Þjóðviljinn - 18.11.1966, Blaðsíða 3

f
JTostudagur t8. nóvember 1968 — ÞJÓÐVIUTNN — SlÐA J
Dönsku dómararnir skiptust í tvo hópa í máiinu
Forsendur staðfestingar hæsta-
réttar á niðurstöö um landsréttar
Þrettán dómarar tóku þátt í.
dómsuppkvaðningu. Áfrýjandi'
hefur endurtekið þær kröfur er
hann gerði fyrir landsrétti,
stefndur hefur krafizt staðfest-
ingar. Fyrir hæstarétti hafa
málsaðilar endurtekið þá með-
ferð er málið hlaut fyrir lands-
rétti.
Átta dómarar — nöfn til-
greind — skila svofelldu áliti:
Arna Magnússonarstofnunin er
ekki ríkisstofnun, en ber að
skoðast sem sjálfstæð stofnun
er komið var á fót samkvæmt
erfðaskrá í sambandi við Kaup-
mannahafnarháskóla. Sam-
kvæmt þeirri tilhögun, sem
samþykkt hefur verið í lögum
og í samningi (landanna) eru
handritin tekin af stofnuninni,
þrátt fyrir mótmæli stjórnar
hennar, og afhent Háskóla ís-
lands, en þar eiga þau að mynda
„Árna Magnússonarstofnun á ís-
landi“, sem er stofnun, se_m ó-
háð er áfrýjanda (þ.e. Árna-
safnsstjórn). Samkvæmt lögun-
um, sem að áliti dómsins fela í
sér tilneytt afsal, hvaða háttur
sem hafður er á því, og með
því að réttur stofnunarinngr
hlýtur að teljast undir vernd
73. greinar stjórnarskrárinnar,
er gildi laganna háð því, hvort.
þessu ákvæði stjórnarskrárinn-
ar er fullnægt, að því leyti sem
lagafrumvarpið hafi ekki verið
sett fram og afgreitt sem frum-
varp um eignanámslög. Eftir því
skal tekið, að við afgreiðslu
lagafrumvarpsins gerðu stjórn
og þing ráð fyrir þeim mögu-
leika, að það fæli í sér eigna-
nám, m.a. vegna þess að fylgt.-
var ákvæðum annarrar máls-
greina/ 7?. gr. stjórnarskrár um
að lögin skyldu afgreidd í ajpn-
að sinn af nýkjörnu þjóðþingi.
Meðan á umræðunum (um lög-
in) stóð var oftar en einu sinni
rætt um það, að hve miklu leyti
almannaheill krefðist þess að
afsal handritanna yrði sam-
þykkt, svo og um skaðabætur.
Samkvæmt þessu ber að álíta,
að lagafrumvarpið hafi verið
rætt of£\ samþykkt, einnig með
þann möguleika fyrir augum,
að hægt sé að líta á lögin sem
eignanámslög. Þá virðist ekki
vera ástæða til að ætla, að sam-
þykkt laganna hafi ekki verið
grundvölluð að því er varðar
almenningsheill. Að lokum ber
að álíta, að sú staðreynd, að í
lögunum eru engin ákvæði um
skaðabætur, geti ekki haft í för
með sér að þau séu ógild. í til-
færðum röksemdum áfrýjanda
verður því ekki fundinn grund-
völlur fyrir því, að lýsa lögin
ógild. Samkvæmt fram komnum
kröfum er ekki hægt að kveða
upp úrskurð um hugsanlegar
kröfur stofnunarinnar um skaða-
bætur. Samt virðist, samkvæmt
flutningi málsins, vera tilefni
til að geta þess, að það sem
fram hefur komið meðan á mál-
inu stóð, hefur ekki gefið á-
stæðu til að ætla, að stofnunin
muni verða fyrfr tjóni, sem er
þess eðlis, að gtundvöllur sé
fyrir bótaábyrgð.
Þessir dómarar leggja því næst
til að dómurinn verði staðfest-
ur.
Fimm dómarar — nöfn tilfærð
— skila svofelldu áliti: Þótt Árni
Magnússon og kona hans hafi
gefið handritasafnið Kaupmanna-
hafnarháskóla skv. erfðaskrá
telst það (safnið) tilheyra stofn-
uninni (Árna Magnússonar)
samkvæmt skipulagsskrá er bygg-
ir á erfðaskránni og hefur hlot-
ið konunglega staðfestingu. Þessa
stofnun ber að líta á sem sjálfs-
eignarstofnun og skal stjórn
hennar hafa umsjón með safninu
í samræmi við almennan til-
gang skipulagsskrárinnar. Telja
ber að réttur stofnunarinnar sé
þess eðlis. að hann njóti þeirrar
verndar sem frá greinir í 73.
grein stjórnarskrárinnar. Því er
sú spurning sem svars krefst,
hvort hér sé um að ræða eigna-
afsal, af þeirri tegund sem stjórn-
arskrárgreinin fjallar um. Þau
handrit og fornbréf, sem flytja
skal til íslands samkvæmt lög-
unum eru þaðan komin, og eru
þaðan fengin af Árna Magnús-
syni, íslendingi á þeim tíma
er ísland var hluti danska ríkis-
ins og er þar voru ekki mögu-
leikar á því að geyma þau þar
og hafa umsjón með þeim á ör-
uggan hátt. Þegar tekið er til-
lit til þess, að handritasafnið
skal, skv. sáttmála, sem fyrr —
og þá í vörzlu Háskóla íslands
— þjóna því markmiði sem kveð-
ið ,er á um í skipulagsskránni,
ber að álykta, að lögin, þótt þau
hafi í för með sér verulega breyt-
ingu á aðstöðu stofnunárinnar,
hafi ekki í för með sér afsal af
þeirri tegund sem kveðið- er á
um í 73. grein stjórnarskrárinn-
ar,, og því sé hægt að fram-
fylgja þeim með venjulegri laga-
setningu — einnig án þess að
samþykki stjórnar stofnunarinn-
ar komi til. Á þessum forsend-
um greiða þessir dómarar einnig
staðfestingu dómsins atkvæðí
sitt.-
Hvor aðili ber sinn málskostn-
að fyrir hæstarétti.
Því dæmist rétt vera: dómur
landsréttar er staðfestur.
Bandaríkin
ekki
treysta
lengur her Saigonstjórnar
SAIGON 17/11. — Það er hermt
eftir fulltrúum herforingjastjórn-
arinnar í Saigon, að Bandaríkja-
menn og annað erlent herlið í
íandinu muni innan skamms
Fjárskortur hitaveitunnar
Framhald af 1. síðu.
auk þjóðhagslegrar hagkvæmni
hitaveitunnar að tryggja að þetta
borgarfyrirtæki nyti eðlilegrar
lánafyrirgreiðslu hjá bönkunum
til framkvæmda í borginni, svo
ekki þyrfti að leita til lánastofn-
ana erlendis, nema í sambandi
yið lántökur til nýrra virkjana,
sem kosta mikið fjármagn. er fá
þarf til langs tíma.
Borgarstjórnin telur því þau
fyrirheit um fyrirgreiðslu af
hálfu bankanna, er fengizt hafa
vegna hitaveitunnar og nema að-
eins um 10,5 milj. kr. samtals,
allsendis ófullnægjandi ,og óvið-
unandi, cfg skorar alvarlega á
forráðamenn bankanna að breyta
þessari afstöðu sinni og veita
hitaveitunni nauðsynleg fram-
kvæmdalán nú og eftirleiðis. Fel-
ur borgarstjórnin borgarráði og
borgarstjóra að fylgja þessari á-
lyktun fast eftir við bankana og
benda forráðamönnum þeirra m.
a. á að fáist hér ekki viðunandi
leiðrétting mála, þá kann svo
að fara að borgarstjórnin telji
sig til þess knúða að afla heim-
ildar til að bjóða út almennt
skuldabréfalán til þess að afla
hitaveitunni nauðsynlegs fram-
kvæmdafj ár“.
Geir borgarstjóri Hallgrímsson
sagði að borgaryfirvöld hefðu
farið þess á leit við bankana að
þeir skiptu með sér 50—60 milj.
kr. lánsfjárhæð til fjárfestingar-
framkvæmda á vegum borgar-
innar, þar af væri reiknað með
30—40 milj. til hitaveitufram-
kvæmda en 20 milj. kr. til
Sundahafnar. Landsbankinn
hefði skuldbundið sig, sagði borg-
arstjóri, til að leggja fram láns-
fé allt að 80% af kostnaði við
byggingu 1. áfanga Sundahafnar.
þó ekki meira en 20 milj. kr.
Borgarstjóri' kvaðst ekki von-
laus um að bankarnir legðu
meira fé fram til Hitaveitunnar
og vildi því að tillögu Guðmund-
ar Vigfússonar yrði vísað til
borgraráðs. Var sú tillaga Geirs
samþykkt að umræðum loknum
með 8 íhaldsatkvæðum gegn 5.
Framsóknarmenn sátu hjá.
taka á sig alla ábyrgð af „virk-
um“ styrjaldarrekstri í landinu.
Hlutverk herliðs Saigonstjórnar-
innar mun hinsvegar takmark-
ast við það, að „friða“ svæði sem
Bandaríkjamenn kunna að ná
frá skæruliðum Þjóðfrelsisfylk-
ingarinnar..
Þessar upplýsingar koma ekki
á óvart, því vitað er að baráttu-
þrek hersveita Saigonstjórnar-
innar er sáralítið og liðhlaup
mjög tíð, Er bersýnilegt að
Bandaríkjamenn treysta ekki
lengur á þær til neinna stórræða.
Þar með verður styrjöldin í Vi-
etnam orðið „bandarískt“ stríð
í enn ríkari mæli en fyrr, og
það komið betur fram en nokkru
sinni áður, að styrjöldin er háð
milli hins bandaríska stórveld-
is annarsvegar og víetnam^krar
alþýðu hinsvegar.
Þetta hefur það i för með sér.
áð Bahdaríkjamenn munu nú
einnig berjast í návigi við skæru-
liða á hinum þéttbýlu óshólm-
um Mekopg, en' þaðan kemur
mikill hluti hrísgrjónauppskeru
landsmanna. Þetta nýja skipu-
lag hefur í för með sér, að
fjölgað verður að miklum mun í
Bandaríkjaher í Suður-Vietnam.
Bandaríkjamenn hafa misst
253 menn fallna tvær \síðustu
vikur í „Attleboro“ herferðinni
skammt frá landamærum Kamb-
odja.
Valdbeiting gegn
Ródesiustjórn
NEW YORK 17/11 — Allsherj-
arþing S.Þ. samþykkti í dag til-
lögu frá Asíu- og Afríkuríkjum,
sem felur í sér kröfu um að
Bretar beiti valdi til að steypa
stjórn Ians Smiths í Ródesíu.
89 greiddu atkvæði með, Portú-
gal og Suður-Afríka á móti og
17. sátu hjá.
Boðuðalþjóðleg
ráðstefna komm-
únstaflokkanna
MOSKVU 17/11 — Sovézka ut-
anríkismálatímaritið „Nýr tþni“
ségir í leiðaragrein, að enginn
vafi leiki á því að ný alþjóða-
ráðstefna kommúnista, svipuð
þeim sem haldnar voru í
Moskvu 1957 og 1960, muni leiða
til lausnar þeim vandamálum
sem klofningsstefna Kínverja
hafi skapað.
Þetta er í fyrsta sinn að opin-
berlega er beinlínis hvatt til
slíkrar ráðstefnu síðan Krústjof
var steypt. Ekki er vitað hve-
nær hægt væri að halda slíka
ráðstefnu — vitað er t.d. að
Rúmenar vilja ekki taka þátt í
ráðstefnu þar sem stefnt verður
að algerðri einangrun Kínverja.
Hlífðarhjáimar
Viðurkenndir af Öryggiseftirliti ríkisins.
í" ? m
Verð mjög hagstætt.
Útsölustaðir í
Reykjavík:
Byggingavörur hf,
Laugavegi 176.
Slippfélagið hf.
Mýrargötu.
Heildsölubirgðir:
Voss-umboðið
Laugavegi 42 — Sími 18404.
Búrfellsvirkjun
Fosskraft óskar að ráða i nóvembermánuði, nema annars
sé sérstaklega getið, eftirtalda starfsmenn til starfa
við Búrfellsvirkjun:
VERKSTÆÐISSTÖRF:
3 viðgerðarmenn, vana viðgefðum á þungavinnuvélum,
einkum Caterpillar vélum.
2 bifvélavirkja, einkum vana stórum farartækjum.
1 rennismið, vanan í viðgerðum og nýsmíði.
1 suðumann. með sérþjálfun, „Certifikat“-suðumaður.
2 aðstoðarmenn. vana verkstæðisvinnu.
3 smurstöðvarmenn. vana smurningi stórra farartækja
og gúmmíviðgerðum.
2 rafvirkja vana lögnum og tengingum á vinnustöðúm.
6 járniðnaðarmenn til uppsetningar á grjótmulnings-
og steypustöð.
4 pípulagningamenn til ýmis konar starfa við pípu
• lagnir.
TÆKJASTJÓRN:
Tækjastjórar með nokkurra ára starfsreynslu á neðan-
greindum tækjum eða sambærilegum:
4 Schaper. Caterpillar 631 B
3 vegheflar Caterpillar 12 F.
5 hjólaskóflur Caterpillar 966B og 988.
2 beltaskóflur Caterpillar 977.
5 jarðýtur Caterpillar D6, D8. D9.
1 kranabíll. P & H 325 TC.
1 vélskófla KL 250 með vökvabúnaði.
15 bílstjórar með a.m.k. D-flokks ökuskírteini.
JARÐVINNA og BORUN:
4 bormenn vana stórum borvélum.
3 verkamenn, sem áhuga hafa á að læra borunar- og
sprengingavinnu.
10 bormenn í jarðgangagerð, sem hefjast á 15. des. Af
þessum þurfa 4 að vera vanir lóðréttum göngum.
\
AÐRIR:
*
Trésmiði í mótauppslátt.
Verkamenn í almenna vinnu, steypu- og jámavinnu.
Upplýsingar hjá starfsmannastjóranúm.
Fosskraft
Suðurlandsbraut 32.
Sími 38830.
NYJUNG
NYJUNG
i
Opnum í dag Kjólaverzlun að Lækjargötu 2 (áður Loftleíðir). Mjög stórt og fallegt úrval af kvenkjólum
og drögtum. Verð mjög hagstætt. Sú nýbreytni verður höfð á, að kjólarnir og dragtirnar seljast með
afborgunum. Helmingur greiðist strax, en eftirstöðvarnar eftir samkomulagi
KJÖLABÚÐIN LÆKJARGÖTU 2.