Þjóðviljinn - 12.03.1966, Blaðsíða 10

J0 SlBA — ÞJÓÐVTEiJÍNIC — Laugardagör 12. wiarz 19^,
• Smekkleysa
yfirvaldanna
• . í sambandi við hið
hryllilega Keflavíkurmyndvarp
langar mig að geta þess, að
fyrir fáeinum árum gafst mér
kostur á því að horfa á mynd-
varp í Moskvu, þegar sýnt var
vandlega m.a. hvemig fram-
kvæmd var útrýming fbúa
þorps nokkurs þar í landi, sem
byggð var framlífstrúuðum,
enda játuðu þeir ekki dýrkun
á ilmsmurða líkami Leníns og
Stalíns. Ein smekkleysa ís-
lenzkra yfirvalda er auðvitað
að heimila ekki fleiri erlend-
um aðiljum að reka hér mynd-
varp, úr því einn hefur fengið
slfkt leyfi“.
fBragi Kristjónsson í Morg-
unblaðinu sl. fimmtudag).
• Fleiri Ijóð
skólaskálda
• Ljóðaáhugi er áberandi mik-
íll í Menntaskólanum í Reykja-
vík og er þess skemmst að
minnast að nýlega gaf Lista-
félag skólans út Menntaskóla-
ljóð með sýnishornum af kveð-
skap nemenda nú og fyrr.
Nú hefur málfundafélagið í
skólanum, Framtíðin, fetað í
fótsporin og gefið út Skóla-
Ijóð 1925—1934, vísi að úrvali
ljóða þeirra er birtust í 1,—10.
árgangi Skólablaðsins, og hef-
ur Jón Sigurðsson, nemandi i
6. bekk valið ljóðin. Er þess
að vænta, miðað við núverandi
áhuga, að framhald verði á
þessari útgáfustarfseml.
Þeir sem eiga ljóð í þessu
fyrsta kveri eru Jónas Þ. Thor-
oddsen, Kristján Guðlaugsson,
Símon Jóh. Ágústsson, Friðjón
Skarphéðinsson, Sigurður Ein-
arsson, Birgir Einarsson, Þór-
arinn Guðnason og Haukur
Kristjánsson auk annarra, sem
ort hafa undir dulnefnum. Alls
eru í bókinni fjórtán ljóð og
er hún aðeins til sölu í Mennta-
skólanum.
• Ný iðngrein
....... Sumir eru umsvifa-
miklir atvinnurekendur eða
háttsettir embættismenn, aðrir
við léttan iðnað svo sem blaða-
mennsku og alls konar aðrar
hugarsmíðir".
(Br. Kr. Mbl. 10/).
• Fleiri botnar
• Erm hafa borizt botnar við
fyrripartinn Nú er allra veðra
von i veður máni í skýjum.
Herra Gylfi Gíslason
gáir að leiðum nýjum.
A. H.
I»ó mun Góa, I*orra kvon,
þeynum anda hlýjum.
L,. Sal.
iieyrt
• Kaffisala ,
Kvenfélags
Asprestakalls
• Á morgun kl. 2 verður mess-
að í Langholtskirkju á vegum
Áspresta'kalls og hafa sóknar-
prestar og aðrir forráðamenn
Langholtssafnaðar góðfúsl. lán-
ag kirkjuna. Að aflokinni guðs-
þjónustu verður kaffisaila á
vegum Kvenfél. Ásprestakalis.
Kvenfélag Ásprestakalls er
ekki gamalt. en þar hefur ríkt
mikil eining og áhugi um vel-
ferðarmál safnaðarins, og hafa
félagskonur sýnt mikinn dugn-
að og ósérplægni 1 starfi. Hafa
fundir féiagsins jafnan verið
vel sóttir og tvo bazara hafa
félagskonur haldið og hafa þeir
gengið mjög vei.
Heitir sóknarprestur á safn-
aðarmeðhmi og aðra velunhara
Ásprestakalls að koma til guðs-
þjónustunnar klukkan tvö á.
sunnudag í Safnaðarheimili
Langholtsprestakalls, Sólheim-
um 13, og styrkja starfsemi
Kvenfélags Ásprestakalls með
því að kaupa hjá þeim kaffi
eftir messu.
• Vel sloppið
\
• „.... Þreytt orðin á sínum
fína meydómi leggst hún með
leikara nokkrum og verður
bamshafandi. En hamingjan
slapp með skrekkinn úr þessu
bralli, sú franska eiskar ekki
leikarann".
(Kvikmyndagagnrýni í
í Mbi. í gær).
• Þankarúnir
• Menn geta sosem haft ýmsar
aðferðir við að koma sér upp
gólfteppum út í öll hom. Til
dæmis keyrt hlassi af mold á
gólfið og sáð svo grasfræi.
(Salon Gahlin).
• Alþýðusam-
bandið
• Margir mætir menn eru
spyrtir saman á segulband út-
varpsins í kvöld í tilefni hálfr-
ar aldar afmælis Alþýðusam-
bandsins. Það lengi lifi, húrra.
Þó mun flestum sjálfsagt
verða mest ánægja í því að
hlusta á kafla úr Sölku Völku,
þeirri ágætu pólitísku ástar-
sögu. sem er nokkurnveginn
eins laus við væmni og hægt
er að ætlast til. Lízt okkur að
Bjöm Th. hafi gert góðan hlut
í samantekt þessarar dagskrár.
• Htvarpið, laugardagur 12/3.
13,00 Óskalög sjúklinga.
Kristín Anna Þórarinsdóttir
kynnir lögin.
14,30 I vikulokin: þáttur undir
stjóm Jónasar Jónassonar.
16,00 Umferðarmál.
16,05 Þetta vil ég heyra: Sig-
urður Guðmundsson, skrif-
stofumaður velur sér hljóm-
plötur.
17,00 Ragnheiður Heiðreksdótt-
ir kynnir nýjustu dægurlög-
in.
17,35 Tómstundaþáttur barna
og unglinga: Jón Pálsson
flytur.
18,00 Otvarpssaga -barnanna:
„Flóttinn”.
18.30 Söngvar f léttum tón.
20,00 Albýðuflokkurinn 50 ára.
Formaður flokksins, Emil
Jónsson, utanríkisráðherra
flytur erindi.
20.20 Is.lenzk lög.
20.30 Dagskrá á hálfrar aldar
afmæli Alþýðusambands Is-
lands: a) Ávarp: Forseti
sambandsins, Hannibal Valdi-
marsson, fyrrum ráðherra tal-
Stefán Jónsson dagskrárfull-
ar. b) Svipmyndir úr sögu
AlbÝðusambandsins. Þar koma
fram m.a.: Ottó N. Þorláks-
son fyrsti forseti ASÍ, Stef-
án Jónsson dagskrárfulltrúi,
Jón Þórðarson prentari, Gísli
Ástþórsson rithöfundur, Ösk-
ar Halldórsson cand mag.,
Bergsteinn Jónsson cand.
mag, Kristinn Kristmunds-
son stud. mag., Eðvarð Sig-
urðsson, form. Dagsbrúnar í
Reykjavík, Jón Sigurðsson,
formaður Sjómannafélags R-
víkur, Björn Jónsson, form.
Einingar á Akureyri, Guðgeir
Magnússon, blaðamaður, Al-
þýðukórinn undir stjórn dr.
Hallgríms Helgasonar og
söngvararnir Guðm. Jónsson
og Kristinn Hallsson. c) Ann-
ar heimur: Leiknir þættir úr
þriðju bók Sölku Völku eftir
Halldór Kiljan Laxness. Þor-
steinn Ö. Stephensen færir í
leikbúning og stjórnar flutn-
ingi. Leikendur: Guðrún
Stephensen, Gísli Halldórs-
son, Gísli Alfreðsson, Lárus
Pálsson, Valdimar Helgason,
Valur Gíslason. d) Lokaorð.
Björn Th. Björnsson undir-
býr dagskrána og kynnir.
22,05 Fréttir og veðurfregnir,
lestur Passíusálma (29).
22.20 Danslög. ■ .
24,00 Dagskrárlok.
1^1—■«! ' 11 iilllHl l—Wffíll
• Brúðkaup
• Þann 6. marz sl. voru gefiSn
saman í hjónaband af séra
Garðari Svavarssyni í Laugar-
neskirkju ungfrú Sigríður J.
Aradóttir og Gunnar Magnús-
son, Laugalæk 15. (Ljósm.
Nýja Myndastofan, Laiugav.
43b, sími 15125).
• Þann 26. febrúar voru gefin
saman af séra Jóni Thorarensen
í Neskirkju ungfrú Sigurborg
Garðarsdóttir og Guttormur
Ólafsson, Lynghaga 18. (Ljósm.
Nýja Myndastofan, Laugavegi
43b, sími 15125).
"c3 <3 C7

Eftir STUART og ROMA GELDER 40
anum okkar. En það var engin
leið undankomu. Lærisveinninn
hafði ekki af okkur auga, og
ekki vorum við fyrr búin með
kexköku, en hann kom meðfat,
hneigði sig svo djúpt að höf-
uðið bar lægra en handleggina,
og stóð í þessum stellingum
þangað til við þágum eina kök-
una enn. Hvenær sem hann sá
að við höfðum lokið úr bollun-
um, náði hann í stóra brúna
ketilinn, og fyllti bollana á
barma, hneigði sig djúpt og
neyddi okkur til að taka við.
Eftir langa mæðu og meðþví
að brosa út að eyrum, hrista
höfuð og kinka kolli allt hvað
af tók, lét hann loks undan
fullvissunum okkar um að við
hefðum fengið meira en nóg,
og gátum við þá snúið okkur
að því að fara að tala við guð-
fræðinginn.
Ef svo illa skyldi hafa tekizt
til að ofan í okkur hefði farið
taugaveikis- eða blóðkreppu-
sóttarbaktería, var víst borin
von að við lifðum, en eftir þetta
var öllu óhætt, að við héidum,
því okkur voru boðnir þurrkað-
ir ávextir. Ekki mundi þaðöðr-
om hent en Tíbetum og lík-
lega jakuxum að vinna á svona
glerhörðum mat, og það sem
eftir var heimsóknarinnar héld-
xrm við lærisveininum á mott-
unni með því að hafa þetta tii
að sjúga úr þvi, en gleypa
ekki. En ekki blotnaði þetta i
munni okkar svo nokkru næmi,
og líklega hefur lærisveinin-
um fundizt ekki eiga við að
bjóða okkur meira, meðan
þetta var enn uppi í okkur.
En hinu komumst við ekki hjá
að tæma stóra ketilinn, svo
þegar við fórum lá við að teið
rynni út um eyrun á okkur.
Tu-Teng Ka Tsung, sem
sagðist vera fimmtíu og níu
ára, sýndist veratíuárum eldri.
Hann var tekinn í Sera-klaust-
ur þegar hann var níu ára.
Hann þótti stórgáfaður náms-
maður á guðleg fræði, og var
enn ungur þegar hann varð á-
bóti við Ghuba-klaustur. Hann
tók engan þátt f uppreisninni
1959 móti Kínverjum, því hann
trúði ekki ofbeldi, og fyrst
kommúnistarnir höfðu ekki
barizt gegn trúarbrögðunum sá
hann enga ástæðu til að reka
þá úr landi.
Heilagleiki guðfræðingsins,
eða þá kænska hans og lagni
að haga seglum eftir vindi,
hafði komið sér vel fyrir hann,
því hann var orðinn efnaðri
en nokkru sirmi fyrr á ævmni.
Hann sagði okkur að vegna
þess hve staða sín væri há,
hefði nýja stjómin í Lhasa
boðið sér þetta hús og laun,
sem námu 21 pundi ensfcu á
mánr'K. Og var því eRgiivfarða
þó að honum væri efcfci neíttfxl-
takanlega illa við þá nýju
skipan á kirkjumálum, sem
komin var, að því er viðkom
honum sjálfum. Hann var á
sama máli og ábótinn í Drep-
ung um það að leitt væri hve
ákaflega munkum hefði fækk-
að, en fyrst þeir sem farið
hefði, hefðu enga köllun haft tii
starfsins, væri það liklega jafn-
gott að þeir fóru, hinir sem
eftir urðu væru því betri. Og
ekki var þetta ólíklegra þó að
Tu-Teng Ka Tsung kynni að
hafa haldið að hentistefna ætti
ef til vill nokkum þátt í brott-
för munkanna. Satt að segja
heyrðist okkur það hljóma líkt
og kommúnistískur áróður,
þegar hann sagði að munkun-
um hefði ekki átt að leyfast
að eiga þessar miklu jarðeignir,
heldur hefðu þeir átt að lifa í
fátækt, svo sem Búddha kenndi.
Ekki var að sjá að hann hefði
sjálfur neitt í hyggju að fylgja
þessu boðorði og hverfa frá
sinni ágætu aCkomu undir vernd
stjórnarinnar, en þó veittist
okkur ekki auðveit að trúa því
að hann væri heilaþveginn
kommúrristi, þó hann srgði að
ánauð og arðrán fátækra væri
iltt athæfi, og í engu samræmi
við þá trú sem hann játaði
svo enn sem verið hefði.
Guðfræðmgurmn hafði aldrei
lesið eftt orð í neinni bók nema
guðfræðiritum og þeim tfbezk-
um. Ekki vissi hann að neitt
annað land væri tii en hans
land, því hann hafði aldrei séð
landabréf og var ekki vel að
sér í neinu nema þessu yfir-
skilvitloga og ailri skynsemi ó-
viðkomandi kenningakerfi trú-
arbragða sinna. En samt var
hann ekki sem alhorfinn inn í
þann óskilgreinanlega heim,
þar sem fóik hegðaði sérstund-
um eins og guðir, draugar og
vættir væru jafn áþreifanleg og
lifandi menn, og fór honum að
því leyti líkt og ýmsum öðrum
sem við hittum.
En svo auðvelt veittist hon-
um að samræma ímyndun og
veruleika, að það minnti okkur
á dóttur okkar þegar hún var
lítil. Alison litla var vön að
þjóta til í ofboði ef við ætluð-
um að setjast í sérstakan stól,
og banna okkur með þessum
orðum: „Tata Vilan“. Þetta
bam, sem hvergi var til nema
í fmyndun hfennar, sagði hún
eiga heima í Chicago, í 1600
km fjarlægð, en koma til New
York um hverja helgi í eitt ár
eða svo til að heimsækja sig.
Nálægð þessarar veru, sem
hún ætlaði okkur auðvitað að
trúa að raunverulega væri, varð
henni stundum svo áþreifanleg,
að okkur datt ekki í hug að
trufla samtalið milli þeirra,
það hefði verið mikil móðgun.
Einu sinni spurðum við kurt-
eislega hvort hann mundi koma
á föstudaginn, þá svaraði hún
]yí eins og ekkert væri, að
hann gæti ekki komið því hann
væri nú dáinn. Viku síðar var
kominn hestur í staðinn, og
stóð hann við allan veturinn
unz hann fór út um gluggann
um vorið til að bíta á engi og
kom aidrei aftur.
Og þó að Tu-Teng Ka Tsung1
gæti ekki með rökum réttlætt
meðferðiTia sem ánauðugir
menn sættu af hendi lamanna,
var hann jafnviss um að far-
sæld og ófarsæld hvers manns
væri því háð, sem hann hefði
til stofnað í fyrri jarðvist. Svo
virtist sem hann dirfðist eklíi
að spyrja sjálfan sig, hvernig
á því gæti staðið, að menn og
konur, sem lifðu vammlausu lff-
erni alla ævi, skyldu vera dæmd
til fátæktar og ánauðar af
þeim sem lifað höfðu þannig,
að þeir hlutu að eiga von á
vist í einum af hinum verri
helvítum um eilífð eftir þetta
líf. Eins og barnið sem lifir
sem í draumi og vöku samtímis,
fannst honum engin mótsögn
vera í þessu, því án þess að
taka þetta trúanlegt varð ekki
hjá því komizt að öll heims-
mynd búddhatrúarinnar hryndi
til grunna, og þjóðfélagsskipun-
in sem af henni var sprottin
færi sömu leiðina.
I öllum tfbezkum klaustrum
hafa verið hafðir galdramenn
til að reka út illa anda og leita
aðstoðar himneskra anda, sem
þeir töluðu við eins og maður
við mann í dásvefni sínum,
sem stundum kann að hafa ver-
ið uppgerö. Þegar Kínverjar
komu til Tíbet, var véfrétt rík-
isins kvödd til að spyrja guð-
ina hvort Dalai Lama ætti að
vera kyrr í landinu eða flýja.
Véfréttin sagði að hann skyldi
fara og hann var kominn út
að landamærunum og átti þá
greiða leið niður til Indlands.
Enginn skildi orð véfréttarinn-
ar nema munkar sem höfðu
sérstaka æfingu í að skilja
þetta og túlka.
Við létum slag standa þóvið
kynnum að móðga guðfræð-
inginn með því að segja að
slfk véfrétt væri óskiljanleg
öllum mönnum, >g líklega ekki
annað en póiitfsk brella. Að
stjómin og stiórnendur klaustr-
anna hefðu fyrirfram ákveðið
hvað gera skyldi, og létu svo
heita að guðleg rödd hefði sagt
það, svo enginn skyldi dirfast
móti að mæla. í rauninni hefða
túlkamir ekki gert annað en
að skrifa þau svör sem þeim
höfðu verið í hendur fengin af
yfirmönnum þeirra.
Hann svaraði með því að
rétta hönd eftir fati og bjóða
okkur brosandi meira af kex-
inu. Hvorki hann né nokkrjr
af hinum hátt settu af stétt
lamanna gerðu neina tilraun til
að skýra eða réttlæta hið dul-
ræða hugmyndaskraut trúar-
bragða hans. Hann kom okkrrr
fyrir sjónir sem einn af hinum
gáfaðri og virðingarverðari
kirkjuhöfðingjum, sem dr.
Waddell segir að „telji ekki
samboðið sér að gera ósiðlegar
gælur við fíkn almennings í
yfirnáttúrulega og furðulega
hluti“. Hann sagðist hafa les-
ið það, að menn gætu með hug-
areinbeitingu gert líkamasinn
léttari en loftið, svifið í lofiji
og flogið þannig langar leiðiý,
og komið fram samtímis á ýms-
um stöðum, en hann hafði
aldrei séð þessa menn né heyrt
þá nefnda á nafn. Hann leit
upp furðu lostinn þegar við
sögðum honum að hinn þrett-
ándi Dalai Lama hefði kvart-
að undan því að munkur, sem
hann óskaði ekki að sjá; hefði
birzt sér þó að hann væri
staddur í fjarlægum landshluta.
Varla var við því að búast að
hann þyrði að efast um orð
Hans heilagleika sjálfs, enda
gerði hann enga athugasemd
við þetta.
Engum kristnum mannij sem
trúir á holdtekju guðdóms og
upnrisu, hefði þurft að þykja
þessi lama heimskari en hver
kristinn ábóti og erkibiskupj
þegar þeir boða mátt bænarinn-
ar til undirbúnings himneskri
eilífðarvist. Við gátum efcki
prófað hvort hann mundi vera