Þjóðviljinn - 10.07.1965, Blaðsíða 5

Laugardagur 10. júli 1965 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA g
Mannlifá hafsbotni
Frakkinn Clouzot hefur vakið mikla athygli um allan hcim fyrir
tilraunir sinar neðansjávar — nú síðast voru han,s menn þrjámán-
uði neðansjávar og unnu þar margvísleg störf. Sumir telja betta
upphaf nýs landnáms á sjávarbotni. Um þessar tilraunir hefur
Clouzot gert kvikmynd ágæta og er þcssi mynd úr henni: sjávar-
\ búar tefla skák í húsi sínu.
Lord Jim: í leit
að glataðri æru
Richard Brooks ' hefur skrif-
að handrit að og stjórnað
kvikmynd sem byggð er á
skáldsögu Josephs Conrads,
Lord Jim.
Hér segir frá örvæntingar-
fullri tilraun ungs manns til
áð endurheimta heiður sinn,
sém hann er talinn hafa glutr-
að niður á stund örlagaríkra
ákvarðana. Peter O’Toole, sem
hér er einkum kunnur fyrir
leik sinn í Arabíu-Lárusi, leik-
ur Lord Jim, sem er ásakaður
um að bera ábyrgð á því að
skip sem hann stjómaði fórst.
Og leit hans að uppreisn æru
bér hann inn í ókortlagða
frumskóga Austurlanda, til
landsins Patustan, þar sem
harðsvíraður og hgrskár höfð-
ingi kúgar landslýð án allrar
miskunnar. Enn er hugrekki
hans sett undir alvarlegt próf
og að þessu sinni er hann ekki
dæmdur eftir hinum óskráðu
siðalögmálum Vesturlanda,
heldur hinum ströngu og fast-
mótuðu siðaboðum hinnar
fornu menningar Patustan.
Kvikmyndin var að méstu
tekin í frumskógum Kambods-
ja, en þar rísa stórfenglegar
rústir borgarinnar Angkor Vat,
sem byggð var á tólftu öld.
Þessi ágæta borg sem talin er
til hinna leyndardómsfullu
stórfurðuverka heimsins, fannst
fyrir tæpum hundrað árum og
hefur síðan átt óskipta aðdá-
un alira er hafa af henni vit-
að.
Þekktra le'kara hefur verið
freistað til þátttöku í þessari
mynd. Þeirra á meðal eru
James Mason og Kurt Jiirgens.
Rússar
horfa á
„slapstick"
Kvifcmyndahátíðin mikJa
í Moskvu stendur nú yfir
| og eni leiknu myndirnar
sýndar í þinghöllinni 1
j Kreml er tekur 6 þúsund-
! ir manns í sæti.
f fyrradag var sýnd
bandaríska myndin „Kapp-
hlaupið mikla“ með Jack
Lemmon, Natalie Wood og
Tony Curtis. Bandaríkja-
menn ætlast bersýnilega
ekki til verðlauna af þátt-
töku sinni, þvf þetta er
grínmynd af léttasta tagi
(slapstick) sem lýsir kapp-
akstri frá New York yfir
Rússland til Parísar rétt
eftir aldamót. Spaugileg
atriði myndarinnar eru
hvert öðru lík að sögn,
enda fékk myndin aðeins
kurteisisklapp frá áhorf-
endum að sögn NTB.
Sama kvöld var sýnd
egypzk mýnd, „Brottrækur
úr Paradis. Mclódramatísk
mynd sem styðst þó við
góðan leik Fardi Shaudis.
* ........
Kvikmynda-
seríur lifa
góðulifii
sjónvarpinu
Fyrir stríð byggði kvik-
myndaiðnaðurinn mikið á
„seríum’’ — Tarzanflokkurinn,
Andy Hardymyndir o.s.írv.
Þessir flokkar eru nú mikið
notaðir af sjónvarpsstöðvum,
en kvikmyndamenn hafa nú
reynt að gera myndir sem áttu
að vera „sérstakar í sinni röð“.
Nú telja ýmsir að tímar
kvikmyndablakkanna séu aft-
ur að koma, og benda á Jam-
es Bond myndirnar, svo og
Belmondo-myndirnar (Maður-
inn frá Hong-Kong, Maður-
inn frá Ríó) og Bítlarnir ætla
víst að falla inn í þessa þró-
un. Heimur versnandi fer.
Nektarstyrjöldin í
Barátta fyrir siðgæði í ítölskum kvikmyndum
hafði næstum því steypt ríkisstjórninni
1""tölsk kvikmyndagerð hefur að
undanförnu leitazt við það
af miklum dugnaði að opna all-
ar gættir fyrir þeirri þróun að
kynlíf og nekt fái að njóta sín
á tjaldinu. Itölsk yfirvöld reyna
hinsvegar hvað þau geta til að
lemja þessar náttúruhamfarir
niður með lurki laganna. Þrjú
atvik skulu tilgreind úr hinni
miklu styrjöld siðernis og kyn-
lífs.
Tveggja mánaða fangeisisvist
hefur leikstjórinn Renato Cast-
ellani (Tveggja aura von) og
ýmsir aðrir hlotið fyrir að gera
og sýna myndina „Controsesso“,
sem talin er móðgun við gott
siðferði. Þessi mynd er sect
saman úr nokkrum þáttum. í
einum sjást skötuhjú sem hella
í sig ýmsum eiturlyfjum til að
komast í þá annarlegu vímu
er gerir þau hæf til ótrúlegustu
faðmlaga- í öðrum er það sýnt
hvemig úttauguð bisneskona er
sífellt trufluö af viðskiptavinum
sínum hvenær sem ástmaður
hennar býst til afreka á vegum
Lofnar.
Um sama leyti hlutu leikkon-
urnar Gina Lollobrigida og
Virna Lisi og leikstjórarnir Risi
og Bolognini að svara spurning-
um lögmanna fyrir brot á grein
528 í hegningarlögunum, en þar
er að finna refsiákvæði fyrir
dreifingu á klámfengnum verk-
um. Þetta er í fyrsta skipti sem
leikarar eru látnir sæta ábyrgð
í slíkum málum.
1 þeim þætti myndarinnar,
sem Risi gerði, vekur Virna
Lisi, fáklædd, mjög mikinn
bríma hjá eiginmanni sínum, en
neyðist um leið tii að halda
honum írá sér, þar eð hún
stendur í endalausu símtali við
móður sína. Bolognini ber aft-
ur á móti ábyrgð á langri freist-
ingasenu, þar sem Gina Lo'ilo-
brigida sýn>'r alla hluti síns
mikilfenglega líkama til þess að
fá biskupsfrænda einn til við
sig. Eða réttara sagt „sýndi“ þar
eð málaferlin urðu til þess að
skornar voru burt vafasömustu
staðirnir.
En þessj tvenn málaferli eru
þó smámunir einir í sam-
anburði við síðustu varnarher-
ferð siðgæðisvarða. Því sú her-
ferð var næstum búin að steypa
ríkisstjórninni. Hefði hún fallið
hefði ítalska stjórnin orðið sú
fyrsta í heimi til að falla fyrir
skeytum Amors. Og þrátt fyrir
mikinn hita í deilum virtist það
samt ólíklegt: einnig í Róm eru
menn smeykir við það hlægi-
lega.
Hér var ekki aðeins teflt um
siðgæði yfirleitt heldur um
þinglegt siðgæði. Fúlltrúadeild-
in ræddi ný iög um kvik-
myndagerð. Kristilegir demó-
kratar lögðu til að aftur yrði
tekin upp grein um „gott sið-
gæði“ £ ákvæði þau er kvik-
myndaeftirlitinu ber að fara
eftir. Þeir höfðu reiknað það
út, að þessi tiilaga yrði felld,
en héldu að með því að bera
hana fram myndu þeir geta
stillt nokkuð kvartanir sárar
frá ýmsum kaþólskum sam-
tökum.
En er gengið skyldi til at-
kvæða voru bandamenn kristi-
legra demókrata, sósíalistar
Nennis flestir fjarverandi —
en þeir hefðu sjálfsagt greitt
atkvæði á móti. Kommúnistar
voru fljótir að átta sig á að-
stæðunum, og sáu sér hér leik
á borði að spilla sambúðinni
hjá stjórnarliðinu og gengu
sjálfir út líka af þingfundi. Og
hin kristilega tillaga var sam-
bykkt.
Sósíalistar urðu æfir, sökuðu
kristilega um svik og hótuðu
að slíta samstarfi. En meðan
menn opinberiega völdu hver
öðrum hraklegustu orð var
makkað bak við tjöldin um
málamiðlun. Að lokum var
samið um formúlu sem foc-
dæmir: „kvikmyndir sem nota
á grófan hátt kynferðisleg efili
í gróðaskyni". Þessi skilgrein-
ing lofar rómverskum lögfræð-
ingum fjörugum viöskiptum:
því hvar eru landamerki hins
„grófa“, „vúlgara“ — og, vel
á minnzt: er ekki öllum kvik-
aldurs, sem 61 bömum innán
18 ára. Samvizkusamir skýrsju-
gerðarmenn hafa reiknað út að
í 163 þessara kvikmynda komi
kona fram í þeim einkennis-
búningi sem hæfa þykir sér-
lega vel útsendurum Salans —
svörtum undirkjól. Brjós.ta-
haldarar, sokkabandabelti og
gagnsæir undix-kjólar — þetta
er sá fatnaður, sem mest ber
á í Cinnecittá.
En ásamt frumstæðum striptís fíkjublaðatínslu og öðru slíku
myndu miirg ágætustu vcrk ítalskrar kvikmyndagerðar verða fyrir
bardinu á siðgæðisvörzlunni: innvirðulegar ástarlífslýsingar nota
merkir Iistamcnn ma. til að hreinsa til í daunillu hefðbundnu
siðgæði. Þeirra á meðal er Antonioni — hér er atriði úr mynd
hans sem tilnefnd er ,.Nóttin“.
myndum meða'l annars ætl-
að að skila nokkrum gróða?
Hinu verður svo ekki haldið
fram, að þingmenn og
dómarar fari með tóma vit-
leysu. Síðustu mánuði hefur
ítölsk kvikmyndagerð lagzt í
mikið kynferði'legt sukk. Af
212 kvikmyndum sem gerðar
voru í fyrra voru 47 bannaðar
börnum innan fjórtán ára
Þetta mikla magn af undir-
fatnaði verður ekki útskýrt
með hlýju loftslagi einu. Sýni
kvikmyndamenn svo mikið
kapp við að afklæða stjörnur
sínar þá er það vegna þess að
það virðist beint samband á
milli nektar og innkomins
ágóða. Þetta einfalda dæmi er
mikil freisting: 759 miljón líra
fyrir „Sexy í neonljósi", mil-
ífía Loren freistar ungs guð-
fræðistúdcnts: svartur undir-
kjöll og sokkabandabelti er
einkennisbúningur útsendara
Satans.
jarður fyrir „Framhjátökur“
sannfæra framleiðendur fljóít
um það að betra er að láta
undan og hætta þá heldur á
eitthvað með sáluhjálpina:
þeir eiga auðveldara með áð
tala við skriftaföður um synda-
aflausn en að mæta banka-
stjóra til að borga skuldir sín-
ar.
Mestur vandi er í þvi fólg-
inn. að innan um venju-
legan striptís, fíkjublaðatínslur
innan hjónabands og utan og
baðstranda exhibisjónisma, þar
finnum við sönn ’listaverk,
meðal þeiiTa beztu sem ítaiir
hafa gert. Fellini (Hið ljúfá
líf, 8V>). Bolognioni (Antoníus),
Antonioni (Nóttin), Germi
(Skilnaður á ítölsku) hagnýtá
sér erótík til könnunar á
heimi samtímans og til að
hreinsa hið fúla miðaldaand-
rúmsloft hefðubundins ítalsks
siðernis.
Því vekur það nokkrar ó-
hyggjur manna að það eigi að
grípa til vopnaðrar lögreglu til
að binda enda á hinar nýju
svallhátíðir Rómverja. Menri
eiga það mjög á hættu — eins
og segir í gömlu máltæki —
að henda út ungbarninu ásamt
með baðvatninu.

Godard og Lemmy fengu
Gullbjörninn í Berlín
á alheimsmælikvarða grípur
hann til sinna ráða og hefur
skothríð á æðsta vélmennið.
Að sjálfsögðu fer Lemmy
með sigur af hólmi og kven-
manninn þar að auki.
Þetta undarlega afkvænu
avantgardistans Godards og
slagsmálahundsins Constan-
tines var sem sagt talin mest
kvikmynda í Vesfcur-Bei’lm
Silfurbjörninn fyrir bez'u
leikstjórn hlaut Indverjinn
Satyajit Ray fyrir „Charui-
ata“, indversk leikkona var
talin fara bezt með kvenhlul-
verk í þeim myndum er voru
sýndar og Bandaríkjamaður-
inn Lee Marvin þótti standa
sig bezt allra karlleikara.
Irar fengu gullbjörn fyrir
stuttar myndir.
Raþólskir á staðnum komu
á fót eigin dómnefnd og
veitti hún indversku mynd-
inni^ sérverðlaun fyrir það
að hún stuðlaði bezt allra
sýndra mynda að „andlegu.n
framförum“. Mótmælendur
komu líka saman til andlegs
skrafs og ráðagerða en ekki
treystu þeir sér til að verð-
launa neina mynd.
Talsvei'ðar ýfingar risu
með mönnum vegna japönsku
myndarinnar „Leyndardómar
handan múrsins". sem sýnd
Nú í vikunnj lauk í Berlín
alþjóðlegri kvikmyndahá-
tíð, þeirri fimmtándu í röð-
inni. Fyrstu verðlaun, Gu'l-
björninn, hlaut kvikmynd
franska leikstjórans Jcan-Luc
Godard, „Alphaville“.
I þessari kvikmynd hefur
Godard brugðið sér yfir á
svið vísindalegi’ar fantasíu og
um leið tekið höndum saman
”ið þá fígúru sem hingað til
hefur verið talin frönsk hlið-
stæða James Bond, Eddie
„lemmy“ Constantine. Mynd-
in er látin gerast í tiltölulega
náinni framtíð á einhverjum
fjai’lægum hnetti. Þar ríkir
mikið og svívirðulegt ein-
í’æði vélhyggju: ríkinu er
stjórnað af vélmennum og
oi-ð eins og „ást“ og „draum-
ur“ eru bönnuð: ef menn
gera sig seka um að nota
slík orð, eða til dæmis gráta
við jarðarför eiginkonu sinn-
ar, þá eru þeir sendir í
sjúkrahús eða skotnir.
Lemmy kemur á þennan
afleita stað sem jarð-
neskur blaðamaður frá „Fig-
aro-Pravda“. Og kemst þar í
kynni við dóttur einræðis-
herrans, von Brauns, Natösju
(leikin af önnu Karinu)
Þegar hann kemst að því að
von Braun undirbýr styrjöld
Anna Karina leikur dóttur
harðstjórans er stjórnar Alpha-
ville af gcigvænlegri vélhyggju.
var 30. júní, en gagnrýnend-
um kom yfirleitt saman um
að þar hefði farið ósvikið
klám. Nú hafa japanskir
kvikmyndaframleiðendur til-
kynnt, að þeir muni hér eftir
ekki eiga neina aðild að kviK-
myndahátíðum í Bei’lín, þar
sem þessi mynd hafi verið
sýnd þar þvert ofan í óskir
þeirra.
Er þá farið að sverfa all-
mikið að þessari hátið
ef þvilíkt stórveldi í kvik-
myndum skerst úr leik. Og
tilraunir skipuleggjara há-
tíðarinnar til að fá Austur-
Evrópuríkin til þátttöku virð-
ast hafa mistek'zt enn einu
sinni.
I