Þjóðviljinn - 03.04.1968, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVTLJINTÍ — Miðvitauidagur 3. apítffl 1068.
Otgeíandi: áameinmgarflokkui alþýðu — Sósiállstaflokkurlnn.
Ritstjórar: tvar H. Jónsson. (áb.), Magnús Kjartansson.
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson
Framkvstj.: Eiður Bergmann
Ritstjórn. afgreiðsla. auglýsingar prentsmiðja: Skólavörðustíg 10.
Sími 17500 (5 línur). — Áskriftarverð kr. 120.00 á mánuði. —
Lausasöluverð krónur 7,00.
Stórfelldar nýjar álögur
jyjargrómað spamaðarfrumvarp ríkisstjómarinn-
ar var afgreitt sem lög laust fyrir helgina. Til
rökstuðnings þeirri ráðstöfun að skera niður fjöl-
margar greiðslur á fjárlögum, sem þár hafði verið
komið fyrir með súrum sveita og sjálfsagt að
vandlega athuguðu máli, var einkum faert fram,
að ástand fólks og atvinnuvega væri ekki með
þeim hætti, eftir nær áratugs „viðreisn“, að rétt
þætti að leggja nýjar álögur á landsfólkið, þar
hefði hver sinn djöful að draga. En svo kom ný
vika og aneð henni nýtt stjómarfmmvarp. Og
reyndar var þá sem hinar fyrri röksemdir ríkis-
stjómarinnar hefðu gleymzt, því samkvæmt því
átti í óðaönn að fara að leggja á nýjar álögur.
Teknar skyldu þegar á þessu ári 109 miljónir með
því að hækka gjöld af benzíni, hjólbörðum og
slöngum, og stórhækka þungaskatt af ökutækjum.
Miðað við heilt ár taldi ríkisstjórnin að þessi nýja
skattheimta ætti að gefa um 160 miljónir í ríkis-
sjóð, og reyndar var fullyrt við 1. umræðu máls-
ins á Alþingi í gær að líklegra væri að þessi nýja
skattheimta kæmi til með að nema 180—-190 milj-
ónuim á heilu ári. Greinargerð þessa skatthe.imtu-
fmmvarps er nokkuð sérstæð; þar er fjasað fram
og aftur um gerð varanlegra hraðbrauta um land-
ið og látið í veðri vaka að þessi nýja skattheim'ta
sé til þess að afla fjár í þær framkvæmdir. Jafn-
fram't er sundurliðað að mest allt fé sem inn kem-
ur á þessu ári eigi að fara til venjulegra. útgjalda
í vegamálum! Engin ákvörðun um haðbrautir er
gerð með þessu fmmvarpi, og engin vissa fyrir því
að þessi nýi umferðarskattur renni nokkum tíma
til þeirra.
yið ujmræðurnar á Alþingi í gær lýsti Lúðvík Jó-
sepsson, formaður þingflokks Alþýðubandalags-
ins, yfir andstöðu við þetta skattafmmvarp, sem
hann taldi ekki tímabært eins og nú væri ástatt
fyrir atvinnuvegum og heimilum; Þessi skattur
hlyti að koma þungt niður á undirstöðuatvinnu-
vegum og heimilum fjölmargra landsmanna. Að
sjálfsögðu væri það mikið mál og gott að undirbúa
stórframkvæmdir í vegamálum. En íslenzkum
efnahagsmálum væri nú svo komið, að hann taldi
óverjandi að leggja 18ú—190 miljóna árlegan skatt
á umferðina í landinu. Sú skattheimta myndi ekki
einungis leggja byrðar á atvinnuvegina og heimil-
in, heldur valda verulegum hækkunum á verðlagi
í landinu, ekki sízt með tilliti til þess hversu mjög
hefðu aukizt í seinni tíð vöruflutningar á landi.
Rökstuðningur ríkisstjórnarinnar um fé til varan-
legra hraðbrauta virtist alveg út í hött, þar sem
byrjað væri að ráðstafa fénu til venjulegra vega-
útgjalda og allt í óvissu um framtíð skattsins og
notkun hans framvegis. — Enginn bilbugur fannst
hins vegar á Ingólfi Jónssyni samgönguxmálaráð-
herra, sem stendur í þessu stappi vegna þess að
formlega er hér um að ræða breytingu á vegalög-
unum. Nýju álögumar skulu í gegn, á síðustu dög-
um þingsins, með kveðju frá ríkisstjóm Bjama
og Gylfa. •— s.
Fjölskylda landgönguliða
Mimi McGrath finmur sér
venjulega eitthvaó að gera í
eldhúsinu Tpegaic fréttir koma i
sjónvarpinu. Eiginmaóur herunar
Edward fylgist aÆtur á móti
með þeim í sérstakri spennu og
lýtur firam úr stífaoum til að
missa ekki a£ eiinu einasita at-
riði á myndunuim. Ofan á sjón-
varpstækinu er mynd af 19 ára
gömilum syni þeirra, Eddie, en
hanm er liðsfioringi í landgöngu-
liðssveitum fHotans og fýrir
sveit mainna í virkiou Khe Sacnh
sem er í henkwí. Myndin er í
ramma ásamt viðurkenningar-
skjali, að hamn hafi verið tek-
irm í landgönigulið Bandaríkja-
manna.
Stríðið kemur i dagstofu Me-
Grath fólksims þrisvar á hverj-
um degi og i lituim. Og þar sem
mikið af efninu er sent um
gervitumigl getur McGrath séð
atburðina áður en þeir gerast i
timanum hinum megin við al-
þjóða dagskiptalínuma.
★
Á frídögum, en hann er
einkaspæjari, hefur hamin eimn-
ig útvarpið stöðugt á til að ná
öllum firéttucm sem sikotið er inn
f dagskrána sem er annars
endalaus poppmúsik. Konuhans
er meinilla við allt þetta, en
segir fátt: „Ég vil gjama fylgj-
Atvinnuieysið
fer vaxandi
Vinna dróst samam og at-
vinnuleysi jtílkst í filestum iðn-
aðarlöndum á árinu 1967 vagna
hægari efnahagsvaxtar, segir í
yfiríiti sem Alþjóðavinmumáila-
stafinunin birti f febrúar. Upp-
lýsingar frá vanþrtíuðum lönd-
um eru ófullnægjandi, en þemda
ekki til að ásitamdið á vinmu-
markaðinum hafi batnað: hið
ört vaxainidi vininuaifi í þessum
löndum var ónoíað. Neyzluyerð
hélt áfram að hækka í flestuim
löndum á árinu 1967, en ekki
eins ört og árið áður. Greidd
laun hækkuðu í öllum löndum
sem upplýsingar bárust frá, og
í flestum titvikum jtílkst kaiup-
máttur launa nokkuð. (Sþ)
ast með hvað er að gerast, en
stríðsmyndirmar f sjónvarpdmu
gera mig amzi þumiglynda", seg-
ir hún. „Mig langar til að gmáta,
vegna þess að þær minma mia
á son minn.“
I milu fjarlægð í þessari
sömu útborg New York, Astor-
ía, býr 19 ára gömul eigimkoma
Eddies, María með giftri systur
sinmd. Þau giftust aðeims þrern
mánuðum áður en hanm var
sendur til Vietnam í ágúst. Húr,
er einnig ofumseld sjónvarps-
fréttunum. „Þegar Eddie fór og
fynst á eftir vildi óg ekki heyra
neitt um stríðið, en síðan hann
lenti í Khe Sanh hlusta ég eims
mikið og ég mögulega get á
fréttir. Ég kaupi lika öll frétta-
timaritin, en það hef ég aldrei
gert áður. Þagar þættir frá Khe
Sanh eru sýndir í sjónvarpimu
fylgist ég eins vel með og ég
mögulega get í von um að sjá
Eddie. Kanmski sé ég hamm eim-
hverm tftna. En f hvert skipti
sem ég horfi kemst ég í geðs-
hrærimgu. Ég hugsa að það væri
betra fyrir mig að ednlbeita mér
að eimhverju öðru, em í hvert
sdmm sem ég heyri eitthvað frá
Vietnam lanigar mig til að
heyra meyra.“
★
María og vinstúlkur hennar á
sama reki eru bitrar vegna
stríðsins: „Allar vinstúlkur
mínar eiiga annað hvort vini
eða eiginmenn í Vietnam. í síð-
ustu viku- var maður sikólasyst-
ur minnar drepinn f Mekong-
óshólmunum. Ég hefði átt að
fara í jarðaríörina en gat það
ekki. Bn ég get samit ekki hætt
að hugsa um vesálings stúllkuna
og hvemdg ég gæti- verið í henn-
ar spomum.“
María hefur andstyggð á hin-
um stöðugu sjónvarpsiviðtölum
við bamdaríska hermenm í Viet-
nam.
„Þegar ég sé einhverja frétta-
menn vera að tala við lamd-
gönguliða í Khe Sanh, eða hvar
sem þeir eru, og fréttamenmim-
ir spyrja hvemig þeim líði og
beir segja að þeir séu stoltir af
að vera að berjast gegn komm-
únistum, — þá trúi ég ekki
eimu orðd af því. Mér fimnst það
ekkd vema þeir sem tala. Bn
hvað ættu þedr að segja awnað
í sjónvarpinu? Ef þeir skýrðu
frá þvi hvemig þeirn líður i
raum og veru, þá mundi það
vera klippt úr mýnddmni. Ég
veit hvemdg mammimum mínum
h'ður þó hamn mdmmist aildred á
það í bréfunum. Bn ef einhver
mundi stilla honum upp fyrir
framam sjórwarpsmyndavélar.
þá fætd hamm ekki staðið þar
og lýst þvi yfir að hanm vildi
ekki vera í Vietniam.“
★
Hún hrimgir daglega í föður
Eddies til að heyra þær fréttir
sem hún hefur ef tál vill m-isst
af og einnig til að hieyra hyem-
ig hamn lítur á málin. Mc-
Grath sem fylgást svo vel með
að það er engu líkara en hann
hafi kort af Vietnam í höfðinu
reynir að hailda hinum betri
staðreyndum að Maríu.
„Um jólin sagðd ég henni að
það yrði komið á einhvers kon-
ar vopnahlé á dégi heilags Pat-
reks (17. marz). Hún var mjög
döpur í bragði og ég held að
ég hafi nefnt daginn alveg af
tilviljum. Bn þetta var áður en
við höfðum molkkra huigimynd
um þessar síðustni árásarað-
gerðir Vietkonig.“
★
McGrath var orustuflugmaður
í síðari heimsstyrjöldinm og
honum finmst að sigur á kamm-
únismanum í Suðaustur-Asíu sé
alveg eims óhjátovæmilegur fyr-
ir lýðræðdslleiga framtíð Bamda-
rikjanma eins og sigurimn 1945
var. Hann er mjög hreykinn af
Eddie, þó han-n hafi reynt að
fá hann ;ofan af þvi að ganga i
landgönguliðið, Bf yngri sonur
hans, Billy, sem er að verða 1S
ára verður kallaður í herinn
mun McGrath láta hann fara.
„Ég mundd aldrei reyna að fá
hanm til að komast hjá her-
þjóniustu", segir hann með mik-
illi áherzlu.
Þrátt fyri-r haagrisinnaðar
skoðani-r er hanm enn ekk-i viss
um það að hve miklu leyti þátt-
taka Bandaríkjanna í Vietnam-
stríðinu er réttmæt. „Við hefð-
um elklki átt að lenda í þessu
stríði í fyrsta lagi, en úr því
að vdð erwn kommir þamgað
eáigum við eiklki annars úrikipsiba
em að vera kyrrir. Þó Eddie
kæmi heám á morgum, ef stríð-
inu yrði lofcið, yrði ég saimt. að
segja þetta satna. , “~T
Ef ég vaari í stöðu Johnsoms
mumdi ég athuiga aftur þá á-
kvörðum að gera ekfci alvarleg-
ar loftárásdr á Haiphon-g og
Hamoi. Vietkong færði stríðið til
suðurs og ég held eikki að við
aébtum að vera lengur siðferði-
lega bumdmir a-ð sprengja efcki
borgir þeirra.“
★
Frú McGrath kærir sig ekki
um svona samræður. „Ég veit
ekki fjmir hvað piltarmir okkar
eru að berjast," segir hún. „Ef
það væri fyrir Bamdaríkim væri
það f lagi. En lamdið okkar er
ekkd flæikt í þetta mál og ‘ mér
finnst það gl-æpur að við skul-
um þurfa að berjast fyrir ann-
að land. Ég gat séð að Bamda-
ríkjamenm voru að berjast fyrir
siínúm la&máta í síðasita 'stríði,
en ekki núna í Vietnam seirri
skiptir þá engu.“
Ög María er mjög ósammiála
teiiigdaföður siínium, þó hún sé
annars mjög haand að honulrh:
„Þetta er allt saman’ amd-
styggillegt. Við ættum ekki áð
vera í Vietmam. Kárinski
tengdapabbi tali svona . . ; ' “
Hún leitar að skýringú cg bæt-
ir skyndilega við með ofsafeng-
innd og brékelkndslegri órökvísi,
„vegna þess að harin er ekki
gáfltur Eddie."
^--------------------:----———
Hversu margir
íbúar á bíl?
Saimkvæmit nýjustu skýrelu
Sameiinuðu þjóðanna' um sam-
göngur og flutndnga í .Evrópu
voru í árslök 1966 ,n3,136 fólks-
bílar í Danmörku, 505,92.7 í
í Finnlandi, 32.981 á Islandi,
515.879 í Noregi og 1.885.000 í
Svíþjóð. Samkvasmt því eru 6
íbúar á hvem bíl í' Danmörku,
9. 1 Finnlamdi, 6 á Islandi, 7 í
Noregi og 4 í Svfþjóð. Til sam-
anburðar má geta þess að í
Bamdaríkjunum eru • .3 íbúar á
hvem bíl. .■ (Sþ)
*