Þjóðviljinn - 06.01.1963, Blaðsíða 10

10 — 1 ■■ ■ ■" ------- ÞJÓI>VILJINN ----- 1 —— ----- --------------Sunnudagur 6. janúar 1963
GWEN BRISTOW:
r
I
HAMINGJU
LEIT
Skákþáttur — Ritstjóri Sveinn Kristinson
taflfélagsins
Lárus Johnscn við taflborðið.
það sem öllum þótti rétt og
sæmandi.
Nú nutu þau álits allra. Hor-
as hafði verið hækkaður í tign,
þau höfðu eignazt þrjú börn og
heimilið við Union Square. Ekk-
ert hafði orðið tú að valda þeim
hneykslun, fyrr en Garnet lýsti
því yfir að hún ætlaði á heims-
enda með þessum ókunnuga,
unga manni.
Þau urðu skelkuð, en Gamet
sagðist elska hann. Og þau mundu
vél hvað hægt var að vera ein-
beittur þegar ástin var annars
vegar. Já, sagði faðirinn að lok-
um, fyrst hún elskaði hann yrði
hún að fá að giftast honum. En
þurfti hún endilega að fara i
þetta hræðilega ferðalag? Ef
Oliver þurfti endilega að fara
til Califomíu, gat hann þá ekki
farið án Gametar?
Gamet mótmælti ákaft. Oliver
hló að ótta föðurins. Hann gat
þess að Gamet væri hraust og
sterkbyggð. Hann vildi helzt hafa
hana með sér og hún vildi gjarn-
an fara. Ef hún hefði ekki vilj-
að fara með honum — en nú valdi
hún það, hún var nú einu sinni
svona gerð og þess vegna var
hann hrifinn af henni.
Og loks einn daginn kallaði
faðirinn Gamet á eintal. Hann
lagði höndina á öxl henni og
horfði niður á rjóðar kinnarr-*’-
og skær augun. Hann spurði
hægt:
—• Elskarðu hann svona heitt,
Garnet?
— Já, pabbi, sagði hún.
— Þú ert alveg viss um það,
dóttir góð?
— Auðvitað er ég viss um
það! Um hvað ertu að hugsa?
Hann brosfi lítið eitt — Ég
er að velta því fyrir mér, sagði
hann, — hvort þú ert ástfangn-
ari af Oliver eða Californíu.
‘ — Pabbi. láttu ekki svona! Ég
myndi giftast honum. þótt ég
þyrfti að fara með honum til
Smolensk!
— Mér datt það í hug. sagði
faðirinn alvarlegur í bragði.
— En myndirðu giftast honum,
ef hann ætlaði bara að flytja
hér inn í næsta hús?
— Ég skil ekki hvað þú átt
við. sagði Gamet, — Ég elska
hann, pabbi! Ég veit hvað ég
er að gera. Ég hef fyrr haft
tækifæri til að giftast. Ég elsk-
aði engan þeirra og ég þurfti
ekki einu sinni að hugsa mig
um til að vita það. En ég elska
Oliver. Hún bað og sárbændi
með tárin í augunum. — Skil-
urðu ekki hvað ég á við?
Hann skildi það. Hann þekkti
hana býsna vel. En hann spurði:
— Og þú vilt ekki bíða þang-
að til hann kemur til baka?
Garnet hristi höfuðið ofsalega.
Hóras andvarpaði. Hann hafði
aldrei langað til að fara á
heimsenda. Hann hafði allt sem
hjarta hans gimtist: hann átti
góða konu, gott heimili, góða
stöðu og bjó við hið notalega
öryggi reglubundins lífernis.
Paulína hafði einnig hiotið það
sem hún óskaði sér. Hann hafði
oft og iðulega heyrt hana segja
að hún væri hamingjusöm kona.
En Gamet þráði eitthvað annað
en þetta. Hann skildi það ekki,
sagði hann við sjálfan sig, en
svo mundi hann. að hann skildi
það samt sem áður. 1
Hann fór að hugsa, ekki um
sjálían sig og Paulínu, þessar
rólegu mannverur, sem kærðu sig
ekki um að fara burt frá hrein-
um sængurfötum og öryggi. Held-
ur um fólkið, sem var til á und-
an þeim. Það var ekki annað en
nöfn í gulnaðri fiölskyidubiblíu
eða mosavaxnar áletranir á leg-
steinum. En einu sinni höfðu
þetta verið raunverulegar og lif-
andi manneskjur. Það voru húg-
enottar. skozkir uppreisnarmenn,
enskir sjóræningjar sem sigidu
meðfram ströndum amerísku ný-
lendnanna, unz þeir urðu gaml-
ir os dvggðugir og settust í
hel'ran stein á ströndinni. Þessir
menn höfðu komið tfl nýja lands-
ins til að fá tækifæri til að
vera eins og þeir vildu. Nú voru
þeir hetjur. Hóras hafði oft hugs-
að með sér. að beir sem urðu
hetjur dauðir, hlutu að hafa
verið býsna brokkgengir í lifanda
iífi.
En þeir höfðu haft til að bera
þrek, hugrekki og þrjózku. Og
slíku gat ekkert uppeldi sigrazt
á. Eftir margar kyrrlátar kyn-
slóðir lá þetta í dvala eins_ og
hjá honum sjálfum og Paulínu.
En það lá í leyni. Annars hefðu
forfeður þeirra hírzt heima hjá
sér. Hann og Paulína höfðu því
gefið dóttur sinni þessa eigin-
leika í arf, án þess að þau vissu,
að þeir leyndust hjá þeim sjálf-
um
Garnet vissi ekki hvers vegna
hann var svona þögull. Hann
horfði lengi á hana og sýndist
djúpt hugsi. Hún spurði:
— Viltu leyfa mér að íara,
pabbi?
— Já, sagði hann mildum rómi.
Ég vil leyfa þér að fara.
Hún fór að gráta. hún skildi
ekki hvers vegna. Hann lagði
handiegginn utanumhana, og hún
grúfði andlitið að öxl hans. Hann
leiddi hana að stól og hún
settist og bann sat á arminum
og hélt um hönd hennar, meðan
hann sagði henni frá ] ví sem
hann hafði verið að hugsa um.
Gamet hlustaði undrandi. Loks
sagði hún:
— Hef ég fengið þessa eigin-
leika? Það hefur mér aldrei
dottið í hug. En þú hefur þá
líka.
— Það er ég hræddur um
ekki, sagði hann.
— Jú. einmitt. Ef svo væri
ekki. þá hefðirðu aldrei getað
skilið þetta. Og þú ert dásam-
legur og mér þykir svo vænt um
þig
Það varð löng þögn.
— Það er bezt þú farir upp í
herbergið þitt. Gamet, sagði
hann, — meðan ég tala við
móður þína.
Gamet hafði verið að gráta
en þegar hiin gekk upp stig-
ann fann hún að hjarta hennar
barðist ótt og fagnandi. Pabbi
hennar hafði sagt já.
Herbergið hennar var hlýtt
og vistlegt. Á því vo.ru tveir
gluggar með rósóttum tjöldum
fyrir og út um þá sást yfir í
litla garðinn milli þeirra húss
og þess næsta. Rúmið var með
snúnum rauðviðarsúlum og for-
bengi í stíl við gluggatjöldin. Á
veggnum voru blómamyndir í
sporöskjulaga römmum. Þar var
kommóða með háum spegli og
á veggnum fyrir ofan þvotta-
borðið var hvítt línklæði. svo
að sápuslettumar eyðilegðu ekki
vegginn.
Hér var alltaf kveikt upp
á vetuma. Mörgum þótti það
heimskulegur munaður í svefn-
herbergi, en ekki Paulínu. Lang-
afi Garnetar hafði skolfið með
virðuleik í Valley Forge, en
Pauiína sagði. að það væri eng-
in ástæða til þess, að Garnet
skylfi af kulda í New York, fyrst
faðir hennar hefði efni á að
kaupa kol.
Garnet settlst á sessu við ar-
ininn. Hún velti fyrir sér,
hvemig það væri að lifa undir
beru lofti viku eftir viku og
hvers konar menn hinir kaup-
mennimir væru. Hún og Oliver
ætluðu til Califomíu í sumar og
hafa vetursetu á ranchóinu hjá
Charles. bróður Olivers- Síðan
kæmu þau til baka sumarið eft-
ir. Þau yrðu komin til New
York í október eða nóvember
næsta ár. Þá hefði hún verið
fjarverandi í eitt ár og átta
mánuði. Eitthvað af kunningj-
um bennar hefði sjálfsagt ferð-
azt til Evrópu á meðan, en hver
sem var gat ferðazt til slikra
staða Hún ein ætlaði að ferð-
ast á heimsenda.
Það var barið að dyrum og
móðirin kom inn. Garnet reis á
fætur. Paulina gekk þil hennar og
tók um hendur hennar. Hún
sagði ekki neitt. Hún stóð og
horfði rannsakandi í augu
henni. Loks sagði Gamet:
— Mamma, sagði pabbi þér
það?
— Já, vina mín, það gerði
hann. Paulína beit á vörina sem
snöggvast, en þegar hún hélt
áfram var röddin styrk. — Gar-
net. elskan mín litla, elskarðu
hann ósköp mikið?
Garnet kinkaði kolli. Hún
brosti dreymandi.
—* Og þú ert viss um að þú
viljir fara til Califomíu með
honum?
— Já. mamma, hann er svo
dásamlegur.
— Já, ég veit það, sagði Paul-
Jólamót
Jólaskákmót Taflfél. Reykja-
víkur fór fram dagana 27. 28.
og 30. desember s.l. Keppendur
voru alls 55 og sýnir það hví-
líkum geysivinsældum mót
þessi eiga að fagna. Keppendur
tefldu allir saman innbyrðis,
og voru þannig 54 vinningar
mögulegir.
Sigurvegari á skákmóti þessu
varð hinn góðkunni skákmeist-
ari Lárus Johnsen, en hann
hefur um langa hríð verið einn
af snjöllustu hraðskákmönnum
okkar, eins og kunnugt er.
Lárus hlaut 51% vinning.
Næstur Lámsi kom annar gam-
alkunnur meistari, Guðmundur
Ágústsson með 49 % vinning.
Síðan koma yngri menn.
Vinningastaða þeirra manna,
sem komust í 40 vinninga eða
hærra var þessi:
1. Lárus Johnsen 51%
2. Guðmundur Ágústsson 49 %
3. —4. Júlíus Loftsson 48
Bragi Kristjánsson 48
5.—6. Haukur Angantýss. 47%
Bjöm Þorsteinsson 47%
7. Jóhann Sigurjónsson 45%
8. Ingólfur Hjaltalín 44
9. —10. Gísli Pétursson 43%
Jón Hálfdánarson 43%;
11. Bragi Bjömsson 42
12.—13. Jón Friðjónsson 41
Björgv. Víglundss. 41
Er Ijóst af skrá þessari að
baráttan um efstu sætin hefur
verið mjög hörð og tiltölulega
jöfn.
Skákstjórar á mótinu voru
þeir Jóhann Þórir Jónsson,
Hilmar Viggósson og Hálfdán
Eiríksson.
Hvað er - ■
hraðskók
Hraðskákir em að formi til
nokkuð frábrugðnar venjuleg-
um keppnisskákum. Venjulega
eru hvomm keppenda ætlaðar
5 mínútur á skákina. Sá, sem
fyrr fer yfir tímamörkin, hef-
ur tapað skákinni, án tillits til
liðstyrks eða stöðu. (Sama
gildir raunar um hægar kapp-
skákir). Þvi þari sá, sem hrað-
skák þreytir að vera snöggur í
öllum handahreyfingum og
fljótur að hrinda ákvörðunum
sínum í framkvæmd, og um
fram allt ekki gleyma að „ýta
á klukkuna“-
Þó hygg ég, að margir geri
of mikið úr þeim mun sem er
á hraðskákum og venjulegum
kappskákum. Þar tel ég frek-
ar um að ræða stigsmun en
eðlismun. Venjulegar kapp-
skákir, þar sem hvorum kepp-
anda eru ætlaðar tvær og hálf
klukkustund eða minna, á 40
leiki eru sannanlega hraðskák-
ir í þeirn skilningi, að þær
eru óraveg frá því marki að
veita keppendum nægan tíma
til að leysa til hlítar úr hin-
um eriiðu stöðulegu og takt-
ísku vandamálum.
Menn komast bezt að raun
um þetta, ef þeir tefla bréf-
skákir, eða kappskákir, þar
sem aðeins er leikinn einn
leikur á dag. Ef vandasöm
staða er fram komin, þá nægir
oft ekki dagurinn til að skera
óyggjandi úr um það, hver sé
bezti leikurinn í viðkomandi
stöðu. Til eru dæmi um meist-
araskákir tefldar fyrir hundrað
árum, þar sem skákfræðimenn
hafa enn ekki komizt að á-
kveðinni niðurstöðu um, hvort
leikinn hafi verið bezti leikur-
inn á tiltekinni stöðu.
Ef eitt hundrað ár nægja
mönnum ekki til að finna bezta
leikinn, hvað skal maður þá,
segja um skákir þar sem skila
skal 40 leikjum á 2% klst.?
Verðum við ekki að flokka þær
í hóp hraðskáka?
Ekki hef ég leitt huga manna
að þessu í þeim tilgangi að
hvetja þá til að tylla sér niður
og fara að tefla hxmdrað ára
skákir. Til þess mundi víst
flesta bresta bæði úthald og
tíma. Eg vildi einungis áminna
menn um að dæma ekki of
hart hinar svonefndu hrað-
skákir. Það tefla margir til-
tölulega ágætar 5 mínútna
skákir, og tveggja eða tveggja
og hálfs tíma mönnum þarf
ekki ávallt að takast betur til
í öllum tilvikum. Satt mun
það að hraðskákimar munu
yfirleitt henta betur ungum
mönnum en eldri, a.m.k. þurfa
handahreyfingar að vera snögg-
ar. En úrslitaáhrif hefur það
þó, hvor hefur liprari heila.
Viðtal við
sigurvegara
Þátturinn sneri sér til sigur-
vegarans á jólaskákmótinu,
Lárusar Johnsen, og lagði fyrir
hann nokkrar spurningar um
mótið o.fl. Fer þetta stutta
viðtal hér á eftir.
— Þú vannst jólahraðskák-
mót Taflfélags Reykjavíkur
Lárus. Ber að skilja það svo,
að þú sért öflugasti hraðskák-
maður landsins?
— Það held ég að væri nú
nokkuð mikið sagt. Þarna
vantaði ýmsa af beztu hrað-
skákmönnum okkar, svo sem
Friðrik, Inga og Guðmund
Pálmas. Auk þess held ég, að
ekki megi draga of miklar á-
lyktanir af einu hraðskákmóti,
bótt fjölmennt sé. Líklega eig-
um við eina 10—15 hraðskák-
menn, sem hver og einn gæti
unnið slíkt mót, ef andinn
kæmi yfir hann.
— Hverja telurðu hafa verið
skæðustu andstæðinga þína á
mótinu, auk Guðm. Ágústssort-
ar, burt séð frá endanlegum
vinningatölum?
— Eg mundi þar tilnefna 6
menn segir Lánxs, en þeir eru
Bjöm Þorsteinsson, Jón Hálf-
dánarson, Bragi Kristjánsson,
Jóhann Sigurjónsson, Júllíus
Loftsson og Bjórgvin Víglunds-
son. Annars er erfitt að skera
úr um þetta og getur það ork-
að tvímælis eins og fleiru.
;— Hvað viltu segja um skák-
stíl Guðmundar Ágústssonar?
_— Guðmundur hefur aflað
sér nxikillar reynslu og heftir
fastmotaðan stíl. Hann hefxir
gott stöðumat, en er jafnframt
taktiskur vel. Mjög hættulegur
skákmaður, Guðmundur
Ágústsson, segir Lárus. Hann
er að vísu nokkuð einhæfur í
byrjanavah, en kann vel þær
byrjanir, sem hann leikur. Því
er erfitt að vinna hann á nýj-
ungum í byrjunum. (Guðmxmd-
ur var sá eini sem vann Lárxcs
á mótinu. S.K.).
— Heldur þú, að Jón Háíf-
dánarson eigi eftir að ná reisn
Friðriks í skákinni?
— Frá því ég tefldi við Jón
fyrir ca. hálfu öðru ári, þá
virðist mér hann hafa tekið
miklum framföi-um. Enn hefur
liann ekki fulhnótaðan stíl að
sjólfsögðu. En ef svo heldur
fram sem horiir með framför
hans, þá sé ég ekkert þvi til
fyrirstöðu, að hann nái svo
hátt sem Friðrik.
— Nú er það samvizkuspum-
ing Lárus: Hverjir ern fjórir
sterkustu skákmenn í heimi?
Lárus svarar án umhugsun-
ar:
Botvinnik,
Keres,
Fischer,
Petrosjan.
— Hverju spáir þú um úrslit
einvígisins milli Botvinniks og
Petrosjans um heimsmeistara-
titilinn?
— Eg álít Botvinnik meiri
skákmann að gerð. Hinsvegar
er hann af léttasta skeiði og
senniiega í nokkurri afturiör.
Hinsvegar er líklegt, að Pet-
rosjan sé nú á hápunkti hvað
styrkleika snertir, og sjálfsagt
miklu úthaldsbetri, þar sem
hann er 18 árum yngri.
Að öllu þessu athuguðu
mundi ég telja Petrosjan sig-
urstranglegri.
— Iívað um framtíðina Lár-
us? Hyggst þú tefla mikið í
framtíðinni?
— Þessari spurningu er erf-
itt að svara beint. Eg hygg ég
hafi það á svipaðan hátt og
undanfarið, tefli þegar löng-
unin grípur mig.
Skákbakteriuna geng ég allt-
af með, en sú mun ætlan vís-
indamanna, að bakteríur séu
einna lífseigastar af öllum líf-
verum.

Cá \
<
O )
5
£* Í
D
O
cd i
O
ja \ 1 '
ljóð. Þegar ég er í höfn kem ég á allra handa knæpur
og skemmtistaði og reyni að hafa eyrun opin — þar
heyri ég allskonar tónhst og mjög mikið af spánskri
Og máhð hef ég 1ærtm
„Já, og svo gætir þú haft af þessu góða atvinnu þega;
þú hefur fengið nóg af því að flækjast um allan sjó.'
Tom kinkar kohi: „Já, það er hugsanlegt. En enn sern
komið er er þetta aðeins tómstundagaman — £s9 er
sjómennskan sem á hug minn aflan.”