Þjóðviljinn - 22.04.1969, Blaðsíða 4

4 SÍBA — ÞiJÖÓVIiLJENJSr ~ Þdöiulða&æ 22. . eurxit »69.
DIDÐVIlllNN Yaxand' ánu9'á siávarút_
— málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsís —
Otgefandf: Otgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstiórar: Ivar H. Jónsson (áb.). Magnúa Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttarltstjórl: Slgurður V. Friðþjófsson.
Auglýslngastjj Olafur Jónsson.
Framkv.stjórlr Elður Bergmann.
Ritstjórn. afgrelðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavðrðust. 19. Síml 17500
(5 línur). — Askriftarverð kr. 150.00 á mánuðf. — Lausasðluverð kr. 10.00.
TilefniS
Mjög alvarleg átök era nú hafin á .vinnumarkaðn-
um., Fyrsti þátíurinn í keðjuverKöUum Dags-
brúnarmanna og rafvirkja er hafinh, og á sama
tíma hefur verkbann iðhrekenda stöðvað hátt á
annað hundrað 'fyrirtæki. Framleiðsla landsmanna
er lörouð að verulegu leyti. Ástæða er til að minna
enn einu sinni á hvað það er sem veldur þessum ó-
tíðindum. Tilefnið er það eitt að aívinnurekendur
hafa einhliða ákveðið að lækka kaup láglaunafólks
um allf að þvi 20%; viðbrögð verkJyðsfélaganna eru
varnarbarátta gegn þeirri ofstækisiullu árás. Eng-
in hagfræðileg rök er unnt að færa fyrír því að
þjóðfélagið ríJsi ekki undir því að 10.000 kr. mán-
aðarlaun haldi verðgildi sínu, en það er tæpur helm-
ingur þeirra launa sem hliðstæðar stéttir fá í grann-
löndum okkar, þar sem þjóðartekjur á mann eru
svipaðar og hér. Ekki þarf mikla f ramsýni til þess
að gera sér grein fyrir því að jafn víðtæk þjóðfélags-
leg átök og nú eru hafin munu á skömmum táma
sólunda fyrir þjóðarheildinni mun hærri upphæð-
um en þeim sem um er deili Framferði atvinnu-
rekenda er í senn óréttlætanleg árás á kjör "lág-
launafólks og háskalegt tilræði við afkomu þjóðar-
heildáririnar! Öll þjóðholl öfiV þurfa-vað sameinast
um að hrinda þeirri árás.
Úr vörn í sókn
í stéttiaátökunum að undanförnu hafa verkalýðsfé
lögin sýnt mikla hófsemi. Þau hafa einvörðungu
háð varnarbaráttu til þess að tryggja afkomu lág-
launafólks; þau hafa í lengstu lög skirrzt við að
beita afh og miðuðu að lokum verkfallsaðgerðir sín-
ar við það að útflutnirigsframleiðslan yrði fyrir sero
minnstum skakkaföllum. En þessi hófsemi verk-
lýðsfélaganna stuðlaði ekki að hliðstæðri varúð af
hálfu atvinnurekenda, heldur virtist hún æsa upp
í þeirn ofs'tækið; þeir hafa nú gripið til verkbanna
í fyrsta skipti í sögu þjóðarinnar. Því hljóta verk-
lýðsfélögin nú að taka baráttuaðferðir sínar og
kröfugerð til endurskoðunar. Fyrir því eru full rök
að breyta varnarbaráttunni í sókn, gera kröfur um
grunnkaupshækkanir í samræmi við staðreyndir
um þjóðartekjur á imann, knýja fram styftingu
vinnutíma með óskertu kaupi og lengra orlof í sam-
ræmi við það sem nú tíðkast annarstaðar á Norður-
löndum, auk þess sem fyrir löngu er orðið tíma-
bært að verkafólk fái tryggðan rétt 'til éftirlauna.
Arásin á Iðju
hað er fróðleg staðreynd að atvinnurekendur Sjálf-
stæðisflokksins gera harkalegustu áras sína á
Iðju. Sú var tíð að flokkurinn kvaðst hafa sérstakt
dálæti á stjórn þess félags og Mbl. þóttist um
skeið vera mikið málgagn hennar. Nú má hins veg-
ar öllum vera Ijóst að Morgunblaðið og Sjálfstæð-
isflokkurinn ætluðust til nokkurs á móti. Forustu-
menn Iðju eru auðsjáanlega taldir hafa brugðizt
blaðinu og flokknum með því að halda fast á lág-
markskröfum verkafólks. — m.
vegsmálum
Hina opinberi umræðufundur,
sem handinn vax í Sigtúni 14.
apríl á vegum Félags áhuga-
manna um sjávarúrvegsmál, þar
sem Geir HaUgrímsson borgar-
stjóri hafði framsögu um fisk-
útgerð og fiskvinnslu í Reykja-
vík, bar þess greinileg merki að
áhugi á sjávarútvegsmálum fer
vaxandi hér í borginni. Auk
frumrnæknda tók fjöldi manna
til máls og ræddi aðstöðuna til
útgerðar hér frá Reykjavík. Þá
kom fram gagnrýni á það, að
seldir hafa verið þrír eða f jórir
línuveiðarar héðan út á land frá
áramótura Þá þótti ýmsum út-
gerðarmönnum hér í borginni að
fyrirgreiðsla bankanna hér við út-
geirðina frá Reykjavík væri ekki
nógu góð og að mun lakari en
fyrirgreiðsla útibúa bankanna við
útgerð í öðrum landshlumm.
Ég tel að þessi fundur hafi
verið bæði fróðlegur og gagnleg-
ur á marga lund, þó að hann
leysti ekkert af þeimvandamálum,
semíun vat fjallað, enda var ekki
til hans stofnað í þeim tilgangi,
heldur einungis til þass, að menn
gætu skipzt á skoðunum um mál-
in. Eftir þá tvo umræðufundi um
sjávarútvegsmál sem félagið hef-
ur haldið á þeim stutta tíma sem ,
liðinn er síðan það var stofnað,
þá tel ég að vel hafi verið af stað
farið. En hins vegar er mikið og
þrotlaust starf framundan, ef það
á að takast að koma sjávarútvegs-
málum okkar í sómasamlegt horf.
Hrersvegna eru lúðumiBin ekki hagnýtt?
Það grípur mann undarleg til-
finning þegar maður kemur nið-
ur að Reykjavíkurhöfn og sér þar
erlent veiðiskip með mikinn Iúðu-
afla sem það hefur sótt um lang-
an veg heiman að frá sér, vestur
í Grænlandshaf. Nýlega lá éitt
slíkt veiðiskip hér í höfninni.
Þetta var nýlegur línuveiðari frá
Álasundi í Noregi. Skipið hafði
fengið mikinn lúðuafla hér vestur
af Faxaflóa, en þurfti að leita
lands vegna þess að kaðalendí
hafði flækzt í skrúfu skipsins.
Lúðuna hraðfrysta Norðmenn-
irnir um borð og eru skipin sem
þessar veiðar stunda frá Noregi
því óháð því að þurfa að leita
lands með aflann þó það dragist
eitthvað að fá fullfermi.
ö
Norðmenn hafa stundað þessar
veiðar hér stutt vestur af íslandi
á undanförnum árum og oft farið
héðan af nærliggjandi miðum
heim með mikinn og dýran farm.
Það hlýtur að vera meira en lítið
bogið við sjósókn okkar og hag-
nýtingu miða hér í námunda við
Iandið, að við skulum láta útlend-
inga eina um að hagnýta svo gjöf-
ul mið sem lúðumiðin í dýpinu
hér vestur af Faxaflóa.
Uthaf hf. — nýtt „ósknham" þ/óðarinnar?
Þegar Eimskipafélag íslands
var stofnað með mikilli þátttöku
manna og kvenna um allt land,
þá var stórhugur ríkjandi með
þjóðinni þó hún byggi við þröng
kjör..Þá var Grettistaki^.lyft. sem
Iengi mun verða minnzt í þjóðar-
sögunni. Nú hefur Farmanna- og
fiskimannasamband fslands stofn-
að til samtaka sem minna mjög á
þann stórhug og þá bjartsýni sem
ríkti við stofnun Eimskipafélags-
ins. Úthaf h.f. heitir hið nýjá fé-
lag sem Farmanna- og fiski-
mannasambandið hefur stofnað og
leitar nú eftir þátttöku almenn-
ings um allt land. Hvert á svo
hlutverk Úthafs h.f. að vera í ís-
lenzkri fiskútgerð? tJthaf ætlar að
kaupa verksmiðjuskuttogara og
gera hann út til veiða á heimshöf-
-.íuffi hvar sem fisk er að fá.
Aflinn á að fullvinnast um borð.
Þetta á að vera bæði veiðiskip af
fullkomnustu gerð, en um leið
fljótandi verksmiðja sem gernýtir
aflann; engu verður kastað. Hluta-
félagið hefur hug á að kaupa
pólskan verksmiðjutogara sem<^
farið verður að smíða. Verð skips-
ins í íslenzkum krónum mun
vera nálægt 207 miljónir. Ríkis-
ábyrgð mun nú fengin fyrir 80%
af skipsverðinu. Einn tíunda hluta
verðs munu Pólverjar vera fúsir
að leggja fram, sem síðar mætti
svo greiða með fiskimjöli. Þá er
cftir rúmar 20 miljónir íslenzkra
króna, sem félagið þarf að geta
fengið innan ekki mjög langs
tíma, svo að það verði ekki af
kaupunum.
Nú mun koma í ljós, hvort enn
lifir sá stórhugur með íslending-
um, sem stofnaði Eimskipafélagið
og lagði grundvöllinn að innlend-
um siglingum að og frá Iandinu
Með tilkomu fullkomins verk-
smiðjutogara í íslenzka veiðifloi
ann yrði brotið blað í fiskveiði
sögu okkar og nýr kafli yrði haf-
inn. Tilkoma slíks skips sem hér
um ræðir mundi án efa marka
tímamót í okkar útgerðarmálum.
Færeyingar hafa nú eignazt tvo
verksmiðjutogara, og sá þriðji er
í smíðum í Noregi. Norðmenn
eiga nú og gera út sjö verk-
smiðjutogara. Það er ekkert
Ieyndarmál þar í landi að verk-
smiðjutogarar þeirra hafa skilað
mjög góðum árangri, það er á-
stæðan fyrir því hve ört þeim hef-
ur fjölgað.
Sá stórhugur sem hefur hasl-
að sér völl á meðal vor, með
stofnun Úthafs h.f., fyrir for-
göngu Farmanna- og fiskimanna-
sambands íslands, hann verður
vonandi til þess, að þjóðin vakni
til fullrar meðvitundar um, hvað
gera þarf og gera verður, til þess
að við skipum aftur veglegt sæti
á meðal togveiðiþjóða heims.
Þetta er ekki bara metnaðarmál
heldur fyrst og fremst hagsmuna-
mál þjóðarinnar allrar. Sem fisk-
veiðiþjóð eigum við mikið yerk
framundan, þar sem er að endur-
nýja togaraflota okkar með nýj-
um skuttogumm. En það er ekki
bara endurnýjun hinna gömlu
togara sem rekur á eftir og krefst
skjótra viðbragða, heldur er full
þörf. á að . togaraflotinn verði
stækkaður sem allra fyrst. Þessi
floti þarf að samanstanda af skip-
um af tveimur megin-gerðum.
Annarsvegar verksmiðjuskuttog-
urum. sem fullvinna afurðirnar
um borð og gernýta aflann, hins-
vegar af skipum sem sækja á nær-
liggjandi mið, ísa fískinn í kassa
og koma með hann hingað óunn-
inn sem vinnsluhráefni fyrir hrað-
frystihús okkar. Þannig er togara-
útgerð Norðmanna byggð upp
nú, með skipum af þessum tveim-
ur megin-gerðum.
Ég sakna þess milda áhuga hér
sem gert hefur vart við sig hjá
norskum bönkum í sambandi við
uppbyggingu togaraútgerðarinnar
þar í landi á síðustu fimmtán ár-
um. Þar er það ekkert einsdæmi
að bankar hafi beinlínis Iagt fram
hlutafé í togaraútgerð til að flýta
fyrír uppbyggingu togaraflotans.
Ég mun heldur ekki vera etnn um
Framhald á 9. síða.
<onMiieníaí
Önrmmst allar v-ðgorðír £
dráttarvélahiólbörðum
Sondum um allt land
Gúmmíviimiisiefcm h.f.
Skípholti 35 - Reyki&vik
Sfmi 31055
Sængvrfatnaður
HVÍTUR OG MISLITUR
ÆÐARDÚNSSÆ3ÍIGUK
GÆSADÚNSSÆNGUR
SÆNGUBFATNAÐUK.
DRALONSÆNGUR
KODDAVER
LCxv
— * m
biöi*
SKÓLAVÖKDUSTlG 21