Þjóðviljinn - 08.03.1963, Síða 1

Föstudagur 8. marz 1963 — 28. árgangur — 56. tölublað.
Rannsókn á aðbúnaii í ver
stöðvum og á vinnustöðum
Gunnar Jóhannesson og Eövarð
Sigurðsson flytja á Alþingi til-
lögu til þingsályktunar um rann-
sókn á aðbúnaði verkafólks í
verbúðum og á vinnustöðvum.
Tillagan er þannig:
„Alþingi ályktar að kjósa
fimm manna nefnd, sem rann-
saki aðbúnað verkafólks í ver-
búðum og á vinnustöðum mcð
sérstöku tilliti til öryggis og
heilbrigðiseftirlits.
Sérstaklega skal nefndin rann-
saka aðbúnað og alla aðstöðu
VÍSIR þóknast
vinnuveitendum
EINS OG ÞJOÐVILJINN skýrði
frá fyrir nokkru sömdu bif-
vélavirkjar á Akureyri við
verkstæðjn þar um 20% kaup-
hækkun. VÍSIR skýrði rétti-
lega frá þessu í fyrradag, í
framhaldi af frétt um samn-
ingsuppsögn járniðnaðarmanna
í Reykjavík, en í gær ber
blaðið þessi skrif sín til baka
og segir að þau hafi verið
byggð á röngum upplýsingum
forsvarsmanna Félags járniðn-
aðarmanna í Reykjavík.
SANNLEIKORINN í þessu máli
er sá einn sem VÍSIR greindi
frá í fyrradag: bifvélavirkjar
á Akureyri hafa samið við
bifreiðaverkstæðin þar um
20% kauphækkun — og ættu
Vísismenn að gcta fengið stað-
festingu á þessu hjá Sveinafé-
lagi járniðnaðarmanna á Ak-
ureyri.
Fimm ára
SKlÐAKAPPINN á miöri mynd-
inni er fimm ára gamall Seyð-
firðingur, heitir Þorsteinn Bald-
vinsson og var í hópi 76 þátt-
takenda í skíðamóti, sem hald-
ið var á Seyðisfirði fyrir skömmu.
Þorsteinn sést hér koma í enda-
mark eftir að hafa gengið 1,3
kílómetra á 9 mínútum röskum
og þar með náð beztum tíma
í göngukcppni 5 og 6 ára drengja.
Frétt um mót þetta og fleiri
myndir birtast á íþróttasiðu á
morgun, laugardag. (Ljósm..
G. S.I.
EN SKÝRINGIN á vjðbrögð-
um VÍSIS í gær er augljós;
Staðreyndirnar um kauphækk-
un bifvélavirkjanna á Akur-
eyri eru óþægilegar fyrir for-
svarsmenn Vinnuveitendasam-
bands íslands og þessvegna er
íhaldsblaðið látið grípa til lyg-
innar um leið og forysju-
mönnum Félags járniðnaðar-
manna er lýst sem ósanninda-
mönnum, þótt þeir hafi ekki
annað gert en Iátið frétta-
manni í té upplýsingar sem
eru á allra vjtorði og sann-
leikanum samkvæmar!
ANNARS ERU járniðnaðarmenn
í Reykjavík vanir skrifum sem
þessum úr Vísisáttinni og næg-
ir f því sambandi aðeins að
minna á skrif blaðsins meðan
stóð á vinnudeilunni í fyrra.
Þá reyndi betta íhaldsblað að
stappa stálinu í vinnuveit-
endur. Þá stóðu málin þannig,
sem kunnugt er. að verkstæð-
iseigendur höfðu samið við
járniðnaðarmenn án þess til
verkfalls kæmi, en Vinnuveit-
endasambandið bannaði verk-
stæðunum að standa við þá
samninga!
FRAMHALDI af þessu skal
svo loks á það minnt, að járn.
iðnaðarmenn sögðu upp samn-
ingum sínum núna m.a. vegna
þess að vinnuveitendur neit-
uðu þeim algerlega um minnstu
Iagfæringar á gildandi samn-
ingum, meira að segja fimm
prósentin sem fjölmörg
verkalýðsfélög hafa fyrir
nokkru samið um.
þess fólks, sem sækja verður
atvinnu sína til fjarlægra staða
um sumar- og vetrarvertíðir.
Nefndin skal gera ýtarlega
skýrslu um störf sín og leggja
fram tillögur til úrbóta varð-
andi þessi mál, ef rannsóknir
hennar upplýsa, að þess sé þörf.
Nefndin kveður sér til aðstoð-
ar fulltrúa frá Alþýðusambandi
íslands, frá verkalýðsfélögum
viðkomandi staða, frá Vinnuveit-
endasambandi Islands og frá
Vinnumálasambandi samvinnufé-
laganna.
Nefndin skal ljúka störfum
fyriir ársbyrjun 1964.
■ýtarleg greinargerð fylgir til-
lögunni.
Askrífenda-
söfnunin
ALLIR
sem safna 5 nýjum kaup-
endum að Þjóðviljanum geta
valið sér eina af neðantöld-
um bókum í viðurkenningar-
skyni:
Byltjngin á Kúbu
Tuttugu erlend kvæði
Óljóð I
f Unuhúsi
Vegurinn að brúnni
Blakkar rúnir
Andlit Asíu
Grískar þjóðsögur
Tvær kviður fornar
Vort land er í dögun
Ræður og riss
Skriftamál uppgjafaprests
A Islendingaslóðum
Hetjuleiðir og landafundir
Við elda Indlands
Hin hvítu segl
Minningar Vigfúsar Guð-
mundssonar, Þroskaárin
Að duga eða drepast
fslenzkt mannlíf
FuIInuminn
Ferðarolla Magnúsar Step-
hensen
Vefaradans
Því gleymi ég aldrei
Fortíð og fyrirburðir
Sonur minn og ég
Þjóðsögur og sagnir, F. Hólm
Prjónastofan Sólin
Saltkorn í mold
Játningar Ágústínusar
íslenzkar nútímabókmenntir.
I
LEIÐIN TIL
rA
SOSIALISMANS;
1 kvöld klukkan hálf níu
flytur Einar Olgeirsson erindi
í Tjarnargötu 20 um leið ís-
lands til sósíalisma. Er það
hið fyrsta i erindaflokki, sem
fræðslunefnd Sósíalistaflokks-
ins gengst fyrír.
Tíðindamaður Þjóðviljans
hitti Einar snöggvast að máli
í gær og spurði, hvað hann
mundi aðallega tala um.
— Ætlunin er að ræða um
þau verkefni Sósíalistaflokks-
ins, sem fram undan cru í
vaklabaráttu alþýðunnar. Um
þetta efni er nú mikið talað
og spurt.
— Það er auðséð, að and-
stæðingar okkar fylgjast líka
af nokkrum áhuga með. Vísir
var að ráðleggja okkur að
halda okkur við byltingar-
leiðina! Hann er líklega
hræddur um, að við missum
glæpinn?
— Auðvitað eru það rang-
færslur hjá Vísi, að við höf-
um viljað byltingu með valdi.
Lengi voru hins vegar lang-
mestar Iíkur til þess, að við
yrðum ofbeldi beittir, ef við
næðum þingmeirihluta og fær-
um að framkvæma sósial-
isma. Við munum harmleik-
inn á Spáni. En tímarnir hafa
breytzt okkur í hag, og þvi
nærtækara verkefni er nú að
gera skýra grein fyrir, hvernig
við ætlum að undirbúa fram-
kvæmd sósíalismans á þing-
ræðislegan hátt. Hitt cr svo
annað mál, að umbreytingin
úr kapítalisma í sósíalisma er
og verður alltaf þjóðfélags-
Ieg bylting. Kannski það
huggi Vísi!
Tíðindamaður Þjóðviljans
vill bæta við þetta áskorun
til allra sósíalista að koma í
Tjarnargötu í kvöld og hlýða
á crindi Einars. Það er sann-
arlega ekki aðeins ástæða
fyrir andstæðingana að fylgj-
ast af áhuga mcð umræð-
unum um þessa stefnuyfirlýs-
ingu okkar, heldur er það
sérstakt ánægjuefni allra ein-
lægra vinstrí manna að kynna
sér þetta mál sem rækileg-
ast.
!
i
Afstaða (haldsins til borgarstarfsmanna:
Neitar að fal/ast á 5 prósent
launabætur þeim til handa
Á fundi borgarstjórnar Reykjavíkur í gær hindruðu
íhaldsfulltrúamir og Óskar Hallgrímsson með atkvæðum
sínum að eftirfarandi tillaga frá borgarfulltrúum Alþýðu-
bandalagsins næði fram að ganga:
„Borgarstjórnin samþykkir að greiða félags-
mönnum Starfsmannafélags Reykjavíkur 5% á-
lag á laun frá 1. febr. s.l. og þar til gengið hefur
verið frá nýrri launasamþykkt fyrir starfsmenn
borgarinnar. Borgarstjómin ályktar að greiða
einnig sama álag á laun þeirra laustráðinna starfs-
manna, er venjulega fá sömu launabætur og
fastir starfsmenn.“
í framsöguræðu fyrir tillög-
unni rakti Guðmundur Vifffús-
son stuttlega aðdraganda þess,
að verklýðsfélögin fengu 5%
kauphækkunina í vetur. Riðu
Akureyrarfélögin þar á vaðið og
síðan fylgdi Dagsbrún og mörg
önnur félög á eftir. 20. febrúar
var svo lagt fram á borgarráðs-
fundi erindisbréf frá launanefnd
Starfsmannafélagj Reykjavíkur
þar sem félagið fór fram á að
félagsmenn þess fengju einnig
5% launahækkun frá 1 febrúar
sl. að telja. Guðmundur benti á.
að opinberir starfsmenn eru
flestir hverjir að þvi leyti verr
settir en verkamenn, að þeir
eiga óhægara með að bæta sér
upp lág laun með þvi að leggja
á sig aukavinnu, en ýmsir borg-
arstarfsmenn eru engu betur
launaðir en verkamenn. Sagði
hann, að borgarfulltrúar Alþýðu-
bandalagsins hefðu rætt með sér
þetta mál og teldu, að einsýnt
væri að Það bæri að verða við
óskum borgarstarfsmannanna
um kauphækkunina, enda væri
nú þegar búið að hækka búvöru-
verð um 3—i% vegna 5% kaup.
hækkunarinnar og kæmi sú
hækkun auðvitað jafnt niður á
borgarstarfsmönnum og öðrum
launþegum.
Borgarstjóri sagði að mál
þetta væri í athugun hjá borgar-
ráði og taldi eðlilegt, að það
gerði tillögu um afgreiðslu þess
til borgarstjómar. Sagði hann,
að 5% hækkunin hefði átt að
vera uppbót til þeirra sem lægst
væru launaðir og væri þörf á
að athuga hvort eða hve mikill
hluti borgarstarfsmanna féHi
undir þann flokk. Taldi hann
einnig, að mál þétta ætti að
ræða af launanefnd borgarinn-
ar og félags borgarstarísmanna.
Lagði hann til, að tillögu Guð-
mundar yrði vísað til borgarráðs
Framhald á 2. síðu.
Presturínn vill
farga eignum Krists
Á Alþingi stóð allhörð rimma
í gær um eignir Krists og fá-
tækra í Skagafirði, en það er
guðsmaðurinn Gunnar Gíslason
sem flutt hefur frumvarp um
að rýra þær eignir og farga
þeim. En í forsvari fyrir Krist
og fátæka var enn sem fyrr
Einar Olgeirsson og tók hann
fast í strcnginn með Karli Guð-
jónssyni, sem í landbúnaðarnefnd
hefur lagt til að fellt verði
frumvarp um sölu kristfjárjarð-
arinnar Utanverðuness í Rípur-
hrcppi í Skagafirði.
Einar taldi með öllu óhæfu að
taka þessa jörð úr eigu Krists
og fátækra og selja hana ein-
staklingum. Jörð þessi, Utan-
verðunes, var gerð að kristfjár-
jörð með gjafabréfi sr. Bene-
dikts Vigfússonar prófasts að
Hólum árið 1838, og svo fyrir
mælt að afgjaldi jarðarinnar
skuli varið til styrktar og fram-
færslu munaðarlausum börnum i
Skagafjarðarsýslu og skyldu börn
í Hólahreppi sitja fyrir um slík-
an styrk.
Þessi ákvæði hefðu fengið að
standa óhreyfð í meira en öld,
og það er ósæmilegt að henda
jörðinni nú í einstaklinga, sagði
Einar. Það er ósvífin blekking
að halda því fram að það sé
eins verðmætt að eiga vexti
af sölufé jarðarinnar og eiga
jörðina sjáifa. Ef horft væri 125
ár fram í tímann en ekki aftur.
er enginn kominn til með að
segja hversu mikils virði jörð-
in Utanverðunes verður orðin,
þegar Island byggir milljónaþjóð
og Skagafjörðurinn er orðinn á-
líka þéttbýll og , Gullbringusýsla
er nú. Og þó margt sé breytt
eru enn fátækir menn á íslandi
og enn munaðarlaus böm í
Skagafjarðarsýslu.
Einar tók eindregið undir þá
tillögu Karls Guðjónssonar (sem
minnihluta landbúnaðarnefndar)
að frumvarpið um sölu jarðar-
innar yrði fellt.
Varamaður guðsmannsins á
þingi, Jón Pámason og Ágúst
Þorvaldsson vildu endilega láta
farga þessari eignarjörð Krists
og fátækra. Þetta er þriðja um-
rseða málsins í deildinni.
••V