Þjóðviljinn - 22.04.1969, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — Þ.K3ÓVTU1NN — ÞTiðjiudagar 22. apaaSl 2969.
DIMIIINNVdxandi a^u9'a siávarút_
■^^ mW mU^ wKm ■ BW ■ ■ ■■■■■HBnanMMMi _ H eætu skiozt á skoðunum um mál-
— málgagn sósíalisma, verkalýSshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandí: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttarltstjórl: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýslngastj.: Olafur Jónsson.
Framkv.stjórlr Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýslngar, prentsmlðja: Skólavörðust. 19. Síml 17500
(5 línur). — Áskriftarverð kr. 150,00 á mánuðl. — Lausasöluverð kr. 10,00.
Tilefnið
jyfjög alvtarleg átök eru nú hafin á vinnumarkaðn-
um. Fyrsti þát'turinn í keðjuverkföllum Dags-
brúnarmanna og rafvirkja er hafinn, og á sama
tíma hefur verkbann iðnrekenda stöðvað hátt á
annað hundrað fyrirtseki. Framleiðsla landsmanna
er lömuð að verulegu leyti. Ástæða er til að minna
enn einu sinni á hvað það er sem veldur þessum ó-
tíðindum. Tilefnið er það eitt að atvinnurekendur
hafa einhliða ákveðið að lækka kaup láglaunafólks
um allf að því 20%; viðbrögð verklýðsfélaganna eru
vamarbarátta gegn þeirri ofstækisfullu árás. Eng-
in hagfræðileg rök er unnt að faera fyrir því að
þjóðfélagið rísi ekki undir því að 10.000 kr. mán-
aðarlaun haldi verðgildi sínu, en það er tæpur helm-
ingur þeirra launa sem hliðstæðar stéttir fá í grann-
löndum okkar, þar sem þjóðartekjur á mann eru
svipaðar og hér. Ekki þarf mikla framsýni til þess
að gera sér grein fyrir því að jafn víðtæk þjóðfélags-
leg átök og nú eru hafin munu á skömmum tíima
sólunda fyrir þjóðarheildinni mun hærri upphæð-
um en þeim sem um er deilt. Framferði atvinnu-
rekenda er í senn óréttíætanleg árás á kjör lág-
launafólks og háskalegt tilræði við afkomu þjóðar-
heildarinnar. Öll þjóðholl öfl þurfa- að sameinast
um að hrinda þeirri árás.
Úr vörn i sókn
J stéttaátökunum að undanfömu hafa verkalýðsfé
lögin sýnt mikla hófsemi. Þau hafa einvörðungu
h'áð varnarbaráttu til þess að tryggja afkomu lág-
launafólks; þau hafa í lengstu lög skirrzt við að
beita afli og miðuðu að lokum verkfallsaðgerðir sín-
ar við það að útflutningsframleiðslan yrði fyrir sem
minnstum skakkaföllum. En þessi hófsemi verk-
lýðsfélaganna stuðlaði ekki að hliðstæðri varúð af
hálfu atvinnurekenda, heldur virtist hún æsa upp
í þeim ofstækið; þeir hafa nú gripið til verkbanna
í fyrsta skipti í sögu þjóðarinnar. Því hljóta verk-
lýðsfélögin nú að taka baráttuaðferðir sínar og
kröfugerð til endurskoðunar. Fyrir því em full rök
að breyta varnarbaráttunni í sókn, gera kröfur um
grunnkaupshækkanir í samræmi við stáðreyndir
um þjóðartekjur á mann, knýja fram stytfingu
vinnutíma með óskertu kaupi og lengra orlof í sam-
ræmi við það sem nú tíðkast annarstaðar á Norður-
löndum, auk þess sem fyrir löngu er orðið tíma-
bært að verkafólk fái tryggðan rétt 'til eftirlauna.
Árásin á iðju
Jjað er fróðleg staðreynd að atvinnurekendur Sjálf-
stæðisflokksins gera harkalegustu árás sína á
Iðju. Sú var tíð að flokkurinn kvaðst hafa sérstakt
dálæti á stjórn þess félags og Mbl. þóttist um
skeið vera mikið málgagn hennar. Nú má hins veg-
ar öllum vera Ijóst að Morgunblaðið og Sjálfstæð-
isflokkurinn ætluðust til nokkurs á móti. Fomstu-
menn Iðju em auðsjáanlega taldir hafa bmgðizl
blaðinu og flokknum með því að halda fast á lág-
markskröfum verkafólks. — m.
vegsmálum
Hian opinberi umræðufondur,
sem handinn var í Sigtúni 14.
april á vegum Félags áhuga-
manna um sjávarútvegsmál, þar
sem Geir Hallgrímsson borgar-
stjóri hafði framsögu um fisk-
útgerð og fiskvinnslu í Reykja-
vík, bar þess greinileg merki að
áhugi á sjávarútvegsmálum fer
vaxandi hér í borginni. Auk
frummælanda tók fjöldi manna
til máls og ræddi aðstöðuna til
útgerðar hér frá Reykjavík. Þá
kom fram gagnrýni á það, að
seldir hafa verið þrír eða fjórir
línuveiðarar héðan út á land frá
áramótiHtL Þá þótti ýmsum út-
gerðarmönnum hér í borginni að
fyrirgreiðsla bankanna hér við út-
gefðina frá Reykjavík væri ekki
nógu góð og að mun lakari en
fyrirgreiðsla útibúa bankanna við^
útgerð í öðrum landshlutum.
Ég tel að þessi fundur hafi
verið bæði fróðlegur og gagnleg-
ur á marga lund, þó að hann
leysti ekkert af þeim vandamálum,
sem Um var fjallað, enda var ekki
til hans stofnað í þeim tilgangi,
heldur einungis til þess, að menn
gætu skipzt á skoðunum iom :
in. Eftir þá tvo umræðufundi um
sjávarútvegsmál sem félagið hef-
ur haldið á þeim stutta tíma sem
liðinn er síðan það var stofnað,
þá tel ég að vel hafi verið af stað
farið. En hins vegar er mikið og
þrodaust starf framundan, ef það
á að takast að koma sjávarútvegs-
málum okkar í sómasamlegt horf.
Hversvegna eru iáðumiðin ekki hagnýtt?
Það grípur mann undarleg til-
finning þegar maður kemur nið-
ur að Reykjavíkurhöfn og sér þar
erlent veiðiskip með mikinn Iúðu-
afla sem það hefur sótt um lang-
an veg heiman að frá sér, vestur
í Grænlandshaf. Nýlega lá eitt
slíkt veiðiskip hér í höfnmni.
Þetta var nýlegur línuveiðari frá
Álasundi í Noregi. Skipið hafði
fengið mikinn lúðuafla hér vestur
af Faxaflóa, en þurfti að Ieita
lands vegna þess að kaðalendi
hafði flækzt í skrúfu skipsins.
Lúðuna hraðfrysta Norðmenn-
irnir um borð og eru skipin sem
þessar veiðar stunda frá Noregi
því óháð því að þurfa að leita
lands með aflann þó það dragist
eitthvað að fá fullfermi.
□
Norðmenn hafa stundað þessar
veiðar hér stutt vestur af íslandi
á undanförnum árum og oft farið
héðan af nærliggjandi miðum
heim með mikinn og dýran farm.
Það hlýtur að vera meira en lítið
bogið við sjósókn okkar og hag-
nýtingu miða hér í námunda við
landið, að við skulum láta útlend-
inga eina um að hagnýta svo gjöf-
ul mið sem lúðumiðin í dýpinu
hér vestur af Faxaflóa.
Úthaf hf. — nýtt „óskabarn" þjóðarinnar?
Þegar Eimskipafélag íslands
var stofnað með mikilli þátttöku
manna og kvenna um allt land,
þá var stórhugur ríkjandi með
þjóðinni þó hún byggi við þröng
kjör.. Þá var Grettistaki- lyft sem
lengi mun verða minnzt í þjóðar-
sögunni. Nú hefur Farmanna- og
fiskimannasamband íslands stofn-
að til samtaka sem minna mjög á
þann stórhug og þá bjartsýni sem
ríkti við stofnun Eimskipafélags-
ins. Úthaf h.f. heitir hið nýjá fé-
lag sem Farmanna- og fiski-
mannasambandið hefur stofnað og
leitar nú eftir þátttöku almenn-
ings um allt Iand. Hvert á svo
hlutverk Úthafs h.f. að vera í ís-
lenzkri fiskútgerð? Úthaf ætlar að
kaupa verksmiðjuskuttogara og
gera hann út til veiða á heimshöf-
...íum hvar sem fisk er að fá.
Aflinn á að fullvinnast um borð.
Þetta á að vera bæði veiðiskip af
fullkomnustu gerð, en um leið
fljótandi verksmiðja sem gernýtir
aflann; engu verður kastað. Hluta-
félagið hefur hug á að kaupa
pólskan verksmiðjutogara sem^
farið verður að smíða. Verð skips-
ins í íslenzkum krónum mun
vera nálægt 207 miljónir. Ríkis-
ábyrgð mun nú fengin fyrir 80%
af skipsverðinu. Einn tíunda hluta
verðs munu Pólverjar vera fúsír
að leggja fram, sem síðar mætti
svo greiða með fiskimjöli. Þá er
cftir rúmar 20 miljónir íslenzkra
króna, sem félagið þarf að geta
fengið innan ekki mjög langs
tíma, svo að það verði ekki af
kaupunum.
Nú mun koma í Ijós, hvort enn
lifir sá stórhugur með íslending-
um, sem stofnaði Eimskipafélagið
og lagði grundvöllinn að innlend-
um siglingum að og frá Iandinu
Með tilkomu fullkomins verk-
smiðjutogara í íslenzka veiðifloi
ann yrði brotið blað í fiskveiði
sögu okkar og nýr kafli yrði haf-
inn. Tilkoma slíks skips sem hér
um ræðir muttdi án efa marka
tímamót í okkar útgerðarmálum.
Færeyingar hafa nú eignazt tvo
verksmiðjutogara, og sá þriðji er
í smíðum x Noregi. Norðmenn
eiga nú og gera út sjö verk-
smiðjutogara. Iuð er ekkert
leyndarmál þar í landi að verk-
smiðjutogarar þeirra hafa skilað
mjög góðum árangri, það er á-
stæðan fyrir því hve ört þeim hef-
ur fjölgað.
Sá stórhugur sem hefur hasl-
að sér völl á meðal vor, með
stofnun Úthafs h.f., fyrir for-
göngu Farmanna- og fiskimanna-
sambands íslands, hann verður
vonandi til þess, að þjóðin vakni
til fullrar meðvitundar um, hvað
gera þarf og gera verður, til þess
að við skipum aftur veglegt sæti
á meðal togveiðiþjóða heims.
Þetta er ekki bara metnaðarmál
heldur fyrst og fremst hagsmuna-
mál þjóðarinnar allrar. Sem fisk-
veiðiþjóð eigum við mikið verk
framundan, þar sem er að endur-
nýja togaraflota okkar með nýj-
um skuttogurum. En það er ekki
bara endurnýjun hinna gömlu
togara sem rekur á eftir og krefst
skjótra viðbragða, heldur er full
þörf á að . togaraflotinn verði
stækkaður sem allra fyrst. Þessi
floti þarf að samanstanda af skip-
um af tveimur megin-gerðum.
Annarsvegar verksmiðjuskuttog-
urum. sem fullvinna afurðirnar
um borð og gernýta aflann, hins-
vegar af skipum sem sækja á nær-
liggjandi mið, ísa fiskinn í kassa
og koma með hann hingað óunn-
inn sem vinnsluhráefni fyrir hrað-
frystihús okkar. Þannig er togara-
útgerð Norðmanna byggð upp
nú, með skipum af þessum tveim-
ur megin-gerðum.
Ég sakna þess mikla áhuga hér
sem gert hefur vart við sig hjá
norskum bönkum í sambandi við
uppbyggingu togaraútgerðarinnar
þar í landi á síðustu fimmtán ár-
um. Þar er það ekkert einsdæmi
að bankar hafi beinlínis lagt fram
hlutafé í togaraútgerð til að flýta
fyrir uppbyggingu togaraflotans.
Ég mun heldur ekki vera einn um
Framhald á 9. síðu.
@nlinenlal
Önnumsf allar viðgerðir i
drátlarvélahjólbörðum
Sandum um allt land
Gúmmívinnusiofan h.f.
Skipholti 35 — Reykjavik
Sími 31055
Sængurfatnaður
HVÍTUR OG MISLITUR
ÆÐARDÚNSSÆNGUR
GÆSADÚNSSÆNGUR
SÆNGURFATNAÐUR.
DRALONSÆNGUR
KODDAVER
LCxv
— ★ —*
(yiíðilH'
SKÖLAVÓRÐUSTÍG 21
FÆST I KAUPFELAGINU