Þjóðviljinn - 23.03.1969, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÖÐVIUINN — Sunnudagur 23. marz 1969.
c i.
Af erlendum vettvangi
Bandarískt gagnflauga-
kerfi gegn Kínverjum?
I Time 14. marz 1969 birtist
all ítarleg grein um umræðum-
ar í Bandaríkjunum um upp-
setningu gagnflaugaikerfis. Og
verður meginefni greinarinnar
rakið, ern allmikið stytt.
Umræðumar um gagnfiauga-
kerfið eru ekki nýjar af nál-
inni, Meðgöngutími einskis ann-
ars vopns heifur verið jafn
langur sem gagnflauganna eftir
síðari heimsstyrjöldina. Fyrir
fjórtán árum höfðu Ráðstjóm-
arrikin ekki komið sér upp
langdrægum eidflaugum til
sóknaraðgerða í neinum maeli.
þótt þau hefðu á því tök.
Bandaríkin tóku 1955 að vinna
að smíði gagnflauga. Sú fyrsta
þeira var Nike Zeus. 1 ljós kom,
er hún var reynd, að hún gat
hæft eldifiaug á leið inn yfir
landið, en aðeins við ákjósan-
leg skilyrði. Óhlaðin eldflaug
sem á toft var skotið yfir Kali-
fomíu, var skotin niður með
gagnflaug frá Kwajalein. En
Nike Zeus-gagnflaugamar voru
skammdrægar, tiltöluiega hæg-
skreiðar og búnar radar-miðun-
artækjum, sem aðeins varð
Fóstbræður
Framhald af 12. siðu.
Söngstjóri Fóstbræðra er
Ragnar Bjömsson, dómorgan-
isti. Með einsöng í lagi Sig-
urðar Þórðarsonar fer Krist-
inn Hallssom. óperusöngvari,
en í smærri einsöngshiutverk-
um koma fram kórfélagamir
Bjami Guðiónsson, og Magn-
* ús Guðmundsson.
Píanóleikari meðt kórnum
verður Carl Billich.
Þeir styrktþrtélagar sem
af einhverjum ástæðum hafa
ekki fengið heimsenda að-
göngumiða að saansöngvum
kórsins, eru vinsamlegast
beðnir að vitja þeirra í Leð-
urverzlun Jóns Brynjólfsson-
ar, Austurstræti 3.
I dag mun Ijúka í Mennta-
skólanum við Hamrahlíð öðru
landsþingi menntaskólanema sem
hófst á föstudaginn. Sátu nefnd-
ir að störfum í gær en í dag
verða umræður, afgreiddar á-
lyktanir og þingslit.
Aðalmáii þingsins eru bygg-
ingaimál menntaskólanna, skóla-
kerfið í laindinu og mennta-
skólafrumvarpið, er nú liggur
fyrir alþdngi. Kom fram þegar í
framsöguræðum á föstudaginn, að
nauðsynlegt væri að mennta-
skólafrumvarpið hlyti afgreiðslu
beint að einu marki í senn- Þær
gátu þanni ekki orðið nema að
litlu liði. Forseti Bandaríkjanna,
þá Dwight Eisenhower hers-
höfðingi. þótti ekki ástæða til
að h'efja fjöldaframleiðslu
þeirra. I stað þess mælti hann
fyrir. að rannsóknum á og til-
raunum með gagnflaugar skyldi
haldið áfram.
Á næstu árum var unnið að
annarri gagnflaug, Nike X, scm
tók Nike Zeus-gagnflauginni
mjög fram. Gagnflaugar þessar
voru af tveimur gerðum. miði-
ungi langdrægar og skamm-
drsegar. Og radar-sjá þeirra
varð beint að fleirum en einu
skotmarki í senn. Jafnframt
var hún auðveld í meðförum.
Að endurbótum að Nike X-
gagnflaugunum er enn unnið
og í því skyni er varið 175 milj-
ónum dollara á þessu ári. Og
liggja þær til grundvallar þeim
gagnflaugum. sem bandaríski
herin-n hefu^ nú með höndum-
Engu að síður þótti Robert Mc-
Namara. landvamaráðherra
1961—1968. margt á vanta til
að á gagnflaugar þessar yrði
treyst. Og fjöldaframíeiðsla
þeirra var enn ekki hafin 1966.
Engu að síður hefur bandaríski
landherinn allan þennan áratuig
mælt með uppsetningu þeirra.
Og oddviti bandariska herráðs-
ins, Earle Wheeler, hefur .látið
svo um mælt að gagneldflauga-
kerfi kynni að bjarga milli 50
og 80 miljónum mannslífa-,- ef
til styrjaldar kæmi.
Arið 1967 bar McNamara
landvarnarráðherra loks fram
tillögur um upþsetningu annars
tveggja þeirra gagnflaugakerfa,
sem þá voru á döfinni. Annað
þeirra var talið mundu kosta
1.2 miljarða dollara, en hitt
um 21.7 miljarða dollara. Hald-
ið var fram, að hið fyrra gæti
hindrað, að fleiri en 40 miljónir
bandarískra borgara léfcu lífið í
styrjöld, en hið síðara, að fleiri
en 30 miljónir borgara færust-
Niðunstöður stríðsleikja bontu
þegar á þessu þingi og kæmi til
framikvæimda næst haiust, því
með því væri stdgið spor í rétta
átt, þóitt ýmisilegit vasri að þvi að
íinna.
Á ftmdiinium á föstudag var
lesið bréf feá Féllagi hásfaila-
menntaðra kennara, þar sem
þess var óskað, að menntaskola-
neimar og háskólastúdentar efndu
til sameiginlegs fundar með fé-
laginu í næsta mánuði uim skóla-
málin í landinu. Fró ályktunum
og niðurstöðum þimgsms vexður
skýrt síðar hér í blaðinu.
til þessara talna. En þegar hér
var komið sögu, voru aðstæður
aðrar em 1955. I stað eins and-
stæðings, Ráðstjómarríkjanna,
þurfti að gera ráð fyrir öðrum,
Kína. Þá fyrir tveimur eða
þremur árum höfðu Kínverjar
farið að vinna að smíöi lang-
drægra éldflauga. Innan fárra
ára mun ríkisstjómin í Peking
vera þess umkomin að senda
eldílaugar með kjarnorku-
spnengiur vfir Bandaríkim. „Þótt
Barndaríkin ættu emn auðvéldar
með að gereyða Kína sem nú-
tíma-þjóðfélagi hel^ur en Ráð-
stjórnarríkiunum,; hefur orðið
vart aðkennimgar (að ótta) við
gulu hættuna.“ Að auki hefur
ekki verið launugamál, að Ráð-
stjómarríkin hafa tekið að setja
upp gangflaugakerfi. Þegar árið
1962 stærði Nikita Krústjotlf sig
af því. að gagnflaugar þeirra
gætu hæft „flugu á himmi“.
Síðla árs 1967, þegar hafinn
var undirbúningur undir fbr-
setakasningamar 1968 og horf-
ur vom á, að Republikana-
flokkurinn mumdi reyna að gpra
sér mat úr málinu, létu Mc-
Narnara landvamaráðherra og
Johnson forseti að nokkru af
andstöðu sinni við uppsetningu
gagnflaugakerfis. Ríkisstjómin
féllst á að setja upp gisið kerfi
gagnflauga. sem nefnt 'var
Semtinelkerfið. — Gagmflaugar
bessar voru endurbætur Niké-
Zeus-flaugar. En „megintil-
gangur kerfisins var sá, að veita
Bandarfkjumum vöm á næsta
áratug gegn árás frá Kína“
Auk þess gat Sentin^l-kerfið
orðið hlífiskjöldur lamgdrægra
eldiflauiga af Minuiteman-gerð.
En forsenda Sentinel-kerfisins
var, að hugsanleg eldflauga-
árás frá Kína yrði ekki stór-
felld, (þ.e. árás 20 til 30 eld-
flauga), og að kímversku eld-
flaugamar yrðu síðri að gerð
en hinar rússnesku. Unmt yrði
þess vegna að hindra árásina.
Þeir, sem mælt haifa með því,
að upp yrði seW þéttriðið kerfi
gagnflauga, hafa hins vegar lit-
ið á Sentinel-kerfið seim fyrsta
álfanga í uppsetningu viðamikils
gagnflaugakerfis gegn Ráð-
stjórnarríkjunum.
Gegm hverjum sem gaigmiflaiuig-
um þessum er bcint og hve þétt
sem gagnflaugasitöðviar verða
reistar, er tseknistig gagnflaug-
anna þekfct. Að heimsskauts-
svæðireu er þeim beint.
Skemmsta leið til Bandarfkj-
anma, hvort sem er frá Ráð-
stjórnarrfkjunum eða Kína,
liggur yfir það. Eldflaugar, sem
frá löndum þessum yrði á loft
skotið, færu til Bandaríkjanna
á 45 mínútum. Sérfræðingar
hers Bandaríkjanna reikna hins
Vegar f áætlunum sínum með,
að þær fari til Bandaríkjanna
á 30 mínútum. Radar-sjár Sen-
tinel-kerfisins draga um 1.500
mílur. Á þeim ættu eldflaug-
amar þess vegna að birtast 10
til 15 mín. eftir að þeim er
á loft skotið. Vegma langdrægni
radar-sjár kerfisins nægja 15
þeirra til einfaldrar varðstöðu
fyrir Bamdarfkim öll, þótt til
traustrar varðgæzlu væri
margra fleiri þörf.
Gagnflaugar Sentinel-kerfis-
ins eru tvær, Spartan-flaugar
og Sprint-fflaugar. Spartan-
flaugarnar bera hleðslu kjam-
orkU'Sprenigja, sem svarar til 2
miljóna tomna aif TNT-spremgi-
efni), og ganga fyrir þríþættri
vél, sem vinnur úr þuiru elds-
neyti- Spartan-flaugin er miðl-
ungi lamgdræg. Henni er ætlað
að koma í veg fyrir aðsteðjamdi
eldflaugar f meira em 75 mflna
hæð, eða með öðrum orðum
Málarafélag
Reykjavíkur
Aðalfundur verður haldinn laugaxdaginn 29. marz
1969 að Freyjugötu 27 kl. 2 e.h.
FUNDAREFNI:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Önnur mál.
' Stjómin.
—E----—---
ÞINGI MENNTASKÓLA-
NEMA SLITIÐ í DAG
HGH efnir til:
Hungurvöku um bœnudagu
afar andrúmsloftinu, í um
meira en 400 rrúlna fjarlægð
frá þeim stöðvum, er þeim er
á loft skotið. I þessari hæð og
fjarlægð er talin stafa, eftir at-
vikum, lítil hætta af geislavirku
efni frá sprengingum þeirra, og
þeim er ekki ætlað að sprengja
eldflaugamar, heldur að springa
f nálægð við þær, til að geisla-
virknin af sprengingum þeirra
eyðileggi útbúnað aðsteðjandi
eldflauga og geri þær óvirkar.
:— Sprint-eldflaugamar bera
aðeins kiarnorku-sprengju. sem
svarar til fáeimma kílótomma þ.
e. jafngildis fáeinma búsunda
tonma TNT-spremgjuefnis). Þeim
er ætlað að eyðilegg.ia aðstcðj-
andi eldflaugar, sem komizt
hafa framhjá Spartan-flaugun-
um. Og þeim er ætlað að
granda aðsteðjandi eldflaugum
í andrúmsloftinu í 25 til 40
mílna fjarlægð frá þeim stöð-
um. sem þeim er á loft skotið.
Hitinn af sprengingum þeirra
mun, að sagt er, eyðileggja út-
búnað aðsteðjandi eldflauga og
gera þær óvirkar. Af kjam-
orkuspremgingum þeirra í and-
rúmsloftinu bærist út talsvert
af geislavirkum efnum.
Upr>setning Sentinel-kerfisins,
jafnvel aðeins fyrsta áfanga
þess; markar stefnubreytingu í
herstjómaráæt.lunum Banda-
ríkjanna. „öll eftirstríðsárin
hafa Bandaríkin treyst á sem
vörn sína „hina tryggðu ger-
eyðingu“, — getu sína til að
valda hrikalegri gereyðingu (í
landi) andstæðings síns, (fram
til þessa Ráðstjómarríkjanna),
jafnvel þótt andstæðingurinn
verði fyrstu kjarnorkuárásina.
Til að geta gert aðra árásina
hafa Bandarfkin byggt upp gíf-
urlegt vopnabúr kjamorku-
vopna, miklu stærra og fjöl-
breyttara en það, seim Rússar
eiga.“ Nú. Annars vamarveggs
virðist vera þörf.
20. 3. ’69.
H. J.
Framfcvasmdanefnd HGH hief-
ur ákveðið að gangasit fyrir
hungurvöku um bænadaga þá,
er í hönd fama 3. og 4. apríl
r.k. Tilgangur-hennar er að sýna
samhug með hinum hrjáðu
þjóðum þróunarlandanna, lýsa
saimábyrgð á öríögum beirra og
vilja þeim, að sett verði löggjöf
hér á landi um aðstoð af Islands
hálfu við þróunárlöndin. Unnið
er nú að undirbúningi hennar.
Hún mun standa skírdag, aðfara-
nótt föstudagsins og föstudaginn
langa. Verður hún haldin í ný-
byggingu Menntaslkólans í Rvik
(Casa Nova). Þar verður fásit-
endum búin svefnaðstaða.
Næring verður aðeins vatn eitt
allan tímann. í þvi samtoandi
skal þess getið að efnt verður
til „Hanastéls i vatni“ og þang-
að boðið ýmsum forystumönnum
þjóðarinnar, svo þedr megi af
eigin raun kynna sér hvers vegna
efnt sé til hungurvötounnar.
Dagskrá hunglurvölkunnar verð-
ur margþætt og er nú unnið að
undirbúningi hennar. Meðal dag-
skráratriða verða: umræðuhópar,
fræðsiluerfndi, hugvetoja, kvöld-
vaká, kvikmyndiasýningar, lestr-
araðstaða verður fyrir nemendur
o.fl.
Þess er vænzt að skóiafóllk úr
hinum æðri skólum borgarinnar
fjölmenni til föstu þessarar.
(Frá HGH)
Vísitölubætur
Framhald af 1. saðu.
efnahagskerfið í heild þoli Ijærri
launaigreiðslur, en hitt vil ég
fuilyrða að etf ríkisstjómin sér
enigin úrræði önnur en læfcka
laun, þverbrjóta gerða kjara-
samninga og knýja aðra til að
gera það einnig, er hún efcki
fær um að stjóma þessu landi.
Hafnfírðingar —
ibúar Garðahrepps
fýrir ferminguna fyrir páskana. — Hreinsum fl'fótt,
og vel allan algengan fatnað, einnig gluggatjöld,
teppi o.fl.
ÞURRHREIN SUN — KÍLÓHREINSUN.
FLÝTIR, Reykjavíkurvegi 16
Hafnarfirði.
Ferðavörur til fermingargjafa
3ja manna tjöld, íslenzk kr. 1.990,00
5 — — — — 3.200,00
5 — — — — 3.640,00
6 — — _ — 3.990,00
4-6 — — sænsk — 3.995,00
Svefnpokar með hlífðarpoka — 698,00
Teppasvefnpokar með hlífðarpoka — 998,00
Bakpokar, margar gerðir, verð frá — 310,00
Pottasett — 545,00
Pottasett með matarílátum — 838,00
— — — • — 1.220,00
UVERPOOL í
/0ÖRIS1

Hvíldarferðir í páskaleyfinu
Njótiö hvíldar og hressingar á fyrsta flokks hóteli í fögru umhverfi. FljúgiÖ
til HomafjarÖar meö Fokker Friendship-flugvélum Flugfélags íslands,
gistiö á Hótel Höfn, nýtízku hóteli, sem hýöur fullkomna þjónustu. fyrsta
flokks veitingar, góð herbergi með baði, þægilegar setustofur ásamt
gufubaöstofu.
TILVALIN TÆKIFÆRISGJÖF. (
Verö aöeins krm 6.750,00 (2 sólarhringar fyrir tvo gesti).
Verð aðeins kr. 8.250,00 (3 sólarhringar fyrir tvo gesti).
ALLT INNIFALIÐ.
LÆKJARGÓTU 3, REYKJAVÍK,. SlMI “11540
t
4