Þjóðviljinn - 16.12.1961, Blaðsíða 6

- FERÐ ASÖGUÞÆTTIR
Frá Grænlandi
fii Rómar
Eniar Ásmunds-íon lögmaður
notar frístundir sínar til
iefðalaga út í heim. Ferða-
þaetlir hans eru fjörlega rit-a
aðir; Einar er allra manna
ircðástur um þá staði sem
hann staldrar við á, og segir
ekki frá ööru. en því, sem
gaman er að heyra. Þetta er
goð íerðabók.
ÆVISAGA
Saga bóndans
í Hrauni
Guðmundur L. Friðfinnsson
1 ritdómi í Mbl. (Guðm.
Damíelsson) segir:
„Ég tel þes-sa bck alveg vafa-
laust með beztu ævisögum
c-kkar og mundi enginn fær
um að skrifa sléka bók, sem
ckki væri sjálfur tvennt í
senn: góður bóndi og gott
fkáld:“
SKEMMTILEGAR
SKÁLDSÖGUR
Guliæðið
Jack Londcn (Geir Jónasson
annast útgáfuna).
í Suíjrhefum
Jac-k London (Sverrir
Kristjénsson þýddi)
Þetta eru tvær nýjustu þæk-
urnar í ritsafni Jacks Lond-
on, sem nú er orðið átta
bindi. Báðar þessar nýju
Jack London þækur eru ein-
staklega skemmfilegar og
spennandi.
Lifl!
vesfurférSnn
Björn Rongen (ísak Jónsson
þýddi)
Norski rithöfundurinn Rong-
en skrifar hér unglingabók,
sem er alveg frábær,
Bokaverzltm
Isafoldar
Kaup og fiskverð geta stórhœkkað
ef okrinu verður létt af útaerðinni
Hér fer á eftir aðalkaíli grein-
argerðar Lúðvíks og Karls fyr-
ir írumvarpi þeirra um stuðn-
ing við atvinnuvegina:
Öngþveiti Viðreisnar-
innar
Enginn husandi maður getur
lengur verið í nokkrum vafa
urn það, að steína núverandi
ríkisstjórnar í efnahagsmálum
leiðir út í beir.t cngþveiti. Sið-
an ríkisstjórnin tck við völd-
um, eða á tæpum tveim árum,
hefur aRt verðlag í landinu
fárið stórhækkandi og lífskjör
vinnandi fó1ks að sama skapi
versnandi. Þannig hefur verð á
kjctvcrum hækkað um 18°'0, á
mjólk og feitmeti um 22%, á
fiskmeti um 30%, á mjölvöru
um 66%, brauðum um 35%, og
meðaltalsverðhækkun á matvör-
um nemur 270/0. Hiti og raf-
maen hafa hækkað í verði um
34% og fatnaður um 28fl0. Með-
lalshækkun á vörum og þjón-
ustu nemur 29% á tæpum
tveimur árum. Allar eru töiur
þeasar samkvæmt útreikning-
um Hagst«fu Isiands. Og enn
heidur dýrfíðaraukningin á-
fr?m, því að vitað er um verð-
hækkanir. sem tiikynntar verða
á næstunni.
Varnarþarátta Iaunþega
Það var hin. sffellda dýrtíðar-
ai’t'r'nff sem leiddi til verk-
fal’a"',a á sl. rumri. Launbeg-
er gátu ek'ki tekið á sie verð-
hTi ’-nn;mqr bó’alai'st. Fn svo
cifiinínrus,,s var r-'kmstjörnin
á hag )ai’r>h“ga, að hún boildi
ekV' að h^rfa á bað, að þeir
fensiu iaun sín hækknð um 10
—12% f"TT'sr. Fú launa-
hæVi">»n var augiiösJega ekki
næsileea mikil 111 þess að hæt,a
launamönpum umn bá dýrtíð,
sem núvemndi ríkisstjórn hafði
leitt yfir þó.
Eins eg rúum er kunnu.st,
grein rík;sstiómjn til þess ó-
yndisúrráe^’i' að lækka gengi ís-
lenzkrar kmmu aftur í sumar.
Sú genejylækkun hefur þegar
leitt til þess, að öll kauphækk-
unin. sem samið var um í sum-
ar. hefur étizt uon í nýrri verð-
]a sshækkun. I.aunþegasamtökin
hafa á ný sagt upd samningum.
og enn má búast vjð verkföjlum
og franiieiðslustöðvunum.
Fiskverð og kaup verð-
ur að hækka
Með gengislækkuninni í sum-
ar var kaup sjómanna raun-
verulega Jækkað eins og annars
vinnandj fólk. Þeir krefjast því
í dag hækkaðs fiskverðs eins
og verkamenn og aðrir launbeg-
ar hækkaðs kaurs. Hagur út-
gerðarmanna versnaði líka við
geneisjækkunina í symar. Fisk-
verð bátanna hefur ekki hækk-
að um eínn einasta eyri, og
sbdarverðið hækkaði ekki þrátt
fyrir gengisJækunina. En nauð-
svniar útgerðarinnar hafa
hækkað í verði vegna gengis-
brevtin ga ri nn ar.
Það má þvi öllum vera ljóst.
sem um þessi mól hugsa, að
ekki verður undan því vikizt
að hælcka kaun verkafólks og
fiskverð til sjómanna og út-
gerðarmanna. Að neita -slíku er
að berja höfðinu við steininn
og þverskallast við staðreynd-
um.
Stefna ríkisstjórnarinnar í
þessum efnum er söm og áður.
Hún segir, að ekki sé hægt að
hækka kaupið cg að enginn
gru.ndvöllur sé fyrir hækkað
fiskverð. Það er stefna stjórnar-
innar. að verkafcik og siómenn
og útvegsmenn taki á sig dýr-
tíðaröldu gengislækkunarinnar
bótalaust.
Svikamylla ríkisr/jórn-
arinnar
Það hefur löngum verið leik-
ur núverandi ríkisstjómar að
halda því fram við verkamenn,
að ekki sé hægt að hækka kaup
þeirra af því, að útgerðin þoli
það ekki. Otgerðinni er aftur
sagt, að hennar hagur sé þröng-
ur af því, að sjómenn taki of
stóran hlut af aflanum. Og
frystihúsin geta ekki hækkað
fiskverðið til sjómanna og út-
gerðarmanna af því, að kaup
verkaíólks er talið vera of hátt.
Þannig er hverjum stefnt gegn
öðrum og þar með sannað, að
ekkert sé hægt að gera við
vandanum.
En samanburður á kaupgjaldi
og fiskverði í Noregi og hér
hefur brugðið nokkru ljó-si á
Karl Guðjónsson
þessa svikamyllu ríkisstjórnar-
innar. I Noregi er kaupgjald
verkafólks hærra en hér. Þar
er íiskverð miklu hærra en hér,
og þar virðist afkoma fisk-
kaupenda einnig vera miklu
betri en hér. íslenzki fiskurinn
er þó seldur á eins háu og jafn-
vel hærra verði á heimsmörk-
uðum en sá norski.
Gífurlegt okur
milliliða
Hvað er það þá, sem veldur?
Málið er augljó-st, þegar betur
er að gáð.
1 Noregi eru útflutningsgjöld
á sjávarafurðum svo að segja
engin, eða um 0.075%, en hér
eru þau orðin samkvæmt á-
kvörðun ríkisstjórnarinnar 7.4%.
Slík útflutningsgjcld þekkjast
hvergi hjá nokkurri annarri
þjóð. Núverandi ríkisstjórn
hefur hækkað þessi gjöld úr
2.9% í 7.4%. I Noregi býr sjáv-
arútvegurinn og atvinnuvegir
landsins almennt við lága vexti,
2—3%, en hér á landi eru vext-
irnir hærri en í nokkru öðru
landi í Evrópu hér ertu vext-
ir nú 7—97?% Og á Íöíítum lán-
um 6 V?—872%. Vaxtabyrðin
hér er tvisvar til þrisvar sinn-
um meiri en í Noregi. Vátrygg-
ingargjöld fiskiskipa eru tvisvar
Framhald á 14. síðu.
til laga um stuð
atvinnuvegina
Frumv.
ing við
Hér er birl frumvarp Lúðvíks
Jósepssonar og Karls Guðjóns-
sonar um stuðnirg við atvinnu-
vegina, sem nú liggur fyrir Al-
þingi:
1. gr.
í þeim tilgangi að hækka
fiskverð til sjémanna og út-
gerðarmanna og kaupgjald
iþeirra, sem vinna að fram-
leiðslustörfum, skulu gerðar
þær ráðstafanir til stuðnings at-
vinnuvegunum, sem lög þessi
mæla fyrjr um.
2. gr.
Frá 1. janúar 1962 skulu
vextir Seðlabanka Islands af
afurðalánum eigi vera hærri en
2% og útlánsvextir viðskipta-
bankanna á þeim lánum eigi
hærri en 2‘/2% fyrstu 6 mán-
uði lánstímans, en mega hækka
úr því um Vjs0/b-
Scðlabankinn skal veita af-
urðalán, sem nema % af á-
ætluðu útflutningsverði vörunn-
ar.
3. gr.
Frá 1. janúar 1962 skulu al-
mennir innláns- og útlánsvext-
ir banka og sparisjóða og vext-
ir af öllum föstum lánum fær-
ast í það, sem þeir voru, áður
en efnahagslögin frá 20. febrú-
ar 1960 voru sett.
4. gr.
Frá 1. janúar 1962 skal
Seðlabanka Islands skylt að
greiða útflytjendum fullt verð
útfluttra íslenzkra framleiðslu-
vara eigi siðar en einum mán-
uði ^tir að varan hefur verið
flutt úr landi, enda sé frá þeim
tíma óheimilt að flytja úr landi
cseldar framleiðsluvörur.
Þá er Seðlabankanum einnig
skylt að greiða framleiðendum
fullt útflutningsverð þeirrar
vöru, sem þeir sanna með
vottorði matsmann-s eða á ann-
an fullnægjandi hátt að tiJbú-
in hafi verið til útflutnings í
einn mánuð og sölusamningur
hefur verið gerður um.
5. gr.
Frá 1. janúar 1962 skulu öll
útflutningsgjöld sjávarafurða,
þar með talin gjöld til hluta-
tryggingasjóðs-, lækka í það,
sem þau voru fyrir setningu
bráðabirgðalaga nr. 80 frá 3.
ágúst 1961.
6. gr.
Frá 1. jaaúar til 1. júlí 1962
skal ríkissjóður sjá um vátrygg-
ingu aJlra íslenzkra fiskiskipa,
og skal iðgialdagreiðsla (hundr-
aðshluti iðgjalds) hvers skips
vera sem svarar helmingi þess.
iögjalds, sem greitt var fyrir
það árið 1961. Iðg.iöld nýrra
skipa skulu ákveðin tilsvarandi.
Fyrir 1. júlí 1962 skal ríkis-
stjórnin hafa stofnsett nýtt vá-
tryggingarfélag fiskiskipa, sem
tr>rggi sem hagkvæmust vá-
tryggingarkjör.
Eigendur fiskiskipa skulu
hafa rétt til þess aö segja upp
gildandi tryggingarsamningum
við íslenzk tryggin,garfélög með
tveggja mánaða fyrirvara.
7. gr.
Árið 1962 slral öJJum íslenzk-
um vátryggingarféJögum skylt
að Jækka gildandi vátryggi.ngar-
iðgir’d sín á íslenzkum fram-
leiðsluvörum um 25%. ■
8. gr.
Ári.ð 1962 skulu fJuiningsgiöld
ísjenz.kra skipa á útflutningsaf-
urðum Jækka um 20% 'frá því,
sem var árið 1961.
9. gr.
Fró 1. ianúar 1962 skal út-
fJutningsféJögum fraTnleiðenda
oa beim aðiJum öðrum. sem
hafa rreð höndum n'i'hoðnsölu
á ísJ.enzkum framJe'f-'íuvörjiim,
röpjmilt. að tpka hærrí bðknun
f—rir störf við sö’u.n.a en
1% af fob-verði. Gheim’R er
að greiða erJendiim n.mboðsað-
i’ii.m bærri. umbnðsjnnn vegna
sölu útfluttra vara en 2n0.
10. pr.
Siáva rútveeem á 1 p i-i Tnnevtið
r.°t’tr með r°pJugerð ákveðjð
nánpr um aJJt, s<m varðar
framkvæmd þessara laga.
11. gr.
I.ög Viper’ öð’ast Hpppr glJdi,
r“ eru iafnframt úr gfldi felld
öJI Jagaákvæði, sem fara í bága
við þau.
g) — ÞJÖÐVILJINN — Laugardagur 16. desember 1961