Þjóðviljinn - 18.01.1968, Blaðsíða 3

Flmmtudagur 18. janúar 1968 — ÞJÓÐVILJINN —
PARÍS 17/1 — Sendifulltrúi Norður-Vietnams í París, Mai Van Bo ítrekaði í dag; í samtali við
fréttamann AFP tilboð n-vietniimsku ríkisstjórnarinnar, sem Trinh utanríkisráðherra setti fram í
ræðu rétt fyrir áramót, að hún væri reiðubúin að hefja samningaviðræður við Bandaríkjamenn um
Vietnam eftir að loftárásum og öðrum hernaðaraðgerðum gegn N-Vietnam væri hætt. — Myndin
hér að ofan er úr bandaríska vikuritinu Newsweek. T.h. er Trinh utanríkisráðherra, en teiknimynd-
in heitir: Orðsendingar til N-Vietnam. Á sprengjunum stendur: „Fyrri skilaboð yðar eru óljós“, „Við
viljum endilega vita hvort þér viljið semja“, og að lokum „Yðar einlægur“.
Enn lifandi
fólk í rústun-
um á Sikiley
PALERMO 17/1 — Skelfingu-
lostinni móður með sex mánaða
gamalt bam sitt var í dag bjarg-
að úr rústum heimilis síns, þar
sem hún hefur verið grafin
síðan jarðskjálftinn varð í þorp-
inu Gibellina á Vestur-Sikiley á
mánudag.
Björgunarmennirnir hafa feng-
ið nýja von að enn séu einhverj-
ir lifandi í rústunum.
Óttazt er að um 500 manns
hafi farizt og lögreglan skýrir
frá því að 155 lík hafi fundizt.
1 dag urðu aftur nokkrar jarð-
hræringar á Sikiley og þó þær
yllu engu tjóni varð fólk ofsa-
hrætt.
Herlög sett í Guatemala
Bandarískir ber-
ráðgjafar myrtir
GUATEMALA CITY 17/1 — í dag voru herlög sett í lýð-
veldínu Guatemala í Mið-Ameríku eftir að fimm manns
hafa fallið fyrir skæruliðum þ.á.m. yfirmaður bandarísku
„herráðgjafanna“ í Guatemala.
Mendez forseti hélt stjórnar-
fúnd í gærkvöldi og skrifaði þá
undir tilskipun um að herlög
skuli gilda í landinu næstu 30
daga.
Skýrt var frá þessari 'tilskipun
í útvarpi og sjónvarpi og eru öll
stjómarskrárréttindi numin úr
gilfli . pg stjórnmálastarfsemi,
bönnuð- Þá eru húsranúsóknir
leyfilegar án lögregluheimildar
og hægt er að handtaka fólk sem
grúnað er um neðanjarðarstárf-
semi án dómsúrskurðar.
Þá er tekin upp ritskoðun á
dagblöð og póst og bannað er að
koma og fara úr landi og opin-
berir fundir eru bannaðir.
Mótmæli stúdenta
og verkalýðs íJapan
TOKIO 17/1 — Rúmlega hundrað manns meiddust í blóð-
ugum bardaga vinstrisinnaðra stúdenta og lögreglu í hafn-
arborginni Sasebo í Japan. Bardaginn hofst eftir kröfu-
göngu sem var farin gegn fyrirhugaðri heimsókn banda-
ríska kjamorkuknúna flugmóðurskipsins Enterprise.
Yfirmaður. bandarískra ,.her-
ráðgjafa" John Wember sem er
47 ára gamall, og annar banda-
rískur yfirmaður voru drepnir
í gær er skotið var á þá úr j
bifreið sem ók hjá bifreiðinni j
sem þeir sátu í á leið heim.
Útvarpið í Guatemala skýrir!
frá því að lögreglan hafi fundið
bifreiðina, sem skbtið var úr, en j
ekki skæruliðana.
Samtökin F. A. R. (Hin vopn- j
uðu byltingarsamtök kommún- i
ista) hafa sent yfirlýsingu til :
blaða, þar sem þau lýsa vígun- i
um á hendur sér.
Framhald á 9. síðu.
Pavel Litvinov rek-
inn úr stöðu sinni
MOSKVU 17/1 — Dr. Pavel Litvinov sem í fyrri viku
kallaði réttarhöldin yfir fjórmenningunum í Moskvu blett
á heiðri Sovétríkjanna, skýrði blaðamönnum frá því í kvöld
að honum hefði verið sagt upp stöðu sinni sem dósent við
vísindastofnun í Moskvu.
Litvinov sagði að hann ætlaði
að skjóta uppsögninni fyrir dóm-
stólana. Hann er dósent í eðl-
% isfræði við Efnafræðistofnun í
Moskvu.
Hann sagði að uppsögnin væri
rökstudd með því að hann hefði
brotið vinnuaga, en bætti því
við að yfirvöld stofnunarinnar
hefðu greinilega ákveðið að segja
honum upp, vegna þess að hann
Feikiaðsókn að
Kopnalogninu
Koppalogn Jónasar Árnason-
ar, sem Leikfélag Reykjavíkur
frumsýndi á jólunum, hefur
hlotið gríðarmiklár vinsældir og
er eftirspurn eftir miðum svo
mikil, að venjulega selst upp á
sýningamar sama dag og sala
hefst. Leikfélag Reykjavíkur er
að sýna annað íslenzkt verk um
þessar mundir, það er bama-
leikritið Snjókarlinn okkar eftir
Odd Björnsson og er það einnig
sýnt fyrir fullu húsi á laugar-
dagum og sunnudögum. Þriðja
i&lenzkn leikritið Sumarið ’37 eft-
ir Jökul Jakobsson er í æfingu
og verður frumsýnt í febrúar.
hefur birt ýmis skjöl á vestur-
löndum um réttarhöldin í sept-
ember í fyrra gegn hinu unga
skáldi Bukovskí.
Litvinov skýrði frá þvi að
hann hefði ekki fengið skeyti,
sem hann vissi að honum hafði
verið sent frá London, þar sem
stuðningi var heitið við mótmæli
hans gegn réttarhöldunum.
Þetta skeyti var sent frá Lond-
on hinn 14. janúar og meðal
annarra sem skrifuðu undir það
eru Stravinskí, brezka lárviðar-
skáldið Cecil Day-Lewis og Bert-
rand Russell.
Litvinov kvaðst ætla að rann-
saka málið ef skeytið, sem sent
var frá London 14. janúar yrði
ekki komið í hans hendur á
morgun.
Hann sagði að yfirvöld í stofn-
uninni hefðu sagt honum að
uppsögnin væri dagsett hinn 3.
janúar þ.e.a.s. áður en réttar-
höldin gegn fjórmenningunum
hófust, en eftir að Bukovskí-
málið komst á loft á vestur-
löndum.
Litvinov hefur ekki fengið
neitt svar frá yfirvöldum í Sov-
étríkjunum við mótmælum sín-
um gegn réttarhöldunum gegn
fjórmenningunum á dögunum.
Japönsk yfirvöld óttast nú að
ekki verði hægt að tryggja ör-
yggi áhafnarinnar í heimsókn-
inni.
Um 800 stúdentar með hvíta
hjálma á höfði og vopnaðir löng-
um stöfum reyndu að fara í
mótmælagöngu þvert yfir brúna,
sem tengir bandarísku herstöð-
ina Sasebo við meginlandið. Á-
ætlað var að Enterprise skyldi
leggjast að í herstöðinni í heim-
sókninni.
Sérþjálfaðar sveitir japanskrar
lögreglu komu á vettvang og
tókst að dreifa stúdentunum
með kylfum, táragasi og vatns-
þrýstibyssum.
Lögreglan segir að 68 stúd-
entar, 52 lögregluþjónar, 5 blaða-
menn og tiu áhorfendur hafi
slasazt. 20 manns þurfti að leggja
inn á sjúkrahús.
27 stúdentar voru handteknir
í götubardaga, bar sem bæði
lögreglan og stúdentar notuðu
kylfur, spörkuðu og þeyttu hver
öðrum út í höfnina.
Fyrr um daginn hafði lögregl-
an handtekið þrjá stúdenta í út-
hverfi Sasebo.
Læknar á sjúkrahúsinu i Sas-
ebo skýra frá því að þeir hafi
meðhöndlað um 70o manns sem
veiktust af táragasinu, þ.á.m.
tvö hundruð áhorfendur og
blaðamenn.
Stúdentarnir sem stóðu fyrir
mótmælunum eru félagar í
Sampa Rengo, en það eru stúd-
entasamtök, sem stóðu fyrir
miklum bardaga við lögregluna
á flugvellinum í Tokio í fyrra-
haust, þegar þeir mótmæltu fyr-
irhugaðri ferð Sato forsætisráð-
herra til Washington og Saigon.
Samkvæmt japönskum fréttum
hefur sendiherra Bandarikjanna
í Tokio, Alexis Johnson skýrt
Sato forsætisráðherrg frý. því
að Bandaríkin ætli að grípa til
sérstakra ráðstafana til að
tryggja öryggi áhafnarinnar á
Enterprise, þegar hún fær land-
gönguleyfi.
Fréttamenn í Tokio telja að
bandarísk yfirvöld muni ekki
veita nein landgönguleyfi, fyrr
en kröfugöngum er lokið.
í kvöld fóru um 8000 stúdent-
ar og verkamenn í kröfugöngu
að bandaríska seridiráðinu og
bústað forsætisráðherra Tokio
til að mótmæla komu Enterprise
og stríðinu í Vietnam.
Verkalýðssamtökin í Sasebo
hafa ákveðið að fara í kröfu-
göngu á morgun.
Kona fyrir bíl
f gær varð 66 ára gömul kona
fyrir bíl á móts við Miklubraut
20. Konan var flutt á Slysa-
varðstofuna en meiðsli hennar
voru ekki talin mjög alvarleg.
Bretar ræða sparn-
aðarrúðstafanirnar
LONDON 17/1 — Brezki fjár-
málaráðherrann boðaði í dag
skattahækkun á þingi í því skyni
að draga úr almennri neyzlu og
stevpma þannig stigu við þvi að
kostir gengisfellingarinnar verði
að engu.
Hann hóf umræður á þingi
sem standa eiga í tvo daga um
sparnaðarráðstafanir stjórnar-
innar en samkvæmt þeim verða
allar brezkar herstöðvar utan
Evrópu lagðar niður og rikisút-
gjöld eru skorin niður um sam-
tals 138.4 miljarða kr. á þrem
árum.
Jenkins skýrði frá því að hinn
19. marz munj fjárlagafrumvarp-
ið lagt fram, en það er mörg-
um vikum fyrr en vanalega. Það
mun hækka um 3.75 prósent á
næsta fjárhagsári, en á síðan að-
eins að hækka um 1 prósent
1969 til 1970.
Fjármálaráðherrann lagði á-
herzlu á það að horfumar fyrir
árið 1970 yrð'u mjög dökkar, ef
Bretlandi tækizt ekki að ná
verulega hagstæðum viðskipta-
jöfnuði árið 1969.
Bæði íhaldsmenn og vinstri-
menn í Verkamannaflokknum
gagnrýna ráðstafanir stjórnar-
innar harðlega. — íhaldsmenn
halda því fram að ríkisstjórnin
hafi skorið útgjöld til hermála
niður miklu meir en nauðsyn
hefði krafið og hefði hún brot-
;ð skuldbindingar sínar á al-
þínðavettvangi.
Vinstri menn eru hins vegar
mjög mótfallnir þeirri skerð-
ingu á heilbrigðisþjónustu sem
boðuð er.
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
Eftir margra vikna undir-
búning og löng funda-
höld — fimm ráduneytisfundi
á tíu dögu-m sem samtals stóðu
í rúmlega 30 klukkustundir
— boðaði Wilson, forsætisráð-
herra Breta, þingi og þjóð í
fyrradag enn nýjar ráðstafan-
ir sem eiga að leysa þann
vanda sem stjórn hans hefur
nú glímt við á fjórða ár með
næsta hæpnum árangri. Það
er athyglisvert og Ijóst dæmi
um hve gersamlega stjórn Wil-
sons hefur mistekizt að ráða
fram úr þeim erfiðleikum sem
að henni hafa steðjað og hún
erfði að nokkru eftir þrettán
ára óstjórn íhaldsfflokksins að
flest þau „bjargráð" sem nú
eru boðuð ganga ekki aðeins
algerlega í berhögg við yfir-
lýsta stefnu Verkamanna-
flokksins og kosningaloforð
um félagslegar umbætur, held-
ur eru þau einnig í algerðri

F-lll, 250 milj. punda sóað
Wilson boðar bjargráð
mótsögn við athafnir hennar
og ákvarðanir sem teknar voru
fyrir örfáum mánuðum. Ekki
er liðið nema hálft ár síðan á-
kvörðun var tekin um það að
brezka herliðið í Singabore ^g
Malaslu færi þaðan ekki fyrr
en um miðjan næsta áratug og
ekki fyrr en Bretar hefðu
komið sér upp flota sf
langfleygum og hlljóðhverfum
sprengjuþotum af gerðinni F-
111 sem jafnan gæti verið til
taks með örstuttum fyrirvara
að skerast í leikinn í Suður-
Asíu ef þess gerðist þörf. Nú
hálfu ári síðar gerist hvort
tveggja, brottflutningi brezka
herliðsins verður flýtt um
fjögur ár og hætt -er við
þotukaupin frá Bandarfkjun-
um sem voru, þegar þau voru
ákveðin fyrir tæpum tveimur
árum, talin aP.gert frumskil-
yrði fyrir því að Bretar gætu
haldið uppi landvörnum hvort
sem væri i Evrópu eða Asiu.
Sagan af þessum þotukaup-
um er dæmigerð um það
fimbulfamb sem einkennt hef-
ur ráðsmennsku Wilsons á
brezka auðvaldsbúinu. Þegar
hann tók við stjörn höfðu
Bretar unnið nokkur ár að
smíði þotu af sömu tegund og
hin bandaríska F-lll. Kostnað-
ur við smiði þessarar þotu,
TSR-2, var kominn upp í 125
■ miljónir punda, þegar ákveð-
ið var í apríl 1965 að hætta
við hana — í spamaðarskyni.
En eftir tíokkra mánuði var
látið undan kröfum herfor-
ingjanna sem heimtuðu að fá
F-lll í staðinn og áamið um
kaup á 50 slíkúm þotum. Nú
hafa þær verið afoantaðar, sn
Bretar eru skuPdbundnir að
greiða áfallinn kostnað, sem
talinn. er munu nema a.m.k.
öðrum 125 miljónum punda.
250 miljónum punda hefur bvi
verið sóað til einskis. Það er
lærdómsríkt dæmi um þau
viðhorf sem móta stefnu og
athafnir stjómar Wilsons að
þessi fiilga sem þannig hefur
verið kastað á glæ er a.m.k.
fimm sinnum hærri en sá
sparnaður sem nú á að hafast
unp úr þvi að skattleggja lyf-
seðla og taka fulla greiðsiu
fyrir mjólkursopann sem
skódabörn hafa fengið ókeyp-
is hingað til.
Skylt er að viðurkenna að
Wilson hefur ekki verið
bað að öllu leyti sjálfrátí;
hvaða ráðstafanir stjórn hans
'gerði. Enginn vafi er á þvi að
skerðingin á almánnatrygging-
unum og aðrar ráðstafanir
sem hefzt bitna á lítilmagnan-
um era gerðar samkvæmt
beinum eða óbeinum fyrir-
mælum framkvasmdastjóra
heimsauðvaldsins, seðlabanka-
stjóra helztu auðvaldsríkjanm.
sem við gengisfellinguna í
nóvember hlupu enn einu
sinni undir bagga með Eng-
landsbanka. Það var vitað að
beir myndu vilja fá eitthvað
fyrir snúð sinn, og þeim hef-
ur ekki dugað minna en að
stjóm Verkamannaflokksins
afneitaði grandvallaratriðum
þess „velferðarþjóðfélags“ sem
hann hefur talið sér helzt til
ágætis að hafa komið á fót.
Þeir hafa vitað að þegar svo
væri komið myndi eftirleikur-
inn auðveldari, því að það er
ljóst að ekki verður látið sitja
við þá kjaraskerðingu sem nú
hefur Ýerið boðuð. — Brezk-
ir launþegar munu verða
að sætta sig við lækkun á
raunverulegum tekjum ef
hagnaðurinn af gengislækkun-
inni í nóvember á ekki að
gufa upp, var haft eftir „sér-
fræðingum“ í Brussel í gær og
sú Bækkun sem varð á gengi
sterlingspundsins eftir boð-
skap Wijsons sýndi að „dverg-
unum í Zúrich" þykir ekki
nóg að gert. Jenkins fjármála-
ráðherra hefur líka boðað
■miklar skattahækkanir til að
dfaga úr kaupgetunni , þegar
fjárlagafrumvarpið verður lagt
fram í marz. Þessi stórféllda
kjaraskerðing á að koma í
kjölfar mesta atvinnuleysis
sem orðið hefur í Bretlandi
siðan í kreppunni miklu. Það
er nokkur vísbending um hve
langt brezkir sósíaldemókrat-
ar eru leiddir að allir helztu
leiðtogar þeirra skuli láta sér
iynda slika afskræmingu á yf-
• irlýstri stefnu, slík svik við
öll þau sjónarmið sem hana
mótuðu. Það er þó ekki nema
rúmur hálfur annar áratugur
síðan Aneurin Bevan sagði af
sér ráðherraembætti til að
mótmæla því að gjald yrði
lagt á gleraugu og gervitenn-
ur og fékk þá samfylgd yngsta
ráðherrans í stjóminni. Sá
hét Harold Wilson.
Sagt er að þeir ráðherrar
sem helzt þóttu líklegir
til að segja af sér í mótmæla-
skyni við svikin (eins og t.d.
Jennie Lee, ekkja Bevans) hafi
sætt sig við þau vegna þess
að Wilson hefur loksins orðið
við þeirri kröfu sem vinstri-
menn bára fýrstir fram að
breytt yrði um stefnu í land-
vamamálum. Ósköp era þeir
þá lítilþægir, því að nú mun
vandfundið það atriði sem
meiri einhúgur ríkir um með-
al brezkra stjórnmálamanna
úr öllum flokkum en það að
heimsveldishlutverki Breta sé
lokið. Það var einn af hægri-
mönnum Verkamannafloksins,
Ohristopher Maýhew, sem
sagði af sér embætti flota-
málaráð'herra fyrir tveim ár-
um af því að þá var enn ætl-
unin að halda í herstöðvarn-
ar austan Suez. Og allt frá
því Macmillan reyndi fyrst að
komast í EBE, háfa leiðtogar
Ihaldsflokksins verið helztu
talsmenn þeirrar skoðunar að
Bretar ættu að hasla sér völl
í Evrópu, en láta heimsvettdið
lönd og leið. Það ge+ur varla
talizt þakkgrvert að Wilson
hefur loks skilizt að nú er
önnur öld en var ‘begar Kipl-
ing orti um „byrði hvfta
mannsins." — ás.
4