Þjóðviljinn - 17.06.1966, Page 7

Pöstudaguar K. jám 1966 — ÞJÓÐVTLJlVBf — StÐA J
NÚ ERU ÞEIR ALLIR BUNIR AÐ YF-
IRGEFA HEIMINN NEMA ÉG «=INN
Raett við Halidór Júlíusson fv. sýslumann, 70 ára stúdent
□ Hvítir kollar nýstúdentanna lífga þessa dagana upp götumynd
Reykjavíkur og lífsgleði þessa unga fólks, sem nýlega er laust undan fargi
strangra prófa, smitar frá sér, fólk lítur upp í dagsins önn og getur ekki
gert að sér að brosa þeim til samlætis.
Q Og þessa sömu daga koma eldri árgangar stúdenta saman, 15 ára,
20, 25, 30 og 40 ára, víða eru höggvin skörð í hópana, en þeir sem geta
því við komið, hittast og gleðjast og verða jafn umgir í anda og nýstúd-
entamir þegar þeir rifja upp minningarnar frá liðnum æskudögum.
Q Þjóðvíljinn hefur hitt að máli þann, sem nú á elzta stúden'tsafmæl-
ið, Halldór JúlíuSson, fyrrverandi sýslumann Strandasýslu. .Hann er 70
ára stúdent, en hann hittir engan bekkjarbræðranna þetta vor, hann er
orðinn einn eftir af þeim 17 sem útskrifuiðust árið 1896.
Halldór Júlíusson býr nú á
Melbæ við Sogaveg. Hann
verður 89 ára á þessu ári, en
er ern vel og hress og ókunn-
ugir myndu gizka á að hann
væri 70—75 ára. Loðnar auga-
brýrnar og hárið er orðið hvítt,
hann er svipmikill, en stutt í
bros og hlátur, og þegar hann
hlær ljómar allt andlitið.
— Já, já, ég vgrð stúdent
1896, þá var bara kennt í
gamla skólahúsiriu, við vorum
víst 17 og ég er sá cini af þeim
árgangi sem enn er á lífi.
— Finnst þér ekki hafa orð-
ið breyting á skólanpm síðan
þú varst í honum?
— Jú, það er mikil breyting,
aðallega þó stúdentafjöldinn,
og nú verða líka stúlkur stúd-
entar. 1 minni tið hafði ein
kona tekið próf við skólann,
hún var færeysk og hét Jak-
obsen, en hún sat aldrei í bekk
— ég veit ekki hvort hún sótti
nokkurntíma um það. Það var
algerlega óvanalegt að stúlkur
sæty á skólabekk.
— Hvað er þér minnisstæð-
ast frá skólaárunum?
— Minnisstæðast!? Asj!
Haha! Halldór skellihlær. —
Ég véit nú ekki hvort ég segi
frá svoleiðis! En uppáhalds-
kennararnir mínir voru þeir
Geir Zoéga og Steingrímur
Thorsteinsson. Geir kenndi
okkur latínu og Steingrímur
þýzku.
— Þetta hafa kannski líka
verið uppáhaldsfögin?
— Já, líkast. til. Þar var mál-
fræðin. Ég hef alltaf verið
hneigður til málfræðináms.
— Þó lagðir þú fyrir þig
lögfræði, en ekki málvísindi.
— Já, það er nú ein af ^it-
leysunum í lífinu. Ég hefði átt
að verða kennari, það hefði
látið mér betur, en ég gerði
það nú ekki. Heyrðu, hvað ertu
nú að skrifa? Ertu að skrifa
upp allt sem ég segi eða hvað?
Já, það var af heimsku sem
ég fór í lögfræði. Það þóttu
góðar stöður, þessar sýslu-
mannsstöður!
— Að hvaða leyti voru þeir
Geir og Steingrímur svo góðir
kennarar?
— Þetta voru góðir menn,
ég segi það að hinum kennur-
unum ólöstuðum, og skemmti-
legir kertnarar. Steingrímur
sa_gði okkur bft smásögur i
tímum, það var ansi skemmti-
legt. Hann fór fyrst í gegn um
lexíuna og var oft fljótur að
því, notaði helming tímans i
það og síðan spjallaði hann
við okkur og sagði sögur. Á ég
að segja þér eina sögu sem
hann sagði okkur? Nei, ann-
ars, hún er víst ekki fyrir
kvenfólk.
J— Jú, jú, segðu mér hana!
— Einu sinni var Steingrím-
ur að segja okkur frá Reykja-
vík fyrri tíma, en þá var hér
mikið af dönskum . og hálf-
dönskum kaupmönnum og fínu
fólki og þettg fór oft í reið-
túra. í Íatínu er fall sem heit-
ir dativus eticus, þú þekkir
það, og Steingrímur vildi
skýra það út íyrir okkur.
Jæja, þetta danska verzlunar-
fólk var semsé í útrieiðartúr og
einn hafði tekið sprett í áning-
arstað og á eftir keniur fröken
Petersen, þá segir Daninn: Ríð
ég yður of hart, fröken Peter-
sen? Halldór hker. — Síðan
hef ég alltaf vitað hvað dativ-
us eticus er!
Geir Zoega kenndi mér líka
undir skólann. Þetta var mikill
indælismaður.
— Hvað gerðuð þið ykkur
til skemmtunar, þegar þið
voruð ekki að iæra í skólan-
um.
— O, eldri bekkirnir fóru
stundum á böll, annars var nú
ekki um mikð skemmtanalíf
að ræða í Reykjavík þá. Þá
var ekki talað um samkomu-
staði fyrir unglinga, enda datt
okkur ekki slíkt í hug. Nei,
nei, við vorum ekkert að
skemmta okkur!
— Aldrci?
— Jæja, það var misjafnt.
Ég var mjög ungur í skóla,
ekki nema tólf ára þegar ég
byrjaði, sumir voru miklu
eldri, jafnvel fullorðnir menn.
— Eitthvað hafið þið þó
leikið ykkur eða gert ykkur
til dundurs annað ep að læra?
— Stundum á vorin. Bolta-
leikir voru algengir á skóla-
túninu þegar þítt var orðið og
gott veður. Það var eini sam-
eiginlegi leikvöllurinn okkar.
Svo var eitthvað leikið í
skólanum, en ég tók engan
þátt i því. Við héldum eitt
skólaball á ári með kurt og pí,
buðum dömum á það og þeim
þótti mikið gaman að. En ég
vaý svo ungur ....
Heyrðu, ég er nú binn að
segja þér alveg nóg! Ætlarðu
kannski að spyrja mig um
trúlofanir?! Ifaha! En ég læt
það nú alveg ósagt! Haha!
— Varstu í heimavistinni?
— Nei, ég var aldrei í
heimavist. Ég er jiæddur á
Breiðabólstað í V-Húnavatns-
sýslu,.og faðir minn bjó síðan
á Klömbrum og þar var é
alltaf á sumrin, en á veturn:
bjó ég hjá ömmu minni og af;>
í Reykjavík. Afi minn vav
Halldór Kr. Friðriksson yfir-
kennari og átti heima í Kirkju-
stræti 12. Húsið stendur enn,
það er við hliðina á alþingis-
húsinu. Listamannaskálinn
stendur þar sem kálgarðurinn
hennar ömmu minnar var.
Já, svona var nú það. Á vet-
uma var ég í latinuskólanum
og á sumrin í sveitavinnu, ég
var við sláttinn og í milliferð-
um og öll mín skólaár var ég
blautur í fæturna á hverjum
degi á sumrin. Það voru notað-
ir ísienzkir skór í sveitinni,
gúmmíslcór þekktust þá ekki.
Oft fór ég í kaupstaðarferðir
til Blönduóss og lá þá leiðin
yfir Bjargós og Húnavatn. Já,
það er annað núna! Þetta var
sjö tíma lestargángur og oít
erfilt, t.d. með trjáflufning
þegar hvasst var á vatninu. Þá
skelltust öldurnar á borðunum
og fóru í eyrun á hestunum.
Þeir urðu þá órólegir og erfið-
ir.
Heyrðu, þetta er nú asskot-
ans nóg sem ég er búinn að
segja þér. Nú tala ég ekki
meira!
— Ifverjir voru helztu fé-
Mynilin hér að efan var tekin af Halldóri og bekkýirbræðrum hans veturinn 1893 þegar þeir
voru í þriðja bekk. A lienni sjást, talið frá vinstri, í fremstu röð: Þórður Páisson læknir I Borg'
arncsi, Þorbjirrn Þórðarson læknir, síðast í Bíldudal, F.ðvald Miiller verzlunamiaður, lengst mt á
Akureyri, Halldór Júlíusson sjálfur. Miðröð: Jónas Kristjánsson læknir og náttúruiækningafrömuð-
ur, Sveinn Hallgríinsson bankamaður í ReykjavSk, Andrés Fjeldsted læknir, Ámi Þorvaldsson
málfræðingur og kennari á Akureyri. Aftasta röð: Magnús Þorsteinsson prestur á Patreksfirði,
Guðjón Fjeldsted, scm dó á skólaárunum, Guðmundur Finnbogason landsbókavörður, Jónmundnr
Halldórsson prestur á Stað í Grunnavík, Steingrímur Matthíasson iæknir á Akureyri, Guðmundur
Björr.sson landlæknir, Stefán Kristinsson prestur í Eyjafirði, Ingóifur Gíslason læknir í Borgamesi
og Þorsteinn Björnsson frá Bæ.
lagar þínir á þessum árum?
— Við vorum nokkrir skóla-
piltar úr sveitinni minni, Þver-
árhreppi í Ifúnavatnssýslu, og
við héldum saman. Þetta voru
Jón Þorláksson, Halldór Gunn-
iaugsson og Sigurjón Jónsson,
hann var heimilismaður hjá
föður mínum. En við vorum
ekki í sama bekk.
— Þið voruð 17 í bekknum.
Fóru allir í lengra nám?
— Ekki alveg, en flestir.
Tveir fóru í iögfræði, nokkrir
í læknisfræði og nokkrir urðu
prestar. Við Guðmundur
Björnsson lásum við sama
skóla í Kaupmannahöfn og
vorum miklir mátar. Ég las
lögfræSi og var þarna í mörg
ár. Ég var ekki iðinn!
— Hvernig líkáði þér við
Dani?
— Ég hafði nú heldur lítið^.
af þeim að segja. Við lifðum
mikið út af fyrir okkur, land-
arnir. Það voru undantekning-
ar, þeir sem lögðu sig eftir
Dönum.
— Fékkstu svo strax sýslu-
mannsstöðu þégar þú komst
heim að loknu námi?
-— Nei, fyrst var ég fulltrúi
bæjarfógeta í Reykjavík í
fjögur ár. Svo varð ég sýslu-
maður í Strandasýslu og var
þar alltaf á sama stað þangað
til árið 1938 að ég íluttist til
Reykjavíkur og hætti að þjóna
sýslunni. Ég keypti þá Melbæ
og hef búið hér síðan, hafði
kýr íyrstu árin. Nú geri ég
ekki nokkurn slcapaðan hlut
lengur nema les og tek á móti
börnunum þegar þau koma í
heimsókn.
— Hvað áttu mörg börn?
— " Ég er tvíkvæntur og á
sex börn á lífi með seinni kon-
unni. Með þeirri fyrri átti
ég eitt: i Hjört Halldórsson
menntaskólakennara.
— Og barnabörnin?
— Uss! Ég get ekki fylgzt
með því öllu! Og hættu nú að
spyrja mig! Þetta er orðið al-
veg nóg sem ég er búinn að
segja þér.
— Bara eina spurningu enn.
Hafið þið stundum hitzt, bekkj-
arbræðurnir, síðar á ævinni?
— Mikil ósköp. Við komum
saman nokkrir á 25 ára afmaeb
inu 1921. í>að voru gleðidagar.
Ég get sýnt þér myndir. En.
nú eru þeir allir búnir áð’ýíir-
gefa heiminh nema ég einn.
vh
Keppir a5 því
að verða 200
ára gamall
Elzti Sovétborgarinn er frá
Azerbajdan og heitir Sjirali
Mislimof, en fæddur er hann
1805. Mislimof er tvikvæntur og
er kona hans „aðeins" 87 ára
gömul. Samtals á Mislimof um
200 afkomendur á iífi. Hann
er við beztu heilsu, fer í lang-
ar gönguferðir og skreppur
gjarnan á hestbak. Hinsvegar
er hann enginn sérstakur á-
hangandi bifreiða; þolir ekki
benzínlykt.
Sjálfur telur Mislimof á-
' stæðuna fyrir háum aldri sín-
um vera heilbrigt fjallaloftið
serri hann hefur búið við, á-
samt góðu vatni og hollri
vinnu. Framan af aldri gætti
hann sauða og tekur enn til
hendi, enda þótt hahn sé löngu
kominn á eftirlaun. Hann fylg-
ist vel með í veröldinni og
hefur einkum áhuga á bók-
menntum og stjórnmálum. Sér-
staklega finnst honum gaman
er barnabörn hans lesa fyrir
hann úr sígildum bókmenntum
landsins og dagblaðið les hann
fyrstur manna á morgnana,
Gevafoto opnar í Austurstr.
Gevafótó hf. er tíu ára um verzlun líka innan skamms við
þessar mundir og kannast margir næstu dyr.
Reykvíkingar við
vöruverzlunina við
ljósmynda- Á vegum fyrirtækisins er líka
Lækjartorg. rekin Ijósmyndavinnustofa und-
er þetta fyrirtæki að færa ir stjórn Ingimundar Magnús-
út kvíarnar og opnaði nýl. frá-
crlega smekklega verzlun í
,\ ju húsnæði við Austurstræti
sonar og starfa nú um tuttugu
manns við fyrirtækið.
Innrétting hinnar nýju ljós-
Halldór Júlíusson
, — þar sem áður var Síld og myndavöruverzlunar hefur ann-
iskur, — hefur á íurðu skömm- azt og teiknað Helgi Hallgríms-
um tíma risið þama upp nýtt son, húsgagnaarkitekt, og hún
I verzlunarhúsnæði og mun Skó- er smíðuð af Birni Ólafssyni
verzlunin Ríma opna þama skó- trésmíðameistara i Hafnarfirði.
<s