Þjóðviljinn - 10.09.1965, Qupperneq 2

2 SlÐA — ÞJÖÐVILJINN — Föstudágur; 10. september 1065
Bændur Austanlands þurfa
3000 tonn af heyi í haust
Q Lan'dbúnaðarráðuneytið sendi frá sér á
dögunum fréttatilkynningu um aðgerðir vegna
heyleysis á Austurlandi, svohljóðandi:
Með bréfum, dags. 28. júlí
sl skipaði ráðuneytig þriggja
manna nefnd til að gera athug-
Un á því hvernig skuli bregð-
ast við þeim vanda, sem steðj-
ar að bændum á Austurlandi
vegna kalskemmda í túnum. í
nefndina voru skipaðir þeir
Gísli Kristjánsson, ritstjori,
sem fulltrúi Búnaðárfélags ís-
lands, Kristján Karlsson, sem
fulltrúi Stéttarsamb. bænda
og Pétur Gunnarsson, deildar-
stjóri, sem jafmframt var skip-
aður formaður nefndarinnar.
f bréfi til landbúnaðarráðu-
neytisins, dags 30. ágúst gerði
nefndin síðan grein fyrir störf-
um sínum á þessa leið:
„Með bréfi, dags. 28. júlí
1965 skipaði landbúnaðarráðu-
neytið okkur undirritaða í
nefnd til ag gera athugun á
því hvemig skuli bregðast við
þeim vanda, sem steðjar að
bændum á Austurlandi vegna
kalskemmdanna.
Nefndin hélt sinn fyrsta
fund 29. júlí og ákvað þá að
skrásetja Þá aðila, sem byðu
hey til sölu. ennfremur skrif-
áði nefndin stjóm Stéttarsam-
bands bænda og bað um álit
hennar um verð á heyi í sum-
ar og haust.
■ Hér er birt orðrétt
samþykkt Samvinnufélags
útgerðarmanna, Neskaup-
stað, þar sem þeir krefj-
ast þess að framhald verði
á síldarleit og þjónustu við
síldveiðiflotann eins og
bezt er á sumrin.
„Fundur í Samvinnufélagi
útgerðarmanna, Neskaupstað,
haldinn 7. september 1965
skorar á ríkisstjómina að gera
þegar í stað nauðsynlegar ráð-
stafanir til þess ag Jakob Jak-
obsson fiskifræðingur geti hið
allra fyrsta hafið á ný síldar-
leit og fiskifræðilegar athug-
anir á síldarmiðunum við Aust-
urland, Norðausturland og
Norðurland á vel útbúnu síld-
arleitarskipi, sem ekki sé lak-
ara til slíkrar þjónustu en
Ægir.
Fundurinn telur mjög miður
farið að hin þýðingarmiklu
störf Jakobs Jakobssonar fyr-
ir síldarflotann skuli hafa ver-
Pétur Gunnarsson, formaður
nefndarinnar, hafði samband
við formann Búnaðarsambands
Austurlands, Þorstein Sigfús-
son, bónda á Sandbrekku, til
að fylgjast með því, hvemig
heyskap miðaði á búnaðar-
sambandssvæðinu.
Hinn 20. ágúst fóru Pétur
Gunnarsson og Kristján Karls-
son austur. (Gísli Kristjánsson
var forfallaður vegna veik-
inda), Þeir ferðuðust um
Fljótsdalshérað og firðina allt
suður í Geithellnahrepp. Á Eg-
ilsstöðum vár haldinn fundur
með stjórn Búnaðarsambands
Austurlands, ráðunautum þess
og oddvitum eftirtalinna
hreppa; Hjaltastaðahrepps,
Eiðahrepgs. Egilsstaðahrepps,
Vallahrepps, Skriðdalshrepps,
Fellnahrepps, Tunguhrepps.
Oddvitamir höfðu talað við
bændur, hver í sínum hreppi
og fengið hjá þeim upplýsin'g-
ar um horfur á heyfeng. Það
var samhljóða álit þeirrá allra,
að þótf tiðarfar yrði gott, það
sem eftir er af héyskapar-
tima, mundi verða almenn hey-
vöntun á fyrmefndu svæði og
sums staðar í stórum stíl.
í eftirtalda hreppa fórú
nefndarmenn og töluðu við
ið látin niður falla og Ægi
ráðstafað til annarra starfa.
Ástandið á síldarmiðunum
hefur verið þannig, að sér-
stök ástæða hefur verið til áð
nákvæmar og stöðugar vís-
indalegar athuganir vær Iátn-
ar fara fram. Hafa verður í
huga að þjöðarheildin á nú
meiri hagsmuni tengda við
síldveiðarnar en nokkra aðra
atvinnugrein. Um 200 síldveiði-
skip eru enn á miðunum og
þúsundir manna í landi eru
bundnar við væntanleg síldar-
vinnslustörf.
Það má þvi ekkert til spara
í því að greiða fyrir þessum
veiðum með rekstri leitar-
skipa og þjónustu þeirra
manna sem mesta þekkingu
hafa á síldarmálum okkar. —
Fyrirfram ákveðnar og litlar
fjárveitingar til síldarleitar
mega ekki takmarka nauðsyn-
lega fyrirgreiðslu við síldveiði-
flotann og þau þýðingarmiklu
störf sem Jakob Jakobsson og
sildarleitarþjónustan hafa haft
með höndum".
oddvita þeirra: Geithellna-
hreþp, Beruneshrepp, Breið-
dalshrepp, Fáskrúðsfjarðar-
hrepp Reyðarfjarðarhrepp,
Helgustaðahr. og Norðfjarðar-
hrepp. Oddvitarnir höfðu tal-
að við bændurna og fengið hjá
þeim upplýsingar um heyskap-
inn. Þeim kom saman um það,
að heyfengurinn væri mjög
líti.11 og að nokkrir bændur
hefðu ekki náð neinu heyi inn
ennþá, Á fjörðunum var á-
standið lakara en á Fljóts-
dalshéraði. Verstar voru á-
stæðurnar í Breiðdalshreppi og
Norðfjarðarhreppi, vegna kal-
skemmda,
Þessi athugun leiddi i ljós,
að þó reiknað sé með hag-
stæðri heyskapartíð, það sem
eftir er af heyskapartíma,
muni einnig vera um meiri og
minni heyvöntun að ræða í
þessum hreppum. Lausleg á-
ætlun leddi í Ijós, að hey-
þörf fyrir allt svæðið væri
30 til 40 þúsund hestar, mið-
að við, að vel gangi með hey-
skapinn það sem eftir er.
f viðræðum við oddvitana
kom fram, að verulegur áhugi
er fyrir heykaupum, ef verðið
á heyinu fer ekki yfir kr. 1,50
vélbundið og komið á bryggju
i höfnum á Austurlandi.
f sambandi vig heykaupin
er skylt að geta þess, að bænd-
ur á Austurlandi óska ein-
dregið að fá hið fyrsta vitn-
eskju um hvað heyig muni
kosta á bryggju þar eystra, en
magn heypantana mun að
mestu háð verðinu og verða
þær ekki gerðar fyrr en það
liggur ljóst fyrir.
Hinn ágæti heyfengur, sem
nú er í öðrum landshlutum,
hefur gefið tilefni til þess, að
ýmsir bændur vilja gefa hey
til Austurlands. Hve mikið
'magn hér getur verið um að
ræða, þarf að rannsaka hið
fyrsta.
Þeir nefndarmenn, sem ferð-
uðust um kalsvæðin nú í ág-
úst, urðu þess áskynja, að
nokkug hefur gróið að kölun-
um, en álíta, að nánari athug-
anir þurfj að gera svo hægt
sé að benda á heppilegustu
leiðir til endurræktunar á
kalsvæðunum.
Það kom greinilega í ljós,
að fjárhagserfiðleikar muni
takmarka heykaupin, enda
hafa nokkur undanfarin ár
verið mjög erfið til búskapar
þar eystra, sökum kalskemmda
árið 1962 og sér í lagi vegna
mikils kostnaðar við að koma
búfé fram á síðasta vori. Það
er því brýn nauðsyn að brepp-
amir fái aðstoð með lánum
og framlagi, svo að heykaup-
in verði framkvæmanleg og
komizt verði hjá stórfelldum
niðurskurði á búpeningi, sem
mundi hafa vandséð áhrif á
búskap þessa landshluta, bæði
afkomu bændanna og fækkun
þeirra um ófyrirsjáanlega fram-
tíð. Vegna bæja og þorpa á
þessu svæði má framleiðsla
á mjólk ekk; dragast saman,
en á því er allmikil hætta
vegna vaxandi eftirspumar
Þjónusta við síld-
veiðiílotann má
ekki falla niðurl
vinsœlcKtir skartgripir
jóhannes skólavörðustíg 7

DIXAN ER SÉRSTAKT
ÞVOTTADUFT FYRIR
ALLAR TEGUNDIR
ÞVOTTAVÉLA.
Vélin yðar þarfnast sérstaks þvottaefnis
— þessvegna varð DIXAN til,
DXIAN freyðir lítið og er því sérstaklega gott
fyrir sjálfvirkar þvottavélar.
DIXAN fer vel með vélina og skilar beztum
árangri. einnig hvað viðkemur gerfiefnum.
DIXAN er í dag mest keypta efni í þvotta-
vélar í Evrópu.
DIXAN er framleitt hjá HENKEL í Vestur-
Þýzkalandi.
Hrf^InaóiV
Rent an Icecar
Sími 1 8 8 3 3
eftir vinnuafli á útgerðarstöð-
um í fjörðunum".
Bréfi nefndarinnar fylgdu
svohljóðandi tillögur um ráð-
stafanir i þessu efni:
„1. Útvegað verðj hey og sent
til Austurlands í haust, eft-
ir því sem hægt er að full-
nægja pöntunum, sem það-
an berast.
2. Leitað verði eftir því við
Bjargráðasjóð að veita lán
til heykaupa. Ennfremur
verði til þess mælzt, að
hann greiði kostnað við
binding heysins og flutn-
ing á bryggju austanlands,
og sé það ekki endurkræft
framlag.
Hafi Bjargráðasjóður ekki
bolmagn til þess að leysa
þessi hlutverk, útvegar rík-
isstjórn Bjargráðasjóði það
fjármagn, sem til vantar.
3. Vegna framkominna blaða-
fregna um, að bændur í
öðrum landshlutum hafi
hug á að gefa hey til Aust-
urlands, er lagt til, að nú
þegar verði kannað, hve
mikið heymagn mundi fást
á þennan hátt“.
Sama dag og ráðuneytinu
barst þetta bréf nefndarinnar,
sendi það Búnaðarfélagi fs-
lands eintak af niðurstöðu
nefndarinnar og óskaði þess
jafnframt, að Búnaðarfélagið
hefjist handa um að kanna
hversu mikið hey bændur í
landinu kynnu að vilja gefa
til bænda á Austurlandi vegna
heyskorts þar. Var Búnaðarfé-
laginu falið að hafa samband
við stjórnir hreppabúnaðarfé-
laga, þar sem vitað er að hey
er aflögu, Ætlazt var til þess;
að hreppabúnaðarfélögin til-
kynntu eins fljótt og kostur
var og ekki síðar en 10. sept-
ember n.k. um loforð um hey-
gjafir. Heygjafirnar áttu að
miðast við, að heyig verði
vélbundið á hentugum stöðum
og þá við það miðað, að bænd-
ur, sem gefa heyið, flytji það
á sinn kostnað til þeirra staða
,innan sveitar, þar sem vél-
binding fer fram.
Þegar daginn eftir ag Bún-
aðarfélagi fslands hafði borizt
þetta erindi ráðuneytisins,
hafði það samband við stjóm-
ir hreppabúnaðarfélaganna og
er nú beðið niðurstððu um ár-
angur af þeirri málaleitan.
Auk þess, sem hér hefur
verið rakið, liggur fyrir í mál-
inu lausleg áætlun nefndar-
innar um kostnað við útveg-
un og flutning á heyi til
Austurlands á þessa leið;
„Áætluð heyþörf 3000 tonn.
Áætlað 1000 tonn gjafahey
kr. 0
Áætlað 2000 tonn keypt hey
á 1500/pr tonin
kr. 3.000.000,00
Binding og flutn. að skipj
1100/pr. tonn
kr. 3.300.000,00
Hafnargjöld, framskipun og
flutn 693,75 pr. tonn
kr. 2.081.000,00
Uppskipun og hafnargjöld
eystra 243,75 pr. tonn
' kr. 731.000,00i
Samt. kr. 9.112.000,00
3000 tonn hey selt á bryggju
1509/pr. tonn
'kr. 4.500.000,00
Mism. kr. 4.612 000,00
Hefur stjóm Bjargráðasjóðs
fslands heitig stuðningi við
þær ráðstafanir, sem fyrirhug-
aðar eru í þessu sambandi.
Á fundi landbúnaðarráð-
herra 31. ágúst s.l. tók nefnd
sú, sem getið er hér að ofan,
að sér að vinna áfram að máli
þessu og sjá um framkvæmd-
ir þeirra ráðstafana, sem grip-
ið verður til í sambandj við
úrlausn málsins.
Einp og fram kemur í grein-
argerð nefndarinnar eru ekki
tök á að ákveða hvaða ráð-
stafanir þar verður um að
ræða fyrr en fyrir liggja nið-
urstöður um endanlegan hey-
feng bænda eystra.
‘
>
A
\
V