Þjóðviljinn - 16.01.1962, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 16.01.1962, Blaðsíða 6
þldÐVILJINN Útgefandl: Samelnlngarflokkur alþýBu — Sósíallstaflokkurlnn. — Ritstjóran Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmundsson. - FréttaritstJórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. - Auglýsingastjóri: Guðgelr Magnússon. - Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðJa: Skólavörðust. 19. Bíml 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 50,00 á mán. — LausasöluverB kr. 3.00. PrentsmiðJa Þjóðviljans h.í. r Ihaldið laumast að verka- unum J^Jorgunblaðið tengir nú daglega saman í skrifum sín- um stjórnarkosningarnar í verkalýðsfélögunum og kjarabaráttuna. Þar er að sjálfsögðu sunginn sami öf- ugmælasöngurinn og jafman áður, allt frá því leið- togai Sjálfstæðisflokksins lærðu það á námskeiðum hjá þýzku nazistunum að flokkur auðvalds og gróðahags- muna gæti sem bezt látizt vera verkalýðsflokkur í áróðri sínum. Og aðalkenning áróðursins er ein og hin sarna hvar sem slíkir flokkar taka að laumast til á- hiifa í verkalýðsfélögum: Umfram allt má engin kjara- barátta fara fram, iheidur eiga verkamenn og aðrir launþegar einungis að koma sjr nógu vel við atvinnu- rekendur, þá munu kjarabæturnar veitast þeim að auki! En það þarf ekki nema lítilsháttar kunnugleik af sögu verkalýðsfélaga til tað vita, að með þessum hætti hafa kjarabætur aldrei fengizt. Hér á landi eins og erlendis hefur verkalýðshreyfingin orðið að berjast fyrir hverj- um einustu kjarabótum, hverri einustu réttarbót, og oftast orðið að beita til þess vopnum samtaka sinna. Meira að segja um mál eins og það, hvort togarasjó- menn skuli njóta sex stunda, átta stunda, tólf stunda lágmarkshvíldar á sólarhring varð að berjast í ára- tugi, alltaf gegn hatrammri andstöðu afturhaldsaflanna í landinu. Það eru ekki nema noikkur ár síðan Kjartan Thors og nokkrir kumpánar með honum sendu Alþingi álitsskjal þess efnis að tólf stunda hvíld togaraháseta væri óframkvæmanleg á íslenzka togaraflotanum! Þeim hefur verið kennt annað. Jjað sést líka af undirtektum stjórnar Landssambands uslenzkra útvegsmanna við kröfur sjómanna um kjarabætur, þegar beinlínis er neitað að ræða um breytingar á hlutaskiptakjörunum, og Morgunblaðið telur allar breytingar á þeim kjörum hima mestu fjar- stæðu og heimtufrekju af hálfu sjómanna. Ekki væri ólíklegt að þessi þrjózka og ósvífna afstaða útgerðar- manna gagnvart sanngjörnum kröfum sjómanna standi einmitt í sambandi við afturhaldsstjórniina í stærsta sjómannafélagi landsins, Sjómannafélagi Reykjavíkur. Þar hefur íhaldið náð sterkum ítökum í stjórn félags- ins vegna þess að Alþýðuflokkurinn hefur opnað allar gáttir og m.a. sett einn af þingmönnum Sjálfstæðis- floktksins í stjórn félagsins. Vel mætti vera að hin ó- svífna framkoma atvinnurekenda gagnvart kröfum sjó- mannasamtakanna byggist einmitt á því, að afturhald- ið telji líkur til þess að sameiginleg forysta Sjálfstæð- isflokksins og Alþýðuflokksins haldist í Sjómannafélagi Reyikjavíkur og sé þá ekki mikil „hætta“ á að afli samtakanna verði beitt til að knýja fram kjarabætur. Morgunblaðið kemst raunar mjög nærri því að orða þessa skoðun með skrifum sínum um stjórnarkjörið í Sjómannafélagi Hafnarfjarðar, þar sem „sigur“ ríkis- stjórnarflokkanna með fjögurra atkvæða mun er túlk- aður sem sigur fyrir afturhaldsstefnu ríkisstjórnarinn- ar, og úrslitin beinlínis notuð sem röksemd fyrir því að sjómenn séu ánægðir með kjör sín. Cjálfsagt er það flestum hugsandi verkamönnum aug- ljóst mál hvers vegna Sjálfstæðisflokkurinn, flokk- ur auðvalds og gróðahyggju, leggur nú á það ofurkapp að ná valdi á verkalýðsfélögunum. Hitt er mörgum enn undrunarefni, að Alþýðuflokkurinn skuli svo langt leiddur að nota tiltrú verkamanma til þess að afhenda venkalýðsfélögin eitt af öðru undir íhaldsstjórn. En það mun skammgóður vermir afturhaldi landsins. Því mun ekki takast að lama verkalýðshreyfinguna innan frá, enda þótt uppkaupin á Alþýðuflokknum til þeirra skemmdarverka hljóti að valda verkamönnum og öðr- um launþegum tjóni og veikja verkalýðshreyfinguna um skeið. — s. I Var þá ekki um annað talað á þingi sovézka kommúnista- flokksins í haust en Jósef Stalín og þær hörmulegu starfs- aðferðir sem leiða til persónu- dýrkunar og margra afbrota? Sigrar í iækni. Ordsjonikidse-verksmiðjan í Moskvu frainlelðir margskonar sjálfvikkar vélasam Er þá einhver helzta iðja manna hér í landi nú að brjóta niður styttur og fjarlægja myndir? Vafalaust verður það um langan aldur eitthvert helzta vandamál þeirra sem reyna af alvöru að gera sér grein fyrir þróun sósíalistísks þjóðfélags í Sovétríkjunum að finna þess- um atburðum réttan stað. Og það hlýtur að viðurkennast að þetta er ekki auðleyst vanda- mál. Það er rangt að gera of lítið úr afbrotum Stalínstíma- bilsins svonefnda. Að vísu er ekki líklegt að sagan endurtaki sig, sjálfar umræðumar sem fram hafa farið eru að mörgu leyti góð trygging gegn þvi. En reynslan krefst þess engu að síður af öllum kommúnistum, öllum vinstri sósíalistum, að þeir taki til rækilegrar rann- sóknar kenningar marxismans um ríkisvaldið, að þeir finni allar þær smugur sem leitt geta til misnotkunar eða hnign- unar sósíalistísks lýðræðis á fyrstu áratugum nýrrar þjóðfé- lagsskipunar. Og auðvitað verða þessar rannsóknir fyrst og fremst að miðast við þær að- stæður sem skapast í hverju landi. Sósíalisminn er bæði einn og margþættur. Það er líka rangt að gera of mikið úr þessum vandamálum, sjá ekkert annað en þau. Rétt- arglæpir, fjöldaofsóknir á hend- ur saklausu fólki í nafni sósíal- isma, eru hræðilegir atburðir. En í nafni sósíalismans var einnig framin menningarbylt- ing, efnahagsleg bylting, fé- lagsmálabylting. Það unnust stórir sigrar sem ekki aðeins sovézk alþýða naut góðs af heldur og verkalýður alls heimsins. Það hefur verið mik- ils virði fyrir hafnfirzkan sjó- mann, námumann í Wales og korsíkanskan bónda að hér eystra hefur ný þjóðfélagsskio- un, sem kemst af án kapítal- istá, staðið af sér árásir utan frá og innri erfiðleika í meir en fjörutíu ár. Lesendur geta spurt: er mælt hér eitt orð, sem ei fvrr var kunnað? Þeir hafa rétt fyrir sér, því miður. En ég vildi að- eins minna á nauðsvn þess, að menn gleymi því ekki að Sov- étríkin eru land mikilla and- stæðna. Og ekki aðeins í þeirri fortíð sem nú var nefnd, held- ur og í nútíð: efnahagslegar framfarir og skortur á mörg- um hlutum, sigrar í rftenningar- málum og þröngsýni í listum, sigrar í tækni og lág fram- leiðni í landbúnaði, virðingar- verð félagsmálalöggjöf og þung- bær skriffinnska. Vinir og and- stæðingar sósíalismans hafa oftast fallið í þá synd að gefa tilfinningum lausan tauminn þegar þeir ræða um Sovétríkin, já og sósíalistísk lönd yfirleitt. Þá verða hlutirnir mjög ein- faldir: annarsvegar skálmum við um land lífsgleðinnar, hins- vegar sitjum við harðlokuð í fangelsi þjóðanna. Þetta verður hálfreyfarakennt allt saman. um ávirðingar landbúnaðarins og miklar áveituframkvæmdir í Mið-Asíu sem þegar er hafizt handa um. Og er það ekki góð- ur styrkur í deilumáli að hafa framtíðina eindregið á sínu bandi? stæííur fyrir verksmiðjur, svo sem þessa sem á að vinna sjálfvirkt blokkir í díselvélar Við munum að í sumar voru gefin út drög að nýrri stefnu- skrá Kommúnistaflokks Sovét- ríkjanna, og á flokksþinginu var rætt um hana, rætt um það hvernig framkvæma skal þessa ekki fljótgert að bæta úr því sem vanrækt hafði verið. Það hafa verið haldnar margar ráð- stefnur um allt land. Það hafa farið fram kappræður um hag- kvæmari ntatkun landsins; Krú- stjoff og margir menn aðrir berjast fyrir því að maís, baunir, sykurrófur leggi undir sig miklu stærri hluta ræktaðs lands en verið hefur, og verði þá einær og fjölær grös látin þoka, þar eð þau séu sýnu arð- minni og gefi hvergi nærri þær I.ág framleiðni í landbúnaði: Uppskeruvéiasanistæða á al^ri i Suður-Rússlandi. Hlutirnir eru auðvitað miklu flóknari og miklu hversdags- legri, ef svo mætti að orði kom- ast. Þetta verða menn að muna hvort sem þeim líkar betur eða verr. Auðvitað verður samúð með sósíalisma eða andúð á honum aldrei strikuð út, slíkt væri næsta yfirnáttúrulegt. Vin- ir munu auðvitað alltaf hafa tilhneigingu til að ræða um það sem betur fer, fjandmenn munu alltaf hafa mætur á á- virðingum. En við skulum líka taka eftir því, að fylgjendur sósíalisma tala um nútíð og framtíð, fylgjendur kapítalisma tala um nútíð og fortíð. Síðar- nefndir munu tala um Stalín og Bería og húsnæðisskort í Moskvu og kjötskort í Sverdl- ovsk, fyrmefndir munu tala um húsnæðisskortinn og allar þær íbúðir sem verið er að byggja, tuttugu ára starfsáætlun. Nú er slík stefnuskrá auðvitað stór- viðburður: uppbygging komm- únismans á tuttugu árum, það munar um minna. En fram- kvæmd slíkrar stefnuskrár ger- ist í langri keðju hversdagslegra atburða. Við hvert fótmál eru ný vandamál sem kref jast nýrr- ar yfirvegunar, betri skipu- lagningar, betra starfs. Það var hlutverk flokksþingsins að marka heildarstefnuna, ákveða markmiðin. Síðan k.oma hinir virku dagar þegar ráðizt er að þeim verkefnum sem næst standa. Þið munið ef til vill að í janúarmánuði síðastliðnum var stjórn og skipulagsmál landbún- aðarins harðlega gagnrýnd. Síð- an þá hafa landbúnaðarmál verið á dagskrá og einkum núna eftir flokksþingið, enda fóðureiningar sem þarf til að snarauka kjötframleiðsluna. — Landbúnaður fékk líka sinn skerf í umræðum á nýafstöðn- um fundum Æðstaráðsins. Fjár- málaráðherra Garbúzof gat um eftirfarandi ráðstafanir: fjár- festing I landbúriaði skal auk- ast um 1,4 milljarð rúblna á næsta ári, ennfremur veitir rík- ið samyrkjubúum 855 millj. rúblna lán til langs tíma, legg- ur fram 184 millj. rúblna til að kosta flutriing á landbúnaðar- afurðum frá búum til korn- geymslna, mjólkurbúa og slát- urhúsa, og stofnar 44,4 millj. rúblna verðlaunasjóð. Þá verða skattfrjálsar 80% af þeim tekj- um sem samyrkjubúin hafa af kvikfjárrækt (en þar kreppir skórinn verst að). Það sakar •kannske ekki að geta þess líka sem formaður áætluriarráðsins, Novikof, sagði um vélaiðnaðinn: þar verður 8,8% heildaraukning á næsta ári — en framleiðsla véla fyrir léttaiðnað og land- búnað mun á sama tíma auk- azt um 17%. Eru þetta ekki allt hversdags- legir og leiðinlegir hlutir: meiri sykurrófur handa svínum svo að þau verði feitari bg frjó- samari, fjárframlög, prósentur, skattaívilnanir? Og þýðir nokk- uð að minnast á félaga Zabot- ínu, sem ásamt éiginmanni sín- um mjólkar 300 kýr? (Hún sagði skilmerkilega frá skyn- samlegum aðferðum og tækni- legum útbúnaði sem þarf til að ná þessháttar afköstum. Og þar eð eitt höfuðvandamál landbún- arins er í því fólgið hve mikill munur er á kunnáttu til dæmis þessarar konu og alls þorra mjólkurfólks, þá stakk hún upp á því að koma upp nokkurskon- ar iðnskólakerfi fyrir mialta- konur). Nei.kannski eiga þessir hlutir ekkert erindi í dagblað. En gleymum því ekki að iausn vandamála landbúnaðarins: gnægð matvæla, er einhver helzta forsendan fyrir því að sú mikla tuttugu ára starfs- ó.ætlun kommúnismans verði framkvæmd. Og hún verður einmitt framkvæmd með að- stoð m.ialtakonunnar Zabotínu (skemmtileg tilviljun: zabóta þýðir umhyggja, áhyggja), rúblna fjármálaráðherrans og meistara í sykurrófnarækt. Þetta er máske ekki beinlínis spennandi, en þetta er mikil- vægt. Eigum við þá kennske að halda áfram að tala um tölur? Nú er paDDÍrsskortur í landinu bg útgáfufyrirtæki hafa orðið að draga saman seglin. Þá er áætlunarráðið gagnrýnt ogsvar- ar: á næsta ári 13,5% auking f járfestingar í skógarbúskap og næstum því tvöfölduð sú upp- hæð sem veitt er til að bæta lífSskilyrði starfsmanna í þess- ari grein (íbúðarhús o.fl.). Við heyrum oft að það er skortur á barnaheimilum. Nokkur hugg- un: á næsta ári verða pláss fvrir 700 þúsund börn til við- bótar beim sem fyrir eru: Svip- aðar tölur mætti riefna á mörg- um sviðum. Mér dettur samt ekki í hug að halda því fram að lausn bessarra og annarra svipaðra vandamála sé alveg á næstu grösurrf. Á Æðstaráðs- fundi upplýsti fjármálaráðherr- ann að árið 1962 muni ríkissjóð- ur fá helmingi minni tekjur af beinum álögum á almenning en 1955 þótt tekjur landsmanna hafi á sama tíma aukizt um 62°'n. (Þetta stafar af því að ríkislán voru afnumin og skatt- ar hafa lækkað; fjárlögin fá hinsvegar styrk frá auknum gróða ríkisfyrirtækja). En þar með er ekki sagt að meðalkaup sé orðið gott, alls ekki. Og þrátt fyrir þær ráðstafanir sem við nefndum áðan verður 1962 ekki það ár að allsstaðar verði nóg af kjöti og smjöri og allir for- eldrar sem vilja komi börnum sínum á dagheimili. Við getum líka tekið dæmi af öðru sviði: það er jákvætt að nýlega komu út mjög sómasamlegar útgáfur á ljóðum Pasternaks og Tsvéta- évu. En við skulum jafnframt játa að upplag þessara bóka var alltof lítið: deilum milli þröngsýni og víðsýni í bók- menntum og listum er hvergi nærri lokið, langt frá því. En hvort sem við höfum þessa upptalnineu lengri eða skemmri: í Sovétríkiu.num er mikið um að vera á öllum svið- um, mikið starfað, mikið um brevtingar á skinulaei. starfs- háttum; — og: í Sovétríkiunum eru þúsundir óleystra vanda- mála, stórra og smárra, lítil- fjörleera og alvarlegra. Máske finnst einhverjum ég sé full vai'kár í bessum boHa- leggingum um bá virku daga sem fara á eftir hátíðleeri stefnuskrá komúnismans. En ég held það sé hollt að aei’a sig ekki sekan um óhóflega biártsýni, ekki hlauoa u.m of fram í tímann, ekki reyna að draga váentanlegan og æskileg- an sunnudag inn í þann mið- víkud.ag sem við lifum nú. Slík fliótfærni getur í skásta falli valdið ringulreið. x' versta falli vonbrigðum. Auðvitað er fram- tíðin góður bandamaður stuðn- ingsmanna sósíalismans, bað er ekkert efamál. En við skulum ekki leita á náðir hennar oftar en brýna nauðsvn ber til; skylda okkar er sú. að við virð- um af gaumgæfni fyrir okkur virka daga sósíalismans — að- eins með því móti vitum við hvar við eru.m staddir og hvers við megum af sjálfum helgidög- unum vænta. Heilar sveitir án vegasam- bands - Engar flugsam- göngur nema við fsafjörð - Þörf á Vestfjarðaskipi Réttmætar kröfur um íramfaramál Vestfirðinga: Fjórðungsþing Vestfirðinga kom saman til funda í Bjark- arlundi s.l. haust og ræddi þar | mörg framfaramál Vestfirðinga. Þingfundargerðin var send ; öllum dagblöðunum í Reykja- ■ vík, en ekkert þeirr.a hafði | rúm til að geta hennar að 5 nokkru. ■ , ■ > Þannig reynist .alltof oft á- hugi höfuðstaðarmálgagnanna ■ fyrir framfara- og umbótamál- 1 ! um byggðarlaganna úti um ■ land. ■ * j Óviðunandi síma- ■ ■ , . \ samband ■ . \ Fjórðungsþingið gerð.i marg- j ar samþykktir um símamál, | raforkumál, jarðhitarannsókn- j ir, skólamál, vegamál, sam- j göngumál á sjó, flugmál og | mörg önnur aðkallandi umbóta- j mál fjórðungsins. Þ-að var álit fjórðungsþings- ins, að ástand símamálanna í j fjórðungnum sé algerlega óvið- i unandi, bæð.i innan héraðs og • við aðr.a landshluta. Krafa þingsins til símamála- j stjórnarinnar var sú, að settar • yrðu upp sjálfvirkar síma- j stöðvar á ísafirði, Patreksfirði • og nágrannakauptúnum þeirra. • Einnig var þess eindregið ósk- : að, að símstöðvarnar í kaup- ; túnum Vestfjarða verði opnar : frá 8—24 daglega. Ályktun þingsins um raforku- ■ málin var á þessa leið: „Fjórðungsþingið skorar á j Alþingi o.g ríkisstjórn að halda áfram og hraða rafvæðingu j Vestfjarða, svo að henni verði lokið hið allra fyrsta. Enn- • fremur að láta nú þegar gera : tillögur og áætlanir um raf- j orku til handa öllum heimilum ■ á Vestfjörðum." Vegna jarðhitamálanna var : þeim tilmælum beint til raf- ■ orkumálastjóra, að á fjárhags- : áætlun jarðhitasjóðs fyrir árið 1962 verði tekin rífleg fjárupp- • hæð til jarðfræðirannsókna og 5 jarðborana á Vestfjörðum. ■ I skólamálunum var sam- j þykkt áskorun til Alþingis um j að breyta lögum um héraðs- • skóla í þá átt, að allur stofn- kostnaður þeirra verði framveg- j is greiddur að öllu leyti úr ■ rikissjóði. Tillagan var einkum rök- ■ studd með fjárhagslegu getu- • leysi sýslufélaganna til að bera j þann hluta af stofnkostnaði j skólanna, sem gildandi lög á- : kveða. Einnig var upplýst, að j margir héraðsskólarnir hefðu ; jafrivel meirihluta nemenda úr ■ : öðrum landshlutum. Ef þessi lagabreyting næði • fram að ganga, næði hún m.a. : til Héraðsskólans að Núpi í ; Dýrafirði, Re.vkjanesskólans í 5 Norður-ísafjai’ðarsýslu og : Reykjaskólans í Hrútafirði. I j Lánsfé til nýrra vega Allýtarleg ályktun var gerð um vegamálin, o.g var hún á : þessa leið; „Fjórðungsþing Vestfirðinga • lýsir yfir fullu samþykki sínu : við þá stefnu þingmanna Vest- fjarða, að nýbyggingarfé sé veitt á færri staði í héraðinu árlega. en meira unnið á hverj- um stað í einu. Jafnframt lýsir þingið yfir því, að það telur, að svo mikl- ar framkvæmdir séu aðkall- andi í vegamálum héraðsins, þar sem heilar sveitir eru án vegasambands. að það mál verði ekki levst á viðunandi hátt nema með verulegu láns- fjárframlagi til nýbygginga, líkt og nú hefur verið gert með Keflavíkurveg. Þá telur þingið, að Vestfirð- ir þurfi að fá miög hækkað olutfall á framlagi viðhalds- fjár vega, einkum með tilliti til þess, að mikill meirihluti vega í héraðnu eru lélegir ruðnings- vegir eða gamlir kerruvegir með mjög ófullkomnu slitlagi, en umferð mjog vaxandi. Jafnframt sé svo athugað, hvernig viðhald verður hagan- legast framkvæmt, og staðsett- ar verði í héraðinu nægilega margar fullkomnar vinnuvélar til framkvæmda á viðhaldinu, svo sem vegheflar. Ennfremur telur þingið, að stórum þurfi að auka framlög til snjómoksturs, einkum meðan jafn lítið er af uppbyggðum vegum í fjórðungnum og nú er.“ Þyrla til sjúkra- flutninga Til umbóta á samgöngumál- um á sjó samþykkti fjórðungs- þingið ályktanir um fjárfram- lög til byggingar nýs Djúp- báts, þar eð núverandi Djúp- bátur „Fagranesið" er orðið gamalt skip og því bráð-að- kallandi að fá nýtt skip í þess stað, — Einnig var samþykkt áskorun um breyttar og hag- kvæmari skipan á ferðum strandferðaskipanna milli Vest- fjarða og Reykjavíkur — eða að öðrum kosti, að byggt verði sérstakt Vestfjarðaskip af heppilegri stærð til farþega- flutnings og vöruflutninga. Skyldi skip þetta halda uppi vikulegum ferðum á Vestfjarða- hafnir og fara hálfsmánaðar- lega til Norðurlands. Varðandi heilbrigðismálin var því beint til heilbrigðismála- stjórnarinnar og Alþingis að taka til athugunar, hvort ekki beri að stækka læknishéruðin, hækka laun lækna og bæta aðstöðu fólksins til læknis- hjálpar í ýmsum héruðum fjórðungsins með notkun þyril- vængju, sem þá auðvitað gæti jafnframt bætt almennar sam- göngur og póstflutninga á Vest- fjörðum. 1 Nýjar vélar eða flugvelli Um. flugmálin gerði Fjórð- ungsþingið svohljóðandi álykt- un, sem var samþykkt með öll- um atkvæðum: „Fjórðungssamband Vestfirð- inga skorar á flugmálastjórn að leita viðunandi úrlausnar á því ófremdarástandi á flug'sam- Framhald á 10. síðu. jg) — ÞJÖÐVILJINN — Þriðjudagur 16. janúa|r 1962 Þriðjudagur 16. janúar 1962 — ÞJÖÐVILJINN —

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.