Þjóðviljinn - 26.05.1963, Blaðsíða 6

g SÍÐA
ÞTðDVHTINN
Sunnudagurinn 26. maí 1963
Athyglisverð frásögn frá Kína í brezku blaði
Þyrla í stað krana við húsasmíði
Miklar framfarir, vellíðan alþýðu,
kommúnur í blóma, gnótt varnings
Brezka vikublaöi'ð „Observer” birtir um þessar mund-
ir frásögn frá Kína, sem er athyglisverð fyrir margra
hluta sakir. Höfundurinn, Marwin Jones, var þar í
þrjár vikur í hópferðalagi og kann frá mörgu að skýra,
sem fyrir augu og eyru bar. Hann tekur skýrt fram,
að auðvitaö sé ekki hægt aö kynnast landi og þjóö
til hlítar á svo stutum tíma, en telur sig þó hafa
komizt að ýmsu, sem brýtur allmjög í bága við frá-
sagnir blaða á vesturlöndum um gang mála og líðan
fólks í þessu stóra landi. Hér verður drepið á nokkra
kafla úr ferðasögu hans.
Höfundur segist ekkert munu
segja frá „skuggah!iðum“ hins
kinverska þjóðfélags. „Það get-
ur verið að þær séu miklar,
litlar eða alls ekki til. Ég veit
það ekki og þykist heldur ekki
vita það”, segir hann. En hann
segir frá því sem hann sá og
heyrði:
Reginmunur
„Kanski ég þyrji á því að
segja frá atburði sem alls ekki
hefði getað verið settur á svið
mín vegna. Fyrsta morgun
minn í Hanká fór ég einn út.
Hvítt andlit á götu í Kína,
einkum borg inni í landinu,
veldur uppnámi og von bráðar
höfðu hundrað börn hópazt í
kringum mig. Það voru ekki
sár á andliti eins einasta þeirra,
ekkert þeirra þjáðist af trak-
ómu; ekkert leit út fyrir að fá
ekki fylli sína; ekki eítt einasta
reyndi að betla. Það er ástæðu-
laust að nefna hvílíkur regin-
munur var á þessum bömum
og bömum í öðrum löndum
Asíu og jafnvel sumstaðar í
Evrópu.
Hungursneyð?
Gestgjafar okkar viku oft
glottandi að frásögnum blaða
á vesturlöndum um hungurs-
neyð í Kina og báðu okkur
að kynnast því af eigin reynd
hvort fólkið sylti. Ég veit ekki
hvort hungursneyð var í Kína
1960 eða 1961, sem Kínverjar
sögðu okkur að hefði verið
harðinda ár. En ef svo hefur
verið. hefur þeim tekizt furðu-
lega að rétta við aftur.
Ég er sannfærður um að
kínverskir bændur fá nóg að
borða til að halda heilsu og
kröftum og betur en það.
Ég byggi þessa niðurstöðu á
algildu lögmáli, sem ég veit
ekki betur en ég hafi fundið
upp sjálfur: Lífskjör manna í
hverju landi fara eftir hunda-
fjöldanum. Fólk sem á bágt
meö að fæða börn sín, heldur
ekki hunda. í Kína sá ég ara-
grúa af hundum — ekki horaða
flækingshunda indversku þorp-
anna, heldur sællega og vel
hirta, sem greinilega áttu sér
húsbændur”.
Engin biðröð
Helztu matvæli eru skömmt-
uð í borgunum og fer hrís-
grjónaskammturinn eftir þvi
hvaða störf menn vinna, segir
höfundur. Þannig fær skrif-
stofumaður fimmtán kíló á
mánuði. en stálverkamaður 25
kíió. Kjöt er naumlega skammt-
að, en kjúklingar, endur, fiskur
og egg eru ekki skömmtuð og
hvarvetna var yfrið nóg af
þeim. „Ég sá aldrei neina biðröð
eftir matvælum,”, segir hann
en bætir við að „verðlagið sé
hátt”.
Fólksfjölgnn
I blöðum frá vesturlöndum
hefur oft mátt sjá því haldið
fram að kínversk stjómarvöld
væru alveg horfin frá því að
auðvelda fólki takmörkun
barneigna; þau legðu nú þvert
á móti höfuðáherzlu á að fjölga
þjóðinni sem allra mest og hef-
ur þetta verið nefnt sem dæmi
um yfirgangsstefnu Kínverja
og vaxandi hemaðaranda. Mar-
wyn Jones ber algjörlega á móti
þessu. Hann kveðst hafa lagt
þá spurningu fyrir einn kin-
verska fararstjórann, hvort
ekki gæti komið að því að
fólkinu fjölgaði örar en mat-
vælaframleiðslan ykist. Farar-
stjórinn,, vísaði, slíkri Malthus-
arkenningu á bug og benti á
að tveir þriðju hlutar Kína eru
enn óræktaðir. Síðan segir
Jones:
„Þrátt fyrlr þetta er lögð
mikil áherzla á að kenna fólki
að ákv. fjölskyldustærðjna vis-
vitandi og er það gert með
fyrirlestrum og læknahópum
sem fara í hvert einasta þorp.
Aldrei virðist hafa orðið neitt
lát á þessari herferð — enda
þótt kommúnistarnir telji þetta
æskilegt af mánnúðarástæðum
(„Hvers vegna ætti kona að
þræla sér út fyrir aldur fram
með því að eignast fleiri börn
en hún kærir sig um að eign-
ast?“) fremur en af ótta við
offjölgun fóiksins.“
Sovétríkin að hefja
togveiðar á djúpsævi \
I j
Á um það bil 1.000 feta dýpi og enn dýpra eru mikil og |
auðug fiskimið, segja sovézkir vísindamenn sem kannað j
hafa víðáttumikil hafsvæði undan ströndum Austur-
: Asíu. Togveiðar á 1.000—2.500 feta dýpi eru ekki mikið j
frábrugðnar þeim sem stundaðar eru þcgar fiskinn er j
* að fá ofar í sjónum, en flóknari tilfæringar eru þó við j
: að láta út vörpuna og ná henni um borð aftur. Auðvelt ■
J ■
; er þó að búa vanalega togara undir veiðar á djúpsævi •
og hafa rannsóknir sem gerðar voru í togaranum j
„Ogonj“ leitt til þess að smiðaður hefur verið sérstakur j
útbúnaður til slíkra veiða. Ein fyrstu djúpsævarmiðin
sem byrjað verður að vejða á eru í Beringshafi, en þar i
hefur fundizt mikið magn af aborra og öðrum nytja- j
fiskum.
Stöðug átök í Sýrlandi út af sameiningu arabaríkja
Undanfarið hafa verið nær Iátlausar óeirðir í borgum Sýrlands milli þeirra, sem vilja tafar-
Iausa sameinlngu landsins við Egyptaland og önnur arabaríki og hinna sem eru henni and-
vigir eða fara vilja hægar í sakirnar. I'að eru einkum stúdentar og aðrir æskumenn sem hafa
haft sig í frammi við að kref jast sameiningar við hin arabaríkin, og er myndin af einni kröfu-
göngu þerra í höfuðborginni Damaskus.
Kommúnur
Ferðamannahópur sá sem
höfundur var með kom í tvær
kínverskar þorpskommúnur.
Hann tekur fram að ekki sé
hægt að dæma eftir þeim ein-
um hvernig umhorfs er í öðr-
um slíkum kommúnum. „En”,
bætir hann við, „þótt einhver
staður sé ekki dæmigerður,
þýðir það ekki, að hann sé ekki
raunverulegur og það er enginn
vafi á því að hagur beggja þess-
ara kommúna stendur með
miklum blóma.
Hvorug þeirra átti nokkuð
skylt við þá lýsingu á komm-
únu, að þar vinni „bláir maur-
ar” undir heraga þar til þeir
hníga niður, byggi varnargarða
á daginn herði stél á nóttunni.
Maður verður að gera ráð íyrir
að annaðhvort hafi þessar sög-
ur verið ýkjur eða þá að breyt-
ingar hafi orðið, nema hvort
tveggja hafi verið. Þess voru
a.m.k. engin merki að karlar og
konur hefðu hvor sína aðskildu
svefnsali. og það var heldur
ekki eldað né matazt saman.”
Líður vel
Það skín í gegnum alla frá-
sögnina að Jones telur að kín-
verskri alþýðu líði vel og hafi
nóg að býta og brenna, enda
þótt enn skorti að sjálfsögðu
mikið á að lífskjör þar séu
sambærileg við þau í hinum
þróuðu iðnaðarlöndum.
„Ég hafði ímyndað mér, að
„stökkið mikla fram á við“,
sem að sögn Kínv. stendur enn
yfir myndi þýða tímabil misk-
unarlausrar fjárfestingar á
kostnað framleiðslu neyzluvarn-
ings og lífskjara, á sama hátt
og fyrsta Fimm óra áætlunin
í Rússlandi. En sannl. er
sá að þess sjást ekki merki áð
velferð fólksins í dag sé fórnað
fyrir framtíðina.
Kommúnistamir hafa nú haft
völdin i fjórtán ár; svo vildi til
að þrír af samferðamönnum
mínum höfðu verið í Rússlandi
fjórtán árum eftir byltinguna
þar. Þeir voru ekki í minnsta
vafa um að Kínverjar lifa nú
betur en Rússar þá og að sjá-
anlegar framfarir hafa orðiö
miklu meiri í Kína en Rúss-
landi á fyrstu fjór*-5-1 árunum
eftir valdatökuna.
Gnótt vamings
En hvemig svo sem þvi er
varið, þá vekur það manni
fögnuð hve margir Kínverjar
eru önnúm kafnir við að búa
til pappírslampa, silkifána og
jaðistyttur. Meiru máli skiptir
að verzlanir eru vel birgar nf
vörum sem aldrei höfðu verið
búnar til í Kfna fyrr en fyrir
tfu árum. svo sem úrum, teikni-
áhöldum, smásjám og ryksug-
um. Nóg var af stórum verzl-
unarhúsum f öllum þeim borg-
um sem ég kom til, flest þeirra
nýreist f úthverfum; þeim er
vel fyrir komið og þjónustan
með ágætum. Það var erfitt að
láta sér detta eitthvað f hug
sem hægt væri að fá f London.
en væri ekki á boðstólum f
Hanká eða Nanking”.
Ellefu flugnr
Sfðast f þeim hluta frásagnar
Jones sem þessir kaflar hafa
verið teknir úr víkur hann að
þeirri spurningu sem hann seg-
ir að enginn ferðalangur, ný-
kominn frá Kína. komíst hjá
að svara: „Jú það eru tij flugur
bar; ég taldi ellefu þeirra á
þremur vikum. Ein þeirra var
svo ófyrirleitin að setjast á disk
herra Lis fararstjóra í veitinga-
vagni járnbrautarlestar. Herra
Li horfði á hana dálítið hissa.
..Eftirlegukind fró hinu gamla
stjómarfari“, sagði hann. „Við
verðum að fá hana til að bæta
ráð sitt”.
Erlendis vcrður það æ algcngara, að byggingar séu settar sam-
an úr hlutum sem framleiddir eru fyrirfram í verksmiðjum
og þykir sá byggingarmáti bæði ódýrari og fljótari. Oftast
nær eru notaðir kranar til að lyfta byggingarhlutunum á sinn
stað, en einnig er farið að tíðkast að nota þyrlur til þeirra
hluta, eins sést hér á myndinni sem er frá Tékkóslóvakíu.
Fidel Castro hefur
ferðazt 20.000
Dvöl Fiedels Castro, forsætisráöherra Kúbu, í Sovét-
ríkjunum lýkur nú senn, en hann hefur dvalizt þar
lengur og ferðazt víðar um landið en nokkur annar
erlendur þjóðarleiðtogi, sem þangað hefur komið. Hann
kom þangað skömmu fyrir mánaöarmót, var viðstaddur
fyrsta maí hátíðahöldin í Moskvu, en hefur síðan verið
á stöðugu ferðalagi um landið og farið um 20.000
kílómetra leið.
Hann fór írá Moskvu til
Volgograd (Stalíngrad), síðan
til Úsbekistans, þar sem hann
heimsótti ekki aðeins höfuð-
borgina Tasjkent, heldur einn-
ig hina fornfrægu Samarkand,
hinn frjósama Fergandal 02
hin gömlu eyðimerkurhéruð
sem nú hefur verið breytt í
akurlendi með áveitum.
Frá Úsbekistan hélt hann
norður og austur í Síberíu, til
Irkútsk og skoðaði einnig hið
mikla raforkuver sem nú er í
smíðum í Bratsk við Angara-
fljót. Þaðan fór hann til Sverd-
lovsk, höfuðborgarinnar í Úral-
héruðunum og síðan þvert yfir
Rússland til Leníngrad.
Þaðan fór hann aftur til
Moskvu rétt fyrir síðustu helgi,
en gerði þar aðeins stuttan
stanz á leið sinni til Úkraínu.
Þaðan kemur hann aftur til
Moskvu og mun þar enn eiga
viðræður við sovézka ráða-
menn, áður en hann heldur
aftur heim á leið. Tilkynnt hef-
ur verið að hann muni koma
til Algeirsborgar 27. mai.
Af upptalningu hér á undan
má sjá að Castro hefur gert
sér far um að kynnast Sovét-
ríkjunum sem allra bezt á þelm
tíma sem hann hefur til um-
réða, þessu rnikla landi mikilla
andstæðna. Það er sjálfsagt
engin tilviljun að hann hefur
dvalizt hvað lengst í Úsbekist-
an, þar sem þjóðin hefur á ein-
um mannsaldri tekið heljar-
stökk úr svartri forneskju inn
í nútímann.
Hvarvetna hefur honum verið
ákaft fagnað, ekki sízt af æsku-
mönnum. Og alls staðar heíur
hann lagt megináherzlu á bau
traustu vináttubönd sem tengja
saman þjóðir Sovétríkjanna og
Kúbu og þá byltingarhefð sem
sameinar þær.
Siálfsmorðs-
vörður settur
Einkennisklæddur vörðu,r hef-
ur verið settur á efsta’ pall
Eiffeltumsins í París og stöðv-
ar hann alla sem þangað koma
til þess að aðgæta hvort þeir
líti út fyrir að ver'a í sjálfs-
morðsþönkum. Nú nýlega hafa
enn bætzt tveir i hóp þeirra
mörgu sem svipt hafa sig lífi
með því að kasta sér út frá
turninum, en þeir eru orðnir
samtals 322 síðan turnirm var
reistur 1889. Sjálfsmorðingjamir
sækjast einkum eftir að fleygja
sér út frá efsta palHnum sem
er 300 metra frá jörðú og hefur
enginn lifað slíkt af, nema
kona nokkur sem kástaði sér
baðan í haust sem leið, en
barst fyrir vindi inn í stál-
grindina og festist bar eftir
nokkurra metra fall “íSiin var
henni svo bjargað. ,,