Þjóðviljinn - 06.01.1965, Blaðsíða 6

0 SfÐA
ÞIÖÐVILTINN
Midvikudagur 6. janúar 1965
Vlð stríðslok hófst nýtt tíma-
bil finnskrar sögu. Með vopna-
hléinu var bönnuð starfsemi
hinna fasistísku afla í landinu,
jafnframt því scm lýðræðis-
réttindi voru tryggð. Dyr fang-
elsanna opnuðust, þeir sem flú-
ið höfðu land gátu snúið heim
á ný. Framfarasinnuð félaga-
samtök gátu aftur hafið starf-
semi sína. Fljótlega komu upp
allmörg framfarasinnuð blöð —
segir í litlum bæklingi um
Finnland. Það er ástæða til að
minna á þau orð hér vegna
þess, að í stuttu máli gefa þau
svar við þeirri fullyrðingu, sem
enn heyrist, að Sovétríkin hafi
ætlað að skipta sér af innan-
rikismálum Finna.
i
Spurningum
svarað
30. nóvember í ár — það er
ekki lengra um liðið — birti
Berlingur kjallaragrein eftir
„norska sagnfræðinginn og lög-
fræðinginn Sverre Hartmann“
sem í greininni „sannar ....
að Kuusinen-stjórnin átti að
vera kjarninn í nýrri, finnskri
'fetjórn eftir rússneskri fyrir-
mynd“.
f greininni segir m.a.:
„Það er ekki unnt að gefa
nokkurt öruggt svar við svo
óvissri spurningu sem þess-
ari . . .
Kuusinen-tilraunin hefur gert
hina sögulegu sönnunarbyrði
Rússunum þunga ...“
Það virðist hafa farið fram-
hjá viðkomandi sagnfræðingi,
að bæði Rússamir og sagan
hafa svarað fyrir sig. Bæði á
éftir „Vetrarstríðið“ og „Fram-
haldsstríðið" voru Finnar
neyddir til þess að ganga að
Vopnahlés- og friðarskilmálum
Sovétríkjanna. Fulltrúar Ráð-
Stjómarríkjanna sýndu hóg-
værð, sem alla furðaðj á og
ékki hvað minnst Finna sjálfa.
Meðan á „Framhaldsstríðinu“
stóð, höfðu Vesturveldin hvað
eftir annað gert Finnum það
ljóst, að ef þau leituðu ekki
sem fyrst eftir friði við Sov-
étríkin, yrðu þeir látnir „sigla
sinn sjó“. Þrátt fyrir þessar
aðvaranir héldu Finnar stríð-
inu áfram unz ljóst var orðið,
að vopnabróðirinn hafði tapað
og það var fáránlegt að búast
Porkkala-skaginn, sem Ráðstjórnarríkin höfðu leigt sem herstöð
í 50 ár, var aftur fenginn Finnum í hendur 1956. — Myndin er
frá Porkkala.
við því, að herir Hitlers, sem
börðust fyrir eigin lífi, gætu
varið Finnland. Undir þessum
kringumstæðum var Finnland
upp á náð eða ónáð Sovétríkj-
anna komið. En Ráðstjórnar-
ríkin æsktu ekki eftir þv; að
skipta sér af innanrikismálum
Finnlands að öðru leyti en
framgengur af inngangi þess-
arar -greinar; Fasistasamtökin
yrðu leyst upp og það tryggt,
að lýðræðisöflin í landinu
gætu í friði reist nýtt, Finn-
land úr rústum, Finnland, sem
ekki væri stjórnað af Lappo
eða álíka ’samtökum.
Og friðarskilmálarnlr, sem
frá upphafi voru vægir, voru
enn mildaðir á komandi árum.
Porkkala-skaginn, sem Ráð-
stjórnarríkin höfðu leigt sem
herstöð i 50 ár, var aftur feng-
in Finnum í hendur 1956,
stríðsskaðabæturnar verulega
minnkaðar. Á síðustu árum
hefur verið enn rýmkvað um
ákvæðin um herbúnað Finn-
Iands. í stuttu máli sagt, eftir
að það var ljóst orðið, að Finn-
land og stjórn þess hafði full-
an hug á því að uppfylla frið-
arsamningana og gerast góður
nábúi, hafa Sovétríkin hvað
þeim viðkemur fært sönnur á
það, að friðarskilmálarnir voru
samdir með það fyrir augum
að tryggja landamærin og
skapa trausta vináttu með
þessum þjóðum.
Ný stefna
Allmargir sagnritarar hafa
reynt að láta líta svo út, sem
beizkjan hafi verið svo mikil
með finnsku þjóðinni yfir
hinni „rússnesku árás“, að
jafnvel finnskir kommúnistar
hafi í striðum straumum hald-
ið til vígvallana með vopn í
hönd til þess að berja á óvin-
inum. Geri menn sér það ómak
að rannsaka þau skjöl, sem
fyrir hendi eru um handtökur,
vinnubúðir, fangabúðir, mála-
ferli gegn fólki, sem reit grein-
ar gegn stríðinu eða eingöngu
gegn Þjóðverjum, — þá þarf
maður ekki lengi að lesa til
þess að komast að raun um
það, að allar slíkar sögur eru
úr lausu lofti gripnar. Þær eru
liður í þeirri tilraun' að firina
„sönnunina" fyrir hernaðar-
árás Ráðstjórnarríkjanna á hið
litla, lýðræðiselskandi og smáa
Finnland — Finnland Lappos
og Mannerheims.
Og gamanblaðið „Garm“
reyndist hafa rétt að mæla er
það reit þessi orð 10. okt 1944:
„Með þolinmæði og aðdáun-
arverðri ró hefur þjóðin þolað
sorgir sínar og þjáningar. Og
með aðdáunarverðri ró hefur
„Vetrarstríðið"— lokagrein
liún afborið þá raun að vera
nær algjörlega sambandslaus
við umheiminn og áhrif hans.
Samkvæmt vorri reynslu (þvi
miður!) hefur mikill hluti
mcðborgaranna méí sjálfstjórn
sem jaðrar við nægjusemi þol-
að andlega myrkvun. Sauða-
hjörðin hefur verið blekkt, en
hvað á þá að segja- um þá
menn, sem með fullum ásctn-
ingi hafa stuðlað að því að
vcfa þennan vef af fordómum,
Iygum og tortryggni? Um
þann, sem veit staðreyndir og
hefii átt að skýra satt og rétt
frá, en kýs í þess stað að strá
um sig ósannindum. Svo ckki
sé nú minnzt á þá, sem sam-
einuðu á eins auðveldan hátt
og raun bar vitni vísindalega
sannleiksást og aðdáun á því
stígvclatrampi, sem marði
starfsfélaga þcirra úti í heimi.
Það tckur nokkurn tíma áð-
ur cn ástandið í hciminum
10.000 börn eiga um sárt
ai binda vegna thalidomid
I nýútkominni árbók lækna
er m.a. að finna grein um börn
þau, er liðið hafa tjón af völd-
um thalidomid. Það kemur í
Ijós, að hvorki meira né minna
en tíu þúsund börn ciga um
sárt aj) binda vegna þessa lyfs,
sem í greininni er nefnt ein-
hver örlagaríkasta skyssan i
læknisfræðum vorra daga. /
Saxen dósent leggur áherzlu
á það, að helzti lærdómurinn,
sem draga beri af thalidomid-
harmleiknum sé þessi: Nei-
kvæður árangur af tilraun sem
er visindalega og með gagn-
rýni gerð á dýrum er engin
trygging þess, að viðkomandi
læknislyf sé óskaðlegt mann-
legu fóstri.
FINNLAND EFTIR STRIÐIÐ
Finnsk utanríkissfefna: FRIÐUR OG VINÁTTA VIÐ SOVÉTRÍKIN
hafa sýnt, að svq er ekki.
Fyrsta stjóm í Finniandi
eftir stríðið var mynduð af
„hinum þrem stóru“, sósíal-
demókrötum, bændaflokknur.?
og Alþýðubandalaginu, sem
eftir stríðið var myndað af
kommúnistum og vinstrisósíal-
demókrötum. Þessi samsteypu-
stjóm sat að völdum til 1948,
þegar sósíaldemókratinn K. A.
Fagerholm myndaði stjórn.
Samtals hefur Fagerholm set-
ið í forsæti þriggja ríkis-
stjóma, og hin síðasta þeirra,
sem mynduð var 1958, hlaut
nafnið „næturfrostsstjórnin"
vegna kuldalegrar afstöðu til
Sovétríkjanna og tilrauna
hennar til þess að eyðileggja
verzlunina við ríki sósíalism-
ans.
Af stjórnmálaflokkunum er
það fyrst og fremst hinn aft-
urhaldssami samsteypuflokkur,
sem hefur reynt að vinna gegn
Juho Paasikivi (1870—1956).
Samvinna og vinátta við Sov-
étríkin var stefna hans.
stjórn, er. vilji hefja andsov-
ézka stefnu.
Finnska stjórnin hefur í
„Vetrarstríðinu" og „Fram-
haldsstríðinu“ orðið að greiða
dýru verði ranga stefnu, og
hún kærir sig ekki um það,
að þessi stefna sé upp tekin
á ný. Og síðustu sveitastjórn-
arkosningar, sem veittu verka-
lýðsflokkunum þrem meiri-
hluta atkvæða, benda einnig
til þess, að fiímska þjóðin óski
eftir breyttri stefnu í innan-
landsmálum.
Helge Larsen.
Við friðarsamningana skiptu Sovétríkin sér ekki af innanlandsm álum Finna utan að krefjast þess, að lýðræðisöfl landsins gætu í
friöi reist nýtt Finnland úr rústum. Á myndinni sést útifundur 1 . maí í Helsinki, og voru það verkalýðsfélög höfuðborgarinnar, sem
að honum stóðu. Nú gátu verkalýðssamtökin lok s aftur haldið slíka fundi, eftir margra ára ofsókn.
Árbókin kemur út samtímis
• í Danmörku, Noregi og Sví-
þjóð og hefst í þetta skipti á
grein um thalidomid eftir
finnska dósentinn Lauri Sax-
en. Saxen skýrir svo frá, að í
lok árs 1961 hafi farið að bera
á fósturvansköpun í Þýzka-
andi og Ástralíu, og tiltölulega
fljótlega hafi mátt færa sönn-
ur á að thalidomid væri um
að kenna. Lyfið var eftir það
fljótlega tekið af markaðinum,
en þá vár það þ|gar um sein-
an, og eins og fyrr segir hafa
nú fæðst af þessum sökum
tíu þúsund vansköpuð börn.
Eitt þeirra barna sem vansköpuðust af Thalidomid
vcrður þjóðinni almennt ljóst.
Að viðurkenna orðið vanmat
staðreynda er sársaukafull
skylda, íþrótt, sem tæpast get-
ur búizt við vinsældum“.
Og þessi íþrótt varð heldur
ekki vinsæl. Þeir sem ábyrgir
voru og meðábyrgir fyrir
þeirri stefnu, sem fram hafði
verið haldið, reyndu bæði
strax eftir stríðið og síðar, í
endurminningum sínum, að
kenna aðgerðir sínar göfugum
hvötum. En þrátt fyrir það
hlaut hemaðarstefna Manner-
heims að víkja fyrir friðar-
stefnu þeirri, er kennd hefur
verið við Paasikivi forseta.
Raunskynjun hans hafði fært
honum heim sanninn um það,
að fyrir Finnland væri aðeins
ein leið til friðar og framfara:
Samvinna og vinátta við Sovét-
ríkin. Og þesssi stefna er þeim-
mun sterkari hinni, sem hún
á dýpri rætur með finnsku
þjóðinni.
„Næturfrost"
Það væri hlægilegt að halda
það, að allir Finnar elski Ráð-
stjómarríkin, og ýmsir atburð-
ir — einnig á síðari árum —
stefnu Paasikivis — og illu
heilli með nokkrum stuðningi
sósíaldemókrata, sem árum
saman áttu sér Tanner að for-
manni, dæmdan stríðsglæpa-
mann. Ýmislegt bendir þó til
þess, að sósíaldemókratar séu
nú — til þess neyddir a£
stjórnmálaástandinú í landinu
almennt — að breyta um
stefnu í jákvæðari átt, en
þó buðu þeir við síðustu for-
setakosningar fram ásamt aft-
urhaldinu lögfræðing nokkum,
Honka að nafni. Maður þessi
hafði á árunum fyrir heims-
styrjöldina orðið illræmdur
fyrir það að hafa krafizt þess
að verkamenn og aðrir frjáls-
lyndir menn væru dæmdir til
þyngstu refsingar fyrir að
berjast gegn fasistastefnunni,
en það taldi Honka jafngilda
landráðum. Með uppgjafaliðs-
foringjum leyndist enn draum-
urinn um „Finnland Manner-
heims“, en þrátt fyrir það, að
borgarstjómir síöustu , ára
séu í andstöðu við hagsmuni
alls almennings í Finnlandi, er
ekVj unnt að mynda neir,á v'á