Þjóðviljinn - 01.06.1968, Qupperneq 13

I
Laugardagur 1. Jútm' 1968 — ÞJÓÐVELJrNlSÍ — SÍÐA
STÚDENTAÓEIRÐIR
Framíhald af 9. síðu.
bílum á hliðSna og röðuðu
þeim bvert yfir götuna. Qfan
á bílania SQtfcu beir svo tr.iá-
greinar, auifílýsinBastóllpa oig
annað tiltæfct, en Hötiustoinam-
ir voru settir, í stórar hrúffiir,
■það voru skotfærim. Tvoir slík-
ir garðar1 loikuðu Bld. Saint-
Germain, og sá briðji (sem þó
var talsvert miniii) var lagð-
ur bvert yfir Rue de Rennes.
1 hvert sfcipti, som löfiregilan
nálgaðist, var henni maett moð
grjótreginá. Hún kastaði túra-
gashylkjum og reykspreniEium,
pg dældi vatni yfir þá, sem
fremstir voru. En ailt kom fyr- -
ir ekki, aillir gluiggar vaitns-
bflanna voru brotnir, og að
lokum varð lögreglan að láita
undan siga fyrir grjótregninu
nokkra tugi metra.
Á torginu sjállfu var ailllt
með ró og friði. Þoir sem ekfci
iihnu við elfnissöfnun og fllutin-
ing horfðu rótegir á bað sem
fram fór. Menn ræddu um at-
burði dagsins, og sá orðrómur
gekk að Roche relktor hefði
sagt af sér, en bað reyndist
síðar rangt. 9ký‘ af reyk og
táragsisi lá yfir torginu og varð
bví béttara, sem nær dró „víg-
línunnd", en enginn lét bað á
sig fá. Margir höfðu bundið
klút fyrir nef og munn og
nokkrir menm vom moð sund-
gleraugu. Einstalka siinnum knm
fflóttahreyifing á hluta hópsins,
sérstaiklegá ef einhvers staðar
heyrðist sírenuvæl, en bá vom
allfaf einhivetjir, som rnuðu
fóTkið: „enga panik, b©M'a er
allt í lagi“, „jietfca er aðeims
sjúkrabfl", „féTagar hleypið
sjúkrabílnúm fram hjá“.
Þessu fór fram langa siturnd.
Þá heyi'ðist Skyndilega miikið
sírenuvæl og nálgaðist stöðuigt.
Það var ekki sjúknabiíllinn.
Lögregluimenn komu aikandi
með ofsahnaða éftir Bild. Saint-
Qpnjieán aftan að stúdenta-
hópnum og kösbuðu svo mörg-
um, táragashýíkjum og reyk-
sprengjum á stúdemtamia, aö
hvenimir runnu saman í saim-
felldar drunur. A augabragði
mettaðist loffcið af táraigiasá og
reyk, ávo að hvorki var hægt
að sjá í germum bað né anda
bví að sér. Ekkii visisi ég, hvPrt
lögreglumennirnir stukiku út
úr bílunum, til að berjast í mé-
vígi, þogar beir komu að torg-
irm enda biðu fáir eftir bví.
Hópurinn tvístraðist saTnstuind-
is. Sumir forðuðu sér upp í
Rue de Rennes, en aðrir Mupu
inn í smágötur, sem eru mil.fi .
Saint-Geirmaiin des Prés og
Sigriu.
Þessum „:götuibairdaga“ var
nú lokið, en hópurinn hafðl að-
eins klofnað í marga srnærri
hópa, sem héldu óeirðunum á-
fram hver á sinum stað. Þeir
seih komust upp í Rue de
Rennes, bjuiggu bar um sig
með bví að 'raða straslisvögn-
Um bveid: yfir götuna og skýla
sér-1 bak ■ við bá, og vörðust
tór lengi. árásum lögreglunn-
sx. Aðrir bjuggu uim ság við
-4>
Hagstæðustu verð.
Greiðsluskilmálar.
Vernðið verkefni
íslenzkra hanða.
FJÖLBÐJAN HF.
Sími 21195
Ægisgötu 7 Rvk.
eima af brúnum yfflr Signu.:i:
Öeirðimar héldu áfram fram|
umdir miðnætti, bótt sraám|
saman drægi úr beim.
Feluleikur í
Latínuhverfinu
Skömmu eftir að „götubar-',
daganuim“ lauk við Saint-Ger-
main das Prés var orðið al-
dimtnt. Hópar lögreglumanna
úr ýmsurn deilduim voru á' víð
og dreif um allt Latínuhverfiö,
b-á.m. venjulegir lögreglubjón-
ar vppnaðir kylfum og skjöld-
um, lögregluhermenn með
hjálma og riffla, íáragasliðar
með hjálma, gleraugu otg brún-
leita poka á bringunni, o. ffl.
Eininig ‘voru sjúkraliðar með
stóra rauða krossa i bak og
fyrir á verði víöa í hverfinu,
og sjúkrabílar óku fraim og
aftur um göturnar. Á Boul‘
Micih* vora fjölmenn lögreglú-
lið með litlu millibjli allt frá
Signu. ' að SorbPnne-'torginu.
Engin gata va.r bó lokuð með
öllu nema Sorbonne-torigið og
Rue de la Sorbonne, og sitúd-
entar og áhorifendur gengu um
einir eða í smáhópum milli
lögregluflokkanna.
Lögreglumennirnir stóðu á
verði Pg höfðust ekki að, en
svo gat bað komið fyrir að
beir gerðu skyndilega árás,
köstuðu táraigashylkjum til
beirra som voru næstir eða
réðust á bá með kylfum, og
bitnaöi betta ja.fnt á sfcúdent-
uim oig áhorfendum. Neðsit á
Boul' Mich‘, við Signu, stóðu
li'tilir hópar stúdentai, sem
tvistruðust imn í • brömgar göiur
og krókóttar ef lögreglan
mundaöi sig til árásar. En bar
voru einnig smáhópar lög-
reglumanna á verðir og • gájju
stúdentar bví átt bað á hættu
að hlaupa í fangið á einum,
begar beir voru á fló'.ia ur.d-
an öðnim. Úr. bessu • vr.i'ð
stundum heldur skuipgailegur
” feluiéikur.
Ofarlega á Bouh Mich‘ bió
- smóflPkfcur um sig lengi kvölds,
reif upp götuBteina og homti í
lögreglu, og hópar m>mduðust
öðru hverju og gerðu hróp að
nálægum lögreglubjónum. En
an.nars er óvist, að bað halfi
allt verið stúdenftar. sem héldu
óeirðunum áfram fram eftir
kvöldiinu. sá eimiu S'inni tvo
umiga stráka koma upp úr neð-
amjnrðaretöð noMcuð seint um
kvöldið. Þeir Ktu í fe-inguim
sig, og annar sagði: „Hér er
efckart'' gamam, enginn sflaigur".
Siðan sneru beir í burtu.
Rétt ef'tir miðnætti geldc ég
fram hjá Saint-Germain des
Prés, ba»" sem1 mesti gipituibar-
daiginn hafði farið fram. Gatan
var baikim grjóti og járéigrimd-'
um, svo að það Var með herkj-
um að hún væri bflfær. Þykl<t
sllcý af táragasii lá enribá yfir
staðnum.
Viðbrögð
almennings
Daginn eftir, þriðjudaginn. 7.
maí, var búið að.. hreinsa Lat-
íniulhverfiö og bæfca að mestu
þær skommdir, sém orðið
höfðu. Öll blöð birtu nákvaam-,
ar firásagnár og myndir af ó-
eÍTðunom, og virtist mér tónn-
inn bæði í blaðafrásögnum og
einnig þeim ummælum, siem
höfð voru eftir ýmsum félags-
sáimtökum eða mefctarmöninúm.
tailsvert breyttur frá því s©rn;
verið hafði eftir óeir'ðirnar 3.
mai. Miklu minna vár n.ú tal--
að um „smáíhópa öfgamanpa",
sem stæðu fyrir Ólátum (lög-
reglustjórinn lýsti því nú yfir
áð uppbotið 3. mai hefði veriö
óundiribúið) og mjög margir
töiuðu um að háskölakerfið
pg kennsilan væri mjög úrelt,,
svo að ekki væri að furðá bóttt
stúd!enitar væra mjög óánægð-
ir. Ýmsir menmifcamenin (m. a.
nöbeflsverð'laúnalhálfinm Kastler)
skrifúðu hugleiOinigar pm á-"
sitandið og röfcfcu ás'tæður óá--
mægju stúdentanna. YfíJÆeitt
gagnrýndu vinstri menn Peyre-
fitte meniri'tamálaráðherra og
Rodhe rektor fyrir aðgerðir
þeirra og uramæli síðustu
daiga, en hægri menn töldu að
þeir hefðu ekíji getað flarið
öðru vfri að og lögðu áherzlu
á nauösyn þess að koma á
sambandi og viðræðum millli
stúdenta og yfirvaldn. I sum-
um bdö'ðum kom fram töluverð
gagn.rýní á lögregluna fyrir þú
hörku, sem hún sýndi í upp-
þotunum. Mörg stéttarfélög
vísindamanina Pg kennara við
Parísarháiskóla tóku aifstöðu
með stúdentum þennán dag og
næstu daga, sömuleiði's ýmsir
þekktir menntamenn, og
bommúnistar kúventu alger-
þangað, því að öflugur lög-
regluvörður lokaði hverri ein-
ustu leið, sem þangað ló. í
hvert skipti sem stúdentarnir
gengu fram hjá lögregluliði,
æpfcu þeir ,,C.R.S.=S.S.“. og
ráfcu upp hljóð það, sem nefnt
var Heiimdallarbaul, þegar þaö
heyrðist fyrst á Islaindi, en það
koim aldrei til neinna á-
taka. „Gæzlumenn sitúdenta-'
sambandsins“ voru lílca báðum
megiin' við fylkingiuna, héldust
þar í hendur og mynduðu
keðjur, sem gættu þess ræki-
legá að enginm færi of. nélsagt
Íögreglunni.
Þegar .sýnt var, að hvergi
Var opin leið niður í Latínu-
hverfii, hélt fylkin.gin eftir
Boulevard Montparnasise og
hrópaði í takt sams konar
sflaigorð og áður. En þar sem
hverfi það, sem nú var gengið
í- gegnum, er mikið borgara-
hverfi, vora einnig hrópuð ný
slagiorð ætluð þeim, sem sáust
göngu en mótmæOagöngu.
Nokkrir rauðir fánar höfðu
verið bornir fyrir göntgunmd í
upphafi, en þeim hafði stööugt
f jöligað og skiptu þeir nú tug-
um ef ek'ki hundraðum (stúd-
entamir rændu frönisfcum fán-
um af str-ætisvögnum pg rifu
bu.rt bláa og hvíta litinn). Við
hlið þessara rauðu fána sóust
einnig svartír fánar sfjómleys-
ingja.
I Um fcíu ‘leytið kom fylkingin
loks að Sigurboganum, og þar
var numið stfflðar góða stund.
Margir gengu undir Sigurbog-
ann, en aðrir settust á Stjömu-
torg. Einn leiðtogihn flutti
ræðiu (sem fáir heyrðu) og
hópurinn . söng Intemaitionalinn
(aðeins þeir allra róttaefcustu
klunna meira en viðlagið. Þess
vegna er aðeins það sungið áf
sæmilegum krafti, hitt hverfur
venjulega í fjöldainum).
Nölda'ir voru með lítil trans-
i'sitPrtsefci og hlustuðu á úfcvarp-'
Vopnaðir lögreglunienn á verði á götum Parísar. — Ljósm. E.M.J.
lega og lýstu yfir samstöðu
með stúdentum.
Ýmsar tölur voru birfar um
fjölda sæi’ðra í óeirðunum.
Pouchet innanrfkisráðherra
lýsti því yfir í þinginu 8. maí, j
aö 300—350 lögregluþjónair og
um 400 stúdehtar hefðu særzt.
Líkloga er þessi tala særðra
stúdenta heldur lág. Só orð-
rómur gekfc nefnilega, að löig-
reglan virti sjúkrahúsin ekki
of vel, svo að sfcúndum væri
skammt þaðan yfir í tagthúsið.
Þess vegna forðuðuist ýmsir
sjúfcrahúsin og lækinastúdentar
sikipulögðu „leymspitailí/1. 422
vpm teknir fastir í óeirðunum,
en flestam var sleppfc ffljótlega
aftur.
Internationalinn
undir
Sigurboganum
Pranska stú d en tas amba n di ð
boðaði annan útifund á Den-
fex’t-Rocheréau torginu kl, hál'f
sjö á þriðjudagskvöldið til
þess að krefjast talfarlausrar
opnunar Sorbonne Pg Nanterre,
brottfarar lögregluliös úr Lat-
ínuhverfinu og sakamppgjafar
allra þeii’ra stúdenta, sem
teknir höfðu verið fastir í ó-
eiröunum. Þennan. fund leyfði
lögreglan með. því ..skilyrði sð
stúdentarnir reyndu ekki að
komast niður í Latínuhverfið.
Þegar fundurinn hófst voru
þúsundir mamna á torginu.
Nokkrir ræðumenn tóku til
máils, en erfitt var að heyra í
þeim. Mér virtust þeir leggja
áherzlu á, að algert verkfall
kennara og nemenda stæði ýí-
. ir, þangað til géngið yrði aö
öllum kröfunum þremu't*, einik-
um þó kröfunmi um safcarupp-
gjöf, en hér eftir var hún sett.
á oddinn.
Að ræðuhöldunum loknum
héldu stúdentamir alf sfcað í
fýlkingu með kröfuspjöld og
slagorðafca'Ii. og voru reyndar
ekki einir, því að margir hó-
slcólakennarar voru í Ihópnum.
Og nú skýldí haldið sfcytztu
leið í Latínuhvepfið. En það
var elcki auðvélt að komast
á svölum og ghiggum; „borg-
aranraa í fátæfcrálhvierflip“,
„Sorbonne handa veifcamanna-
sonum“, „náður með borgara-
lega háskóla“. Þessu vair mis-
jafnilaga tekið a£ íbúum hverf-
isins: Ég s:á virðulega húsmóð-
ur baegja börnumv sínum frá
glugganum með miklum bíósti
og draga síðan hilera ffyrir
liarm.
Fylkingin hélt stöðuglt áfram
og kom um síðir að Invalides,
()>ar sem Napóleon llggur graf-
inn). Þá igekk sú s-kipun m.ilHi
manna, að reynt sfcyldi að kom-
ast yfir Signu til Ódáiinsvalla
(Ohamps Élysées). En begar
fylkingm kom að Signu skammt
frá Invalides, var brúin bar
rammilega lPkuð, og lögreglu-
vörður bannaði hópnum að
fara yfir á hægri bakkann.
Fylkingin sneri þó upp með-
fram Signu, og komst yfir
hana á næsta brú (sem liggur
frá þirnghúsinu að Concox’de-
torginu) þrátt fyrir bann Iög-
reglunnar. Enginn virti þing-
húöi.ð viðlits, og fanns-t einum
blaðamanni við Le Monde dag-
inn eftir bað slæmt tiímanna
tákn.
Fylfcingin hélt nú yffir Con-
coi’de- torgið og upp Ódáins-
vqIIí. Hún nam st.aðar við
byggingu dagblaðsins Le FiP-
aro, því að mönnum fsmnst að
þeir þyrftu * að þakka blaða-
mönnum þess kurteislega ffyrir
skri'f þeixra um stúdenta.
Margar raðir lögregllumanna
sitóðu fyrir framan bvgging-
una Pg rniun ekki bafa veitt
r.if, því að þahgað voru sendar
nokkrar hnullunigskveðjur. En
flestir létu sér þ'ó naasja að
hrópa „Figaro fásálstabl'að“ • og
báula:
Bftir betta uppgjör hélt
fylkinigin áfraim upp Ódáins-
velli. Mér virtist ■ hún háfa
stæfclcað mikið frá bví að hún
lagðá af stað fli'á Denfeirt-Roöh-
ereau, og er það sennilega ekfci
fjarri lagi að í henni hafi nú
verið 25-30000 manns. Mann-
f jöldinn .fyMiti göfcuna, og Ihvergi
sáust bílar né aðrir vegíairend-
ur. Aodrúmsloftið var mjög
létt, lögraglan sást vai'la, og
fylkingin líktist meira hátíða-
ið, Þar var í þennam mund
verið að segja fréttir a£ mót-
maalagöngunni, og fcaldi jnxlur-
'intn að stúdentarnir hefðu nú
sýnt fram á, að þeir gætu
haldið ströngum. aga og ekki
yrðu weinar óeirðir meðan lög-
reglan léti þá í friði. Ménn
gen-gu um og seldu blað hion-
ar nýju mótmælahreyfinigar
„Action“.
Allt í einu gekk sú sfcipum
að nú skyldi reynt að halda til
Soi'bonne og stúdentaimár
mynduðu fylkingu að nýju.
Þeir gengu svipaða leið tíl
baka og komu á Bld. Montpar-
nasise skömmu fyrir miðnæfcti.
Rue de Rennes virtist vera
opið, og geklk fylkinigin þar
niður, en hún nam fljótlega
staðar: lögiegluvörður lPkaði
leiðinni. Fylkingin beið lengi
í sömu sporum, og spemnan
jökst öftir því sem tíminn leið.
Nókkrir byrjuðu að rífa Upp
götiusteina og annað slílct. Allt
í einu gekk eftidSaramdi skip-
un milli manna (án þess að
noldcur vissi hver hefði gefið
hana); „Þessi gata er lokuð en
lögreglan er fámenn og getur
ekki lokað öllu liverfinu. Dreif-
ið ykkur og reyniö að komasfc
niður í Latínuhvei'fi í smá-
hópum eftir hliðargötum'*.
Fjöldinn tök smám samán
að dreitast ,inn í hiliðargötur,
og þá leið ekki á löngu áður
en heyrðist í fyrstu reyk-
spi-engjunoi. Það var ógerning-
ur að fylgjastmeðþví sém gerð-
ist. Flestir stúdentamir vora
fornir, en þeir sem eftir vPru
hlupu um í lÍiJIum fflokkum,
gerðu árásir á löigreglubjóna,
sem svöruðu með táragasi og
reyksprengjum, dreifðust síðan,
en söfnuðust saman í annarri
götu og héldu árásumum áfraim
þar. Þeir stúdéntar sem gen'gu
röslklegast fram vora búpir á
séi'stakan hátt; þeir voru \ leð-'
virálpum með hjálma og suud-
gleraUigu og . standum með
vasa'Múla bundna fyrir ,nief og
muo-n. Einnijg héldu þeir á
luric eða trjágrein í hendi og
höfðu öskuita-nimi'lok sér fyrir
skjöld. Var þetta n.fc. ein-
kennisbúningur beima.
Þessar óeirðir héldu áfram
nofckuð fram eftir nótt, og urðu
átökin mest á Brmleva-rd Ras-
pail og Bld. Montpamiasse,
ekki langt frá kalflfi'húsinu Sel-
ect, þar ®em Islendingair í Par-
ís hitt£‘st gjhraan á síðlkvölld-
um. Tveir íslenzkir stúdentar
sátu á Seleot m-eðan þessar
<>eirðir stóðu og horfðu á það
sem gerðist út um gluggann.
Búið var að loka kaffihúsinu
vegna uppþotsi'ns og engum
var hleypt inn. Skyndilega
komu lögregluiþjónar hlaúp- _
an-di eftir götunni. Þeir brutu
i-úður á Seleot með kýlfumsin-
um og hentu þar -inn nobkram
reyksprengjum, sem sprungu
með háum hvelli. Kaffihúsið
fylltist af reyk á svipstundu, •
en elfki var auðvélt að komast
út, því að allt var lokað. ís-
lendiogamir tveir slluppu á-
samt fl-eirum inn í þann hluta
hússins, sem búið er í, en 'ýms-
ir aðrir komust niður í kjall-
ara. Stuttu síðar komu sjúkra--
liðar á vettvaog. Þeir brutu.
rúður o-g aðstoðuðu fólk við að
kornast út. Þeir burftu að ge-i'a
nokkrum mönnum súrefni.
Útlit fyrir frið
Dagion eftir, miðvikudaiginin
8. rrnaí, var allt með kyrrum
kjörum á ■yfir'borði'nu, en alls
kyps samninigaviairæður og
fuhdaihöld’ fóru fram. Franska
þingið ræddi mál stúdenta í
fimm klufckuitímia og Peyre-
fifcte menntamálaráðherra og
Foudhet innanríkisráðherra
gerðu grein. fyrir gerðum s-ín-
um. Deildarforsefcar vísinda-^
deildanna í París og Orsay
báðu rekfco-r um að Sorbonne
og Nanterre yrðu opnaðir. þeg-
ar. Tvö af stærstu verMýðs-
samfcöku-m Frakblamdis C.G.T.
og C.F.D.T. lýstu yfir stuðningi
sínu-m við kröfur stúdenita og
^einnig hópur mehnteimamnia
undir forysta Jean-Paul
Sartre.
Á miðvifcudagskvöldið boð-
uðu stúdehtasamtökin. mót-
mæláfund fyrir framan vis-
''inda-deildin-a í París og söfn-
uðiust þar saman um 20 000 *
m«inine þrátt fyrir kulda --og~'
riigndngu. Fundurinn var lang-(
ur og‘ margir töluðu, þ, á. m.
Jacques Sauvageot, foxmaður
stúdentasambandsdns, Alain
Geisimar, formaður éins .stéttar-
fólags háskölakennara,, og hinm
margumi'æddi Daniel Cohn-
Bendit. Þessir þrír menn voru-
þá orðnir n.k. triumyirat mót-
maélahreyfingar. Að lokum á-
vöi'puðu tveir nóbelsverölauna-
hafair stúdenfcana, bei.r Kastler
og Monod. Þeir lýstu ,yfir
staðningi sínum við kröfur
þeirra, en báðu þá jalflnframt
um að fara varlega og forðast
átök.
Ox’ðum nóbelsverðilaun'ahaf-
anna viar fylgt þetta kvöld.
Eftir fundinn lögðu stúdent-
arnir af stað í kiröfugöngu
um Lartn'nuhverfið, hrópandi
sfegorð að venju (im. a. „de
Gaulle ábyrguri*, en það var í
fyrsta sinm, sem.. hann. heyrðist
nefndur), en hvergi kom tiff.
neinna átaka, og aö Iokum.,
gáifu 'ibrráðamenn stúdenta--
sambandsins sfcipun um að'
leysa fylkinguna u-pp. Það vair
gx'eiirrilegt. að ýmsir í hópnum
voru ekki ánægðir með betta
og vildu komast að Sprbonne
. með góðu eöa illu, en skipun-
inni va-r hlýtt.
Svo virtist bví sem rá hefði
færzt yfir Parisarstúdentana,
og mqrguninn eftir, ffimmtu-
daiginn 9. maí, ákvað Roehe
rektor að fyrirlesti'a-r s'kyldu-
hefjast í Soi’bonne. eftdr h'ádegi
þenna-n dag. Þó skyldi kennisl-
an efkki hefjast á sama tima
heldur smám sarnan, pg stúd-
enta’kort manna skyldu athug-
uð áður en þeir fengju inn-
göngu.
Töldu þá margir að nú væri
óeirðunum að fullu lokið.
INNHKIMTA
ið0mÆ9t3Tðt:t?
Mávablíð 48. — S. 28970 og 24579.
t