Þjóðviljinn - 28.05.1966, Blaðsíða 7
4
J
Laugardagur 28. mai 196« — ÞJÓÐVILJINN — SÍBA 7
indælt stríð''
Sigrídur Þorvaldsdóttir
f hlutverki sinu.
Þóroddur
Guðmunds-
son formoður
F. I. R.
Aðalfundur Félags íslenzkra
rithöfunda var haldinn 26. apr.
sl. Fundurinn samþykkti að
kjósa þá Þorstein Jónsson (Þóri
Bergsson) og Jakob Thoraren-
sen heiðursfélaga, en þeir vorn
meðal stofnenda félagsins.
Stjórn Félags íslenzkra rit-
höfunda skipa nú:
Þóroddur Guðmundssón for-
maður, Ingólfur Kristjánsson
ritari, Ármann Kr. Einarsson
gjaldkeri og meðstjórnendur
Stefán Júlíusson og Jón Björns-
son. 1 varastjórn eru Jóhann
Hjálmarsson og Margrét Jóns-
dóttir.
1 stjóm Rithöfundasambands
Islands voru kjömir: Stefón
Júlíussbn. Ingólfur Kristjánsson
og Indriði Indriðason, og til
vara Matthías Jóhannessen og
Jón Bjömsson.
1 stjórn Rithöfundasjóðs
Ríkisútvarpsins var kjörinn
Helgi Sæmundsson.
Aðalfundurinn ræddi marg-
' vísleg málefni rithöfundasam-
takanna og fögnuðu fundar-
menn þeirri yfirlýsingu
menntamálaráðherra að ríkis-
stjómin hafi ákveðið að bera
fram á hausti komanda frum-
varp til laga um réttindi höf-
unda í sambandi við útlán
bóka úr alrpenningsbókasöfn-
um. —■ (Frá FÍR).
Inæstu viku verður frum- .
sýnt í Þjóðleikhúsinu verk
sem ekki er ólíklegt að verði
einhver helztur hamingjuauki
þeim Þjóðleikhúsmönnum á
þessari vertið. Verk þetta er
söngleikur — með nokkrum
hætti — t>g nefnist „Ö, þetta
er indælt stríð“.
Leikrit þetta vaoð til fyrir
þrem árum í leikhúsi í London
sem Joan Littlewood hefur
stýrt það heitir Theatre Work-
shop, og hefur staðið fyrir ým-
iskonar róttækni í brezku leik—
inni fyrri í Bretlandj, verða
þeir tilefni til að segja frá
ýmsum miður fallegum stað-
reyndum um stríðið og hina
opinberu föðurlandsást — og
þá sérstaklega um þann bisness
sem andstyggilegastur er af
Öllum bisness, hermangið. Er
mjög frægt til að mynda það
atriði, er peningafurstar styrj-
aldarþjóða koma saman undir
yfirskini rjúpnaskytterís til að
leggja á ráðin um það hvemig
því megi koma fyrir með gróða
að þýzkir hermenn drepist á
við höfum haft aðsetur, heldur
verið fluttar yfir á East End
— þar er betur borgað. Theat-
er Workshop er fátækt, hefur
ekki notið neins styrks sem um-
talsverður væri, húsakynni eru
lítil og þar að auki vill Joan
Littlewood þetta sé alþýðlegt
léikhús: verði aðgöngumiða
verður að stilla í hóf. Leikur-
um er því illa borgað. Og
það sorglega er, að þegar sýn-
ing gengur vel, þá þýðir það
oftast, að leikararnir, sem
hefur verið kennt að gera góða
Heræfing: I vændum lús, rotta, gas og hlóð.
húsi og verið þar mikill líf-
gjafi (Eru þess dæmi að virðu-
legir leikskólar hafi varað nem-
endur sína við samskiptum við
þetta leikhús vegna þess að þar
væru helvitis kommar fyrir).
„Ö, þetta er indælt stríð“ er
spunnið utan um söngva sem
vinsælir urðu í heimstyrjöld-
Hitler heiðurs-
borgari 26 vest-
ur-þýzkra borga!
Enn þann dag i dag
— rúmlega 21 ári eftir
að Bandamenn yfirbug-
uðu nazistaherina þýzku
— er „foringi“ Þriðja
ríkisins heiðursborgari
í 26 vestur-þýzkum
borgum og bæjum!
Þessar ótrúlegu upp-
lýsingar er að finna í
bók eftir einhvern ' dr.
Spielmann. Bók þessi
er gefin út í Dortmund
og fjallar um heiðurs-
borgara og virðingar-
stöður, í Samhanlslýð-
veldinu Þýzkalandi. ]>
Vestur-Þýzkalandi.
Og hér virðist ekki
vera um neina glcymsku að ræða. Dr. Spielmann hefur upplýs-
ingat sinar úr opinberum, plöggum og skjölum í þeim borgum sem
um ér að ræðaj
þýzku eiturgási og franskir á
frönskum gaddavír og þarfram
eftir götum.
Leikstjóri er Kevin Palmer,
sem tók þátt í tilorðningu fyrstu
sýningar á þessu verki, sem
víðfræg er orðin: traustvekjandi
maður og er ánægjulegt að
fylgjast með æfingum hjá hon-
um — virðist í honum fara
saman myndugleiki, þekking
ágæt og nákvæmni. Það eræft
nótt og dag — i stuttu hléi
leggjum við íyrir Palmer
nokkrar spumingar. Og þó
fyrst um Theater Workshop og
afdrif þeirrar ágætu stofnunar.
Joan Littlewood setti þenn-^
an flokk saman skömmu
eftir sti’íð, en sumt af því fólki
hafði unnið með henni í á-
hugaleikhúsi áður. Leikhúsið
hafði í fyrstu engan fastan
samastað, var mest á flakki
um Norður-England, það var
ekki fyrr en 1953 að flokkurinn
kom sér fyrir í London. Leik-
hús þetta hefur lengst af verið
skínandi fátækt en þó aldrei
sem fyrstu þrjú árin í London.
Það bjargaði þó miklu,,að við
ferðuðumst um Evrópu, The-
atre Workshop náði vinsældum
bæði í París og Svíþjóð, mikiu
meiri en heima fyrir. Við
náðum okkur fyrst vemlega á
strik 1956 með „Quare Fellow‘‘
eftir Brendan Behan — árið
eftir fórum við til Moskvu og
var nú um hríð lítið aðhafzt
heima fyrir — á þessum tíma
unnu nokkrir atkvæðamenn í
hópnum um alllangt skeið í
Maxím Gorkí-i’ikhúsinu í A-
Bei-lín. Árið 1958 vann leik-
flokkurinn sér enn mikið nafn
með „A Taste of Honey“.
Þær sýningar scm bezt hafa
gengið hafa ekki aðeins verið
sýndar á West End, þar sem
hluti, em glataðir — þeim
standa allar dyr opnar á East
End með miklu betri kjörum.
Þetta er vítahringur, sem virð-
ist því miður ekki nokkur leið
að rjúfa. /
Hvernig varð „Ó, þetta er
indælt stn'ð“ til?
— Þetta gerðist 1963, þá
hafði ekkert verið unnið í The-
atre Workshop í heilt ár er
Joan ákvað að snúa heim og
stjói’na þessu verki. Áðurhafði
leikhúsið sýnt öðm hvoru
dókúmentalþætti sem til urðu
í því um merkileg atviki naut
þetta vinsælda. Einn af stjói’n-
endum hússins, Gerald Raffles,
heyrði dagskrá í útvarpi sem
byggð var á söngvum fyrra
stríðsins — honum datt í hug
að hægt væri að byggja leik-
sýningu á þessum söngvum.
Tvö leikskáld voru beðin um
að glíma við verkefnið, en tókst
ekki nógu vel. Þá voru allir
leikarar hússins beðnir um að
lesa það, sem þeir mættu yfir
komast a£ heimildum um heims-
styrjöldina íyrri. Síðan komu
þeir til Raffles og Littlewood
með staðreyndir og atvik, sem
þeir álitu mögulegt að breyta i
atriði í leikverki þar sem fyrr-
greindum söngvum væri flétt-
að inn í. Frumsýningin var í
marz 1963 og sýndum viðverk-
ið þrjá mánaði í lotu og æfð-
um það jafnfrafnt á hverjum
degi — það var alltaf að breyt-
ast.
Sýningunni var ljómandi vel
tekið — bæði í Englandi og
allstaðar, og, að því er virðist,
af öllum kynslóðum, það virt-
ist sama hvort menn hefðu
upplifað styrjöld sjálfir eða að-
eins heyrt frásagnir af stríði
, Ji’á hinum elþri. Á leikhúshá-
tið í París fengum við Grand
Prix, okkur var mjög vel tekið
í Austur-Evrópu og víðar. Við
fórum til Bandai’íkjanna og
síðan setti ég verkið á svið í
New York og enn siðar í Tor-
onto í Kanada — sú sýning
var úrskurðuð hin bezta á því
ári í Kanada. Þetta hefur ver-
ið mikil sigurför allstaðar nema
þá í Bandaríkjunum — ég held
það sé vegna þess að Banda-
ríkjamenn vita minna en Evr-
ópuþjóðii’nar um stríð, það hef-
ur verið of langt frá þeim, og
margir eru þess sinnis að landa-
mæri Bandaríkjanna og heims-
ins fari saman.
Við breyttum leiknum fyrir
Bandarikjaförina, lengdum
hann, en Islendingar munu sjá
hann eins og hann var upp-
haflegasýndur á Theatre Work-
shop. Mér hefur líkað ágætlega
að vinna hér — leikaramir
þekkja hver annan, það þarf
ekki eins og víða annarsstaðar
að eyða miklum tíma í að þeir
kynnist hver öðrum. Það get-
ur verið að ég fái tækifæri til
að koma hingað aftur nsesta
vetur að stjórna sýningum og
mér finnst ég hafa ástaeðu til
að hlakka til. — Á.B.
340 félagsmenn
Verkstjórafélags
Reykjavíkur
Verkstjórafélag Reykjavikur
hélt aðalfund sinn 3. maí s.l.
Hagur félagsins stendur með
miklum blóma og hafði á árinu
orðið nokkur aukning sjóða.
Félagsmenn eru 340 talsins, þar
af 257 gjaldskyldir. 24 nýir fé-
lagar bættust við á árínu.
Verkstjórafélagið á tvser
hæðir í húseigninni Skipholti
3 x' Reykjavík og er hugmynd-
in að þar verði framtíðarað-
setur félagsstarfseminrtar.
Á aðalfundinum kom það
fram að mikill uggur er í verk-
stjórum. þar sem í ljós hefur
komið að ábyrgðartrygging fyr-
irtækja nær ekki til greiðslu
bóta vegna slysa á verkstjórum
í starfi, og var þvi beint til
stjómarinnar að beita öllum
tiliækum ráðum til þess að
koma þessum málum í viðun-
andi horf.
Fundurinn samþykkti að
gera þá Jón G. Jónsson og Jón-
as Magnússon að heiðurs-
félögum Verkstjórafélagsins
fyrir fórnfús störf f þágu verk-’
stjórastéttarinnar,
Stjóm félagsins var öll emd-
ui’kjöi’inn en hana skipa:
Formaður Atli Ágústsson, rit-
ari Hjörtur Jónsson gjaldkerí
Gunnar Sigui’jónsson og rrxeð-
stjórnendur Einar K. Gíslason
og Guðmundur R. Magnússon.
Abram Fischer og dóttir hans
Fjársöfnun í Noregi fyrir
má/stað Abrams Fischers
OSLÓ 25/5 — Hafin er i Noi’egi málstaö hinna ofsóttu í Suður-
alihenn fjársöfnun til styi-ktar Afriku og verður tilhögun söfn-
unarinnar sú, að í öllum blað-
söluturnum landsins verðahöfð
til sölu bréfspjöld með mynd af
Abram Fischer, hinum við-
kunna suðurafríska lögmanni
og kommúnista, sem nýlega
var dssmdur af dómstól í Pre-
toria í ævilangt fangelsi fyrir
stuðning við málstað Afríku-
manna. Fé þvi, sem safnast
verður varið til að styrkja til
náms flóttamenn frá Suður-
og Suð\æstur-Afríku.
★
— Réttarhöldin og dómurinn
yfir Abram Fischer hafa enn
leitt í ljós það ranglæti. sem
apartheid-löggjöfin í Suður-
Afríku byggist á. Þessi maður
var dæmdur vegna þess að
hann hefur staðið óhvikulan
vörð um þær hugsjónir sem
okkar vestræna menning bygg-
ir á, segir í ávarpi frá þeim
sem standa að fjársöfnuninni.
*
Aftan á bréfspjöldin eru slcráð
mótmæli gegn dómnum og
þau eru stiluð til Verwoerds,
forsætisráðherra Suður-Afriku.
Spjall við Kevin Palmer leikstjóra
, þetta er
i
k