Þjóðviljinn - 03.04.1968, Blaðsíða 9

Miðvitoudagur 3. apríl 1968 — ÞtfÓÐVTLJINN — SÍÐA 0
Eru verkföll úrelt?-
Fnamhald aí 7. síðu.
nýr ósilsadnaumur atvinraurek-
endavaldsins og talsmamma. þess.
En víst er það vorkunnar-
mál hvað þeir flíka honum
þessa daigana, þegar verka-
lýðshreyfingin hefur svo áþneif-
anlega sýnt þeim mátt sinn.
Vinnuhagræðing
og ný launakerfi
Ég vil nú að lokum víkja
Bokkuð að því sem nefnt er
vinnuhagraeðing, og verið hef-
ur allmikið á dagskrá hjá okk-
ur síðustu ár, eimma helzt hvað
fiskiðnaðinn snertir. E>ar hef-
ur Iðnaðarmálastofnun íslands
komið töluvert við sögu, með-
ai annars með fræðslu og upp-
lýsimgastarísemi, sem vera mun
veigamikill þáttur í því já-
kvæða er orðið hefur á þessu
sviði, þótt það sé að vísu tak-
markað ennþá. Ég hef átt þess
■ kost að kynnast lítillega þeirri
starfsemi með þátttöku í
fræðslunámskeiði hjá stofnun-
inni. Allt kostar þetta fé, en
það ættá að skila sér aftur og
vel það í aukinni framleiðni
með bættu skipulagi á atvinnu-
rekstrinum, og launakerfi er
örvað gæti framleiðsluna innan
takmarka hóflegs vinnutíma.
Ættu þá bæði vinnuveitendur
og verkafólk að njóta ávinn-
ings í réttu hluitfalli. Kaup-
auikákerfi það er við höfum
reynslu af, hinn svokallaði bón-
us, hefur gefið góða raun
sumstaðar á Norðurlöndum, og
er hingað komið frá Noregi.
Amnaðist Iðnaðarmálastofnunin
þar minigöngu sem hlutlaus að-
ili, eða svo átti að vera.
Vinnuveitenidur höfðu þó of
eimihliða aðstöðu um fram-
kvæmd þessana mála, endia hef-
ÞEKKIRÐU
MERKIÐ?
I lVkl1 llÍll^
W'
D12
ElNSTEFNUMERKl
Þetta merki gefur til kynna, að
ekið sé inn á einstefnuaksturs-
götu, og að akstursstefnan sé f
þá átt, sem örin vísar. Merkið er
einnig algengt við innakstur á
bflastæði, eða þar sem iagðar
hafa verið sérstakar götur með-
fram ibúðarbiokkum, vegna inn-
aksturs á sérstök bíiastæði
þeirra. Ókunn'ugum er sérstak-
iega bo'nt á að fara eftir slikum
ieiðbeininguiil f stað þess að
reyna að smjúga stytztu ieið, i
skjóli þess, að Iögregian sjái ekki
tii þeirra.
FRAMKVÆMDA-
NEFND
HÆGRI »
UMFERÐAR í
ur áranigwrinn orðið eftir því.
Ekki hefur enn tekizt að fá
kjarasamminig um þetta nýja
vinmukerfd, og framkvæmd
þess hefur að mörgu leyti ver-
ið ábótavant. Reynsla okkar
hér í Eyjum er þó sú að ekki
þurfi að hafna þessu, náist við-
umamdi samningur mdlli Verka-
mannasambandsins og Vinnu-
veiitendasambandsins um þessi
mál. Hagræðingairráðumautar
þessara sambanda hafa komið
sér saman um drög að slíkum
samningi, þó vantar þar í at-
riði sem miklu máli skipta, og
hvorki rekur né genigur þótt a
annað ár sé liðið frá því að
farið var af stað með þetta.
Haldi svo áfram verðum við
einfaldlega að vísa bónuskerf-
inu heim til föðurhúsanna.
Sveinn Bjömsson kom nokkuð
inn á þessi mál í útvarpsþætt-
inum og þá að sjálfsögðu sem
talsmaður hinnar nýju fram-
leiðnistefnu. Vitnaði hann í
rammasamnmginn svokallaða,
það er samkomulag um undir-
búning og framkvæmd vinnu-
rannsókna. Taldi hann sam-
komulag þetta hið mikiivæg-
asta. Ekki vil ég gera litið úr
því plaggi, en það er þó ekk-
ert haldreipi fyrir verkafólk
varðandi kjaraatriði nýs vinnu-
kerfis. I>að er naumast annað
en viljayfirlýsing aðila, þ.e.
vinnuveitenda og launþegasam-
taka um hvemig haga skuli
framkvæmd vinnurannsókna.
Kostaði þó samkomulag þetta
langt og mifcið þóf, og tók
loks gildi í desember 1965. Það
kann því að verða þungur róð-
ur að ná kjarasamningi á þess-
um vettvangi og .rr.m ;i ;.f
veita að þau verkalýðsfélög
sem hlut eiga að máli ýti þar
rösklega á eftir.
Haigkvæmast mun þó fyrir
vinnfuveitendur að gena sér þeg-
ar Ijóst að slíkur samningur er
óumflýj'anlegur, vilji þeir halda
þessu bónuskerfi áfram og
bætia úr ágöllum þess.
Vestmannaeyjum, 22. marz
1968
Gaðmunda Gunnarsdóttir.
Gullverðið hsfur
farið lækkandi
LONDON 2/4 — Gullverðið
hefur farið lækkandi á hinum
frjálsa markaði síðan samkomu-
laig tókst milli níu ríkja af tíu
á Stokkhólmsfundinum á 1-augar-
daginn, en er þó enn allmiklu
hærra en seðlabankaverðið. í
dag lækkaði gullverðið á mark-
aðinum í London úr 37,70 doll-
ara únsan í 37,3o. dollara, og
gull lækkaði einnig í verði í
Zúrich og París. Seðlabankaverð-
ið er 35 dollarar gullúnsan.
Gengj sterlingspundsins lækk-
aði aftur nokkuð í dag en það
hafði hækkað verulega í gær eft-
ir að þau tíðindi bárust að
Johnson hefði hafnað endurkjöri.
Hlutabréf hækkuðu einnig veru-
lega í kauphöllinni í New York
í gær. Dow Jones-vísitalan hefur
undanfa-rið verið við 830 stig, en
hækkaði um ein 18 stig í gær.
Náttúrnnafnakenningin
Fnamhald af 6. siiðu.
eða Danir sem hafa haft Kal-
mar í huga, og þannig hefur
nafnið upprunalega verið Kal-
mar. En í samsettu nafni vérð-
ur Kalmar óþjált í munni, t.d.
Kailimarstúnga, þess vegna hef-
ur það breytzt í Kalman. Þetta
þarf ekki frekari skýringa.
Þá þarf ekki margvíslag
heilabrot til þess að skilj a að t
bæjamafnáð Indriðasitaðir á
ekkert sikylt við mannsnafnið
Indriða. Enda er þama sjáan-
lega um nafnbreytingu að
ræða. Hið upprunalega nafn
SKIPAllTGCRÐ KIKISINS
Gullfoss
Framhald af 12. síðu.
ustu sína við farþega með skip-
inu, og mun auk þess að leyfa
þeim farþegum, sem ferðast með
Gullfossi fram og til baka, að
búa um borð í skipinu í Kaup-
mannahöfn og fá morgumiverð
um borð í skipinu, einmd'g skipu-
leggja fjölbreytt úrval skemmti-
og skoðumarferða í landi. Hef-
ur slíkt fyrirkomulag verið
reynt og gefizt mjög vel.
Þá hefur félagið viljað átuðla
að því, að fólk notfærði sér
meira þann möguleika að taka
með sér bifreiðar sínar til út-
landa, þegar það ferðast þang-
að með alla fjölskylduna. Flutn-
in-gsgjald fyrir þifreiðir er
mjög lágt, þegar fjórir farþeg-
ar fylgja henni.
í undirbúningi er að ms. Gull-
foss fari í sérstaka skemmti-
ferð um næstu áramót, svipaða
ferð og jóla- og áramiótaferðina
um síðustu áramót. Eiga sh'kar
ferðdr vaxandi vinsældum að
fagna.
SAS
Framhald af 12. síðu.
lcyinea Island í fjölda bæklinga
og kymnángarrita auk gluggasiýn-
iniga í þúsundum ferðasknfsitofu-
glugga í fjödmörgum löndum.
Þótt þeir SAS-memm búist við
að mestur hliuitd farþcga þeírra
verði útlendingar, vonast þeir
líka til að sjá íslenzka gesti um
bcrð í vélum sínium og mum.
sölustanfisiemiinmá hér ekki sízt
beint að því að sedja flugför
frá Kaupmannahöfn til fjarlæg-
ari lamda, en eins og fram kom
hjó stöðvarstjóranum á Kastr-
up, hr. Skjoldager, er flogið það-
an til ekíki færiri etn 250 staða
á hnebtínium. Verður sölusitarf-
semi SAS hér í samstarfi við
hérlendar ferðaskrifstofur og
Fluigfólaig Islanids. Emnfremur
mun skrifstofa SAS veita alla
venjulega þjánustu, en hún
verður til húsa í hinu nýja
verzlunarhúsi Edimiborgar á
Laugan/egi 91 og opnar í byrj-
un júlí.
Bruni
Framhald af 1. síðu.
Tókst þó að slöktova elditnm í
kjallaranum og var talið að þar
með væri þetta mól úr sögumni.
Bn um hálftíma seinna gaus
eddurinin aftur upp og þá á efri
hæðinmi; magniaðist fljótlega og
fylltist húsið allt af reyk. Eins
og fyrr segir kom stökkviliðið
strax á vettvang og var slöktovi-
starfið miklum erfiðtleikum
bundið. Brfitt var að ná í vaitn
og var reytnrt að daéla sjó á ald-
inn en sjórinn krepjaði í slöng-
linum svo að full not urðu ekki
að honum. Varð engu bjargað
úr húsinu en það var vátryggt,
svo og inmibúið á efri hæðinni.
Á neðri hæðinni var unnið að
við'gerðum og bjó þar engimn
þessa stuinidina.
Eigaimdi efrf hæðarinnar var
Úlfar Sigurðsson og bjó hann
þar með fjölskyldu sinni, neðri
hæðina áttí Garðar Guðnason.
Vegna ofsaveðurs að norðan og
blindsibórhríðar var á tímabili
Óttast að eldurinn breiddist út
til næsitu húsa en slöktoviliðSnu
tólkst að verja þau.
Eiginmaður minn, faðir og tengdafaðir
BJÖRGVIN ÞORSTEINSSON
Eyrarvegi 5, Selfossi
sem andáðist í Borgarsjúkrahúsinu föstudaigirm 29. marz
verður jarðsuniginn frá Fóssvogskirkju föstudagirm S.
aixríl ki.' 1.30 e.h.
Sigríður Þórðardóttir
Sigurður B. Björgvinsson
Þórkell G. Björgvinsson
Friðsemd Eiriksdóttir.
Nýjsr álögur
Framhald af 1. síðu.
opinbera vegna þeirra auknu út-
gjalda-
Útgjöld almennings aukast
verulega vegna hinna nýju álaga.
Fargjöld strætisvaigna munu e«n
hækka, því rékstrarkostttaður
strætisvagna í bæjum eykst að
mun.
Ekkert ákveðið um
. stórframkvæmdir
Lúðvík ræddi því nse&t þann
rökstuðning ríkisstjórnarinttiar að
með þessum nýju álögum væri
verið að afla fjár til hraðbrauta
víðsvegar um land. Þar væru
nefndar framkvæmdir sem kost-
uðu að minnsta kosti 1500 milj-
ónir, og þyrftu til þeirra mikil
erlend lán og emnig mikla fjár-
öflun innanlands.
En í þessu frumvarpi væri
ekkert ákveðið um slikax stór-
framkvæmdir. Hins vegar væri
nær öllum tekjunum á þessu ári,
sem talið væri að yrðu 109
miljónir, ráðstafað til venju-
legra vegaútgjalda, beins kostn-
aðar við vega- og brúargerðir;
upp í umframgreiðslur frá sl.
ári; til þess m.a. að ljúka
Strákaveg, Ólafsfjarðarveg og
veg milli Reyðarfj arðar og Fá-
skrúðsf jarðar. Eniginn sé kominn
til með að segja hvort nokkuð
fé verði eftir á næsta ári, 1969,
til hinna fyrirhuguðu stórfram-
kvæmda.
★ Troðnar slóðir —
nýjar álögur
Með þessum nýju álögum
væri því ekki verið að afla fjár
til nýrra stórframkvæmda í
vegamálum, heldur færi ríkis-
srtjónnin hér einunigis troðnar
slóðir og leggði á nýjar álögur
sömu tegundar og áður.
Lúðvík minnti á með nokkrum
orðum hvemig ástatt er fyrir
aðalatvinnuvegunum; að enn
væri algerlega eftir að semj a
um rekstursgrundvöll fyrir síld-
veiðar og síldariðnað á þessu ári,
og víða ætti atvinnurekstur og
almenningur í vök að verjast.
Taldi hann hið mesta óráð að
auka nú álögur á fólk og auka
erfiðleika atvinnuveganna, Stór-
framkvæmdir í vegamálum væru
niauðsyn, en því aðeins gæti
þjóðin staðið undir þeim og tek-
ið stórlán erlendis til að kosta
þær, að framleiðsluatvinnuvegir
landsmanna væru í fullu fjöri.
Náttúrufræðingar
Framhald af 2. síðu.
samningsrétt. Fundurinn telur,
að Bandalag starfsmanna rfkis
og bæja haffi ekki sýnt kjara-
málum og sénstöðu náttúru-
fræðinga og annarra háskóla-
manna nægilegan skilning.
I stjórn Félags ísl. náttúru-
fræðlinga eru: dr. SturlaFrið-
ritosson, formaður, Bergþór Jó-
hannsson, vairaform., Svend-
Aage Malmberg, ritari, Gunnar
Ólafsson, gjaldkeri og Flosd H.
Sigurðsson, meðstjórandi.
1 fulltrúaráð Bandalags há-
skólamanna var íyrir Félag
íslenzkra náttúrufræðinga kos-
inn Flosi H. Siffurðsson og til
vara Friðrík Pálmason.
SERVÍETTU-
PRENTUN
SÍMZ 22-101.
Kaupið
Minningarkort
Slysavarnafélags
íslands
hefur án efa verfð Vindrfða-
staðir. Ekki var það ótítt að
búkvindar, sérdeilis þeir er ^ BALDTTR
komu frá néðri enda, v*ra : fer m Snæféllsrtess- og Bredða-
kallaðir vindriða eða vindrið- í f jajftarhafna á fimmtudag. —
vindriður. Nafnið þá útfært rétt ; vörumóttakia í dag.
til hr'ns algengasta máls Búk-
vindastaðir.
Gíslabatoki. Engin ástæða er
til þedirrar álýktunar að nafnið
sé dregið af mannsnafninu
Gísii. Þarna er auðsætt að ein-
hverjir höfðingjar hafa haft
gísla sína í gæzlu.
Fullkomin endileysa er það
að trúa því að Tómasar-
hagi heiti svo af því, að
Tómas Sæmundsson beittí bar
hestum sínum þegar hann fór
Sprengisandsleið. Skýringin er
auðsæ. Hagi auður af skepnum.
Eða kannski er skýringin önn-
ur. Og sennilega héfur Jónas
haft hana í huga þegar hann
orti kvæði sitt Tómasarhagi,
því þar segir: „Hálfa leið hug-
urinn ber mrg / það hallar
norður af“. En þar er ertginn
hagi. Það er auður hagi. Eng-
inn hagi. Tómasailha'gi.
Vilmundarstaðir draga vitán- j
lega etoki nafn af manni, Vil-
mundi. Nafnið hefúr einnig
verið annað í upphafi, það er
Vílmundarstaðir. Vil er sömu
merkingar ög vol. VolæSi er
sömu merkingar og ■aiuminigja-
skapur. Vílmund sama óg Vfl-
hönd. Niðuristaða: Vílmundar-
staðir sama og aumingjastaðdr
eða ættlerastaðir. Útleggst lé-
legt land úr sér gengið. Þarfn-
ast ekki frekari skýringa. Þór-
halfestaðdr. Hér er um ótvíræð
nafnbrengl að ræða. Uppruna-
lega nafnið hefur venið Þór-
hallandisitaðir. En bó enn fyrr
Þórsstaðir, af nafni Þórs hins
sterka. En Þór varð fyrir áfalli
nokkru eftir að Island byggð-
iist, áfalli svo að hann haVað-
ist til falls. Þar með var kom-
ið nafnið hallandi Þórsstaðir
og úr því varð Þórhallandi
staðir. Frekari skýringa ekki
þörf.
Sennilega hefur enginn: Þörir
Þurs, Án, Tómas, Loftur, Grím-
ur, Gísli, Kári, Kalman, Indriði,
Valdi, Vilmundur eða Þórhallur
verið til á Islandi á þedm tíma,
þegar ömefni þau voru sköpuð
sem talið er að af nafni þeirra
séu dregin. Að minnsta kosti
er fullvíst að þeir bafa aldrei
nálæigt þeim stöðum komið sem
saigt er að kennd séu við nöfn
þeirra.
Ég hafði hugsað mér að
halda nokkra fyrirlestra um
þetta efni, sem hér er drepáð
á. Síðar ætlaði ég mér að gefa
þá út í bókarfonmi, og ef til
vill enn síðar verja þessa kenn-
ingu við „dnktorspróf" við Há-
skóla Islands. En nú hefur Þór-
hallur Vilmundarson orðið fyrrf
til og þar eð ég tel hann mér
fremri sem fræðimann læt ég
hér staðar numið.
Aðeins vil ég lýsa því yf5r,
eins og þetta greinarkom ber
með sér, að ég er að öllu leyti
sammála Þórhalli Vilmundar-
sym um „Nattúrunafna“-kenn-
ingu hans.
1. apríl 1968
Þorvaldur Steinason.
Endumýjum gömlu sæng-
umar, eigum dún- og fið-
urheld ver og gæsadúns-
sængur og kodda af ýms-
um stærðum
Dún- og
fiðurhreinsun
Vatnsstlg 3. Siml 18740.
(örfá skref frá Laugavegi)
□
□
□
SMURT BRAUÐ
SNITTUR
BRAUÐTERTUR
BRAUÐHUSIÐ
éNACK BAR
Laugavegi 126
Sími 24631.
Sængrurfatnaður
HVtTUR OG MISLITUR
- * -
ÆÐARDÚNSSÆNGUR
GÆSADÚNSSÆNGUB
DRALONSÆNGUR
- ★ -
SÆN GURVER
LÖK
KODDAVER
Úði*
Skóluvörðustig 21.
r&t ~s>ezt
KHHKt
*elfur
Laugavegi 38.
Skólavórðustíg 13.
Nýjar sendingar af
hinum heimsfrægu
TRIU M PH
brjóstahöldum,
m.a. mjög falleg sett
handa
fermingarstúlkum.
Póstsendum um
allt land.