Þjóðviljinn - 03.10.1961, Side 7

Hafliði Hafliðason til vinstri. —
lag skipasmiða gerði Hafliða og
formann sinn að heiðursfélögum,
til Friðrikshafnar á Jótlandi,
en Baldur Tómasson er þar
hafði lært útvegaði mér skóla-
vist þar. Ég var 2 vetur í Frið-
rikshöfn, tók 2 bekki hvorn
vetur á iðnskóla. Haustið eft-
ir fór ég til Helsing.iaeyrar og
innritaðist í tækniskólann. Það
sjötugur
var þá eini skólinn á Norður-
löndum þar sem skipasmiðir
fengu tæknimenntun án þess
að hafa stúdentspróf. Að loknu
námi þar fékk ég svo titiiinn
skipskonstruktör (skipasmíða-
meistari) árið 1922.
-— Var skólinn erfiður?
— Skólinn var 11 mánuði á
ári. Byrjaði kl. 5 og 6 á dag-
inn og stóð til kl. 10, þá varð
maður að lesa til kl. 2 á næt-
urnar, fara svo upp kl. 6 á
morgnana á verkstæðið — því
maður varð að vinna fyrir sér.
Á sunnudögum var teikning
frá kl. 8 til 12. þarna voru
ágætir kennarar frá Kron-
borgskólanum, er var fyrir
herinn, verkfræðingar voru frá
háskólanum og fagmenn frá
Orlogsværftet.
— Hvað tók svo við?
— Ég hafði verið ráðinn í
teiknistofu hiá Flydedokken í
Kaupmannahöfn, en eftir stríð-
ið minnkaði öll vinna svo að
í stað þess að bæta mér við
var 5 teiknurum sagt upp!
Verkefnin voru engin. Ég fór
því hingað heim.
Hér heima voru heldur eng-
in verkefni í skipasmíði. Ég aug
lýsti — og allt sem ég hafði
uppúr bví var að vera rukkaður
um 13 kr. skuld sem hafði
gleymzt að rukka áður en ég
fór heiman af íslandi! Þá
var líka sá hugsunarháttur, sú
sannfæring að ef maðurinn
kynni að tei kna gæti .hann é-
reiðanlega ekkert smíðað! Það
var því verra að komast í vinnu
ef maður -kunni að teikna!
■■ Ég háfðr fállið hér ú’f>af iKahn-
tali 1918 og varð því danskur
Myndin tekin þegar Sveinafé-
Sigurð Þórðarson, hinn vinsæla
|
ríkisborgari (fékk ekki réttindi
hér fyrr en 1925) og ég var ó-
tvírætt látinn: 'skilja að ef ég
vildi fara til ,lj)anmerkur aftur
og smíða þar tjáta fyrjr íslend-
inga þá stæði'jekki á hjálp til
þess! J
— En þú heíjur ekk,i farið?
— Nei. Ég v^r við skipasmíði
eftir að ég k’om heim, eftir því
sem hún gafst., Veturinn 1922—
1923 fór ég ab kenna skipa-
teiknun í Iðnsþólanum og hef
gert það síðan.i Flesta nemend-
ur á vetri heí ég haft 16 og
minnst einn, éh auk þess sagt
til mönnum áf öllum lands-
hornum. ,j
Það voru. oft jf jörugar umræð-
ur í skólanum i þá daga. Kenn-
arar voru þá m,a. Þórarinn Þor-
láksson skólastjóri, Þórbergur
Þórðarson, sr. Ólafur frá Hjarð-
arholti og Jóh Halldórsson í
Kompaníinu. Ég fékk 2ja stunda
frí úr skólanum. 1926 til að gifta
mig. (Kona Hafliða er Sesselja
Eiríksdóttir, datítur þeirra María §§§
gjaldkeri hjá Olíufélaginu og HH
Áslaug lyfjafræðingur).
Þegar skipaéftirlitið byrjaði §§§
hér 1923 var ég í því með Ólafi ==
Sveinssyni sem lausamaður í 12 |p
ár. Svo fór ég verkstjóri 1927 E|j
til Reykjavíkurhafnar hjá Þór- =
arni Kristjánssyni og var þar |||
í 18 ár. Svo smíðaði ég 4 báta §|1§
fyrir Landssmiðjuna inni í Ell- ==
iðaárvogi, í þáð fóru víst tæp =
Hvenær fórstu í skipaeftirlitið |^j
og í hverju er starf þitt fólgið? |m
Ég fór 2. jan. .1948 í skipaeft- §§§
irlitið og hef -verið þar síðan {=
sem fulltrúi , skipaskoðunar- ■==
stjóra, hef allajr skipamælingar §§
og útreikningá á stöðugleika, §§§
hleðslumerki ög eftirlit með ||§
teikningum, innlendum og er- pl
lendum, ennfremur endurskoð- §§§§
un á öllum teikningum áður en {§§§
þær eru staðfestar hér, en er §§§
lítið í eftirlifi í skipunum =
sjálfum. -ý- §§§
— Varst þúf ekki í stofnun §§§
Sveinafélags skipasmiða? =§=
— Jú vitanlega var ég það. j=§
Ég kynntist stéttarsamtökum EEÉ
fyrst í Danrhorku; þau voru |||
Framhald 10 siðu
Fyrir rúmum tveimur árum
var hafizt handa um stofnun
allsherjarsamtaka hér á landi
gegn hinni erlendu hersetu, sem
varað hefur síðan 1951. En þá
gerðist sá minnisverði atburð-
ur, að ríkisstjórn hinna þriggja
borgaralegu flokka kallaði þing-
menn sína saman til fundar í
Alþingishúsinu í Reykjavík til
þess að láta þá samþykkja ósk
um bandaríska hersetu. Reynt
var að láta líta svo út, sem hér
væri um að ræða sjálfstætt mat
hinnar íslenzku ríkisstjórnar á
gangi heimsmála, og væri það
mat ástæðan til þessarar ákvörð-
unar. Hafi þeir verið margir, er
þá trúðu því að svo væri, þá
munu slíkir vart íyrirfinnast
nú. Miklu fremur veit öll þjóð-
in það, að þessi ólöglega sam-
þykkt var beint gerð að fyrir-
mælum Bandaríkjastjórnar til
þess að bjarga henni frá þeim á-
litshnekki, er hún hlaut að verða
fyrir um heim allan við að
beita okkur ódulbúnu valdi.
= Ásmundur Sigurðsson
Hinn illi ;málstaður var líka
fullkomlega viðurkenndur, með
því að láta þingmenn stjórnar-
flokkanna eina fjalla um málið
og láta heita svo að þeir væru
löglegt Alþingi. Stjórnarand-
staðan — Sósíalistaflokkurinn
— var ekki til kallaður, af því
að öruggt þótti, sem líka var
rétt, að hann mundi þegar hefja
hörkubaráttu móti þessu frá-
leita afsali íslenzks sjálfstæðis.
Hernámsríkisstjórnin og hennar
fylgilið var hrædd um það, að
sú barátta, sem Sósíalistaflokk-
urinn hafði aðstöðu til að heyja
á fullskipuðu Alþingi, myndi
vekja þjoðina svo til skilnings
á hættunni, að komið yrði í veg
fyrir áform þeirra. Þess vegna
var Sósíalistaflokkurinn ekki
til kvaddur. En aðferðin lýsir
fullkomlega hinum innra manni
þeirra stjórnmálamanna, er
þannig fóru að því að smeygja
nýjum fjötri á þjóð sína.
steinhættir að halda því fram
í nokkurri alvöru, að herstöðv-
arnar og hersetan sé okkur til
varnar ef styrjöld hæfist. 1 þess
stað er komið óljóst orðaskvald-
ur um að við séum og eigum að
vera þátttakendur í vestrænni
samvinnu, og hennar vegna
verðum við að færa þessa fórn,
þrátt fyrir þá hættu, sem hún
leiðir yfir okkur. Það hefur líka
komið fram að þeir hika ekki
við að láta okkur færa fleiri
fórnir á altari þessarar sam-
vinnu. í útvarpsumræðum frá
Alþingi á s.l. vetri var einn af
þingmönnum Sjálfstæðisflokks-
ins svo hreinskilinn að játa, að
svikin í landhelgismálinu væru
gerð til þess að vernda hina
„vestrænu samvinnu". Að fs-
lendingar vildu eignast 12
mílna landhelgi var hræðileg
ógn við þá göfugu hugsjón.
Sem betur fer eé vaxandi sá
hluti íslenzku þjóðarinnar, er
sér nú í gegnum þá gerninga-
þoku, sem reynt hefur verið að
sveipa um öll þessi viðkvæmu
málefni. Gleggsta dæmi þess eru
hinar ágætu undirtektir er
stofnun og starfsemi Samtaka
hernámsandstæðinga hefur feng-
ið.
Keflavíkurgangan fyrri, sumar-
ið 1959 — stofnun héraðsnefnd-
anna sumarið 1960, Þing-
vallafundurinn haustið 1960
og hin geysifjölmenna kröfu-
ganga frá Keflavík á s.l.
vori; allt eru þetta at
burðir vitnandi um vakningu
hlns óbreytta alþýðufólks til
varnar sjálfri líftaug þjóðarinn-
ar, sem sífellt er meira og
meira ógnað af undanlátssemi
misviturra stjórnmálamanna,
svo ekki sé fastara að orði
kveðið. Undanlátssemi við sí-
vaxandi ágang og frekju er-
lendra sérhagsmunaafla, og
raunar innlendra líka. Það mun
ekki of mælt að allt þetta hafi
vakið allmikla skelfingu í röð-
um hernámsvinanna og stjórn-
málaflokka þeirra, er gert hafa
málstað þess að sínum. Við-
brögð blaða þeirra á s.l. vori
sýndu það, að þeim bauð í grun
að þjóðarsálin væri farin að
vakna, að þeim fannst óþægi-
lega.
fund stærstu stjórnmálaleiðtog-
anna í austri og vestri,
þeirra Krústjoffs og Kennedys,
til þess að beita .áhrifum sínum
í þá átt að fá friðsamlegum
leiðum beitt og ólguna lægða
i kalda stríðinu. Þetta sýnir að
þær þjóðir, er að ráðstefnunni
stóðu og samtals telja á sjötta
hundrað millj. manna ætla að
beita áhrifum sínum til hins
ýtrasta til að fyrirbyggja styrj-
aldarátök. Hér er tvímælalaust
að skapast afl, sem á eftir að
haía mikil áhrif á allan gang
heimsmála. En hér á íslandi
sitja ráðherrar, þingmenn, út-
varpsfyrirlesarar, ritstjórar og
blaðamenn i hundraða tali og
æpa út yfir landslýðinn þær
fullyrðingar, að það sé van-
sæmandi fyrir þjóð, sem ekki
er fjölmennari en ein gata í
erlendri stórborg, að skipa sér
í þessa fylkingu. 1 ríkisútvarp-
inu hefur hugmyndin um það
verið nefnd ræfildómur. En
mun ekki þessari íslenzku her-
áróðursfylkingu reynast erfitt
að sanna það með rökum, að
allir fulltrúar þeirra millj-
óna, sem mættu á Belgradráð-
stefnunni, séu bara dulbúnir
þjónar heimskommúnismans,
tilbúnir að vega aftan að lýð-
ræðinu eða þeir hafi minna vit
á gangi heimsmálanna en t.d.
ritstjórar Morgunblaðsins og
Alþýðublaðsins.
S.l. vor voru 10 ár liðin frá
þessum atburðum. Á þeim ára-
> 5tug' ‘hefur! mairgl breyrtzfc Fo%-
mælendur . hersetunhar erú
Hlutleysi er orð, sem íslenzk-
um hernámsvinum er illa við.
Frá byrjun höfum við, and-
stæðingar hernámsins, haldið
fast fram þeirri skoðun, að hlut-
leysi væri e'ina vörn smáþjóðar
eins og okkar. Og alltaf er það
að skýrast betur að þessi skoð-
un er rétt. Á síðustu árum hef-
ur hlutleysisstefnunni vaxið
fylgi svo mjög, að fyrir fáum
vikum var haldin í Belgrad
fjölmenn ráðstefna, með full-
trúum þeirra ríkja, er fylkja
sér um þessa stefnu. Af Evrópu-
ríkjum er Svíþjóð fremst í
flók.ki hlutlausra ríkja, af As-
íuríkjum Indland og af Afriku-
rikflfthV afiySáli 1PÖ8ÍO rgáfetðfifán
sendi helztu leiðtoga sína á
Stundum er okkur hernáms-
andstæðingum brugðið um það,
að enn þá sé lítill árangur af
starfi okkar. Herinn sitji sem
fastast, þrátt fyrir okkar starf.
Víst geta þeir hernámsvinir
hælzt um enn, bæði af því og
einnig hinu að hafa smeygt
þessu yfir þjóðina með blekk- •
ingum. En bezt er þessum
storkunum svarað með því sem
kom fram í ræðu hins aldna
sýslumanns Skagfirðinga, Sig-
urðar Sigurðssonar, á Þingvalla-
fundinum í fyrra, að því mætt-
um við einmitt sízt gleyma, að
þessi barátta gæti orðið bæði
hörð og löng. Þessi maður man
sjálfstæðisbaráttuna frá því um
s.l. aldamót, og því glöggskyggn
á þann sannleika, að hér er ekki
aðeins við að etja hin óþjóðlegu
innjendu öfl, sem fyrst og fremst
miða afstöðu sína við hags-
munavon, heldur einnig kröfur
eins af stórveldum veraldar,
sem beitir þessum öflum fyrir
sig og styður þau á allan þann
hátt, sem það getur.
En svo má heldur ekki
gleyma öðrum þætti málsins.
Og það er sá vinningur sem
fólginn er í gildi baráttunnar
sjálfrar meðan við eru neydd
til að búa við hersetuna. Það
er jafnframt baráttan móti hin-
um spillandi og afsiðandi óhrif-
um hersetunnar á þjóðlífið. Sú;
stund mun koma fyrr eða síðar
að við losnum við þessa her-
$etu, ef vjð aðeins höfum sjálf
m rnunoxíor/ . mnunagnB'f
Framh.íá lu.. síðo
. Þriðjudagur 3. október 1961 — ÞJÓÐVILJINN

Ásmundur Sicjurðsson:
ERLENDRI ÁGENGNI