Þjóðviljinn - 08.11.1962, Síða 7

Þ.TOÐVILJINN
Fimmtudagur 8. nóvember 1962
SÍÐA 7
Mjölstæöa í „Ákaviti”. Fremst á myndinni cr ly ftarinn er rétiir pokana upp í stæðurnar. (Ljósm.
Ilann. Bald.)
Tómas Sigurðsson t. v. og Símon Máríusson á „fýrplássinu” i
SR 46. (Ljósm. Hann. Bald.)
þurrkað, liggur pípa ein mikil
hátt i lofti um alllangan veg
og hverfur inn í geysibreiða
og stóra byggingu. Um leið og
komið er inn i þessa byggingu
er til hægri handar stigi upp
á pall einn hátt uppi, en frá
honum liggur gólf eða „brú'
eftir endilöngu húsinu miðju
Sér héðan til beggja hliða nið-
ur á gólf hússins í jarðhæð oe
bykir mörgum óvönum glæfra
legt niður að líta. Innar í hús
inu eru fjallháir hlaðar af sfl^
•urnjölspokum.
Þetta er frægt hús. Við eru*
-tödd i „Ákaviti”. Þegar Ák
takobsson var sjávarútvegs
nálaráðherra Sósíalistaflokks
ns. i tíð nýsköpunarstjórnar
■nnar. lét hann reisa þess-
niklu mjölskemmu. Vetrar
njórinn á Siglufirði sligaði
'renni þakið. Andstæðingar Sós
alistaflokksins öskruðu þá
villtum fögnuði: Þama sjáið
bið vitið hans Áka! (rétt eins
og Aki en hvorki verkfræðing-
ar né húsameistarar hefðu
ur tréhleri á gólfinu. Fullir
pokarnir koma niður bratta
rennuna á mikilli ferð og skutl-
ast í loftinu yfir á hlerann.
Þar eru tveir menn er stafla
a hlerann. (Það er betra að
verða ekki fyrir pokunum þeg-
ar þeir koma niður) Þegar
kominn ér hæfilegur hlaði á
hlerann, kemur maður með
véllyftu á hjólum, tekur poka-
•itaflann og ekur honum að
stæðunni sem verið er að hlaða
ig lyftir pokastaflanum upp í
stæðuna til hleðslumannanna.
'>ar uppi mun hentugra að vera
'kki merglaus í lúkunum. —
~>g þúsundir poka hlaðast upp
'8 bíða þess að vera fluttir út
skiptum fyrir hveiti, dúka,
-ennivín, bíla - búsáhöld.
Mennimir hér hafa ekki haft
'm til að svara fort’itnisspum-
ngum, en við skulum samt
lafa tal af „mjölkarli”, helzt
einhverjum ’m man „mana
tvenna við það starf. \ ið skul-
um fara að leita hann pi.
J. B.
„ÁKAVÍTI"
smiðjurnar) hefur grcitt lág
gjöld, t. d. útsvar aðeins af
\ élaverkstæðinu. Verkamenn og
iðnaðarmgnn sem vinna hjá
síldarverksmiðjunum bera
þungann af útsvarshyrðunum •
bænum.
— En hafa þeir ekki almenn
góðar tekjur?
— Tekjur þeirra eru fyrst og
fremst vegna þeirrar óhemju
vinnu sem menn eru nauð-
beygðir til að leggja á sig til
að koma öllu í gang fyrir hverja
síldarvertíð. Fyrstu mánuðina
og yfir sumarið leveia belr nóti
'-ið dag.
— Er ekki toik anæg’. vfir
iðum tekjum af síldinni.
— Vitanlega, en reynslan
tefur kennt Siglfirðingum að
síldin er ekki ævinlega, og auk
þess skemmstan hluta af ár-
inu. Fólk hér æskir því meiri
útgerðar i bæinn. Og þar sem
togaramir fóru eins og þeir
fóru, bjóst maður við að það
kæmi skriður á það núna að
fjölga bátum i bænum, sem yrðu
’erðir héðan út á línu,
— Eru komnir bátar, eða
annski margir væntanlegir?
— Því var óspart hampað
nér fyrir kosningar að hingað
yrðu keyptir bátar, en þó virð-
ist féð alltaf vera að minnka
sem togaranefndin hefur til um-
ráða. Það virðist komin hrein
sigurjónsró yfir þetta og hætl
við að áhugi ráðamannanna
vakni ekki aftur fyrr en f"~
I íop pr)
inu væri blásiö yfir í mjöl-
skemmuna. Úr verksmiðjunni,
þaðan sem síldarmjölið er
reiknað út burðarþol þaksins!).
Sérstakt hnossgæti var þetta
fyrir Timann, sem jórtraði á
þessu líkt og gamalbelja i bæði
mál, allt þar til Áki gekk úr
'-ósialistaflokknum. Það var
mikið áfall fyrir þá báða: Áki
missti glæpinn. og Tíminn
'órtrið sitt.
En hvað er gert uppi á þess-
um ágæta palli sem Áki lét
teisa? Uppi undir þaki á gafli
hússins er það sem pípan mikla
áðurnefnda endar; þar kemur
mjölstraumurinn inn i húsið.
Þar standa knálegir menn með
ooka á vog. Þegar hann hefur
náð vissri þyngd loka þeir fyrir
mjölstrauminn. ýta pokanum
frá sér. grípa tóman poka og
opna fyrir mjölstrauminn á ný.
Aðrir knálegir menn taka fulla
pokann að vél er saumar á
augabragði fyrir opið á honum,
svo ýta þeir honum í rennu er
liggur á miðri „brúnni” eftir
endilöngu húsinu. en þar sem
rennan endar, um mitt húsið,
hverfur hann niður. Það eru
komungir menn sem handleika
pokana, en niðri á brúnni stend-
ur við rennuna gamall maður,
sem hagræðir pokunum þegar
þörf gerist. Hann er áreiðan-
lega einn af gömlu „mjölkörl-
unum” hér — en hann má vart
af pokunum líta.
Við förum niður á „jörðina’'
aftur og göngum meðfram mjöl-
stæðunum þar sem þúsundum
fullra poka er haglega hlaðið.
Við komum þar sem áður um-
getin renna liggur til jarðar.
Fram undan henni er sterkleg-
Verksmiðjuskorsteinar setja þann svip á Síglufjörð er enginn annar bær á landinu hcfur
■fr
t síldarskipunum v.ið hafnar-
bakkann hefst straumur síldar-
innar sem rennur viðstöðulaust
alla leið upp í suðuker verk-
smiðjanna. Stundum er það
kramin og daunill kássa sem
löndunartækin flytja. Oftar er
það þó spegilgljáandi, spikfeii
síldin er streymir í suðukerin.
— Norðurlandssíldin. cinn bezti
matur í heimi. Og hvað er geri
við þann mat hér? Hér er hon-
nm brcytt í vellandi graut, i
iðnaðarhráefni og gripafóður. Á
. ssma tíma lifa heilar þjóðir á
mörkum hungurstigs. En svona
frábært er skipulagið á samfé-
lagi mannanna i hinum „frjálsa
heimi”. svona einstaklega hag-
nýt og gáfuleg er nýting auð-
lindanna. Mikil er hamingja
þióða hins „frjálsa heims”'
„frelsi” til að eyðileggja mat.
„frelsi” til að deyja úr hungri
— Ekki meir um það.
En hvort sem síldin fer ný
eða morkin í suðukerin taka
pressurnar síðan við og aðskilja
þurr efni og fljótandi. leginum
er dælt upp í geyma og síðan
þarf margar skilvindur til að
aðgreina lýsið frá soði áður en
því er dælt á gevma. fullbúnu
ti! útskipunar.
Þurrefnið (fiskur og bem) fei
í þurrkarann. geysilegan sívaln-
ing er snýst án afláts. Þar niðri
er heitt sem á neðri byggðum
rétttrúaðra. Þurrkarinn skilar
síðan gulu dufti er fæstum ó-
kunnugum gæti dottið i hug að
hefði fyrir skemmstu verið hið
spegilfagra „silfur hafsins”
Mjölinu er síðan blásið vfir <
mjölskemmuna.
Á allri þessan leið síldar-
innar. í lýsistanka og mjöl-
skemmur gegnir handaflið litlu
hlutverki. þótt margar hendur
komi vissulega við sögu á þess-
ari leið. En hvaðan kemur sú
mikla orka sem þarf til alls
þessa? Hluti af því afli kemur
frá Skeiðfossi í Fljótum. en
hinn hlutinn úr eigin aflstf'
■verksmiðjanna.
Þegar dyr aflstöðvarinm
opnast dynur á móti okku
þung hár.eysti. Hér loga inr
byrgðir eldar og vélar snúa
með slíkum gný að hrópa ver
ur í eyru næsta manns til þr
að von sé um að hann he'-
„Meistarinn”, á þessari vr'
sá er stjórnar öllum þesc'
gný, er þreklegur maður
lífsorkan geislar frá honu
Hann leiðir okkur um vélasa
ina og hrópar í eyru okkar
kynstur aí tæknilegri fræðslu.
au mjöl-
Verksmiðjuskorstcinar setja
þann svip á Siglufjörð scm
enginn annar bær hér á landi
hefur. Það dylst engum sem
kemur að hér er verksmiðju-
bær. Og blessuð lyktin leynir
því ekki hverskonar verksmiðj-
ur það eru.
Lifið inn i eldana hjá
TÓMAS' S'GIIRfiSSYNI
sem líklega takmarkaður hopui
lesenda hefur áhuga fyrir.
Verða lesendur að sætta sig
við þenna stutta útdrátt:
•*“ I aflstöðinni er gufutúrb
ina sem framleiðir 1000 kw og
leggur rafmagn eingöngu til SB
,46 Hinar verksmiðjurnar. fá,
rafmagn frá Skeiðfossi, en ef
allar verksmiðjurnar eru i gangi
barf að keyra í vélasalnum a'-'
auki, en þar eru, auk fyrr
greindrar vélar. tvær dísilvéla’
100 hö hvor og ein 300 hö
Svo göngum við ( kompu þa’
sem gnýrinn er ekki alveg eini
vfirþyrmandi og þar sem vél
amar snúast. Vélameistari þess
heitir Tómas Sigurðsson. Þetú
er raunar i fyrsta skipti að ér
sé þennan mann. en það gróp
ast þegar í vitundina að i mann
raun myndi hann duga betur
en tveir eða fleiri okkar hinna
efns og við göngum og gerumst
og er hann þó síður en sv<-
reitt Islandströll að vexti.
— Ert þú Siglfirðingur aó
uppruna. Tómas'’
— Nei.
— Hvenær byrjaðir þú hérv
— 6g byrjaði hér 1947. þegai
Hvalfjarðarsíldin var. Fyrsta ai
if var þetta ekki fast stari
heldur reikul vinna. Ég varð
svo vélstjóri á sumrin og ann
aðist disilvéi og þegar keyr’
hefur verið fyrir Skeiðfoc
virkjunina á vetrum.
— Keyrt fyrir Skeiðfossvir
unina?
— Já, það hefur komið bæn
um að ótrúlega miklu gagni að
þessar vélar skuli hafa verið
hér. því það er svo oft sem
vatnsskortur verður hjá Skeið
fossvirkjuninni. og eins þegar
lína þaðan bilar, en það er
stormasamt í Siglufjarðarskarði
— Hvað gera vélamenn þeg
n verksmiðiumpr
sangi?
— Seinni ann vinna velanit’i.
-i vélaverkstæði verksmiðjunn
ar. þar hefur, auk nauðsyn-
legra starfa fyrir verksmiðjum-
ar. m. a. verið unnið fvrir tog-
arana o. fl
— Síldarverksmiðjumar hljóta
að vera mikil fjárhagsleg lyfti-
stöng fyrir Siglufjarðarbæ.
— Það er góð atvinna hér
begar og meðan síldin veiðí’
VÉLHJARTAÐ OG
*
i