Þjóðviljinn - 31.12.1968, Blaðsíða 9

ÞtriðjudagMr 31. deseím!ber 1988 — ÞJÓÐVTiLJINN — SÍÐiA Q
Frá fjöldafundi verkalýðs í Reykjavík.
Þeir baga sér út á við eins og
íalendi'ngar værum ófærir til að
sftjóma landi sínu sjálfir. Vér
höfum sjálfir það álit á oss, ís-
lendmigar, að vér séum stolt
þjóð. ötuiir vinnainidii menn, s©m
geta stjórnað sér sj'áilfir.
En hver er mymdiin, sem
stjórmarstefnian gefur umhedm-
inum?
Annað veifið segjumist við
vera þriðja mesta þjóð í hedmi
að lífskjörum, hinn daiginn
giömgum við með þetlistatf í
hönd fyrir bæjaxdyr anniairra
þjóða. — Anman d-aginn þekkir
afflátumgsihátturinn engin taik-
mörk, hinn daginn barmar rík-
isstjómin sér á alþjóðagötum
og gatnamótum.
Vér ísiendingar erum engir
aumingjar og viljum heldur
ekki’. að litið sé á oss sem
siíka. '
Þvert á móti: Vér viljum vera
sjálfstæð þjóð og láta aðrar
þjóðir virða sjálfstæði vort
þjóðerni og tungu.
En. stjómarstefman er að
bjóða útlendingum að tiraðka
þetta aJlt undir fótum.
Á komandi ári er þess kos-tur
að losn-a úr herniaðarbandalagi
nýlenduveldanna, Nato. Ríkis-
stjómin gefur þess enigan kost
að rannsaka og ræða það mál
til hlítaf með þjóðinni. Því
srvívirðilegri sém aðferðir fias-
isitannia verða í Nato-ríkinu
gríska, því ægilegri sem múg-
mörðin verða í nýlendiuríki
N'ato, Portúgall — því sjálf-
sagðara finnst vaJdhöfunum
að smána ísland áfram með
því að tenigja það þessari ný-
lehdukúgun. Og einmitt Banda-
ríkjunum, blóðugum upp að öxl-
um úr valnum í Vietnam, er
boðið að háfa her sinn hér á-
fram. Og hann færir sig þanin-
ig upp á skaftið, er hann finnur
undirlægjuháttinn, að herfor-
ingjar hans dirfast að óska eftir
þvi að íslendinigar tali ..ekki ís-
lenzku sín á' milli á islenzkri
grund. — Og ríkisstjómin rek-
ur ekki slíka ribbaidia ú,r landi.
Á sama tíma sem fsland er
þannig í æ ríkara mæli gert að
herstöð og fótaþurrku erlends
hervaJds, er svo undirbúið af
stjóimarvöldúnum að ofurselja
það erleindu auðvaldi. Vegið
hefur verið að íslenzkum iðn-
aði af hálfu ríkisstjómíarinnar
í heilan áratug. Helmingur alls
fjármagns í iðnaði á íslandi
verður í erlendum höndum i
lok komandi árs. Og yfirlýst er
að þannig skuli áfram haldið.
— En 1946 — á öðru ári lýð-
veldisins, — áttú Islendirigar
sjálfir allt fjármagn í öllu sínu
atvinnulífi — og gátu af eigin
rammlcik tryggt öllum Islond-
ingum vinnu. Og 1923 kvað Jón
Þorlátksson, leiðtogi íslenzkrar
borganaisitéttar, betra að láta
virtkj.un stónffljótanna bíða en
að útlend auðfélög, sem þá áttu
þau, fengju að virkja þau í
eigin þágu. — Nú virkja ís-
lendinigar þessa fossa í þágu
erlendna en með tapi fyrir
sjállfa sig. — Svona haifa síðari
tíma leiðtogar íslenzkrar borg-
arastéttar haldið á arfi b.ióðar-
innar: efmalhagslegu sjálístæöi.
Samtímis er svo þjóðin, —
eftir mesta .góðærjstíma sögu
sinnar, — komin í sMikar skuld-
ir við erlenda lónardirotitna, að
eftir síðustu og mestu gengis-
lækkunina, þurfa öll daglaun
15000 verkamanna með Dags-
brúnarkaupi árlega að gamga til
þcss eins að borga vexti og af-
borganir af erlendnm skuldum.
(En ailir verfcamenn í ASÍ eru
35.000 að tölu). Og enn eru
tekin ný lán til þess að við-
, balda „frjálsri verzlum". Það á
engam enida að tafca hverju
fómað er fyrir skurðgoð þau,
sem amerískir auðfcóngar hatfa
skipað íslendingum að dýr^a.
— En 1945 á fyrsta ári Iýðveld-
isins voru lslendingar, — eftir
að hafa fengið að kenna á hvað
Það eru við þessi áraimót
óvenjullegar ástæður til þess að
minna á hvílíkar gínandi mót-
setningar eru á milli þess, sem
mennirnir geta — og þess, sem
þcir gera.
Annarsvegar Bamdarfflíin:
Vísindaimenn þessa stórveldis
og hugraiklíir. fluigmenn þess
vinna það ósikaplega afrek sem
tunglferð þrknenmimganma er.
Máttur mannsandams, tæfcmilegt
,,almætti“ hans — liggur manni
við að segja — birtist í sinini
glæsdlegustu mynd. Og fyrstu
mennirnir, sem líta jörð vora
sem litla plánetu utan úr him-
ingcimnum, „þessa vin í eyði-
mörk alheimsins”, hugsa rétti-
lcga og segja: — Þvígetamenn-
irnir á þessari litlu plánetu ekki
hmldið frið í st.að þess að berj-
ast og drepa hvern annan?
— En auðváld Bandaríkjanna,
— en í þeim búa aðeims 6%
mannkyns, — diöttnar yfir 60
prósentum allra auðæifia jarð-
ar og stendur nú í blóöugum
stríðum til þesis að kúga fá-
tækar þjóðir, eins og Vietnam-
búa, undir ofturvald siitt cig ok
leppa sinma. — TVeir þriðjju
hlutar mammlkynsimis sivelta, þús-
slkuldaþrældiómur hjá Bretanum
kostaðd, — skuldlausir út á við.
Og swo undirbúa valdhaf’am-
iir að hliaupast frá ábyrgðdnni á
því að sfjórtna íslandi siem efea-
hagslega sjálfsitæðu landd, með
því að innbyrða það í EFTA
og binda enda á efniahagslega
sjálfsstjóm íslendiniga.
Það gctur ekki meiri smán
fyrir þjóð, sem í sex aldir var
kúg-uð sem nýlemda af erlendu
valdi, cn að selja sig af sjálfs-
dáðum aftur undir erlent at-
vinnurckenda- og pcningavald,
eftir að hún hefur þó öðlazt
sjálfstæði um áratuga sfceið og
stigið mestu framifaraspor ævi
. sinnar í kraiti þesis og af eigin
rammleik.
Þaö eru því síðustu forvöð
að stinga við fótum og stöðva
þá óheillaþiióun, scm á sér stað,
áður en það er orðið of seint.
Þegar valdhafannir, — fllæktir
í eriendar hagfræðikreddur,.
bamivænar íslemziku efnaihagslífi,
— láta þar að auki bugastfyr-
ir innlimunaráróðri erlends
d rottnu narvaMs, — þá þarf
þjóðin sjálf að rísa upp og tafca
af þeim ráðin. Og það er ekki
seinna vænna.
undir bama deyja úr hungri
daig hvem, — en eágmairréttur
auðmanna og stórjarðedgenda
liiggur eins og böltvun á fram-
leiðsilumætti jarðar og hiind,rar
að hann sé notaður nema í
gróða.sikyni, — en eklki- til að
seðja þá, som syelta. Þvert á
móti eir verðiaumað að draga úr
ræktun, til þess að hdndra ,,af-
framileiðslu“! — Það sýnir sig
í ailri sinmd nefct hvilífcur fjöt-
u.r kapi'talisminn er orðinn á
velferð mamnaintna, hve tröll-
aubnar mótsetningar hams' enu:
millli tækniaflrefcanma og þar
með möguleifcanna til að skapa
allsnægtir fyrir alla — annars-
vegar og þess siðferðilega þroska
himsvegar aö vilja lóta þennan
mátt mannamma' verða öllium
jafimt til góðs. Þótt mianmfcynið
sé komið á geiimferðaöld tækni-
laga séð, eru valdthafar þess
vart kornmir á öld hjóflaiberr-
unrnar sdðferðilega séð.
Blifclklborgir Suður-Ameríku
og hungnandi íbúar þeirra,
suflitairdauði barmiamna í Biafira,
sveltandi mdflijónir Indlands,
dýrsleg kúgun negra í Suður-
Afrífcu: þannig þlasir við eymd
auðvafldshoimsins, en ytfiir giín
arnieríslki auðvaldsigamlmuirin.n
með kiær sinar í auðflinduim og
váldlhöfum alls þessa „frjálsa“
heims. Og í hásöllium hans má
líta mögufleikiana á fraimlieáðsilu
ailflsnægta og „almæitti11 tækni,
sem grætt giæti ölll sér og sult
hinna undiroikuðu.
Hinsvegar: 'heimur Ihins sósí-
ailistíska efnahagsigrundivalllar.
í fynra voru 50 ár liðin frá
byltingunni í Rússlandi. A
komandi ári eru 20 ár frá bylt-
inigunni í Kína og 10 ár frá
byfltimgunni á Kúbu.
Kraftaverk hafa verið unnin.
Úr hinu frumstæða Rússllandi
bændaólæsis eru sköpuð Sovét-
rífcin, annað mesta iðnaðar- og
vísindafland veraldar. Hunigrinu
er útrýimit í Kína„ hjá fjórðungi
mannkynsins, meðan það' eýkst
í auðvalldsheiminum. Sósíalism-
inn sannar hvarvetna efnahags-
laga ’yfirburði sitaflnu siinnar
gagnvairt auðvafldinu,
En einmitt það ríicisvald, sem
alþýðan þarf að telka í sínar
fliendur og gera að grundveilli
fyrir aillri framikvæmd sösíal-
ismans, sfcapar henni hin flókn-
ustu vandaimáfl og verður efcki
sízt hjá stórvdldum alþýðunn-
ar undirrót ofstækis og per-
sónudýrkunar flijá valdhötfium
annairs, en ábilgimi og yfir-
gangs hjó valdhöfuim hins þeg-
ar samherjar eiga í hilut. Um-
hurðarlyndið gagnvart slkoðana-
bræðrum er al.þýðu jafn nauð-
synlegt og huigreklkið gagtivart
andstæðingum. En ef stórveld-
ishrdki ryður sór til rúms, þá
verðuir umburðiaiflyndinu ' vilkið
til hfliðar.
Hemám Tékikósflóvalkíu 21. ág-
úst var mesti sorgarleikur sós-
íalismans í háflfa öfld.* Einmitt
Kommúnisiteffloklcur Tókkósfllóv-
afcíu hafði með þeirri stetfnu,
er hófst til vegs í jamúar 1968
og mótuð var í stetfnusikrá mið-
stjómarfundaríns í apríl marlc-
að þá stefnu fréisis og fram-
sólkniar, sem flltokfcar sósíalism-
ans í Vestur-Evrópu einnig
þurftu á að haílda, — stetfnu
fyrir nýtt slkeið sósifaflismans.
Sú .stetfna mun sdgra, — þrótt
fyrir alflt. Látuim oss vona sós-
falismans veigna, að hemámi
Tékkóslóvalkiíu Ijúki á því ári
er nú byrjar, — og só ljóti fcafli
í sögu sósíaflismians tilheyri
brátt sögunni, srvipað og rétt-
anhöldin ilflu, — sem víti til að
varast. v
Upprteisnarhreyfingin magn-
*) Ég hef í 3. hefiti Réttair rak-
ið ýtarlega sfcoðun mána á her-
námi Tékkófilóvakíu og undir-
rót þess og endurtek það ekki
hér.
ast síifefllt @egn auðhringadrottn-
uminni í þeim tveim gerófliíiku
hluitum hedms, sem kapátaflism-
inn drottnar yfir: hinum rífcu
stóiflðjulöndum og hinum fá-
tækia „þriðja heimi“. Og hún
tetour á sig flún fjöltoreytilegusitu
forrn. ^
1 stóriðjuflönduinum bætist nú
við hina kflassiístou uppreisnar-
hreyfinfeu iðniaðarverkalýðs hin
magnaða byflitinigarhreyfing þess
menntaða verfcatfófliks, stúdent-
anma, sem eigi aðeins eru að
sprengja ramima háslkólanna i
kratfti fjöflda síns, heldur og
himn þrönigsflcoma -sitatok auð-
vafldsisflciipuflagsáns í krafti gagn-
rýni sinmar. Engum verða ljós-
ará hinar aagilegu andstæður
toapítalismans en einmitt þess-
um menniteða verfcalýð, sem
tileimkar sér með vísindanáminu
hine miikfla mátt mannkynsins
yfir umihverfiinu, — og sér swo
rrueð eiigin auigum, hvernig hann
er misnotaður — eða ónotaður
lótinn. Og þegar þessar tvær
hreyfingar, vertoamanna og stúd-
enta, renna samain í eina elfu,
— eins og í Fralkiklaindii í maí, —
þá leitour jafnvöl hið traustasta
auðvaldssikipulag á reiðisfcjálfi,
— og óttasiiegnir auðmenn sjá
hve aitðdrottnun heirns „tæpt
stendnr“. Og í Bandaríikjunum
sjálfum óflgar í undirdjúpunum:
stúdentar hertatoa hásflcófla og
kúgaðir blöflctoumenn berjast við
lögregílu, svo hriktir í sikýja-
kljúfum auðborgaranna meðan
hreysin loga. Morð CXA eða
hægri afistiasflcismanna á for-
usitumönnum hinna undirokuðu
eða hótfstilliniganmönnum borg-
arasitéttarinnar verða æ ttfðari
og glæpaeðlli amerísks auð-
vofldssikipulags aflmenninigi æ
ljósara. — En ekfcert færstóðv-
að til lengdar þá öfldu, sem
alfltaf rís hærra. Og engan sflcal
undra, þótt fcynlegir kvistir
vaxi oft á þessum uppreisnar-
meiði, eimfcum hjó æslkunni. Hin
siðtferðisflega fördæming upp-
vaxandi kynslóðar á yfirdreps-
skap atómvafldsins í höndum
spilfltrar yfirstóttar getur ýtt
undir fyrirbrigði sem „provos'1
„hippies" o.s.firv. Það voru lítoa
ednu sinni til menn, sem gagn-
Um þessi áramtót hæfctir Sós-
íalistaflofctouiriinn sfcönfium eifitir
þrjátíu ára baróttu.
Þessi 30 ár finá 1938 haifa
rðmiverslkrar ynrstétitar, tiltoáðu
krossfésitan trésmnðsson og létu
fretoar ljón éta sig yfirstéfctmni
til áneegju en. að léta a£ trú
simmi — eða sátu uppi á súiliu
aflflt sitt líf, til þess að mótiruaala
sipifllingu heimsims.
En í þriðja heiminum magrt-
ast uppreisn þjóðanna getgn of-
urvaldi hinna amerísk-evrópsku
auðsfcétta. Þótt leyniþjónustu
Bandaríkjanna, C.I.A., taflcisitað
steypa noflckrum róttætoum
stjómum, þá brýzt þjóðfrelsis-
hreyfing hinna fátæfcu þjóða
samt fram undir einu eða öðru
pónitfsku fonmd, — en. aillt með
sama efiniahagsflega ifmihaldinu;
þjóðnýtingu á eignum auð-
hriruga evrópsltona og amerísifcra,
Stumdum eru þetta ailiþýðu- og
basndabyltingar, stundum hafa
menntaimienn eða þjóðemissinm-
aðir liðsforingjar fiorustuna. —
Stundum er þjóðnýtimgdn sveip-
uð sósíalistískri blæju, svo sem
í Egyptalandi, sfcundum aliger-
lega þjóðemissinnað fyrirtæki
sem fiorðum hjá Peron í Argen-
tínu cg nú liílkflega í Perú og
jatfnvell Brasilíu. Eln þar sem
baráttan rís hæst, í stórfeng-
leik hins fiátæflcasta fólfcs og ó-
sigrandi hetjuslkap hinna liág-
vöxnu, firíðu föðurlandsvima, í
Víetnam, þar eru sjálfstæðisbar-
áttan og sósáoflisminn samofiini i
þá méttugu andlega einingu
vinnandd þjóðar, sem jafnvél
sjóflflt ofureffli Bandaríkjanina
fiser eldki bugað í níðinigsle@as.ta
árásarstrfðd afllra alda.
Heimsrvöld auðsiins eru hol-
gratfin og jatfnvefl sjálfu pen-
ingakerfi þess, — hjarfcanu í
brjósti auðfcröllsins, — liggur við
að bresfca, — sfcöðvast langstund-
um öðru hvoru, , svo heflzfcu
pemingalæfcnar heims sitja ang-
istarfluillir dögum saman við
sjúfcrabeöinn. — En hifct er svo
ainmað mál, hve lengd fjöflmdðl-
umar- og öðrum andlegum spill-
ingartækjum peningavaldsins
teflcst að fiorheimsflcva það vinn-
andi fóflk, sem kallað er til þess
að taka við og stjóma þessum
heitni og hindra það þannig í
að fraimikvæma sitt söiguflega
hflutverk: að hagniýta hinn mikfla
auð þessarar gjaifimildu jarðar
fýrir öflfl hennar böm.
verið mesti umbyltingatími Is-
landssögunnar.
Sósíalistaflokkurin n hefur ver-
Framhald á 12. síðu.
II
Um alþióðamál, -
mátt mannanna og breytni
syrðir fyrirlitningu á spdflflingu
III
Sósíalistaflokkurir.r
kveður