Þjóðviljinn - 22.04.1969, Side 12

Skúli Thoroddsen og ein vígismaiurínn
„En nú hefur yðar liátign
sent hingað herflokk til Iands
míns tíl þess að skjóta á það
og finnst mér sem Islendingi
að mér bcri skylda til að
skora yður á hólm“. Þessi
setning er úr bréfi sem Skúli
Thoroddsen Iæknir afhenli
Dymoke einvígismanni Elísa-
betar Brctadrottningar, sem
stjórnar 250 manna brezkri
hersveit á afréttum Sunnlend-
inga þessa dagana.
Skúli afhenti einvígismanni
Bretadrottningar áskorunina
að loknum mótmælafundi hcr-
námsandstæðinga við Búrfell
á sunnudaginn og gekk það
ekki erfiðislaust að koma á-
skoruninni til skila. Þannig
hafði Skúli margoft rcynt að
koma áskoruninni á framfæri
við blaðamenn hcmaðartíma-
rita brezkra, sem þarna voru
staddir, en það tókst ekki,
enda þótt Skúli léti þá ótví-
rætt vita um efni bréfsins og
að þarna væri um að ræða
Skúli Thoroddsen læknir og einvígismaður Bre tadrottningar ræðast við eftir að Skúli liefur
afhent bréfið með áskoruninni.
heimssögulegan atburð. manninum að taka á móti sagðist önnnm kafinn, en
En Ioks, eftir blaðamanna- Skúla Thoroddsen. Hann gaf þakkaði doktor Thoroddsen
fundinn, þóknaðist einvígis- cngin svör við áskoruninni, innvirðulega fyrir bréfið.
Hernámsandstæðingar mót-
mæla heræfingum á Islandi
TJm eða yfir 70 hemáms-
andstæðingiar héldu mófcmælar-
i'und á siuinnudaiginn við Búr-
fell þar siem brezlkir hermenn
undirbjuggu tilbúna sókn í
norðaustur með morðtóilum og
þar til heyrandi. stórum
tru'kJkum og landiaibréfuim.
Hemámsandstæðingar héldu
úr Reykjavík uipp úr hádegi á
sunnudag og á fjórða tíman-
«m koim hópurinn uppeftir. f>á
voru þyrlur hersins að hefja
sig til fluigs, kannski til þess
að géfia 40—50 reytevísteum
götulögreglluiþjóinum merki,
sem leyndust í nóltkrum bílum
ednhivers staðar bak við ásana.
Hemámsandstæðingar hóldu
svo í áittina að hermannafcjöld-
unuiœ, þar hlupu hermenn
um holt og móa með vopn og
visfcir, greinilega kaildir og
þurfandi fyrir hlýju hennar
háti'gnar suður á eyjum ann-
ars staðar á hnettinum.
Strax og hernámsandstæð-
inigar komu á staðinn hófst
fundur þeirra. Menn stóðu
ur*4ir ísilenaka fánanum og
spjöildiuim með áiletruninni
„Friðlýst land“. Jónas Áma-
son hélt ræðu á ensku fyrir
Bretana og blaðamann Morg-
unblaðsins, sem hrópaði öðru
hvoru fram í á ensku að þetta
eða hitt sem Jónas saigði væri
]ygi.
Jónas minnti brezka h;er-
menn og blaðamann Morgun-
blaðsins á, að íslendingar
vildu fá að búa í friði
í landi sínu og hefðu and-
styggð á hermennsku. fs-
iendingar væru ailmenmt á
móti hvers konar hemaðar-
brölti — hvað sem liði ríkis-
stjóm fslands.
Þegar Jónas hafði talað
gáfu blaðaimenn Þjóðviljans
sig á tail við Bretana, en þeir
dbreyttu hermenn neituðu að
svara spumingum.
— Hvað erað þið gamilir,
spurðum við fáeina herdrenigi
sem spígsporuðu með byssu-r
mannalegir. Þeir hrisfcu bara
hö'fuðið — eða hiluipu í burtu.
Skiitlöa þeir ekki ensiku spurði
óg yfirmann þeirra. Jú, víst
skilja þeir ensku. — Af hverju
svara þeir ekki? — Þeim er
bannað að svara spumingum.
— Er þeim bann-að að hugsa?
— Það er ekki hægt.
En nú hófst bilaðamainna-
fundur yfinmanns hiuna/r kon-
unglegu hei-deildar, en sé hinn
sami er einvígismaður Breta-
dnottndngair, Icfcon Dymioke.
Fundiinn sátu blaðamenn Þjóð-
viljans, Morgunblaðsins og
Vísis og Jónais Ámason alþm.
Dymoike var virðulegur í
frarnan í ljósglætunni frá gas-
luigtinni inni í tjaldinu í upp-
haifi blaðamannafundarins. Að
baiki honum voru þrjú kross-
viðarspjölíL Á tveimur þeirra
vom fandakort, á einu mynd-
ir af manni með bómiulllar-
skegg og ungri konu. Dy-
móke saigði að heræfinigamar
hefðu það markmið að venja
hermennina við íslenzkt lofits-
lag og landsdog.
Hemaðaráætlunin hefiur það
marikimið að frelsa íslenzkan
prófessor úr höndum Grand-
ániíuimiannia sem eru 5000 tals-
ins í óbyggðum. Prófessorinn
veit aiit um móiminn tran-
tóníum og kiunnáitfcu hans ætla
þeir frá Grandoníu að not-
færa sér og hallda honum
fösibum. En hraustir og kon-
unglegir brézkir hermenn léta
sér ekki alllt fyrir brjósti
brenna. Á sex dögum tekst
þeiim að komast fótganigandi
að Einiholti cg bjarga prófess-
ornum og ífcurvaxinni dóttur
hans, sem vafaila;ust hefuir ver-
ið sefct inn í spilið til þess -að
gera ungum herdrenigjum létt-
ari gönguna yfir Gnúpverja-
afrétt og Daigmóilaháls að Ein-
holti.
Jónas Árnason benti einivíg-
ismanni á að ekkert vantaði
nú í spi'lið nema Siirnon
TemipJar og þá sást að einví'g-
ismanni var þetta slí'kt al-
vörumói að hann stirðnaði
í andliti noktouð svo. Enn var
einvígismaður inntur eftir því
aí Jómasi hvort hefði verið
nauðsynfegt að fara allla Ieið
til Islands til þess að setja
þetta spil á svið, en, þá sagð-
ist einvígismaður aðeins svai’a
spurningu í'rá pressunni. hvað
hann gerði er blaðaimaður
Þjóðviiljans gerði spurningu
Jónasar að sinni.
Binviígisimaður sagði þá, að
ísiland væri sérdeiilis hentugt
vegna tíðarfarsins, þetta væru
eiginlega æfingar í umihleyp-
inguim, strátearnir yrðu hraust-
ir hermenn eftir björgunar-
ieiðangurinn.
Jónas Árnason bað nú uim
að fá að giera athugasemd
enda þótt hann mætti ekki
hera fram spumimgar. Einvíg-
ismaður félist á það. Jónas
benti á, að hann hefði komiið
þaima áður um daginn og þá
fluitt ræðu yfir þeimihenmönm-
um, sem nú voru toomnir í að
undinbúa björgunarlleiða'ngur-
inn. Áður hefði hann spurt
effcir einvígismanni Brefca-
drottningar. >á hefðu her-
menn verið með bjánanæiti og
einn þeirra gefið siig fram og
látizt vera einvígismaður.
Eg sá það raunar strax að
það gat éktei verið eimvígis-
maður, sagði Jónas, a.m.k.
ekki Bretadrottn ingar. Égspyr,
er það ekiki biiot á reglurn
hersins að mienn vifli á sér
heiimi'Id'ir?
Ég bið mikið, mdkiið afsök-
unar á þessu framfierði, sagði
nú einvfgismaður og sýndi
hann nú sem fyrr itourteisi í
viðslkiptum sínuim við her-
námisandstæðinga, enda ekki
tilefoi til annars. Hins vegar
voru hermenn greiniilteiga við-
tevæmiir fyrir umlhverfi sinru
fyrr um daginn þegar Jónas
kom þar, að líkindum þreytt-
ir eftir ræðuhöld Fylkingarfé-
laga um nóttina áður.
Em þrátt fyrir mitela kurbeisi
í viðskiptum við fóllik var unnt
að greirna steapbrigði hið innra
með einvígiisimamni. Til dæmis
þegar hann var spurðuir hvwt
þeir hefðu einhverjir tekið
þátt í hietjulegri aðför bi'ezika
Jijónsins að Ainguiilla-búum.
Neitaði hann því, en kvaðst
hins vegar gjarna viija vera
þar. Þar er svö hilýtt.
Einvfgismaður þakkaði is-
lenzku ríkisstjórninni fyrir að
heiimiila heræfingar þar efra,
en Jónas Árnason benti hon-
uim á að Bretar væra þarna i
óþökik Islendinga. Enda þótt
þessar mótmælaaðgerðir lóti
ekki mikið yfir sér. sagði Jón-
as, er von á, meiru ef sá
grunur okkar reynist rétfcur að
þessar heræfingar- séu upphaf
þess að hernaðarylirvöld NA-
TO fari að nota land okkar
í stórum stíl í þessum tilgangi.
Nú spurði blaðamaður
Morguniblaðsins uim sögu: her-
sveitarinnar og staðnæmdist
einvígislmiaður fyrst á sautj-
óndu öld. Þar sém hernálms-
andstæðingar höfðu Mtinn á-
huga á sögu herdeillidarinnar
kvöddu þeir einvjgisimBnn við
svo búiö, en blaðamienn her-
námsiblaðanna sáfcu enn um
stund andagbugir í iágu tjaldi
Dymokes.
Á meðan á blaðamanna-
fundinuim stóð höfðu her-
námsandstæðingar staðið und-
ir spjöMuim, og fónuim fyrir
utap tjöldiin. Og þegar Skúli
Thoroddsen hafði afihent ein-
víigismanni áskorun, sem
segitr fró hér að ofian
siungu hemámsandstasðingar
ættjarðariög og héldu sáðam á
brott.
En á leiðinni niður á Suð-
urlandsveginn mættum við
tveimur lögreigluibílum á leið
til Búrfells, en þar hafði enn
einn bílllinn sfcaödð alllan tílm-
ann sem mótimiæflafiunduirinn
stóð yfir. Á Selifiossi urðuim
við vör við sfcóra langferða-
bifreið fuilla með lögreglu-
þjónum. Þeim hafði veri ð snú-
ið við á SeHifiossi þar sem ekki
væri þörf fyrir atgtervi þeirra
efra. Hins vegar var sýsilu-
maður Árnesin-ga viðstaddur
mótmælafundinn og virtist
augljóst að götulögreglian hefði
verið kölluð út Reykjavík að
beiðni Bretanna.
Hins vegar þui'ftu lögi-eglu-
menm ekki að sýna listir síniar
þennam daginn sem fyrr seg-
ir og sáust þeir síðast í lang-
ferðaibx'l í Árbæjarhverfi uim
svipað leyti og hemámsand-
stæðingar komu til bæjarins
um áttaleytið á summudags-
kvöld.
Mótmælafundur Samtaka
hernámsandstæðinga tókst því
með miklum ágætum. Hann
var til þess haldinn að minna
brezka hermenn á andstyggð
fslcndinga á lier o.g her-
mennsku. Hann var lialdinn
til þess að sýna fram á að
íslendingum er ekki um það
gefið að vopnaðir hermenn
iremji náttúruspjöll á fslandi
(Á Iciðinni uppeftir sáum við
hvar brezkir liermenn veltu
um grjóti, en aöspurður gat
einn brezku yfirraannanna
ekki gefið skýringu á þvi hvað
grjótið snerti æfingar í um-
hleypingum).
Bretar sendu hingað í fyrra
hersveitir til æfinga sem ný-
verið höfðu fengizt við að
drepa fólk í Arabalöndum. Nú
hafa Bretar nýlega sent her-
lið til Anguilla og í dag eru
þeir á fslandi. Þeir hyggjast
gcra sig dýrlcga í augum ís-
lenzks alþýðufólks með því að
leika herlög til ágóða fyrir
vangefin börn á íslandi, og
er það sannarlega hámarlt
allrar ósvífni að gera slæman
aðbúnað að vangefnum börn-
um á fslandi <«ð skálkaskjóli
fyrir morðtólaviðhúnað hrörn-
andi heimsveldis. — sv.
Þriöjiudaigur 22. api'íl 1969 — 34. ái'gangur — 88. tölublað.
Popmótmæli við Búrfell:
Bretinn leysti nið-
ur um sig buxurnar
□ Fleiri aðilar en Samtök hernámsandstæðmga efndu til
mótmælaaðgerða um helgina vegna heræfinga Breta-
veldis við Búrfell.
□ Á laugardaginn, þegar þorri hermanna kom austur var
þar fyrir hópur ungs fólks sem dreifði bréfi meðal her-
manna. Var fólkið síðan á vappi á æfingasvæðinu og
skemmti sér við að fylgjast með tilburðum hermanna.
Þótti þeim þetta hvimleitt athæfi hjá unga fólkinu og
dró einn hermanna niður brækur sínar og sýndi á sér
rassinn í mótmælaskyni.
Aðfaramótt surmudagsiris upp-
hóf un@a fólkið mikil ræðuhöld
í gjallarhorn rétt við tjaldbúðir
Bretaveldis. Var herliðið upp-
frætt um heimsvaldastefnuna og
þátt Breta i henni svo og uim
(lBndheligisdeiluna. Þá var iesið
á ensku úr rituim vailimikunnra
andstæðinga heimsivBildastefinunn-
ar.
Ektei lögðu Bretar til atlögu
við hópinn sem þarna var að
verki en fylgdu honuim hvert fót-
mál og munduðu vélbyssur.
Kvörtuðu Bretar yfir því daigiimn
eftir við blaðamenn aö þeim
hefði lítt orðið svefns auðið
fyi'stu nótina í íslienzikum afdal.
Seinnihluta sunnudagsins kom
á vettvamg 15 mamma lögregilu-
lið frá Selfossi, einnig var lang-
ferðabíl fullum af lögreglu-
mönnum úr Reykjavfk stefnt
austur en honum mum, hafa ver-
ið snúið við á Selfossi af edh-
hverjum orsökum. Voiru Bret-
arnir greindilega á þeirri sikoðum
að liðsauika væri þörf til að
treysta vamir herbúðamma.
Selfósslögiregllan var á verði á
vegiinum við tjaldbúðir Bretamma
fram á sumnudagsitevöld og fyilgd-
ist fránum augum með öllu sem
bærðist. Á meðan hraut megin-
hluiti af hersveiit hemn-ar hátigm-
ar í tjöldum sínum'.
Þrátt fyrir stórefldar vamir
Framhaid á 2. síðu.
Unglingar í Kópavogi:
Mótmæja áróðurs-
heimboíi á Völlinn

Ungilingarnir bregða íslcnzka fánaivum á loíl fyrir franian ríituhíl
liernámsliðsins er flutti skólanemana.
Eins og greint hefur verið frá
hér í blaðinu efndu ungir íhalds-
menn til hópferðar gagnfræða-
skólanema í Kópavogi á Kefla-
víkurflugvöll til þess að æsku-
lýðurinn mætti kynna sér af
eigin raun herlegheitin þar
syðra. Allmargir skólanemendur
skráðu sig til fararinnar, en þeg-
ar leiðtogi ungra íhaldsmanna
í Kópavogi Ias upp listann yfir
þá sem ælluðu að fara á laug-
ardaginn sleppti hann nokkrum
nöfnum af listanum. Aðspurður
sagði leiðtoginn að hann vildi
ekki hafa kommúnista með í
förinni.
Þegar hernámsdindlar Kópa-
vogs héidu af stað suður eftir
með langferðabíla fulla af saík-
lausum skólaumiglingum varð
fyrir þeim á brúnni á Kópa-
vogslæk 20-30 manna hópur skóla-
unglinga, sem héldu ú-t íslenzka
ifananiuim á brúnni. ökumenn
langferðabílanma létu þetta ekki
á sig fá og ætluðu að aka inn
í hópinn á fullri fierð. Lá við
slysi em. þeir' sem á brúnni stóðu
komu í veg fyrir það að slys
vrði afi með því að stökkva upp
á vélarhús bifreiðarinnar. Þá
stöðvaði ökumaður bílinm.
Einhver leiðtogi ungra fhalds-
manna brá sér þá út úr bílraumn
og reif fámann úr höndum hinma
ungu skólanemenda og fór þanm-
ig að fánanum að hann traðk-
aðist í svaðið.
Lögreglan kom nú á staðinn
og eftir nokkrair stympimigar héldti
hernámsþragllar leiðar sinnar með
uiniglingama í bílnum. í herstöð-
inni var tekið á móti unglingun-
um með fögrum orðum imdir
mofctóinu Rússarnir korna.