefjast skilorðsbund-
ins meirihluta, eru gildi at-
kvæða ráðsmannanna þessi,
’(að því er segir í 148. grein):
Belgíu 2
(V-)Þýzkalands 4
Frakklands 4
Ítalíu 4
Luxembqrgar 1
Hollands 2
Fn hinn skilorðsbundni meiri-
hluti er eins og hér segir: Um
tillögur framkvæmdanefndar-
ínnar 12 atkvæði; um allt ann-
að 12 atkvæði og jafnframt að
minnsta kosti atkvæði fjögurra
ráðsmanna. Hjáseta hindrar
ekki samþykkt, þegar krafizt
er sanahljóða atkvæða. Ráðið
getur farið þess á leit við
framkvæmdanefndina, að gerð-
ar séu hverjar þær athuganir
og tillögur, sem það telur æski-
legar.
III. Framkvæmdanefndin —■
Framkvæmdanefndin mun sjá
um, ,að framfylgt sé ákvæðum
samnings þessa og samþykkt-
um stofnana bandalagsins;
samningu tilmæla og álita,
eins og samningurinn segir til
um eða framkvæmdanefndin
telur nauðsyn bera til; undir-
búning mála, sem lögð verða
fyrir ráðið eða þingið og með-
ferð úrskurðarvalds síns; og
framfylgd reglna sem ráðið
setur, (að segir í 155. grein).
Skýrslu um starfsemi banda-
lagsins mun Framkvæmda-
nefndin birta á hverju ári ekki
síðar en mánuði fyrir sam-
komulag þingsins. Fram-
kvæmdanefndin skal skipuð
níu meðlimum. Með samhijóða
samþykkt ráðsins verður þó
fjölda framkvæmdarnefndar-
manna bY'evtt. Aðeins þegnar
aðildarríkjanna ge<a átt sæti
í framkvæmdanefndinni. Og i
framkvæmdanefnöinni skulu
ekki eip'a sæti fúiri en tveir
menn frá sama ríki.
Framkvæmdarneíndarmenn
sku’u ekki leita eftir fyrir-
mæ1um neinnar ríkisstjórnar
eða neinnar stofnunar um störf
s’n. Og þeir skulu forðast
hvers kvns athæfi, sem ekki
samræmist skyldum þeirra.
Sérhvert aðildarríkianna við-
urkennir þessa stöðu fram-
kvæmdanefndarinnar og mun
ekki reyna að hafa áhrif á þá
við störf þeirra, (að segir í
157. grein). Samkomulag skal
vera milli rikisstjórna aðildar-
ríkjanna um skipan fram-
kvæmdarnefndarmannanna.
Framkvæmdarnefndarmenn
skulu ráðnir til fjögurra ára í
senn, en heimilt er ,að endur-
ráða þá. Ef framkvæmdar-
nefndarmaður uppfyllir ekki
lengur þær kröfur, sem til
hans eru gerðar eða verður
sekur um alvarlegt afbrot, get-
ur dómstóllinn að beiðni ráðs-
ins eða framkvæmdanefndar-
innar úrskurðað hann leystan
frá störfum. Ráðið og íram-
kvæmdanefndin hafa samráð
sín á milli. Framkvæmdanefnd-
in skal birta starfsreglur sínar.
Til samþykktar í framkvæmda-
nefndinni þarf stuðning meiri-
hiuta nefndarmanna, (að segir
í 163. greinl.
IV. Dómstóllinn. -—Dómstóllinn
skal siá um, að gætt sé laga
og réltlætis um túlkun og
beitingu ákvæða samningsins,
(að segir í 164. grein). Dóm-
stóliinn er skipaður sjö dómur-
um. Að dómum skulu allir
dómarar sitja. Dómstóllinn get-
ur þó sett upp nefndir, skipað-
ar þrernur eða fimm dómurum
til þess að vinna að rannsókn
mála eða dæma i ýmsum
flokkum mála. Að beiðni dóm-
stólsins getur ráðið með sam-
hljóða atkvæðum fjölgað dóm-
urunum. Um skipan dómaranna
skal vera samkomulag milli
ríkisstjórna aðiidarríkjanna.
Dómarar eru skipaðir til sex
ára. Skipf skal um þrjá eða
fjóra dómara að liðnum hverj-
um þremur árum. Þó er heim-
ilt að endurskipa dómará.
Dómarar velja séh forsetá ;,til
þriggja ára. ' " ’ ' / :
Ef framkvæmdanefndin tel-
ur. að aðildarríkin hafi van-
. r. ií',': . • : .
rækt emhverjar skuldbinding-
ar s'nar samkvæmt samningi
þessum, skal nefndin semja á-
litsgerð þess efnis, eftir að beð-
ið hefur verið skýringar við-
komandi ríkis. Ef rílci þetta
tekur ekki til greina ábending-
ar áiitsgerðarinnar að liðnum
tilsettum tíma, getur fram-
kvæmdanefndin lagt málið fyr-
ir dómstólinn, (að segir í 169.
grein). Ef aðildarríki telur
annað aðildarríki ekki hafa
uppfyllt skuldbindingar sínar
samkvæmt samningi þessum,
getur það skotið málinu til
dómstólsins. Áður en aðildar-
r ki hefur málsókn á hendur
öðru ríki, skal það skjóta mál-
inu til framkvæmdanefndar-
innar. Ef frainkvæmdanefndin
hefur ekki látið í ljós álit sitt
þremur mánuðum síðar, þarf
ekki lengur að fresta höfðun
máls fyrir dómstólnum. Ef
dómstóllinn úrskurðar, að að-
ildarríki hafi ekki staðið við
skuldbindingar sinar. skal ríki
það taka áréttingar dómstóls-
ins til greina.
Dómstóllinn sker úr lögmæti
gerða ráðsins og i'ramkvæmda-
nefndarinnar annarra en til-
mæla og álita. Dómstóllinn
fellir dóma í málum. sem að-
ildarr.'kin, ráðið eða fram-
kvæmdanefndin áfrýja til hans
um óhæfni. verulega formgalla,
um yfirtroðslur samkvæmt á-
kvæðum samningsins eða öðr-
um lagaákvæðum eða misbeit-
ingu valds við framkvæmd á-
kvæða samningsins. Einstak-
linaar og félög geta einnig á-
frýjað málum bessum til dóm-
stólsins. Ef ráðið og fram-
kvæmdaneíndin hefjast ekki
handa, þegar samningur þessi
kveður svo á. getur aðildar-
ríkj eða stofnun bandalagsins
vísað málinu til dómstólsins til
staðfestincar því. að samning-
urinn hafi - verið brotinn. Þó
skal aðeins heimilt að visa
máli til dómstólsins. eftir að
viðkomandi stofnun heíur verið
beðin að heíjast handa.
Á valdi dómstólsins er að
kveða unp úrskurð um þessi
el'ni; (að segir 'í 177. grein);
(a) túlkun samnings þessa;
(b) lögmæti og túlkun gerða
stofnana bandalagsins;
(c) túlkun reglugerðar hverr-
ar þeirrar stofnunar, sem ráð-
ið setur á fót, þegar ^eglugerð-
irnar mæla svo fyrir.
Þegar eitthvert atriða þess-
ara kemur til álita. þegar mál
er fyrir dómi í aðildarríki, get-
ur dómurinn óskað eftir frum-
úrskurði dómstólsins, ef talið
er að dómsniðurstaða fari eftir
frumúrskurði dómstólsins. Og
ef dómsniðurstöðum slíks dóms
verður ekki áfrýjað, skal á-
greiningsatriðinu skotið til
dómstólsins til úrskurðar.
Reglugerð dómstólsins fylgir
samningi þessum sem sérstök
bókun.
2. kapítuli. Ákvæði sam-
eiginlcg ýmsum stofnunum
Ráðið og íramkvæmdanefnd-
in skulu semja reglugerðir og
fyrirmæli, taka ákvarðanir og
semja tilmæli og álit. Reglu-
gerðir skulu gilda almennt.
Þær eru að öllu leyti bindandi
og eiga beinlínis við sérhvert
aðildarríki. Um árangur eru
fyrirmæli bindandi fyrir þau
aðildarríki, sem þeim er béint
til, en innlendum stofnunum
eru látin eftir framkvæmdar-
atriði. Úrskurðir eru að öllu
leyti bindandi f.yrir þá, sem
þeim er beint til. Tilmæli og
álit eru ekki bindandi, (að seg-
ir í' 189. grein). Reglugerðir,
fýrirmæli o.g ákvarðanir ráðs-
inS' skulu vera rökstuddar.
Réglugerðir sku'u birt.ar í
Opinberu tímariti bandalags-
ins. Ákvarðanir ráðsins, sem
fela í sér fjárhagslegar kvaðir
á einstaklinga eða félög, veita
heimild til aðfara að lögum,
eins og lög sérhvers aðildarrík-
is segja til um, (að segir í 192.
grein).
3. kapítuli. Efnahagsmála-
og félagsmálanefndin
Ráðgefandi efnahagsmála- og
félagsmálanefnd skal sett á
fót. Nefndin skal skipuð full-
trúum ýmissa starfsstétta.
Fjöldi nefndarmanna írá að-
ildarlöndunum er þessi, (að
segir í 194. grein);
Belgíu 12
(V-)Þýzkalands 24
Frakklands 24
Ítalíu 24
Luxemborgar 5
Hollands 12
Framhald af 7. síðu.
ráðabreytni er það helzt að
segja, að hún var tekin upp
vonum seinna.
Fróðlegt er að athuga kostn-
aðinn við uppmokstur mýrar-
jarðvegsins í Miklubraut milli
Rauðarárstígs og Lönguhlíðar.
Sumarið 1957 var mokað upp úr
götunni þeim megin sem húsin
standa við hana og kostaði upp-
moksturinn 51 kr. á hvern
rúmmetra. Suma.rið eftir var
grafið Klambratúnsmegin, þar
sem engin hús eru' fyrir, og
þá nam kostnaðurinn aðeins 22
kr. á hvern rúmm.. Þessi mikli
mismunur á kostnaði stafar, að
sögn verkfræðinganna, af ólík-
um vinnuaðstæðum, en aðstaða
og svigrúm skiptir miklu máli.
þegar notaðár eru stórvirkar
vinnuvélar. Hús við götur tefja
gatnagerð og gera hana dýrari.
Til þessarar einföldu staðreynd-
ar fást ráðamenn bæjarins enn
ekki til að taka fullt tillit. Enn
eiu þeir að úthluta lóðum og
lcyfa á þeim byggingar áður en
nokkur gatnagerð hefst. Það er
margt, sem hjálpast að því að
gera gatnáframkvæmdir erfiðar
og kostnaðarsamar í þessum
bæ.
1 þessu sambandi er ekki úr
vegi að rifja upp dæmið um
hið væntanlega Elliðavogs-
hverfi. Það talar skýru máli.
Almenna byggingarfélagið var
fengið til að gera kostnaðará-
ætlun um framkvæmdir við
gatnagerð í þessu fyrii'hugaða
hverfi. Sú áætlun er fyrir síð-
ustu gengislækkun 4.600.000 kr.,
og er þá miðað við, að gatna-
geröin sé framkvæmd að fullu
undir malbikun áðu.r en önnur
byggingarstarfsemi hefst í
hverfinu. Séu hinsvegar fyrst
gerðar hinar venjulegu bráða-
birgða-malargötur og eiginleg
gatnagerð ekki hafin fyrr, en
hevrfið er fullbyggt, þá áætlar
félagið, að kostnaður hækki um
2.100.000 kr, í 6.700.000 kr.
Það munar um minna cn 46" „
hækkun á gatnagerðarkostnaði,
en við þann afarkost hafa bæj-
arbúar löngum orðið að búa,
auk annarrar óreiðu í þessum
málu.m.
Aukin hagkv.
nauSsynleg
Verkfræðingar bæjarins hafa
hvað eftir annað síðustu árin
bent á nauðsyn aukinnar hag-
kvæmni í gatnagerð. Hafa þeir
m.a. lagt til, að bygging húsa
í nýjum hverfum verði ekki
leyfð, fyrr en lokið er gatna-
gerð að mestu. Þeir telja þá
tilhögun æskilega, að hvert
götustæði sé rutt og jafnað og
komið í rétta hæð. Síðan sé
burðarlögum götunnar komið
fyrir, þannig að ekkert vanti
annað en yíirborðslögin. Jafn-
framt verði leiðslur lagðar í
göturnar og húsleiðslur allar
Ráðið skipar nefndarmenn
til fjögurra ára með samhljóða
atkvæðum. Endurskipun nefnd-
armanna er heimil. Nefndar-
menn eru skipaðir sem einstak-
língar og eru ekki bundnir sem
umboðsmenn neins. Þegar kem-
ur að skipun nefndarinnar
skulu iaðildarrikin senda ráð-
inu lista með nöfnum þeirra
manna, sem til álita koma,
tvöfalt fleiri en landi þeirra
er ætlað. Formaður nefndar-
innar kallar hana saman að
beiðni ráðsins eða fram-
kvæmdanefndarinnar.
heim að hverri lóð, eftir því
sem tök eru á. og sé öllu þessu
lok.ið áður en byrjað er á hús-
byggingum.
Slíka starfsaðstöðu hafa
gatnagerðarmenn nær aldrei
haft í Reykjavík,: og þv.í hefur
gatnagerð orðið dýrari en ella
hel'öi þurft p.ð vera. e’ns og
segir í einni skýrspu bæjaryerk-
fræðings nýlfgaj En ráða-;
menn' bæ'arstjönior lá.ta sér
ekki segíast við þetta. heldur
halda þeir árrsm unpteknum
hæt.ti og úihluta l.óðum og leyfa
húsbygcingár í nýjúfn hverfum,
sem a'is engar g’itur hafa.
Nægir í bví ei'"i nð rd'nna á
nýja íbúðarhverfið í Skildinga-
nesi. þar sem levfð hefur ..verið
bygging aHmargra husa, enda
bótt alls engín eatnagerö sé
þar enn hafin. Sania er um
Aldaniótagarðana. Þar var .ieyfð
bvegmg hóte's og umforðar-
m.iðsföðvár áður ön nokluir gafa
varð þar til og iafnvel áöur en
svæðið vár skiyiu'ágt. Það sjón-
armid að þægja verði póliiísk-
um gæðingum ræður víða í
þessum hæ og er lengi búið að
spilla ■ skipulagi og trrvelda
gatnagerð. OJíuverzIun Istáhds
vpitt Uð v;ð Dalbraiit’ og
N.-V.-enda Gnoðarvogs. Til þess
að sú lóð sé nothæf, þöt'f við-
bótargatnagerð á þessú svreði
og hún er dýr vegna ófu1'1 nægj-
andi burðarþols í járðvegi
þárna. og e"n meiri ko%t?íað
hefi'.r hað í idr með sér að gera
ekki nauðsynlecar ráðátafanir
strax í unnhafi.. Uni það aU'iði
var þó ekkert skeytt, þegar
lóðinni var úthlutað. heldur
algerlega undir hælinh. lágt,
hvort verki.ð vrði unnið á sem
ódýrastan eða sem dýrastan
hátt. . ... . .
Tálmanir í götustæðum éru
lítill kapítuli fyrir sig. Venju-
lega er um aö ræða gam'a hús-
kumbalda og skúra af ■ rHum
stærðum og gerðum. Þessar
vegatálmanir skipta húndrúð-
um og eru á víð og dreif um
allan bæ. Þær loka umferðar-
götum að meira eða minna
leyti og k.lippa þær sumstaðar
í tvennt. I>e«si óhrjálégu
mannvirki torveida. gatnagcrð
og hindra beinlínis nð götur
verði fullgeröar eða nauðsyn-
leeu.m leiðslum korrritL .-iyrir í
þeim. IJm óm'ýð'nn er óþarft að
tala, að ekki sé minnzt 'i þá
miklu umferðarhæftUi sem. þess,-
ar tálmanir skana. Árlega
kvarta verkfræðingar bæjavins
um þessar binrefösfu gn'na-
tál.manir og að miklu leytí. íyrir
daufum evrum.
Nú er ekki þess. að vænta. að
öllum slfkum hindrunum. sé
unnt að ryðía úr vegi sam-
stundis, en hit.t nær eneri .átt
að láfa scmu kofana slanda . í
mið.ium göt.u.stæðum árurri
saman, en að því eru mikil
brögð.
Ut í götustæði Tómasarhaga
skagar húslóð svo að gatan
hefur þar langt írá því nægi-
lega breidd, Svona hús lokar
götustæði í Dunhaga meö öllu,
og hefur þetta lengi staðið svo.
Á einum stað lokar gamalt
vörugeymsluhús Hjarðarhaga til
hálfs og veldur mikilli um-
ferðarhættu. 1 mörg. ár hefur
gamalt fjós fengið að standa
út í mitt götustæði Laugarnqs-
vegar sem nú er mjög íjölfarin
gata, og í 15 ár héfur Stakka-
hlíð verið siitin í tveniit af
mjög hrörlegu smábýli, sem
stendur þvert í götustæðinu.
Enn standa óhrjálegar. skúr-
byggingar út í götustæði Gnoð-
arvogs frá því sú gata varð'
til, og þannig mpettj lengi telja.
Ekki auðvelda sl%ar, tálmanir
sómasamlega gafnagerð óg því
minnist ég á -
ÍIO) ~ ÞJÓÐVILJINN - Þriðjudagur 19. september 1961