Þjóðviljinn - 11.10.1961, Blaðsíða 6

mm »■
ÞldÐVIIrJINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — , Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmundsson. —
FréttaritstJórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir
Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 50.00 á mán. - Lausasöluverð kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Fáni Færeyja
T sambandi við hina ánægjulegu færeysku myndlist-
* arsýningu hefur gerzt sá ósæmilegi atburður að
gerðar voru tilraunir til þess að særa heilbrigða þjóð-
erniskennd Færeyinga og virðingu þeirra fyrir fána
sínum. Krafa íslenzkra stjórnarvalda um að danskur
fáni blakti fyrir utan færeyska myndlistarsýningu
gegn vilja Færeyinga hefur í senn vakið undrun og
reiði; mönnum hefur skilizt það betur en nokkru
sinni fyrr hversu fjarlægir stjórnarherrarnir eru orðn-
ir heilbrigðum íslenzkum hugsunarhætti, þótt raun-
ar hefði mátt gera ráð fyrir því að valdamennirnir
kynnu sig ekki frekar gagnvart Færeyingum en rétt-
indum sinnar eigin þjóðar. En allan almenning minn-
ir þessi atburður á þá tíma þegar danskt vald og er-
indrekar þess meinuðu íslendingum að sýna þann
fána sem róttækustu sjálfstæðismenn landsins höfðu
kosið sem fána íslands.
F'ramkoma menntamálaráðherrans, Gylfa Þ. Gíslason-
ar, sýnir að til eru menn á íslandi sem virðast
svo gersneyddir íslenzkri sómatilfinningu að þeim
finnst sjálfsagt að láta sjónarmið Stórdanans ráða:
Á íslenzkri fánastöng úti fyrir færeyskri listsýningu
1 íslenzku listasafni skuli færeyskur fáni ekki mega
sjást án þess að tækifærið sé gripið til að minna Fær-
eyinga á, að þeim hefur ekki enn auðnazt að hrista
af sér til fulls yfirdrottnun Dana. Sú afstaða íslenzks
ráðherra mun um allt ísland vekja eindregnustu for-
dæmingu og fyrirlitningu íslenzkra manna, og minna
þá á hve lágt einmitt leiðtogar Alþýðuflokksins hafa
stundum áður lotið dönskum stjórnmálamönnum.
All íslenzka þjóðin fagnar auknum menningartengsl-
^ um Færeyinga og íslendinga. Og þeir íslenzkir
menn munu vandfundnir sem ekki unna færeysku
þjóðinni þess að koma fram sem fullvalda þjóð með
eigin þjóðfána nú þegar, enda þótt enn kunni að líða
nokkur stund þar til færeyska þjóðin leiðir sjálfstæð-
isbaráttu sína til lykta svo enginn efist framar um
rétt Færeyja sem' sjálfstæðs ríkis. Það má færeyska
þjóðin vita, að þessa dagana er hlegið um allt ísland
að ósigri ríkisstjórnarinnar í fánamálinu, og brölt ís-
lenzka menntamálaráðherrans á snærum Stórdana í
þessu fánamáli eru íslendingum einungis enn ein sönn-
un um þróun, þess stjórnmálamanns.
Alþýðuflokkurinn
hindraði lögfestingu
A lþýðublaðið treystir sér ekki til að bera það af Al-
þýðuflokknum að það var sá flokkur sem á síðasta
þingi kom í veg fyrir það áisumt Sjálfstœðisflokknum
að það yrðu lög á íslandi að allir sjómenn skyldu fá
200 þúsund króna sérstaka líftryggingu auk dánar-
bóta almannatrygginganna. Enda er þetta staðreynd
sem ekki er hægt að neita. Og jafnóhönduglega ferst
blaðinu að • sannfæra lesendur um forgöngu Alþýðu-
flokksstjórnarinnar í Sjómannafélagi Reykjavíkur í
þessu réttlætismáli sjómanna. Það er rétt, að þetta
mál á ekki að vera flokksmál, en hitt er von að sjó-
mönnum þyki það helvíti hart að Alþýðuflokkurinn
skuli standa gegn slíkum málum þegar hægt er að
logfesta slíkar hagsbætur til handa sjómannastéttinni
og vandamönnum þeirra, en láta sér nægja gasprið
eitt og röflið 1 Alþýðublaðinu.
_______/___________

I■■■■■•■■■■■•■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■
Iðnvæðing Islands voiöur að
vera

■ crm'nMann
Effir EGGERT~mmimiMR80N
Á fundi Æskulýðsfylkingar-
innar 1. október sl. flutti Egg-
ert Þorbjarnarson ítarlegt er-
indi um iðnvæðingu ísiands.
Fyrri hluti crindisins fer hér
á eftir, síðari hlutinn verður
birtur siðar.
Land það, sem forsjónin hef-
ur afhent okkur íslendingum,
er dýrlegt land. Það er svo
fagurt, svo tilkomumikið, að
fár ’erlendur gestur fær Itað-
izt það. Það er svo gott,
að hér gætu ungar kynslóðir
vaxið upp við -hin glæsileg-
ustu skilyrði, nám og leiki, störf
og gleði, öruggar um alla fram-
tíð. Það er land hinna miklu
möguleika íslenzku þjóðarinnar.
Meír en þrjátíu kynslóðir ís-
lendinga hafa byggt þetta land,
oftast öðrum háðar, unz íslenzka
þjóðin sótti fram til sjálfstæðis
síns á 19. og 20. . öldinni, og
sannaði óvéfengjanlega að hún
var fullfær um að ráða og ríkja
í sínu eigin landi.
Oftar en einu sinni hefur
þessi lífseiga þjóð staðið á
krossgötum.
Þannig var það, er íslend-
ingar gerðu Gamla sáttmála við
Noregskonung.
Þannig var það, er á dagskrá
var að flytja hina örlitlu þjóð
til józku heiðanna.
íslendingum var þá forðað frá
því að yfirgefa land sitt og
ættarleifð, og hverfa sem þjóð
af yfirborði jarðar.
En Gamli sáttmáli kostaði þá
nær sjö alda undirokun.
Hvað var það, sem var ís-
lendingum svo hættulegt í
Gamla sáttmála?
Það var sú staðreynd, að ís-
lendingar • seldu vald sitt út úr
landinu, afhentu valdið yfir
eigin málum, efnáhagslegum og
stjórnarfarslegum til erlendra
aðila.
Gamli sáttmáli er ein áhrifa-
ríkasta lexían úr allri sögu Is-
landsbyggðar.
Hann hei'ur setzt að í hugum
okkar íslendinga sem einmitt
það, sem íslenzka þjóðin mátti
aldrei aftur gera: að afsala sér
frumburðarréttinum, sjálfstæð-
inu, valdinu yfir eigin málefn-
um.
Á krossgötum
Nú stendur íslenzka þjóðin
aftur á krossgötum sinnar til-
veru.
Eftir röskar sjö aldir er verið
að leggja nýjan Gamla sáttmála
fyrir þjóðina til undirskriftar.
GÞessi nýji sáttmáli er nefndur
aðild . Islands að Eínahags-
bandalagi Evrópu.
< Samkvæmt honum eigum við
— hundrað og sjötíu þúsund
manna þjóð .— áð selja veiga-
mestu völd okkar eigin málefna •
í hendur Þjóðverjum (Vestur-),
Frökkum, Bretum, ltölum og
Dönum.
Þúsundir og tugþúsundir í-
talskra, þýzkra, franskra og
annarra útflytjenda eiga að
geta flætt yfir þetta fámenna
land.
Auðhringar þessara tugmillj-
óna þjóða eiga að fá hér rétt-
indi til fjárfestingar og atvinnu-
reksturs.
Auðiindir okkar fagra lands
eiga að liggja lausar fyrir gráð-
ugum, fésterkum einokunar-
hringum, sem láta stjórnast af
öllu öðru en mannlegum til-
finningum.
Landhelgin okkar, fossaaflið,
hveraorkan, hráefnin okkar —
allt á þetta að vera opið er-
lendum aðilum. >
Eini raunverulegi munurinn á
Gamla sáttmála og hinum nýja
er sá að í stað Noregskonungs,
sem persónugerfings hins er-
lepda valds yfir okkur Islend-
ingum, kæmi nú stjórn Efna-
hagsbandalagsins, hin svokall-
aða framkvæmdanefnd.
Hinn nýi sáttmáli felur í sér
lífshættu fyrir íslenzku þjóðina,
ekki með því að flytja hana
burt, ekki með því að beita
hana vopnum, heldur með því
að eyða henni í eigin landi með
stórfelldum innflutningi er-
lendra manna og með því að
gera íslendinga að nýlenduþræl-
um og landið að auðsuppsprettu
nýlenduherranna.
Ég er algjörlega sammála for-
manni Sósíalistaflokksins, Einari
Olgeirssyni, er hann sagði að
innlimun Islands í Efnahags-
bandalagið væri íslenzku þjóð-
inni margfalt. hættulegra en
hernámið með öllum sínum
hættum.
Það væri kaldhæðni örlag-
anna, ef ísle.ndingar ■ færu nú
að gerast nýlenduþjóð að nýju,
þegar hver þjóðin eftir aðra er
að kasta af sér oki nýlendu-
þrældómsins.
yið. Islendingar kunnum vel
að meta söng.\ist Ita.la, franska
kurteisi og þýzka nákvæmni og
við reynum að taka vel á móti
erlendum gestum, er heimsækja
land. pkkar.-
Við viljum læra allt jákvætt
pg riýtitegt _a£ þessum sem öðr-
urn þjóðum og viljum hafa við
þær vinsamleg samskipti.
En við Íslen'dingar viljum
einir eiga heima í þessu iandi
og ekki deila. því með neinum
öðrum þ.ió.ðum. Við teijum. að
. reynslan hafi þegar sýnt, að ís-
lenzka. þjóðin ,sé. s.iálf fær um
' áð raða' fyrir sér. að hún þurfi
ékki o.g rhe’gi ekki afhenija neitt
vaid úr landi síny,
Við viljum' að ísland sé fyrir
ÍSlehöihga og .þá eina, hvort
sem hér ræður. eitt eða annað
þjóðskipuiág.
Þær tilraunir,- sem nú ■ eru
gerðar til þess að.óinnlima ífe- itréinráðörs og >álráðir í landinu,
land í Efnahágsbandalagið er í ' stjórhi. . sjálfir. uppbyggingu at-
rauninni árás imperíalismans, 'vinnulífsins, eigi sjálfir öll at-
árás heimsyaldasinnanria á ís- vinnutæki og:'öli hráefni og
land, á iíískýör íslenzks al- verði sjálíir óskoraðir húsbænd-
mennings. Það eru gömlu ný- ui á sínu -eigin heimili.
lenduveldin, .sem ..eru hér að • Þetta er.munurinn. Og þar er
verki, þau eru að reyná að fáeræ; ekkertxí miili.
íslendinga að • nýju * fangaföt a«* Það. skiptir ekki máli, hvort
nýlenduáþjánar. Þvíaniður eiga niaðurinn er ■ ybrkamaður eða
þessi nýlenduveLdiur.málsvara at.vinrrirrekandi, verzlunarmaður
sína meðal ísienzku;-þýóðarinnr:r;..eða:,sjómaður, bóndi eða mennta
ar. iuCí- rn maður.
Það er-.ótrúlegt enilsatt, ’á'ð o-Et hanni. hugsar eins og ís-
til skuli vtera -mcnn meðal oklc-.
ar, sem leyfa.’sér. að bérjast fyr-
ir því, að útlendingar;fái leyfi
til þess að reisa verksmiðjur,:
orkuver og :annan ;atvinnurekst-
ur á landi okkár, að-.útlending-
ar fái yfirráð yfir'íslenzkri jörð
og íslenzku .yinnuafli.:
Þessi framkoina er svo mikil
goðgá, svo andstseð öilu þjóð-
erni okkar Islendinga, sögu og
lífsþörfum þjóðaninnar,: að þess
Lehdingmy.u et -.hanri hefur ís-
lenzkt’sjónarmið, þá kýs hann
selnnigtosttnn, íslenzku stefn-
unarsv Eéi;v: 5c.
. Islenzka stefnan er sú, að iðn-
iVséðing íslenzkrá- atvinnuvega
verði áð vera verk íslendinga
sjálfra og erigra annarra.
Einsnog sakir standa nú, er
. þessi steíná". lífsnauðsyn fyrir
íslenzku þjóðina. -
Hún er varnarráðstöfun ís-
er engin \’on,-;að íslenzlca.1 þjóð-'-’- lcnzlcu þjóðurinnar gcgn fyrir-
in myndi nokkru stnni íyrirgefa ■
þeim mönnum, er hleyptu er-
lendu auðmagni inn j Landiö.
Einstaka stórar þjóðir geta
e.t.v. um stundarsakir. Leyft ein-
hverjar undanþágur — óg mega
þó áreiðanlega gæta sín.
ætlunum um að færa hana aft-
ur fófangabúning nýlenduþræl-
dómsins. Og hún er framsækin
stefna, sem getur leitt tiL bættra
lifskjara, meirl menntunar og
blómlegrii meririirigar í landinu.
Hún er barátt-a fyrir sjálfstæði
En okkar þjóð, ’svo fámenn ■ og tilveru íslenzku þjóðarinnar.
sem hún er, og sem ræður yfir . Um þessa stefnu geta og eiga
fjármagni, serri ; er... aðeins. brot allir ísleiidingar að sameinast,
af fjármagni sumra erlendra
auðhringa, — hún má ekki við •
þvi — hvaö þá að gefa allt
laUSt. í.k
Félagar! ....... ...
Ég hefi. fjölyrt um þessa hlið..
málsins végna. þess að hún er
sú ,.iðnvæðing“., -sem njlendu-
veldin eru að reyna ,að þvinga:
upp á Islendinga rpeð , stórkost-
lega auknu arðráhi. á .íslénzkri
alþýðu og með því að gera Is-
hvar í'stétt eða flokki sem þeir
standa,-
Þáð 'ér riáuðsyrilegt að reyna
að sannfæra alla þá, sem kunna
að vera ginnkeyptir fyrir innreið
erlendra auðhringa í landið, um
að það eitt sé íslenzkt og fram-
sækið að íslendingar einir iðn-
væði' sitt eigið land.
Því verður ekki trúað fyrr en
tekið v'erður á, að þeir verði
margir; íslendingarnir, sem
land að nýlenáu á nýjan: jeik. kjósa erlenda iðnvæðingu en
Það er sú „iðnyæðing:“, sem ekki íslenzka.
hluti af íslenzku; þprgarástétt-:.
inni hefur a.ð lei^arjjósi. . ..
Og hér komurh yið. að vatna-
sk.ilunum mUÍi þeirr%;sem vilja
erlenda iðnyæðingu- á, íslandi
og á kostnað Islendinga og>
hinna, sem vilja íslen^ka iðn-
væðingu til ..hagsþpL.a . fyriy íá-
lenzku þjóðina... , .
Annarsvegar er. útlenda ,stefn-
an, sú að innlima ísland í:Efna-
hagsbandalágið, hleypa,- erlendu
fjár.mágni og vinnuafli, .jnn í
landið, ' afhenda erlendu . fjár-
m.agni hráefni ' landsins . og ís- -
lenzkt vinnuafi pg gerast undir-
menn útléndinga , í landi E.gils,
Snorra og Jóns.
islenzk stefna
Hinsvegar er ísleiizka fnan,
sú að, .íslendingar iðijvæði,„sjálf-
ir sitt, land,. sína,,, atyinnuvegi,
að Islendingpy lært af, öðrum
þjóðum,., þíggi Lán. frá þeim með
aðgengilegum kjqr.um,. en verði < s.l. var búið að flytja vörur til
RáS viðburðanna hefur þegar
sett á'1 dagskrá spurninguna um
iðnvíéðihgu IsLarids og það virð-
: ist einsýnt, ■ að sú spurning
verði eklci tekin a£ dagskrá.
Það -er ekkl aðeins sú bráða
hætta’ ' Efnahagsbandalagsins,
sem rekur á eftir, heldur og
öll-sú afturhaldssama o*g þjóð-
hættú'éga stéfriá. sem núverandi
rí’kisstjórn framfýlgir.
Þáð ' ér' ’ömótmælanleg stað-
reynd, áð þáð er stefna núver-
andi ríkisstjörnar. að efla ný-
léhdueinkennin, í efnahagslífi
Isíéndinga, fyrst og fremst með
því áð'flytjá'út irieira af óunn-
um eða lítt unnum hráefnum. I
anda þessarar stefnu er verið að
brjýta niður viöskiptin við sós-
íalistísku löndin, 'sem hafa ekki
aðeins verið traustustu markað-
ir okkar íslendinga, heldur sýnt
í' verk.i vilja til þess að kaupa
fúlluhnar vörur af íslendingum.
Glöggt dæmi um síjórnarstefn-
una er sú staðreynd, að í júlí
Sovétríkjanna fyrir ca. 26 millj.
króna á móti ca. 232 milljónum
á sama tíma í fyrra.
Spurningin um fuUvinnslu
hráefna okkar Islendinga ér
lykilspurning f sambandi við ís-
lenzka iðnvæðingu. Hún varðar
einmitt möguleika Islendinga til
þess að lifa sem efnahagslega
sjálfstæð, óháð þjóð. Og hún
varðar mjög möguleika Islend-
inga til þess að bæta lífskjör-
in, tryggja atvinnuna, . efla
menntun og menningu þjóðar-
innar.
Það er brýnt hagsmunamál
íslenzku þjóðarinnar í bráð og
lengd, að. það sjónarmið verði
viðurkennt í orði sem á borði,
að íslendingar eigi að fullvinna
sem mest af hráefnum landsins
til útflutnings og til eigin
neyzlu.
Það seo mestn
máli skiptir
Þetta er ákaflega víðtækt
svið. Þar verður ekki alll gert
í einu og það þarf að vanda
vel til verks.
En það sem skiptir mestu
máli í þessu sambandi er það,
að íslenzka þjóðin taki þessa
stefnu og snúi sér af alvöru að
framkvæmd hennar.
1 sambandi við þetta vil ég
minnast á eftirtalin svið:
1. Framleiðsla matvæla, og þá
fyrst og fremst fiskafurða til
útflutnings.
Þetta er fyrir okkúr íslend-
inga grundvallaratriði, án þess
að gildi neinna annarra nauð-
synlegra atvinnugreina sé rýrt.
íslenzka þjóðin er þannig
staðsett, að hún hefur mögu-
leika á að vera eitt af mestu
matvælaforðabúrum heims á
sviði fiskafurða.
Hún þarf að setja sér það
markmið, að Island verði há-
þróað fiskiðnaðarland, þar sem
tækni og vísindi skipi öndveg-
issess.
Til þess þarf að reisa —
samkvæmt áætlun — stór og
fullkomin fiskiðjuver með að-
stöðu til alhliða nýtingar aflans
og fullkomnum rannsóknar- og
tilraunastofum. — Ennfremur
minni iðjuver á öðrum stöðum,
en með nútímatækni.
Til þess þarf að binda endi á
þá skaðræðisstefnu, sem nú rík-
ir í landhelgismálunum, vernda
fiskistofninn og efla hann með
vísindalegri fiskirækt.
Það verður að stefna mark-
visst að því, að íslendingar full-
vinni fiskafla sinn, að lagt verði
inn á nýjar brautir í því skyni
með aðstoð vísindanna og að
íslendingar verði algjörlega
samkeppnisfærir við fremstu
fiskiðnaðarþjóðir heims.
Það er misskilningur, sem
lcomið hefur fram hjá Benedikt
Gröndal í Alþýðublaðinu, að há-
þróaður íslenzkur fiskiðnaður
eigi aðeins erindi á matborð
sósíalistísku landanna.
Hann á erindi um allan heim.
Islendingar þurfa ekki að vera
f neinum vandræðum með
markaði fyrir matvæli, svo
mikil sem eftirspurnin er.
En ef til vill á að skilja um-
mæli ritstjórans þannig, að
vestræn vinátta gömlu nýlendu-
veldanna nái aðeins til hráefn-
isins, en ekki til fullunninnar
vöru Islendinga?
2. Islendingar, sem eiga um
800 þúsund fjár, þurfa að full-
vinna sjálfir alla sína ull, í stað.
þess að í'lytja megnið af henni
út óunna. Með því er hægt að
þrefalda til fjórfalda verðmæti
hennar. Og um hana gildir hið
sama og um íiskinn. Hún á er-
indi um allan heim vegna gæða
sinna. Og þó að Benedikt Grön-
dal geti e.t.v. ekki selt allar
iðnaðarvörur íslenzkra bænda
til vestrænna vina sinna, held-
ur aðeins ullina sem hráefni, þá
geta íslendingar naumast þess
vegna hætt við að skipuleggja
háþróaðan ullariðnað í landi
sínú.
Og svö er' það ekki nægilegt
að segja að „Alþýðublaðið hafi
hvatt til gætni í sambandi við
stórverksmiðjur erlendra að-
ila.....“
íslendingum nægir ekki svona
loðin afstaða. Það nægir hvorki
meira né minna en afdráttarlaus
andstaða Alþýðublaðsins gegn
hverskyns stórverksmiðjurekstri
og öðrum rekstri erlendra aðila
á íslenzkri grund.
Islendingar — ekki sízt Al-
þýðuflokksmenn — bíða eftir
slíkri yfirlýsingu í Alþýðublað-
inu, í anda kjörorðs Jóns Bald-
vinssonar: „Island fyrir Islend-
inga“.
Það er sagt, að Alþýðuflokks-
foringjarnir leiti með logandi^
ljósi að máli til að sprengja
ríkisstjórnina á, og séu ekki
fundvísir.
Hérna er málið.
Islenzk iðnvæðing er meira að
segja sterkasta málið, sem nokk-
ur flokkur á íslandi getur nú
haft, hvort sem hann yill fara
úr eða í ríkisstjórn.
3. ísland á ekki aðeins fiskinn
og ullina.
Það ræður yfir margvíslegum
öðrum hráefnum sem sum hver
eru enn ekki fullrannsökuð.
Áburðarverksmiðjan og se-
mentsverksmiðjan er aðeins lít-
il byrjun þess, sem koma þarf.
Það þarf að hraða rannsókn-
•*'- - .........- • 3
um á hráefnalindum íslands og
áætlun' um hagnýtingu þeirra,
um býggingu nýrra iðjuvera.
ísland ræður einnig yfir mik-
illi orlcu í vatnsöílum sínum og
hitasvæðum.
Þessa orku þarf að beizla i
stórum stíl, ekki aðeins til þess
að reka iðjuver til vinnslu eig-
in hráefna, heldur einnig til
þess að reka allan þann iðnað,
stóran sem smáan, er vinnu.r úr
innfluttum hráefnum, hvort sem
um er að ræða fullkomnar
skipasmíðastöðvar, fataverk-
smiðjur, plastiðnað eða marg-
víslegan annan iðnað.
Og á sviði ræktunar ræður Is-
land yfir miklum möguleikum,
sem íslenzkir bændur og þjóðin
í heild gætu hagnýttt sér í
'miklu ríkara mæli
til.
en hingað
En við komum alltaf að sama
atriðinu aftur.
Hvort sem um er að ræða
iðnvæðingu á sviði fiskiðnaðar,
landbúnaðarafu.rða, vinnslu inn-
lendra eða erlendra hráefna eða
' i
beizlun orkunnar — þa er
markalínan hin sama:
íslenzk eða erlend iðnvæðing,
sjálfstætt efnahagslíf eða ný-
lendustig.
Niðurstaðan verður einnig
alltaf hin sama:
Iðnvæðing Islands verður að
vera verk íslenzku þjóðarinnar
sjálfrar.
HOFÐABORG 10/10 — Eld-
gos varð á einni Tristan de
Curtha í Suður-Atlanzhafi,
miðja vegu milli Afríku og
Suður-Ameríku, og varð að
flytja alla íbúa, 260 að tölu,
þaðan til Næturgalaeyjar sem
er þar skammt frá. Mun eng-
an mann hafa sakað. Eldfjall-
ið hafði verið talið útkuln-
að.
• •
HIN ÞELDOKKA VENUS
Wieland Wagner heitir einn
af þekktustu leikstjórum í
Þýzkalandi. Hann er einn af
sonarsonum tónskáldsins fræga,
Richard V/agners, og stjórnar
hinu kunna leikhúsi í Bayer-
uth, þar sem tónskáldið stofn-
aði óperu sína árið 1876. Á
hverju sumri fara þar fram
hátíðasýningar á verkum Rich-
ards Wagners og vekja þær
mikla athygli listvina um alla
Evrópu.
Hátíðaleikarnir í ár tókust
vel, en þó varð framkoma
nokkurra manna í sambandi
við þá til þess að setja blett
á hátíðina. Eitt aðalhlutverkið
var í höndum bráðsnjallrar
negrasöngkonu, og þetta varð
til þess að gamlir og nýir naz-
istar með aríakompiex hófu
leiðinlegar árásir á leikstjór-
ann. Allir vita að amríkanism-
inn hefur átt greiðari aðgang
að Vestur-Þýzkalandi en
nokkru öðru landi, og hin fas-
istísku öfl í Vestur-Þýzkalandi
hafa tekið kynþáttamisréttis-
stefnunni gegn negrum í
Bandaríkjunum fegins hendi.
Þetta notuðu þeir til að hefja
bréfaárásir í stórum stíl á
Wieland Wagner, og hótuðu
honum og leikhúsinu illu ef
hann léti ekki af fyrirætlun-
um sínum.
Wieland Wagner valdi negra-|
söngkonuna Grace Bumbry frá
suðurríkjum Bandaríkjanna (á
myndinni ásamt rithandasafn-
ara) til þess að syngja hlut-|
verk Venusar í nýrri sviðsetn-
ingu á ,,Tannhauser“. Brum-
by er aðeins 24 ára en hefur
þegar getið sér frægðarorð
fyrir frábæra* söngrödd.
Biaðafulltrúi leikhússins í
istísku árásir. Hann gaf út þá
yfirlýsingu að söngkonan
klædd í gullinn búnað frá 5 •
hvirfli til ilja, og að andlit'"'
hennar yrði einnig smurt gyllt-
uni lit. Þannig var ekki reynt v ^
að slá niður hinar ósvífnu árás-' ''v'
ir á negrasöngkonuna, heldur
var leitazt við að róa fasistan. >
með því að þylcjast ætla að
breiða yfir einhvem ósóma.
■ Sum þýzk blöð telja þetta mik-
inn hnekki fyrir vesturþýzka
: ieiklistarstarfsemi.
Ungfrú Grace Burnbry kom
sá og sigraði. Hún vann hjörtu
áheyrenda um leið og hún birt
ist á sviðinu. Og fasistarnir
með aríakomplexinn höfðu að-
eins orðið sjálfum sér til
skammar og sett heiður lands
síns í hættu.
jg) —• ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur II. októbef i991
Miðvlkudagur 11. október 1961 — ÞJÓÐVILJINN—
(S