Þjóðviljinn - 08.09.1968, Blaðsíða 9

N
Saminiudagur 8. september 1968 — ÞJÓÐVIL.IINN — StÐA 0
Grein Gunnars Benediktssonar
Framihald at 6. síðu.
Mjóðs þessa dagaina og skel-
egglega staðid með aístöðu
Tékkósilóvalkíu. Þá skulum við
eíkiki líta frarn lijá því, að allir
koirnmúMistaiflljoikikar Vestur-Evr-
ópu hafa teikið sömu afstöðu
. og,' að því er virðisit nokfcurn
veginn einihuiga. Þótt þess-
ir öokkar haö ekki hlot-
ið þá reynslu að stjóma
sósíalskri uppibygigimgu bjóð-
fólags, þá er hér vissullega um
að ræða flokika, sem hatfa verið
sterk ö£I innan sinna þjóðfé-
Ja'ga og gengið í gieignum skóda
mikilla átaka og þrenginga
rnargir hverjir. í forustu þeirra
eru tmenn, secm um langan tíma
og margir állt frá bennskudög-
uim hafa lifað og hrærzt í hug-
sjón sósíaiismans, brotið kenn-
imgar hans til miergjair af heil-
um huiga, heimfært þær til á-
stands hvers tíma og fyigzt með
þróun hans hvairvetna um heim,
hvort heldur hann er náðandi
um þróun ríkja eða í andstöðu
við ríkjandi öfl. Álit þessara
fllokka er því ekki heagt að
iáta sem vind um eyruin þjóta
og því siður, því meir sem þeir
eru samimiála í áliti síniu.
-<?>
Sþróttir
Framhald af 5. síðu.
faldlega henda þedr því frá
sér. Það má segja að eina hætt-
an sé, ef líður yfir menn, því
að það er dálítil hætta á þvtf,
en annars er notað scrstakt lýf
til þess að varna því að það geti
komið fyrir. Ég hef aðeins einu
sinni séð slys koma fyrir í lyft-
ingum. Það var úti í Finnlandi
nú í &umar. Þá leið yfir einin
keppandann og hann missti lóð-
ið ofian á sig og brákaðist á
hendi, annað var það ekki.
— Þú ert í milliþunigavigt
Óskar, hvað mega menn vera
þunigir í henni?
— 82,5 til 90 kg„ ef maður
fer uppfyrir 90 kg. þá er m-aður
kominn í þungavigt og þar yrði
róðurinn þyngri.
— Er nokkurt sérsiamband til
fyrir lyftingar svo sem HSÍ, KSÍ
og FRÍ?
— Nei, það er ekki til og er
því ÍSÍ okkar sérsamband, en
vonandi stendur þetta til bóta.
Lyftingar eru aðeins æfðar hjá
Ármanni og KR og raunar er
það bará Ármann sem er með
‘lyftin'gar sem keppnisgrein.
— Kom það þér þá ekki á
óvart að þú skyldir vera valinn
til Olympíufarar?
— Jú, svo samnarlega. Ég ætl-
aði varla að trúa því, en nú er
ég auðvitað hdminlifandi.
— Segðu mér að lokum Ósk-
ar, eru einhverjir hér sem æfa
lyftingar í þungavigt?
— Já, það eru nokkrir.
— Eiga þeir möguleika á að
komast á heimsmælikvarða?
— Ég veit ekki, þeir eru all-
ir afarsterkir en vantar tækn-
ina. Sjáðu til, það er enginn
vandi að verða sterkur, en það
kostar þrotlausar æfingar 5-6
daga vikunnar til að verða góð-
ur í lyftingum, sagði þcssi prúði
og snjalli íþróttamaður um leið
og ég kvaddi. — S.dór.
HARÐVIÐAR
OHHURÐiR
TRESMiÐJA
Þ. SKÚLASONAR
Nýbýlavegi 6
Kópavogi
sími 4 01 75
Pnóiflessor Ólafur Bjömsson
segir, að kjarninn í kennimg-
um Friedrddhs Hayeks væri sá,
,,að það væri en.gin tilviíljun,
að í öMium þeim ríkjurn, þar
sem teknir hafa varið upp
sósíalískir þjóðfélagshættir
á grundvelld ollsherjar þjóðnýt-
ingar, væri einnig fúllkomið
einræði og ölll gagmrýni á
stjómvöld og stefnu þeirra
stjranglega bönnuð.“ Nú skuiluim
við minnast þéss, að biófcin eiflt-
ir margnetfndan Friedrich Hay-
ek kom út í Bniglaindi árið 1943.
Manni kemur það því nokkuð
einkennilega fyrir sjónir, að
þá skuþ vera talað um ,,öll“'
rikin, sem tekið hafi upp sósi-
alska , þjóðtfélaigsháttu, ■ því að
þá voru það aðeins Sovétríkin
og Ýtri-Mongölía,. sem lagt
hötfðu inn á þá braut. Bn slepp-
um þvi og viðurkennum snar-
lega að ástand í sósíöQsku
ríkjunum er hreint ekki
niein tilviljun freprur en á-
standið í öðruim rík j -
uim heims. Og það skall h'ka
viðurfcennt, að einræðd og bann
við allri gagnrýni á stjóm-
völd og stefnu þedrra í sósi-
ölsku ríkjunum hefur verið
í náou saimibandd við sósíal-
isma þeirra. En þar með er
ekki við'Urkemmit, að einræði og
bann við gagnrýni séu óhjá-
kvæmlegir fylgifiskar sósíal-
ismans. Þetta er sameiginlegt
einkenni, hvarvetna þar seim
völd em takin með stjórnlaiga-
byltingu. Þá tekur það hina
nýju valdhafa lengri eða
skemmri tíma eftir atvikum að
koma málum í það horf, að
sleppa miegi jánnaga byiMángair-
innar, etf ekkd á að taflla sjálfri
byltingunni í hættu. Margar
ástæður- lögðust á eitt með að
lengja þetta tfmabil etf-tir otetó-
berbyltinguna í Rússlandi: inn-
rásdr ailra stórvelda vemaldar,
rústir og örbirgð af sityirjald-
arsaimitökum og sítfelldlega yfir-
vofandi hemaðarásásdr aftur-
hallidsaiEla auðvaldsríkja, sem
verða svo að veruleika með
inmirás nazistaherjamina 1941.
Og svo megum við ekiki
gleyma því, að einræði og höft
á tjáningartfreilsd héOdu ekki
innreið sína í rtfki Austur- og
Mið-Evrópu með sósíallisiman-
um. Þar hafði kynslóð flram @f
kynslöð orðið að sætta sig við
einræði í ýmsum myndum, og
þar höfðu mienn lftt «kynmzt
máltfrelsi eða öðnum almennum
mamnréttindum. Nærri má geta,
hvílíkur hamdll þessá staðreyiid
hefur verið á þróun sósdalism-
ans í þessúm ríkjum, þótt
engu öðru hafði verið til að
dreifa. Enda varður sú reyndin
á, að það er ekki tidivdljuin
frekar en amiruað, að þjóðir
Tékkósilóvakiíu verða fyrstar
þessara þjóða til að heflja
markvissa baráttu fyrir að sam-
eina haglkerfi sósíailismans og
lýðræði með fluddkomnu tján-
in-garflrelsá og um ledð að brjóta
niður það stjórmkerfi, sem
hatfðd verið nauðsyn á fyrsta
stigi byltingairinnar, en var nú
orðiö hemill á þróundmmd. í
þjlóðllííi Téklka átti , lýðræðið
sínar rætur í fýrri og ekki
fjarlæguim tíðuim.
Kvikmyndasíða
FramlhalLd af 3. síðu.
myinidarinnar, sem virðist vera
sambland heimdldarmyndar og
huigarburðar, ber skýr eimken:ii
Brymychs. Terezin hefur verið
kölllluð „borg, sem Foringinn
gatf Gyðingum,“ en einnig „án-
ingastaður á leiðinmi til gas-
klefianna í Auschwitz.“ Ef orð
eru tekin bókstaíllega eru báðar
þessar flulllýrðingar réttar. í
þessari borg er alilt í senn
rauiruveruiegit og óraunverulegt.
Þessd tilbúni heimur, þar sem
aillt er óeðililegt enda þótt adlit
sýnist með felldu, er helhedmúr,
þrælskipulagður af ai-gjörlega
ómennskri mákjvæmni. Margt
fóflk er á götunuim, sumir skoða
í gluigga verzlana og aðrir sitja
á bekkjum í sikemmtigarðdnumi.
En ef litið er í augu þessa fólks
skin úr þeim dauðinm. Dauðdnn
er það eina sem eir víst í þess-
um blekkingarheiimi, þar sem
sérhvert andartak er hrifið flra
tortímingumni. Hér er dauðdnn
kadlaður TRANSPORT: Heyrist
einhver hvísla þetta hræðilega
orð eru götur og torg sam-
stundis mannlaus. Síðasti a<-
kvörðumarstaðurinn á leiðinni í
dauðann eru vellirnir umhverf-
is borgina, þar sem fólkinu er
smalað saman og nötfn þeirra
sem flytja á buirt eru lesin
upp. —
Sú hugmynd Brynychs kom
fyrst fram í Brottfllutnimgi úr
Paradís, ■ að hörmuleg öriög
mamns væru etoki ráðim innra
með honuim, ef svo mætti segja,
heldur (eins og í hryllingsimynd-

JANEEYRE
Framhald atf 7. siðu.
frændsystkina sinma nákománma
þarma í húsinu.
Nú virðist alllt leika í lyndi
nema hjartað á sér rödd, sem
aldrei þagnar. Qg er nú kallað
í tórninu natfn hennar þrisvar,
og þau tala sig samaii að tedc-
patisfcum hætti, hún og brúð-
guiminn, sem lengi beið. Biðin
er honum vond og eyðileg, því
hann er biindur að kailia, og
hetfur aðeins eina hönd, þessu
só forynjan fyrjr með tiltektum
sínum. Kveikti hún síðast í
höllinni, svo bún brann öil,
fleygði sér síðan flnajm atf þak-
brún og rotaðist á stednstétt.
En hann verður undir rústun-
uim og brennur og krernst, er
togaður þaðan lifandi, en með
sarna sem enga sjón og af hom-
um önnur höndin.
Síðam fllytur hamn í mikiu
minna hús og hlynna þar að
honum hin ættamaínslausu
hjón, siam hann þúar, en söm
er þeirra dyggð. Þamgað raitar
svo hin telepatiska mær, þau
giftast; og nú fler að birta upp,
því aillt samlyndd þeirra verö-
ur með ágætum, og lesandamum
til mikils léttás fær hann sjón
atftur ekki verri en svo, að lífið
verður honum léttbært og á-
nægjulegt. Sagian endar viei og
Jesandinn leggur hana flrá sér
jafln ánægður og hjónin eru
ámægð mieð lifl sdtt og bam sitt
nýflaett í sögulok.
M.E.
unium) atf hinum meiðandi á-
hritfum ytri þrýstings sem lam-
ar hugann, tilfinningamar og
viljainn. Þetta skapar stílinn í
myndinni; það mætti kalia
hann póditískan hrylling, þar
sem þjáningin er vakin með
hrottaskap <>miennskrar kenn-
ingar. 1 þess konar Iledk er ekki
rúm fýrir skilgreindnigu á hug-
arástandi og þess vegna bregzt
Brynych bogalistin þegar hann
reynir sdíkt. Eins ctg þegar við
hlýddum á tal ungra élskenda
nóttina fyrir brottfllutninginn,
fihnst okfcur að ledkstjórinn
hatfi litið inn á æfingu á eán-
hverjum harmleik Shakia-
speares. 1 þessu atriði slakar
leikstjórinn á og verður hvers-
dagsiegur.
Myndin skdlur ókkur efcki
etftir þá hugigun, að þegar öilu
sé á botninn hvofltft sé þetta
einunigis krvikmynd. — I lok
hennar eru Gyðingamir Látnir
standa . í skipudögðum fylkimg-
um, sem likjast eingu öðru en
henmannaröðum, svo að Þjó$,-
verjamir hafi betra yfirlit.
Ýmsir erlendir gagnrýnendur
hafa orðið fokvondir vegna
slíks auiðmýktar aðgerðarleysis-
ins sem fólkið er látið sýna
þama. En með því viðbragði
hafa þessdr sömiu. gagnrýnend-
ur sannað, að komizt hafd til
skila merking myndarLnnar,
sem að mdnum dómd er heát-
strenging ednnar persónunnar:
„Við verðum aldrei framar eins
og skepnur.“ —
Helztu myndir Brynychs eft-
jr „Brottflutninginn“ eru Og
óttinn situr fimmta hestinn
(1964) og Meyjarmerkið (1965).
Sú fyirmefnda var sýnd í
Mehnitaskólaklúbbnum. Hún
fjailar um lækni í Prag sem
hættir lífi sínu með því að
reyna að bjarga lífi særðs
skæruliða sem haran felur í húsi
sdnu. Myndin er fraimúrskar-
andi vel gerð og er mér ákaf-
lega minnisstæð veigna þess
andrúmslofts og spennu seni í
henmd er og leiks Miroslav
Macháceks' í hlutverid lætenis-
'ins. Síðari myndin gerist A
herfllugvelli. Hnn hermannanna
verður að vera áfiram á verði
og getur ekki kornið á stefnu-
mót á tilsettum tíma. Hann
keimur því *svo fýrir að stúlk-
unni er laumað með sjúkrabíl
til sjúkrahúss herdeildarinnar
og þar eru þau saman um nótt-
Lna. Stúlkan fer aftur rnieð
sjúkrabíi morguninn eftir þagar
herkvaðndngarmerki stfa þeim
sundur. — Þ.S.
ÞU LÆRIR
MÁLIÐ
í
MfMI
Opel Caravan 1960
er til sölu. — í góðu standi.
Verð kr. 60.000.
Upplýsingar í síma 50342.
BARNAMÚSÍKSKOLI
REYKJAVÍKUR
mun í ár taka til starfa í lok septemberménaðar.
Skólinn veitir kennslu í undirstöðuatriðum tón-
listar, nótnalestri og almennri tónfræði, söng og
hljóðfæraleik, (sláttarhljóðfæri, blokkflauta, þver-
flauta, gítar, fiðla, píanó, cembaló, klarinett, kné-
fiðla og gígja).
SKÓLAGJÖLD FYRIR VETURÍNN:
Forskóladeild
1. bekkur barnadeildar
2. bekkur barnadeildar
3. bekkur bamadeildar
Framhaldsdeild
INNRITUN:
kr,
1500,00
— 2200,00
— 3200,00
— 3200,00
— 4000,00
nemenda í forskóladeild (6—7 ára böm) og 1.
bekk bamadeildar (8—9 ára böm) fer fram þéssa
viku (frá mánudegi til laugardágs) kl. 3-6 e.h. á
skrifstofu skólans, Iðnskólahúsinu, 5. hæð, inn-
gamgur frá Vitastíg (inn í portið).
Væntanlegir nemendur hafi með sér AFRIT AF
STUNDASKRÁ sinni úr bamaskólunum.
Skólagjald greiðist við innritim.
Þeir nemendur, sem þegar hafa sótt um skólavist
fyrir komandi vetur, greiði skólagjaldið í þessari
viku og bafi með sér AFRIT AF STUNDASKRÁ
sinni úr bamaskólunum um leið.
. . r „- ■■. | . ■ *
BARNÁMÚSÍKSKÖLI REYKJAVÍKUR.
SfMI 2-31-91.
— Geymið auglýsingnna. —
KOMMÓÐUR
— teak og eik
Húsgagnaverzlnit Axels Eyjólfssonar
Nýkomið i úrvaii
Rúllukragaskyrtúr — Peysur — Buxur.
Drengjajakkar — Úlpur o.m.fl.
Verðdð hvergi betra.
O.L. Laugavegi 71
Sími 20141.
HAPPDMETTI HASKOLA ISLANDS
Á þriðjudag verður dregið í 9. flokki.
2.300 vinningar að f járhæð 6.500.000 krónur.
Á morgun eru síðustu forvöð að endumýja.
Happdrætti Háskóia Ísiands
9. FLOKKUR:
2 á 560.000 kr.
2 á 100.000 kr.
90 á 10.000 kx.
302 á 5.000 kr.
1.900 á 1.500 kr.
Aukavúmingrar:
4 á 10.000 kr.
2.300
1.000.000 kr.
2001.000 kr.
900.000 kr.
1.510.000 kr.
2.850.000 kir.
40.000 kr.
6.500.000 kr.