Þjóðviljinn - 02.12.1964, Blaðsíða 4

SlÐA
ÞJ6ÐVILJINN
Midvíkudagur 2. desember 1904
Ctgefandi: Sameiningarflokktir alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson íáb), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundssoru
Ritstjóri Sannuðags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjðri: Sigurður V Friðþjófsson.
RitstjÓm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust. 19,
Sími 17-500 Í5 línur) Áskriftarverð kl 90.00 á mánuði
Á efnahagslegt einræði
verzlunarauð valdsins að
hindra þróun fiskiðnaðarins?
JjTnahagskerfið sem nú drottnar á íslandi er ein-
ræði verzlunarauðvaldsins. Verzlunarauðvald-
ið lætur blöðin kalla þetta einræði „verzlunar-
frelsi“. Þetta „verzlunarfrelsi“ er þannig í fram-
kvæmd að allur erlendur gjaldeyrir er með laga-
boði tekinn af sjávarútveginum og fiskiðnaðinum
og afhentur verzlunarauðvaldinu til að braska
með. Um þjóðarhag er ekkert hirt, nema ef verzl-
unarauðvaldið er alveg að drepa mjólkurkúna —
sjávarútveginn — þá er kippzt við. En þó sverfi
að íbúum heilla landshluta vegna atvinnuleysis,
og auðvelt væri úr að bæta með fiskiðnaði, þá má
ekki koma þeim fiskiðnaði upp ef verzlunarauð-
valdinu ekki þóknast.
jjað er sjávarútvegur og fiskiðnaður sem fram-
leiðir mestallan erlendan gjaldeyri Íslendinga.
Ef þessar atvinnugreinar fengju frelsi til að halda
gjaldeyri sínum væri grunnurinn hruninn undan
einræði verzlunarauðvaldsins. En gjaldeyrir sjáv-
arútvegs og fiskiðnaðar er með lagaboði tekinn af
þessum atvinnugreinum, þær eru sviptar „gjald-
eyrisfrelsi“, svo verzlunarauðvaldið fái einokun á
gjaldeyrinum. Og þetta er kallað verzlunarfrelsi
og fólki innrætt að þetta sé verzlunarfrelsi!
glík „þjóðnýting“ gjaldeyrisins, sem nú hefur við-
gengizt hér á landi í þrjá áratugi, á að sjálf-
sögðu ekki að vera í þágu þess hundrað manna
hóps, sem er verzlunarauðvaldið á íslandi. Þessi
„þjóðnýting“ gjaldeyrisins á að vera í þágu allrar
þjóðarinnar, og fyrst og fremst vera miðuð við efl-
ingu framleiðslunnar, einkum þó fullvinnslu ís-
lenzkra afurða. Tökum sem dæmi að hægt sé að
selja niðurlagða síld fyrir 100—200 miljónir króna
til Sovétríkjanna, gegn vörukaupum þaðan, og
bæta þannig stórum atvinnuástandið norðanlands.
Þá ber tafarlaust að beina þangað vörukaupum
til að hagnýta þessa möguleika til fulls, þó það
kosti að skerða einræði verzlunarauðvaldsins að
sama skapi.
gf það er ekki gert, þá er verið að láta einræði
verzlunar.auðvaldsins hindra eflingu íslenzks
fiskiðnaðar og koma í veg fyrir útrýmingu at-
vinnuleysis. Þá er einræði verziunarauðvaldsins
orðinn fjötur á þróun íslenzks framleiðslukerfis,
— fjötur sem þarf að höggva á. Þau stjórnarvöld,
sem láta gróðasjónarmið nokkurra innflutnings-
aðila sitja í fyrirrúmi fyrir eflingu framleiðslunn-
ar og nauðsyo bess að allir íslendingar hafi at-
vinnu. bregðast hagsmunum þjóðarheildarinnar
m að þjóna einræði verzlunarauðvaldsins.
Á FULL VELDISDA6INN
Við hernámsandstæðingar
höfum séð ástæðu til að koma
saman sérstaklega hér í kvöld
að minnast fullveldisdagsins 1.
desember. Vissulega hefðum
við kosið fremur að þessi á-
stæða væri ekki fitrir hendi.
Við hefðum kosið að landið
byggði einhuga þjóð er stæði
sameinuð um minningar sigur-
sællar sjálfstæðisbaráttu og
einbeitti sér að því að ávaxta
það pund sem aldamótakyn-
slóðin færði henni í hendur.
Við hefðum ennfremur kosið
að hátíðisdagurinn fyrsti des-
ember gæfi stjórnmálaleiðtog-
um þjóðarinnar aðeins kær-
komið tilefni til að vísa henni
veginn fram, setja henm djörf
markmið í þeirri lífs- og #jálf-
stæðisbaráttu sem hún hlýtur
ævinlega að heyja. Ef svo væri
í pottinn búið mætti kalla ó-
þarft fyrir hernámsandstæð-
inga að halda sérstaklega til
dagsins. Og þá væri jafnvel
óþarft að vera hernámsand-
stæðingur.
En þessar óskir _ samþýðast
illa veruleikanum. f stað sam-
einaðrar þjóðar blasir við þjóð
sem á sl. tuttugu árum hefur
sundrazt óþyrmilega í afstöð-
unni til þess máls sem varð-
ar sjálfa tilveru hennar, sjálf-
stæðismálsins. Aðeins tuttugu
árum eftir fulla endurheimt
sjálfstæðis greinir íslendinga
mjög á um hvaða skilning beri
að leggja á hugtakið sjálf-
stæði og hvaða stefna dugi
bezt til að tryggja það. Hug-
takabrenglingurinn er örugg
vísbending þess að sjálfur veru-
leikinn er brenglaður. Það er
sjálf sjálfstæðisvitund þjóðar-
innar sem hefur brenglazt.
Við hernámsandstæðingar
fullyrðum að sjálfstæðisvitund
þjóðarinnar hafi verið skert og
bnengluð, vísvitandi eða ómeð-
vitað, af þeim forráðamönnum
sem bera ábyrgð á undanslátt-
arste'fnu síðustu tuttugu ára.
Við fullyrðum að þáð sé hún
sem eigi sök á þeim klofningi
þjóðemisvitundarinnar sem hér
um ræðir. Áfangamir á leið
þessarar undanlátsstefnu eru
kunnari en svo að þeir þurfi
upprifjunar við hér í kvöld:
þeir eru tengdir Keflavíkur-
samningnum, inngöngu íslands
í Atlanzhafsbandalagið, hersetu
Bandaríkjamanna og hinum
margþættu áhrifum sem af
henni hafa stafað. Sérhver
þessara áfanga hefur markað
djúpt spor sársauka og beizkju
í þjóðemisvitund alls þorra fs-
lendinga.
Það er einatt erfitt fyrir
okkur að leggja hlutlægt mat
á þá sögu sem við erum sjálf-
ir að skapa. Það verður þó
ljóst af stjómmálasögu síðustu
tuttugu ára að allan þennan
tíma hafa ráðamenn þjóðarinn-
ar yfirleitt eytt obbanum af
orku sinni í að sannfæra hana
um nauðsyn þessarar undan-
sláttarstefnu í sjálfstæðismál-
unum. Þag má með sanni segja
að þeir hafi verið önnum kafn-
ir við að grafa undan uppi-
stöðum íslenzkrar þjóðernisvit-
undar og íslenzks þjóðarmetn-
aðar. Sérhvem nýjan áfanga
á leið undansláttarins hafa þeir
túlkag sem „illa nauðsyn", sem
„óhjákvæmilegt framlag" fs-
lendinga til vamarkerfis hins
vestræna heims. Með þessum
orðum hafa þeir reynt að velta
nokkru af sinni persónulegu á-
byrgð — sem þeim hefur ef-
laust þótt helzt til þungbær —
yfir á breiðar herðar forlaga-
nornanna, þeirra sem ráða gangi
mála útí hinum stóra heimi.
Þannig hafa þeir reynt að telja
þjóðinni trú um að það sem
réði undanslættinum, gerði
hann óhjákvæmilegan, væri
yfirgangur - heimskommúnism-
ans. Sjálfir væru þeir þá í
rauninni ósköp litlir kallar
sem væru knúðir til óhæfu-
verka af einhverri óskiljanlegri
nauðsyn.
Kommúnistahættan hefiur
verið hin mikla réttlæting und-
ansláttarmanna sem þeir hafa
stöðugt notað sér til synda-
kvittunar frammi fyrir þjóð-
inni. En hefur hún veitt þeim
aflát? Þessari spurningu má
bæði svara með jái og neii.
Við vitum að þjóðaratkvæða-
að að íslenzk sjálfstæðisvitund
hefði til að bera meiri styrk-
leika og seiglu en hin stutta
saga lýðveldis okkar vottar.
Hún sannar okkur-að þjóðem-
istilfinningin er engin eilífðar-
kennd, otar tima og rúmi,
heldur stæiist hún ýmist eða
svignar eftir því hvemig
fjöldi heimila á Suðvesturlandí
hefur á skömmum tíma ginið
við þessu tákni, er einhver
mesti sigur sem andstæðingar
okkar hafa unnið, en um leið
er hún kórónan á niðurlæg-
ingu íslenzks þjóðemismetn-
aðar.
Nú er líka af sú tíð að odd-
VWWIWWWWVWWWVWWWWVWWWWWWWVWWVWVVWWWVWVWWWWWVVW\'VV
Ræða Lofts Guttormssonar
á fullveldisfagnaði
Samtaka hernámsandstæðinga
um síðustu helgi
iAAAAAAAAA/WWA/WAAA/WAA/WWAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA/WAAAAAAAA
greiðsla hefur aldrei fengizt
framkvæmd um hersetumálið.
Gamlar og nýjar skoðanakann-
anir, svo og undirskriftasafn-
anir á vegum Samtaka her-
námsandstæðinga, benda til að
meirihluti þjóðarinnar sé and-
vígur erlendum herstöðvum á
íslandi. Hins vegar hefur
meirihluti hennar ekki látið
þá, sem fengu bandaríska her-
ipn til landsins 1951, gjalda
athæfis síns í almennum kosn-
ingum með því að svipta þá
þingmeirihluta. Mikill hluti
þjóðarinnar hefur sætt sig við
orðinn hlut, látið bamalegar
skýringar undansláttarmanna
sér lynda og tekið mark á
þeim áróðri að íslendingar
væru ekki færir um að standa
efnahagslega á eigin fótum.
Ótaldir eru þeir sem hafa mak-
að krókinn á herbraskf
veðsett sálu sína Mammoni.
Að óreyndu hefðum við ætl-
vindar blása í hinum grálynda
heimi stjórnmálanna. Því er
það ekki kvíðalaust sem við
hemámsandstæðingar horfum
til, næstu framtíðar, að öllu
óbreyttu. Við getum ekki lok-
að augunum fyrir því að am-
eríkanisminn er að læsa sig æ
fastar um fleiri og fleiri svið
þjóðlífsins. Hann hefur löngum
hafizt til öndvegis í kvik-
myndahúsunum, hann setur
orðið mark sitt á mestan hluta
þess bókmenntalega þunnmet-
is sem almenningur leggur sér
daglega til munns, og hann
hefur nú tvö síðustu árin gert
opinskáa innrás inná þúsundir
Og aftur þúsundir heimila í
þéttbýlustu byggðum landsins.
Með herstöðvasjónvarpinu
bandaríska teflir hann vígreif-
ur fram framvarðarsveitum
•tækninnaí' --suni - eirr á hverjum’
tíma tákn almennra lifsþæg-
inda. Sú staðreyncj að mikill
■%----3-----------
vitar hernámsstefnunnar tali
um „illa nauðsyn“. Þeir telja
sig réttilega hafa komið ár
sinni svo vel fyrir borð að þeir
þurfi ekki lengur að leita griða
hjá forlaganornunum og geti
óhikað gengið fram fyrir
skjöldu sem steigurlátir sol-
dátar amerískrar menningar-
lágkúru. Þeir vinna sem áður
markvisst að því að rugla land-
ann í ríminu, slæva þjóðern-
isvitund hans og hræra hug-
tökin í graut; en stundum er
ekki frítt við að manni verði
að spurn hvort þeim sé sjálf-
rátt, hvort þeir hafi ekki sjálf-
ir ruglazt gersamlega í rím-
inu. Einn málsvari herstöðva-
sjónvarpsins, sagði fyrir
skömmu í ríkisútvarpinu að
það mundi særa þjóðarmetnað
sinn ef tekið yrði fyrir send-
ingar bandaríska sjónvarpsins
til Reykjavikur og nærsveita;
Framhald á bls. 9.
JÖN BJÖRNSSON
Jómfrú Þórdís er áhrifarík skáldsaga byggð á
sannsögulegum heimildum ura frægt sakamál frá
17. öld. — Stóridómur er lög í landinu, þyngstu
refsingar vofa yfir Þórdísi Halldórsdóttur og mági
hennar, Tómasi Böðvarssyni. íslenzkir höfðingjar
og danska konungsvaldið berjast um líf þeirra.
Bókin er einnig aldarfarslýsing. Baksvið sögunnar
er öld hjátrúar og hindurvitna, barátta lúterskra
klerka við kaþólska siði og venjur, andóf lands-
manna gegn danska konungsvaldinu.
— Þetta er nýjasta skáldsaga Jóns Björnssonar. —
ALMENNA BÓKAFELAGIÐ