Þjóðviljinn - 10.05.1966, Blaðsíða 4

4 SIDA — ÞJÖÐVILJINN — Þriðjudagur 10. maí 1966
Dtgeíaudi: . ^ameirjingarflofckur alþýðu — Sósíalistafloklc-
urinn.
Ritstjórar: Ivar H. tónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Þorva’dur Jé'-'.annesson.
Ritstjórn. afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línúr). Askriftarverð kr. 95.00 á mánuði.
Feluleikur
IJjarni Benediktsson forsætisráðherra skrifar
heilt Reykjavíkurbréf í fyrradag án þess að
víkja að því einu orði að borgarstjórnarkosningar
eru framundan. Ekki stafar þetta af því að for-
maður Sjálfstæðisflokksins hafi ekki áhuga á
þeim kosningum, heldur er það aðferð í kosn-
ingabaráttunni að láta eins og Sjálfstæðisflokk-
/ urinn komi þar hvergi nærri, og Bjarni Bene-
diktsson er sá af óhreinu börnunum hennar Evu
sem talið er nauðsynlegt að feli sig öðrum betur
ef ekki á illa að fara. Kjósendurnir mega ekki
hafa neitt ófagurt í huga á kosningadaginn, ekki
ríkisstjórnina, ekki Sjálfstæðisflokkinn, ekki
Bjarna Benediktsson, ekki þá sem skipa 2. — 30.
sætið á íhaldslistanum — aðeins forkláraða á-
sjónu Geirs Hallgrímssonar, snyrta samkvæmt
bandarískti auglýsingatækni. Öll er þessi kynlega
kosningabarátta til marks um sívaxandi átök inn-
an Sjálfstæðisflokksins, efasemdir og glundroða.
En þeir sem kynnu að vilja efla Geir til átaka
við hinn misvitra og stórráða forsætisráðherra
skylclu minnast þess, að Bjarni Benediktsson mun
ekki halda sig í felum nema í tæpar tvær vikur
enn, ag hann hefur á takteinum fjölmörg sendi-
herraembætti sem hægt er að nota ef hánn þarf
að senda eljará sinn á stjórnmálasyiðinu í póli-
tíska útlegð. — m.
> -
KveSja ti/ húsmæSranna
l^að kom skýrt fram á síðasta borgarstjórnar-
* fundinum sem haldinn verður fyrir kosningar
að íhaldið í borgarstjórn hefuí- litlar áhyggjur af
fiskskortinum í borginni. Fulltrúar Alþýðubanda-
lagsins lögðu til að Bæjarútgerð Reykjavíkur væri
falið málið til gaumgæfilegrar athugunar með það
í huga að tryggja Reykvíkingum nægan og góð-
an neyzlufisk árið um kring. Tillaga Alþýðu-
bandalagsfulltrúanna gerði m.a. ráð fyrir þeim
möguleika að Bæjarútgerðin sjálf hséfi rekstur
nokkurra fiskibáta til öflunar á nýjum fiski fyrir
markaðinn í borginni. Ekki verður um deilt að
hér er um mál að ræða sem mjög varðar alla borg-
arbúa. Það er hneyksli að Reykvíkingar skuli ekki
eiga þess kost langtímum 'saman og það jafnvel
á hávertíðinni, að fá keyptan boðlegan neyzlu-
fisk í soðið. Og þetta er tvímælalaust mál sem
vakandi og ábyrgir fulltrúar fólksins í. borginni
eiga að láta sig skipta og leitast við að leysa.
tpn íhaldið reyndist ekki á þeirri skoðun. Hand-
7 ^ járnað lið Geirs Hallgrímssonar hafnaði tillögu
Alþýðubandalagsins um úrbætur í fisksölumál-
unum íhaldið lýsti því yfir að borgarstjórninni
væri fiskskorturinn í borginni óviðkomandi og
ekki í hennar verkahring að finna leiðir til úr-
bóta. Þetta er hreinskilin yfirlýsing og athyglis-
verð fyrir Reykvíkinga nú rétt fyrir kosningar til
borgarstjórnar. Ekki er ólíklegt að húsmæðurnar
í borginni minnist þessarar köldu íhaldskveðju
með viðeigandi hætti á kjördegi. — g.
ÞJOÐLEIKHUSIÐ
Ævintýri Hoffmanns
t '
Ópera eftir JACQUES OFFENBACH
Leikstjórn, sviðsmyndir og búningar: Leif Söderström
Hljómsveitarstjóri: Bohdan Wodiczko
Það mun óhætt að fullyrða
að almenn ánægja hafi ríkt í
Þjóðleikhúsinu á föstudagskvöld
þá er frumsýndur var hinn
víðfrægi söngleikur Jacques
Offenbachs „Ævintýri Hoff-
manns", enda eflaust á meðal
fremstu óperusýninga á landi
öðlast hana aldrei; sár von-
brigði og ósigrar verða einatt
hlutskipti hans.
Óperan greinist í fimm þætti
og eru sá fyrsti og síðasti í raun
og veru formáli og eftirmáli,
umgerð. um ástarævintýri þau
sem eru aðal leiksins. Þættir
og ríkmannlega og fallega
búninga, mikið verk og athygl-
isvert í alla staði. Leiksviðin
fjögur eru gerð af hugkvæmni
og ærinni smekkvísi, skrautleg
og ævintýraleg eins og við á,
en þó einföld með sínumhætti,
þar virðist engu ofaukið, allur
búnaður hefur nauðsynlegu
hlutverki að gegna. En leik-
stjórinn hefur sýnilega yndi af
frumlegum tilraunum, og má
benda á fortjöld hans, kvik-
myndina af skáldgyðjunni Sig-
urveigu Hjaltested og ýmsar
Ijósabreytingar sem um má
deila. Carl Billich æfði kór og
einsöngvara og reyndist leik-
húsinu sem áður farsæll liðs-
maður. Fay Wemer samdi fjör-
uga og athyglisverða dansa, en
kunnátta og hæfni dansmeyj-
anna mætti raunar vera meiri.
1 óp.erunni er mikið um safa-
ríka kímni,. én undirtónninn
samt sorgiegur .og einn þáttur-
inn ósvikinn harmleikur. Ýms-
um leikstjórum hefur vístgeng-
ið erfiðlega að sameipa hin ó-
líkq stef, en Leif Söderström
virðist skilja óperuna réttum
skilningi, tekst vonum beturað
rata hinn gullna meðalveg.
Það er okkur Islendingum ó-
lítið happ að fá ehn / að njóta
skírrar listar Bohdans Wodic-
zko, hins snjalla hljómsveitar-
stjóra; hljóðfæraleikaramir
njóta sín ágæta vel. undir
myndugri, öruggri og gerhug-
ulli stjórn hans. Þýðingin er
verk Egils Bjarnasonar og gott
verk að því ég fékk héyrf, en
Egill hefur mörgum söngtext-
um snúið á íslenzku, vel hag-
mæltur og tónnæmur í senn.
Hlutverkin em ipörg og
vandasöm og ber fyrst að telja
Hoffmánn sjálfan, það erMagn-
ús Jónsson, hinn ágæta Ijóð-
ræna tenórsöngvara, semstarfað
Guðmundur Guðjónsson.
hefur við Konunglega leikhúsið
í Kaupmannahöfn um skeið og
getið sér góðan orðstír. Magnús
kom nokkrum sinnum fram á
íslenzku sviði fyrr á ámm,
mikill söngvari, búinn ýmsum
leikrænum ókostum. Ég fæ
ekki annað -'séð en hann hafi
tekið nærri' ótrúlegum fram-
fömm, fágaður heimsmaður í
öllum háttum og framburður
skýr -og viðfeldinn þó enn megi
að finna. Áheyrendur hafá ef-
laust búizt við miklu af hin-
um velmetna söngvara, en tóku
fögrum og vönduðum söng
hans óþarflega fálega; ástæðan
er sjálfsagt sú framar öðm að
leikræna túlkun hans skórtir
tilfinningahita og lifandi glóð,
snertir mann ekki nóg; hanrí
er þrátt fyrir allt ekki sá Hoff-
mann sem ætlazt er til. Við
hlið hans stendur Niklaus sem
áður er getið, það er Sigur-
veig Hjáltested, hin ástsæla og
mikilhæfa söngkona. Gervið er
að vonum ekki sannfærandi,
en á blæbrigðaríkan og glæsi-
legan söng hennar er oftlega
unun að hlýða.
Keppinautar Hoffmanns em
fjórir talsins og jafnan faldir
einum söngvara eins og hér er
gert, þeir em ógeðfeldir menn
og helztu varmenni í leiknum.
Guðmundur Jónsson hefur allt
'frá upphafi . verið h'elztl' mátt-
arstólpi ópemnnar íslenzku og
honúm treystum við til stór-
Xæðanna, enda bregzt ...hann,
engra vonum. Það sópár vem-
lega að honum sem fyrmm,
hann er öruggur. og sviðsvan-
ur leikari, mikilúðlegur og
hæfilega skuggálegur ásýndum,
og beitir mikilli og hljómfag-
urri rödd sinni af óbrigðulli
smekkvísi; gervi hansskemmti-
Framhald á 8. síðu.
Guömundur Jónsson.
hér, fáguð og listræn umflesta
hluti á okkap mælikvarða, vel
og vandlega unnin, sungin á
íslenzku og af íslenzkum söngv-
umm einum. Því miður brestur
mig öll skilyrði til að fjalla
um atburð þennan, sem vert
væri, um raunverulega gagn-
rýni getur ekki orðið að ræða.
Jacques Offenbach var þýzk-
ur Gyðingur eins og margir áf-
burðamenn, en fluttist ungur
til Parísar og varð konungur
franskra óperettuskálda sem
kunnugt er; „Ævintýri Hoff-
manns" er mesta verk haris og
eina óperan sem honum auðn-
aðist að semja. Að hennivann
hann síðustu ár ævinnar, þrot-
inn að heilsu og kröftum, hún
var fmmsýnd í París árið 1881,
fjómm mánuðum eftir andlát
hins dáða tónskálds.
Offenbach átti engan þátt í
efni og texta, hann er verk
þeirra Jules Barbier og Michel
Carré, franskra kunnáttumanna
á því sviði. Efnið sóttu þeir í
ýmsar smásögur eftir E. T.A.
Hoffmann, rómantíska skáldið
þýzka sem var á meðal fræg-
ustu höfunda sinnar tíðar og
samdi ópemr að auki. Hoff-
mann var jafrían draumóra-
maður hinn mesti, veraldar-
maður og ásta, drakk ósleitilega
og dó aðeins fjörutíu og sex
ára að aldri; en hafði ólítil á-
hrif á bókmenntir síðari tíma.
Þeir Barbier og Carré fóm mjog
frjálslega með efnið og gerðu
Hoffmann sjálfan að aðalhetju
leiksins, draumamanni sem sí-
fellt leitar hamingjunnar, en
þessir gerast í vínkjallara í
Berlín, hann fyllist lífsglöðum
stúdentum og' öðruin ungum
mönnum, þá kemur Hoffmann
inn ásamt Niklaus, hinum raun-
sæja förimaut sínum og vini.
Skáldið bíður konunnar fögm
sem hann ann þá stundina,
frægrar söngkonu; glösum er
lyft og sungið fullum hálsi, og
loks skýrir Hoffmann fráþreni-
ur furðulegum ástarævintýrum
sínum, sem ekki er unnt að
greina frá hér, en verður síðast
ofurölvi; keppinautur hans leið-
ir söngmeyna fögm út af svið-
inu. Ævintýrin þrjú em ólík
og margslungin, áhrifamikil og
1/trík, og auðsætt að sviðsetn-
ing og túlkun ópemnnar er
mikið vandaverk, enda um
ýmsar leiðir að velja. Það mun
flestra mál að tónlist Offen-
bachs sé fögur og heillandi, og
búi yfir miklu seiðmagni, glæsi-
leg, létt og leikandi; en um
leið innfjálg og dulúðug eins
og hinu rómantíska og kynlega
efni sæmir.
Leikstjóri er Leif Söderström,
ungur og fjölgáfaður sænskur
listamaður, við minnumst þess
með þakklæti er hann stjórnaði
„Madame Butterfly‘‘ í fyrra
með sönnum ágætufn. „Ævintýri
Hoffmanns“ reynast vart eins
sniðföst í höndum hans, en
mjög glæsileg sýning engu síð-
ur og heldur huganum föngn-
um frá upphafi til loka, og
hvergi slakað á listrænum kröf-
um. Söderström annast ekki að-
eins um leikstjórn og sviðsetn-
ingu, hann teiknar leikmyndir
Magnús Jónsson og Eygló Victorsdóttir.