Þjóðviljinn - 21.10.1965, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn - 21.10.1965, Blaðsíða 2
2 SÍÐA — ÞJÓÐVTLJTNN — Fimmtudagur ZL október 1965 Æsksn og skógurinn í 3. útgáfu Komin er út hjá Menning- arsjóði önnur útgáfa bókarinn- ar Æskan og skógurinn eftir þá Jón Jósep Jóhannesson cand mag. og Snorra Sigurðsson skógfræðing. Fyrsta útgáfa kom út fyrir rúmu ári og hlaut mjög góðar viðtökur. Nýja út- gáfan er að mestu óbreytt frá hinni fyrri, nema hvað kápan er úr betra efni og bókin því hentugri til notkunar sem skólabók og handbók. Sérstök ástseða er til að benda kennurum, forráðamönu- um skóla og foreldrum á bók þessa. Um bókina segir Steindór Steindórsson menntaskólakenn- ari frá Hlöðum í ritdómi í Morgunblaðinu föstudaginn 25. september 1964: „Þetta stutta yfirlit nægir 'til að benda á, hvaða efni rit- ið flytur. Hins vegar er hér ekki unnt að sýna, hvermg efnið er tiireitt af höndum. En það gera þeir á óvenjulega lif- andi hátt. Þeim tekst að gera bókina bæði Vekjandi og fræð- andi. Ég hef á öðrum sfcao láíið þau orð falla, að bók þessi ætti að verða lesin á hverju heimili og I hverjum unglinga- og barnaskóla, og vel mætti hún vera handbók hvers þess kennara, sem náttúrufræði kennir“. Þorsteinn Valdimarsson ritar á þennan veg um bókina í Þjóðviljann föstudaginn 2. október 1964: „Það er nýtt, sem sjaldan verður, að íslenzkir unglingar fái í hendur fræðirit, sem ber Framhald á 9. síðu. Mestar framfarir í Sovét- ríkjunum og Austur-Evrópu Matvælaframleiðslan I van- þróuðum löndum verður að fjórfaldast á næstu 35 árum, ef nokkur von á að vera til að koma í veg fyrir vxðtæka hungursneyð, segir í nýbirtri skýrslu frá Matvæla- og land- búnáðarstofnun Samcinuðu þjóðanna (FAO), sem nefnist „The State of Food and Agri- culture, 1965“. Þar er gefið yfirlit yfir þróun síðustu 20 ára með tilliti til matvæla- framleiðslu í heiminum. Framfarir í sovézkum landbúnaði Landbúnaðarframleiðslan í Sovétríkjunum og Austur-Evr- ópu hefur tekið mestum fram- förum þegar litið er á heims- framleiðsluna í heild. 1 Banda- rikjunum hefur hún aukizt i hlutfalli við fólksfjölgunina, en aukningin hefur orðið miklu minni en verið hefði, ef þró- unin hefði ekki verið stöðvuð með sérstökum ráðstöfunum til að koraa í veg fyrir offram- leiðslu. Þó er það merkilegt, segir í skýrslunni, að fram- leiðslan jókst meir á síðusíu tíu árum, þegar reynt var að halda henni í skefjum, en með- an á Kóreu-stríðinu stóð, þeg- ar reynt var að örva hana eftir mælti. t Þrátt fyrir mikla fólksflutn- inga til Ástralíu og Nýja Sjá- lands hefur matvælaframleiðsl- an þar aukizt sem nemur rúm- um einum af hundraði örar <-:n fólksfjöldinn. Að meðaltali hefur hver íbúi rómönsku Ameríku nú minna að leggja sér til munns en fyrir seinni heimsstyrjöld. 1 Uruguay og Kúbu hefur land- búnaðarframleiðslan dregizt saman á síðustu 10 árum og í Chile, Perú, Argentínu og Colömbíu hefur mannfjölgunin verið örari en aukning land- búnaðarframleiðslunnar. „Vonbrigði'* I Afríku Þróunin í Afríku hefur vald- ið sárum „vonbrigðum", segir í skýrslunnú Mannfjölgunin þar er nú nálega jafnör og í rómönsku Ameríku. 1 norðvest- anverðri Afríku hefur land- búnaðarfarmleiðslan á hvem íbúa minnkað síðasta áratug- inn, og sama máli gegnir um AJsír. Fyrir sunnan Sahara eru hagskýrslur ekki eins áreiðan-^ legar, segir í skýrslunni, en þær benda samt til, að fram- ieiðsJan þar sé í stöðugum vexti, og að tekizt hafi að halda í við mannfjölgunina. 1 Austur-Asíu — að Kína frátöldu — hefur aukning mat- vælaframleiðslunnar orðið á- þekk og í rómönsku Ameríku. En mannfjölgunin hefur verið hægari, þannig að aukning matvælaframleiðslunnar ,á hvern íbúa hefur orðið meiri. Þrátt íyrir þetta hefur hver íbúi Austur-Asíu nú að með- altali minni mat en fyrir heimsstyrjöldina. 1 Indónesíu, Pakistan og Filippseyjum haltrar matvælaframleiðslan langt á eftir mannfjölguninni. 1 Indlandi er munurinn tals- vert minni. í Japan, Formósu, Kóreu og Thaílandi er fram- leiðslan hins vegar örari en fólksfjölgunin. Ekki hefur reynzt gerlegt ©ð fá nákvæmar tölur frá Kína. Án efa voru þó árin 1959—’61 mögur, bæði vpgna náttúru- hamfara og eins vegna hinna róttæku breytinga á landbún- aðinum og „reynsluleysis þeirra sem báru ábyrgð á breyting- unum“. Gert er ráð fyrir, að eftir 1962 hafi framleiðslan tekið að aukast aftur, enda þótt vafalaust taki nokkur ár að koma henni í samt horf. 1 Litlu-Asíu hefur orðið nokkru örari þróun í landbúnaðinum en í öðrum vanþróuðum lönd- um, 1 írák hefur framleiðslan dregizt saman, og í Sýrlandi hefur sama og engin breyting orðið. „Ábyrgð mannkynsins" „Það er vissu'lega álitlegur árangur, að mannfjölgunin skuli ekki hafa valdið víðtækri hungursneyð", segir í formála skýrslunnar. Forstjóri FAO, £; R. Sen, er samt þeirrar skoð- unar, að við höfum haldið í horfinu — og ekkert fram yfir það. Við getum hins vegar lit- ið á yfirstandandi áratug sem upphafið — þegar „menn mót- uðu hugmyndina um sameigin- lega ábyrgð mannkynsins á að uppræta hungur og vannær- ingu í heiminum". (Frá S.Þ.). Þegar ungskáldin fara að örvænta Edward T. Brewster heitir ungt Ijóðaskákl bandariskt, sem ekki finnst heimsfrægð sinni miða áfram sem skyldi. Hann hefur því látið prenta Ijóðabók sína á klóscttpappir og segir sjálfur af því tilefni: „Þetta er síðasta tilraunin mín til þcss að fá fólk til þess að taka eftir kvæðunum mínum'1. Sjolokof þakkar fyrir verðlaunin MOSKVU 18/10 — Mikhail Sjoló- kof. sovézki rithöfundurinn sem hlaut bókmenntaverðlaun Nóbels í ár, hefur sent sænsku akadem- íunni skeyti þar sem hann þakk- ar þann sóma sem hún hefur sýnt honum og kveðst hann þiggja með ánægju boðið að koma til Stokkhólms í desem- ber að taka á móti verðlaunun- um. Nesja- mennska Oft er á það minnzt í blöð- um hérlendis að einangrun íslands hafi verið rofin, við séum nú ekki fjarlægir áhorf- endur að atburðum heimsins heldur þátttakendur, fregnir um atburði berist okkur nú næstum samtímis á öldum ljósvakans í stað þess að óm- urinn af bergmálinu heyrist vikum eða mánuðum síðar með strjálum skipaferðum. En beri maður saman mat íslenzkra blaða á heimsat- burðum nú og fyrir hálfri öld er engu líkara en nesja- mennskan hafj farið vaxandi meg aukinni tækni. Það er til að mynda ömurleg stað- reynd að á sama tíma og andstaðan gegn yfirgangi Bandaríkjanna í Asíu fer sí- vaxandj vestanhafs, í Banda- ríkjunum sjálfum, liggja jatn- vel óliklegustu menn hund- flatir fyrir grófgerðustu á- róðursbrögðum hér á landi. Það þurfti t.d. mikla ein- feldni til þess að trúa frá- sögnum fréttastofnana um að utanríkisráðherra Kína hefðj borið fram þá ósk á 16da afmælisdegi lýðveldis- ins að styrjöldin við Banda- ríkip kæmj helzt á morgun, en ekki stóð á þeim viðbrögð- um hiartahreinna manna á fslandi — auk þeirra sem eru miður hjartahreinir Og þótt þau blöð erlend sem upphaf- lega birtu þessa fregn blygð- ist sín nú fyrir hana. er í sífellu klifað á henni hár- lendis seinast í eær ' Morg- unblaðinu Þeg- ar á morgun Rétt ummæli kinverska ut- anríkisráðherrans hafa fyrir löngu verið birt; sá kafli sem oftast er vitnað til er svo- hljóðandi: „Kínverjar eru reiðubúnir til að leggja á sig óhjákvæmilogar fómir í bar- áttunni gegn heimsvalda- stefnunni. Það er á valdi bandaríska forsetans og bandarísku herstjórnarinnar að ákveða hvort Bandaríkin vilja stórstyrjöld við Kína nú. Við gerum okkur engar tálvonir um heimsvaldastefnu Bandaríkjanna. Við erum að fullu búnir undir bandariska árás. Ef heimsvaldasinnar Bandaríkjanna eru staðráðn- ir í að hefja árásarstyrjöld gean okkur, er þeim heimilt að koma fyrr. að koma þegar á morgun“. Síðar sagði kín- verski utanríkjsráðherrann m.a.: „Enginn fréttamaður skyldi ætla að ég sé hernað- arsinni. Það eru heimsvalda- sinnar Bandaríkjanna sem eru ruddalegir og spilltir og sitja um of yfir hlut annarra. Þeir sitja yfir hlut Kínverja, Kóreumanna. Víetnammanna, Khmermanna. Laosmanna, Indónesa, Kongómanna og Dóminíkumanna. . Ef heims- valdasinnar Bandaríkjanna ráðast jnn í meginland Kina munum við gera allar nauð- synlegar ráðstafanir til að sigra þá Fari svo verða styrjöldinni engin takmörk sett. Það væru Bandaríkin en ekki Kína sem Þá hefðu brotið niður öll landa- mæri. Við erum reiðu- búnir til að virða landamæri, en Bandaríkin traðka á landamærum af ráðnum hug og ráðast inn hvar .sem., þeim- heniar. . Þeg- ar heimsvaldastefna Banda- rikjanna hefur verið sigruð mun sá timi koma að heims- valdastefna og nýlendustefna verða í raun upprættar um heim allan. Sú hugsjón mun rætast að veröldin verði í sannleika samfélag þjóða þar sem ólík félagskerfi eiga friðsamlega sambúð". Hvað um Churchill? Varla ættu þessi orð og önnur hliðstæð að koma þeim mönnum á óvart sem vita að Kínverjar hafa nú í 16 ár búizt við bandarískri innrás; þeir hafa orðið að heyja styrjöld við Bandarík- in í Kóreu, hluti af landi þeirra er bandarískt her- námssvæði og herstöðin talin hinn einj sannj fulltrúi þjóð- arinnar á alþjóðavettvangi, frændur Kínverja eru kurl- aðir niður með morðtækni nútímans dag hvern rétt við landamærin. Á utanríkisráð- herra Kínverja ef til vill að lýsa yfir því að þjóð hans getj ekki varizt árásarríkinu heldur verði að gefast upp skilyrðislaust? Ef eggjunar- org í frelsisbaráttu eru orð- in að ósk eftir striði og tor- tímingu mannslífa, ósk um stórslátrun mannfólksins og glæpamennska af versta tagi, er sannarlega tímabært að endurskoða mannkynssöguna. Varla ætti þá til dæmis að vera ástæða fyrir nesja- mennskuna til að dýrka mesta herhvatarmann okkar aldar, Churchill, fyrir baráttu hans gegn nazismanum, minnisstæð eggjunarorg og frýjanir; í samanburði við hann er kínverskj utanríkis- ráðherrann litlaus og einstak- lega orðvar — Austri. Ályktun Stúdentaráðs Háskóla íslands: Nýjar aðferðir í bar- áttunni gegn hungri Fólksfjölgunarvandamálið í heiminum hefur á síðari ár- um orðið æ alvarlegra með ■hverju árinu. Sé aukning mat- vælaframleiðslu borin saman við aukningu fólksfjö'lda síð- ustu 15 árin víðs vegar í heim- inum, sést, að fjölbyggðasti heimshlutinn, Asía, og sömu- leiðis Afríka, dragast stöðugt aftur úr hlutfallslega í mat- vsglaframleiðslu ipjðað. yið Evrópu og Norður-Ámeriku. Nú er talið, að um 72% ibúa jarðar búi í vanþróuðum ríkj- um. Jafnframt er talið að helmingur íbúa jarðar þjáist af hungri og vannæringu. Þá er talið, að fjórfalda þurfi matvælaframleiðslu vanþróuðu ríkjanna fyrir næstu aldamót, eigi að vera hægt að sjá ö'J-3> um íbúum þessara ríkja um það leyti fyrir nægilegri fæðu. Margur mundi vafalaust gizka á, að þetta væri með öllu ó- framkvæmanlegt. En sérfræð- ingar eru á öðru máli. En markinu verður að ná með samstilltu átaki. Eigum við Islendingar að leggja fram okkar skerf í þess- ari viðleitni? Vitanlega. Við getum ekki skorizt úr leik. Með þátttöku okkar í starfi Sameinuðu þjóðanna og öðru alþjóðlegu samstarfi skuld- bindum við okkur til að gefa gaum að velferð meðbræðranna, jafnvel þótt í fjarlægum heimsálfum séu. Og raunar er nokkuð umliðið síðan við kom- um auga á þessa skyldu okkar. En hvað hefur verið gert? Sendar hafa verið öðru hvoru nokkrar lýsisflöskur eða skreið- arbaggar til Indlands eða Kongó. Það er allt og sumt að segja má. Aðrar þjóðir hafa líka haft í frammi svipaða hjálparstarfsemi, þ.e.a.s. sen.t matvæli. Allir, sem hafa kynnt sér þetta stórkostlega vandamál, hungurvandamþilð, eru nú famir að sjá, að þessar mat- vælasendingar, þótt góðar séu svo langt sem þær ná, leysa ekki vandann. Eins og fram kemur hér að frarnan liggur nú Ijóst fyrir. að það, sem gera þarf, er að auka mat- vælaframleiðsluna í hinum vanþróuðu löndum sjálfum. Má segja, að það hafi ekki verið vonum fyrr, sem menn koma auga á þessa lausn. Æskulýðssamband Islands hefur nú ákveðið að taka þátt í þessari hjálparstarfsemi með því að skipuleggja hérlendis Herferð gcgn hungri og verður þar um fjársöfnun að ræða. Helzta málið sem hin fs- lenzka Herferð gegn hungri hefur í hyggju að beita sér fyrir, er aðstoð við fiskimenn, sem búa við Alatora-vatnið, en það er stærsta stöðuvatnið á eylandinu Madagaskar við aust- urströnd Afríku. Við vatn þetta sem er mjög auðugt af fiski, búa um 100 þúsund manns, sem lifa m.a. á fisk- veiðum, en hafa mjög frum- stæða veiðitækni og Jélegan útbúnað. Ef þessir fiskimenn fengju betri veiðarfæri og væri kennt að nota þau, myndu þeir ekki einungis geta fram- fleytt sér' sjálfum miklu betur en nú er, heldur einnig sóð næstu héi-uðum, en þar ríkir nú mikill nœringarskortur, fyrir fæðu. Þetta mál er senni- lega mjög heppilegt verkefni fyrir hina íslenzku Herferð gegn hungri, því að eins og kunnugt er ráðum við yfir einna beztu tækni sem þekk- ist við fiskveiðar. Stúdentaráð Háskóla Islands skorar á alþjóð að bregðast vel við, og láta sem mest af hendi rakna, þegar hin íslenzka Her- ferð gegn hungri hefur fjár- söfnun sína. Skoikar Nylonúlpur stærðir: Á 2 til 14 ára. R. Ö. búðin Skaftahlíð 28, sími 3 49 25. Skrifstofustúlka helzt vön vélritun, óskast. Hafnarskrifstofan í Reykjavík. Útsala!—Utsala! í I Seljum í nokkra daga: Kvenblússur — nátt- föt — telpublússur — peysur o.m.fl. 1 Allt á ótrúlega lágu verði. — Allt á að seljast. Verzlun Guðnýjar Grettisgötu 45.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.