Þjóðviljinn - 06.03.1962, Blaðsíða 7

IHOOVIMINN
frtetfancJI: BamelnlnKarflokknr alMBn - Bðslallstaflokknrtnn. - Rltstlórari
UaEnús Kíartansson (4b.), Magnús Torft Olafsson. BlgurBur QuSmundsson. -
Fríttarltstlórar: fvar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — AuglýslnEastJórl: QuBesIT
Magnússon - Rltstjórn, afgreiSsla, auglýslngar, prentsmiSja: SkólavórBust. ÍB.
Blml 17-500 (5 linur). AskriftarverS kr. 55.00 á mán. — LausasöluverS kr. 3.00.
PrentsmlBja PjóBvtljans h.f.
Þung ábyrgð hernámsmanna
JJvernig vegnar þeirri kynslóð íslendinga, sem elzt
upp með afsiðunarútvarp og sjónvarp bandarískr-
ar -herstöðvar að andlegri næringu, allt frá barnsaldri?
Eru þeir stjórnmáLaleiðtogar, sem ábyrgð bera á varan-
legri hersetu reiðubúnir að standa ábyrgir gagnvart
komandi kynslóðum Íslendinga fyrir þeim spillingar-
óhrifum og afsiðun sem varanlegar herstöðvar á ís-
landi hafa í för með sér? Eftir útvarpsumræðunum
frá Alþingi að dæma, virðast leiðtogar tveggja ís-
lenzkra stjórnmálaflokka, Sjálfstæðisflokksins og Al-
þýðuflokksins, hafa gert það upp við sig að þeir vilji
bera slíka ábyrgð og meira að segja telja sér rétt að
ala á sem allra mestu andvaraleysi íslenzks fólks um
þær hættur sem af herstöðvunum leiðir.
það vakti almenna athygli í þeim útvarpsumræðum
þegar hinn ungi og hvassyrti þingmaður Alþýðu-
bandalagsins, Geir Gunnarsson, lagði í snjallri ræðu
óherzlu á menningarhlið sjónvarpsmálsins, þá hlið sem
helzt snýr að æsku landsins, að þeirri kynslóð sem
fékk lýðveldisstofnunina í vöggugjöf. „Þessi unga
kynslóð átti rétt á því að verða fyrsta kynslóðin í sjö
hundruð ár til að alast upp í alfrjálsu íslandi, sem
væri fyrir íslendinga eina. Þess í stað hefur eldri kyn-
slóðin, lýðveldiskynslóðin, búið henni þau forlög að
verða fyrsta kynslóðin ó íslandi, sem þarf að deila
föðurlandi sínu með erlendum her. Og enn horfir þessi
kynslóð upp á það, að þeir sem mesta ábyrgð bera á
þjóðlegu uppeldi hennar, dunda helzt við það í menn-
ingar- og þjóðernismálum að hengja skraut á trjátopp-
inn um leið og börkurinn er hringskorinn á stofni.
Ég held jafnvel að ef svo fer fram sem horfir, þá gæti
iþað gerzt að aðdáendur hersjónvarpsins færðu fyrir
því rök, að hagkvæmt og skynsamlegt væri að láta
erlenda herliðið taka að sér enskukennslu í skólum
með námskeiði suður á flugvelli, eða hvar eru takmörk-
in? Það er sannarlega sérstök ástæða til þess að fagna
samþykkt menntaskólanema og annarra þar sem sam-
an standa gegn sjónvarpinu stuðningsmenn allra stjórn-
málaflolcka. Sú skólaæska veit og finnur að íslenzkum
metnaði og þjóðarskyldum er ekki fullnægt með því
einu að synda tvö hundruð metra í þjóðakeppni annað
hvert ár, og jafnvel ekki með endurheimt handrita, ef
lokað er um leið augum fyrir hinum mestu þjóðernis-
hættum sem að fslendingum hafa steðjað. Sú íslenzk
æska, sem nú er að komast á fullorðinsár þekkir sem
betur fer of vel þær myndir í íslenzkri þjóðarsögu,
sem fylla árabilin frá Gunnari á Hlíðarenda 0g Njáli
ó Bergþórshvoli til Jónasar Hallgrímssonar og Jóns
Sigurðssonar til þess að hún hugsi sér næstu mýndir
vera af íslenzkri nútíma- og framtíðarfjölskyldu fyrir
framan bandarískt hermannasjónvarp11.
Ijessi orð eru ítrekuð vegna þess að Morgunblaðið
r hefur reynt að hefna þess með skætingi sem hall-
aðist fyrir aðdáendum hermannasjónvarpsins á Alþingi.
En þeir Geir Gunnarsson og Alfreð Gíslason þurfa á-
reiðanlega ekki að hræðast dóm sögunnar um sam-
anburð á ræðum þeirra, málflutningi og málstað og
ræðum þingmanna íhaldsins og toppkratanna, endá
mun þurfa alllangt að leita eftir jafnlágkúrulegum
málflutningi og málpípur Bandaríkjahers viðhöfðu í.
þessum umræðum og mun skömm þeirra lengi uppi.
F.í hugsar bezt um
Viscounthreyflana
segja framleiðendur
Eitt er það, sem útlenfling-
ar furða sig á af kynnum sín-
um við ísland: hve flugíé-
lögin okkar eru ötul og rekst-
ur þeirra hagkvæmur. Það hef-
ur ekki farið fram hjá lesend-
um blaðanna hve stór og vold-
ug flugfélög erlendis eiga oft
við mikla erfiðleika að stríða.
Litlu flugfélögin okkar skjóta
1949 og hef veitt henni for-
stöðu frá byrjun. Skoðunar-
deildin er sjálfstæð deild og
starfar hún og véladeild óháð-
ar hvor annarri. Lengi vel
vann ég hér einn en nú hef ég
þrjá samstarfsmenn. í skoðun-
ardeildinnj vann lengi Jón Stef-
ánsson, sem lærði það sama og
ég í Bandaríkjunum. Hann var
ingum á flugvélunum í bókum
hjá okkur. Þegar svo skoðun
fer fram sjáum við, á -grund-
velli bókhaldsins hvað Þ.arf að
gera., Hér höfum við lrka al-
mennt tæknibókasafn.. Við er-
um svo ábyrgir gagnvart loft-
ferðaeftirliti ríkisins hvað
snertir viðhald flugvélanna. Ef
eitthvað kynni að koma fyrir
Starfsmenn Skoðunardeildar, talið frá vinstri: Viggó Einarsson, skoðunarmaður, Jón N. Pálsson,
yfirskoðunarmaður, Jón B. Pétursson, skrifstofumaður, Eyþór Heiðberg, skrifstofnmaður og Ar-
mann Óskarsson, skoðunarmaður.
þeim oft ref fyrir rass og það
byggist ekki á heppni, heldur
af því að við höfum á að skipa
ágætu starfsfólki í öllum grein-
um flugsins. Hér á eftir fræða
tveir starfsmenn Flugfélags ís-
lands okkur um öryggismál og
annað í rekstri félagsins. Þess
skal getið að Flugfélag íslands
á 25 ára afmæli í sumar og
má þá búast við frekari frá-
sögn af starfi félagsins.
nýlega tekinn úr deild'nni og
annast nú alla tæknilega
kennslu hjá okkur.
— Viltu lýsa störfum deild-
arinnar í fáum dráttum?
— Hlutverk okkar er að
fylgjast með öryggi og flug-
hæfni flugvélanna. Við færum
allar breytingar og endurbæt-
ur á vélunum inn á skoðunar-
skýrslur, og þannig má fylgjast
með öllum viðgerðum og þreyt-
flugvél er hægt að rekja allt,
sem gert hefur verið, í bókun-
um.
Við önnumst ÖU tæknileg*
bréfaviðskipti fyrir flugfélagið,
alla vélritun og fjölrit’un fyrir
véladeild og svo má einnig
nefna útgáfu fræðsluleiðbgin-
inga til flugvirkja um starfs-
hætti, öryggismál, umbætur
og fleira.
Þegar flugvél er skoðuð er
það gert mjög rækilega. Við
fyllum út eyðublöð, þar sem
getið er, hvað gera skuli. Öll
verk eru a.m.k. tvíendurskoðuð
til að hafa allt í fullkomnu lagi.
Það er einnig í okkar verka-
hring að fylgjast með hleðslu
og jafnvægi flugvélanna. Einu
sinni á ári vigtum við hverja
flugvél með sérstökum tækj-
um, reiknum út jafnvægi henn-
ar og útbúum sérstök jafnvæg-
iskort fyrir hverja tegund af
flugvélum. í hvert skiptj sem
flugvé-1 fer á loft verður að
fylgjast með jafnvægi hennar,
því hún má t.d. ekki vera of
framhlaðin og ekki of aftur-
hlaðin.
— Starf ykkar krefst þess
auðsjáanlega að samvizkusam-
lega sé unnið.
— Já, það er aðeins eitt sem
gildir — samvizkusemi og
heiðarleiki. Það er ekki aðalat-
riðið að maðurinn sé svo flínk-
ur. Aðalatriðið er að hann sé
heiðarlegur í hugsun. Ef brugð-
ið er útaf því er voðinn vís.
Og ég get fullyrt, að með mér
starfa úrvalsmenn — þeir beztu
sem við gátum fengið.
— Hvað finnst þér erfiðast
í þínu starfi?
— Aðallega hvað við erum
fáir. Einnig veldur það erfið-
leikum hvað við erum með
margar tegundir flugvéla.
— Gefur Douglas ekki bezt
af sér?
— Ég hugsa, að Viscount sé
einna arðbærust. Það eru ákaf-
lega góðar vélar og eftir því
sem við höfum haft þær leng-
ur, því betur hefur okkur líkað
við þær. Eftir 5 ára notkun
vélanna hefur það aðeins einu
sínni skeð að hreyfill hafi bil-
að á flugi. Það skeði í sumar
að olíuþrýstingur í einum

•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■i
linn frægi Rolls Royce hreyfill
★
f skoðunardeildinni er Jón
Pálsson yfirmaður. Jón er son-
ur dr. Páls fsólfssonar og er
skyldleikinn auðsær. Frétta-
mannj leikur nokkur forvitni á
að vita hvernig stendur á því
að Jón hefur hafnað hér.
— Ég var strax sem strákur
vitlaus í allt sem hét flug o,g
var þá strax ákveðinn í að
fara í flugið, á hvern veg sem
það yrði. Ég byrjaðj hjá Flug-
félaginu árið 1943. Ég fór síð-
an til Bandaríkjanna og lærði
flugvirkjun og flug og ætlaði
að nema flugvélaverkfræði
einnig, en vegna ve'kinda fórst
það nú fyrir. Ég vann svo
heima til 1949 sem vélamaður,
en hélt þá aftur til Bandaríkj-
anna og lærðj eftirlit og skoð-
un flugvéla hjá loftferðaeftir-
liti Bandaríkjanna. Skoðunar-
deildin tók svo til starfa hér
..... wr> i
Á myndiitni tii hliðar sjá-
um við „yfirhalaðan“ Ralls
Royce hreyfill, er verið var að
setja í Hrímfaxa. Slíkur hreyf-
lill kostar nú tæpar 2 milljónir
króna. enda engin smásmíði.
Flugfélagið á 6 slíka auka-
hreyfla og er það ríkulegur
lager. Það hefur komið í Ijós
að „yfi!rhalstími“ hreyflanna
er mun lengri en gert var ráð
fyrir í fyrstu, og nægir því
að hafa fjóra hreyfla til vara;
er því í bígerð að selja tvo
hreyfla.
Þegár hreyfillinn fer í gang
dregst loft inn að f raman-
verðu og fer í tvær loftþjöpp-
ur, sem þjappa loftinu inn í
brunahol, sem eru 7 í hverj-
um hreyfli. Einn fjórði af Ioft-
inu fer í brennslu, en þrír í
kælingu, því þegatr bruni fer
fram er 2000 stiga hiti. Við
brunann verður geysileg út-
þensla og eina leiðin sem gas-
ið getur farið er afturúr
hreyflinum. Gasið fer í gegn-
um tvær túrbínur, lágþrýsti
og háþrýstitúrbínu, og streym-
ir síðan aftur úr. Er gasið fer
í gcgnum túrbínurnar snýr
það þeim og þaðan fæjr hreyf-
illinn kraftinn. Öxlarnir sem
snúa skrúfunum eru tengdir
í túrbínurnar, sem snúast með
10 sinnum meiri hraða en
skrúfurnar. Heildarkirafturinn
er 1740 hestöfl, þar af fara
1600 hestöfl í að snúa skrúf-
unni og 140 hestöfl verða til
þegar loftið þrýstist áftur úr
hreyflinum.
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■<
■■•■■•■*■■■■■■■«■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■•■■■■■■■■■•■■«••■■■••■■■■■■■■•■■•■•■■•■■■■■■•
:g) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 6. marz 1962
;
Þriðjudagur 6. marz 1962 —* ÞJÓÐVILJINN
Þegar kallað var í hádegismat einn daginn, söfnuðust sar an flugvirkjar og flugvirkjanemar við afturhlutann á Hrímfaxa. Á mynd-
inni eru 34 menn, en milli 60 og 70 rnanns vinm*r beint og óbeint við viðhald og skoðun flugvélanna hjá Flugfélagi íslands h.f.
Skipulag starfs og
flugs fram í tímann
hreyfli varð óvirkur. Viscount-
vélarnar eiga 16.000 flugtíma
að baki. Ég var hjá Rolls Royce
í sumar og þá tjáðu þeir mér
að Flugfélag íslands hefði
bezta útkomu af öllum flugfé-
lögum, sem þeir hefðu sk:pt
við, hvað snertir ásigkomulag
hreyflanna og gangöryggi.
Þetta gerði okkur að sjálfsögðu
dálítið montna. Þessar flugvél-
ar eru líka sérlega vel útbúnar
í sambandi. við ísingu. Heitt
loft liggur út' í vængina og
stélið og þess eru ekki dæmi
að ís:ng hafi haft nein áhrif.
Það er til marks um það
hvað hreyflarnir eru góðir. að
það er hægt að fljúga þessum
vélum fullsetnum á einum
hreyfli. Það gerðum við er við
buðum blaðamönnum í flug-
ferð og þá var flog ð það
hæsta sem íslenzk flugvél hef-
ur flogið, eða í 30 þúsund
feta hæð. Flugstjóri var þá Jó-
hannes Snorrason.
Hvað snertir Douglas, þá var
það vél, sem var langt á undan
sínum tíma, þegar hún var
smíðuð 1934—’35. Þetta eru
einfaldar og öruggar vélar og
það hefur ekki verið smíðuð
önnur flugvél sem betur hent-
ar okkar staðháttum. Þsf
verða í notkun í mörg ár enn-
þá.
— Nú er þotuöldin framund-
Framh. á 10. síðu.
Gunnar Björnsson, sem stjórn-
ar nýjustu deildinni við flug-
vélaviðgerðir, skipulagsdeild-
inni, hefur lengi verið í þjón-
ustu Fl. Hann útskrifaðist sem
flugvirki frá Bandaríkjunum {
ársbyrjun 1948. Hann starfaði
síðan sem almennur flugvirki
og vélamaður á Katalínu og
Skymasterflugvélunum. Þegar
Viscountarnir voru keyptir fór
hann utan sem margir aðrir, til
að læra meðferð þeirra.
Þegar við tökum tal saman,
segir Gunnar, að skipulags-
deildin haÆi í rauninni lengi
verið í bígerð. 1 sumar var
fenginn hér heim Englending-
ur til að gera tiUögur um end-
ursklpulagningu og þá var
deildin sett á fót.
Hlutverk deildarinnar er að
skipuleggja störi manna og flug
sem lengst fram í tímann. Flest
er skipulagt 3 mánuði fram í
tímann, en annað talsvert
lengra. í samráði við flugum-
sjón er gerð flugáætlun og þá
er tekið tillit til iþess hvenær
vélar þuria að fara í skoðun og
viðgerð. Þá er fyrirfram ákveð-
ið að á þessum og þessum degi
verði flugvélin ekki notuð til
flugs. Það er einnig hlutverk
deildarinnar að sjá um að
kaupa varahluti fram í tímann,
sérstaklega Iþó fyrir stórskoðan-
ir. Við reynum að eiga alltaf á-
kveðið magn af venjulegum
varahlutum, svo sem róm, bolt-
um og öðru sem er í stöðugri
notkun. ^
— Það getur orðið dálítið erf-
itt viðfangs, segir Gunnar, ef
við þurfum að panta hlut með
hraði og það kemur á daginn að
hann er ekki tiL Þá verðum
við að hafa samband við ýmsa
aðila til að leita þennan hlut
uppi. Það hefur komið fyrir að
við höfum getað leyst vand-
ræði erlendra flugfélaga, þegar
þau hefur vantað einhvern hlut,
sem ekki hefur verið til hjá
framleiðanda.
Gunnar var einmitt á förum
utan thl að kynna sér m. a.
starfsemi verkstæða sem annast
hreyflaviðgerðir. Lítið flugfé-
lag, sem aðrir, þarf sífellt að
hafa vakandi auga á því að ná
sem hagstæðustum samningum
hvað snertir viðhald og við-
gerðaþjónustu.
Á veggnum í herbergi Gunn-
ars er kvarði yfir allar flugvél-
amar og þar má sjá á auga-
bragði hvemig ástandið er hjá
hverri flugvél fyrir sig — hvað
langt er þar ti.l hún á að fara í
skoðun, eða hvað hún hefur
verið lengi í skoðun.
Gunnar er með skýrslu fyrir
framan sig, þar sem hann er að
raða niður skoðunartímum flug-
vélanna, sem ekki er alveg
vandalaust, þar sem mikið
verður flogið til útlanda í sum-
ar. Yfir hásumarið verður flog-
ið héðan á hverjum degi yfir
hafið, og stundum tvisvar á
dag. Leiðin Reykjavík, Glasg-
ow. Kaupmannahöfn verður
farin á hverjum degi og tvisvar
í viku verður flogið beint til
London (einu sinni í viku í
fyrrasumar). Þá hefur verið á-
kveðinn nýr viðkomustaður,
sem er Bergen. Leiðin Bergen
— Osló — Kaupmannahöfn
verður farin á hverjum laug-
ardegi.
Að lokum segir Gunnar, að
vetraráætlunin sé ekki erfið í
framkvæmd, nema þegar veður
hamlar flugferðum, því þá er
yfirleitt meir um aukavélar til
taks, ef eitthvað óvænt ber að
höndum. Aftur á móti er erf-
iðara að standa við sumaráætl-
unina, því þá má engin vél
missa sig vegna anna. sj.